1-2. Inki beto ta tadila na disolo yai?

INKI mutindu nge ta wa kana nge ke vingila koli mosi ya kele ti kima yina nge kele kibeni ti mfunu na yo, kansi koli yango ke kuma ve na ntangu yina nge ke zola nde yo kuma? Nge lenda lemba nitu. Bingana 13:12 ke tuba nde: “Kivuvu yina ke lungana ve nswalu ke salaka nde ntima kubela.” Ebuna nki mutindu nge ta wa kana bo songa nge nde kele ti bikuma ya mbote yina me sala nde koli yina kukuma ve na ntangu yina nge vandaka kuzola? Ntembe kele ve nde, nge ta vingila yo ti ntima-nda yonso.

² Na disolo yai, beto ta tadila minsiku ya Biblia yina lenda sadisa beto na kuvanda ti “kikalulu ya kuvingila.” (Mika 7:7) Beto ta mona mpi nki ntangu beto fwete vingila ti ntima-nda yonso nde Yehowa kusala mambu. Na nima, beto ta tadila mambote yina bantu yina ke vingilaka ti ntima-nda yonso nde Yehowa kusala mambu ta baka.

3. Inki Bingana 13:11 ke longa beto?

³ Mukanda ya Bingana 13:11 ke longa beto sambu na nki beto fwete vanda ntima-nda. Yo ke tuba nde: “Kimvwama yina muntu me zwa nswalu ta mana, kansi kimvwama ya muntu yina ke vukisa bima malembe-malembe ta kuma mingi.” Verse yai ke longa beto nki? Yo ke longa beto nde muntu ya mayele ke salaka mambu na mayele yonso, ti ntima-nda yonso mpi yo ke butaka mbuma ya mbote.

4. Munsiku yina kele na Bingana 4:18 ke tendula nki?

⁴ Mukanda ya Bingana 4:18 ke tuba nde: “Nzila ya bantu ya lunungu kele bonso nsemo ya suka yina ke landaka kukuma mingi tii kuna mwini ke kuma ngolo kibeni.” Bangogo yai ke monisa pwelele mutindu Yehowa ke sadisaka bansadi na yandi na kubakisa  lukanu na yandi malembe-malembe. Verse yai ke sadisa beto mpi na kubakisa mutindu Mukristu ke salaka bansoba na luzingu na yandi sambu na kuyela na kimpeve. Muntu ke yelaka ve na kimpeve na mbala mosi. Yo ke bakaka ntangu. Kana beto ke longuka mbote-mbote mambu yina Ndinga ya Nzambi mpi dibundu na yandi ke longaka beto, mpi kana beto ke sadila yo, malembe-malembe beto ta kuma ti bikalulu yina Kristu ke vandaka ti yo. Beto ta zaba mpi Nzambi mbote. Beto tadila mbandu yina Yezu pesaka sambu na kubakisa nde kuyela na kimpeve ke bakaka ntangu.

5. Inki mbandu Yezu pesaka sambu na kumonisa nde kuyela na kimpeve ke bakaka ntangu?

⁵ Yezu sadilaka mbandu mosi sambu na kutendula mutindu nsangu ya Kimfumu yina beto ke longaka kele bonso nkeni ya fioti yina ke yelaka malembe-malembe na bantima ya bantu ya masonga. Yandi tubaka nde: “Bankeni ke mena mpi ke yela—kansi yandi [muntu yina ke kuna] ke zaba ve mutindu yo ke salama. Na yo mosi, ntoto ke buta mbuma malembe-malembe, ntete mwa-nti, na nima ntu, na nsuka mbuma ya mvimba na kati ya ntu yina.” (Mar. 4:27, 28) Inki Yezu zolaka kutuba? Yandi zolaka kutuba nde kaka mutindu nti ke yelaka malembe-malembe, muntu yina ke ndimaka nsangu ya Kimfumu ke yelaka mpi na kimpeve malembe-malembe. Mu mbandu, ntangu balongoki ya masonga ya Biblia ke yantikaka kukuma banduku ya Yehowa, beto ke monaka bansoba mingi ya mbote yina bo ke salaka. (Baef. 4:22-24) Kansi beto fwete vila ve nde Yehowa muntu ke salaka nde nkeni yina ya fioti kuyela.—1 Bak. 3:7.

6-7. Mutindu Yehowa salaka ntoto ke longa beto nki?

⁶ Yehowa ke bakaka ntangu mingi sambu na kumanisa mambu yonso yina yandi ke salaka. Yandi ke salaka mutindu yina sambu na lukumu ya zina na yandi mpi sambu na mambote ya bantu ya nkaka. Mu mbandu, beto tadila mutindu Yehowa salaka ntoto malembe-malembe sambu na bantu.

⁷ Ntangu Biblia ke tubilaka mutindu Yehowa salaka ntoto, yo ke tubaka nde yandi tulaka  “bandilu na yo,” yandi tulaka “makunzi na yo” mpi yandi tulaka “ditadi na yo ya kinkonko.” (Yobi 38:5, 6) Yandi bakaka nkutu ntangu ya kutala mbote-mbote kisalu na yandi. (Kuy. 1:10, 12) Bawanzio waka nki mutindu ntangu bo monaka bima yonso yina Yehowa salaka? Bo waka kiese mingi kibeni. Yo yina bo yantikaka “kutula milolo ya kiese.” (Yobi 38:7) Mambu yai ke longa beto nki? Yehowa salaka bamvula mingi kibeni sambu na kusala bima yonso mpi ntangu yandi talaka konso kima yina yandi salaka mbote-mbote, yandi tubaka nde yo vandaka “mbote kibeni.”—Kuy. 1:31.

8. Inki beto ta tadila ntangu yai?

⁸ Mutindu beto me mona yo na bambandu ya me katuka kuluta, Ndinga ya Nzambi kele ti minsiku ya ke monisa mfunu ya kuvanda ntima-nda. Ntangu yai, beto tadila mambu zole yina ke pusa beto na kuvingila nde Yehowa kusala mambu.

9. Inki ntangu beto fwete vingila nde Yehowa kusala mambu?

⁹ Beto fwete vingila nde Yehowa kupesa mvutu na bisambu na beto. Kana beto ke samba Yehowa sambu na kulomba yandi ngolo ya kukanga ntima na mpasi mosi, to kana beto ke lomba yandi na kusadisa beto na kuyambula kifu mosi, beto lenda mona nde Yehowa ke pesa ve mvutu nswalu na bisambu na beto. Sambu na nki Yehowa ke pesaka ve mvutu nswalu na bisambu yonso?

10. Sambu na nki beto fwete vingila ti ntima-nda yonso nde Yehowa kupesa mvutu na bisambu na beto?

¹⁰ Yehowa ke widikilaka bisambu na beto na dikebi yonso. (Nk. 65:2) Yandi ke zabaka nde bisambu na beto ya masonga ke monisaka nde beto ke kwikilaka na yandi. (Baeb. 11:6) Yandi ke zolaka mpi kumona bikesa yina beto ke sala sambu na kusala mambu ya ke wakana ti yina beto me lomba na kisambu mpi kusala luzolo na yandi. (1 Yoa. 3:22) Yo yina, beto fwete vanda ntima-nda mpi kusala mambu ya ke wakana ti bisambu na beto ntangu yonso yina beto ke sala bikesa sambu na kuyambula kikalulu mosi ya mbi to kifu mosi. Yezu sadisaka beto na kubakisa nde Yehowa ke pesaka ve mvutu nswalu na bisambu ya nkaka. Yandi tubaka nde: “Beno landa na kulomba, ebuna bo ta pesa beno; beno landa na kusosa ebuna beno ta mona; beno landa na kubula na kielo, ebuna bo ta kangudila beno; sambu konso muntu yina ke lombaka ke bakaka, konso muntu yina ke sosaka ke monaka, mpi konso muntu yina ke bulaka na kielo, bo ta kangudila yandi.” (Mat. 7:7, 8) Kana beto ke sadila ndongisila yai mpi ‘ke landa kusamba,’ beto ta ndima nde Tata na beto ya zulu ke waka bisambu na beto mpi yandi ta pesa mvutu.—Bakol. 4:2.

11. Inki mutindu Baebreo 4:16 ta sadisa beto kana beto ke mona nde Yehowa ke pesa ve mvutu nswalu na bisambu na beto?

¹¹ Ata beto lenda mona nde Yehowa ke pesa ve mvutu nswalu na bisambu na beto, yandi ke tuba nde yandi ta pesa mvutu “na ntangu ya mbote.” (Tanga Baebreo 4:16.) Yo yina beto fwete pesa ve Yehowa foti kana yandi ke pesa ve mvutu nswalu na bisambu na beto mutindu beto yindulaka. Mu mbandu, banda bamvula mingi bantu mingi ke sambaka sambu Kimfumu ya Nzambi kufwa nsi-ntoto yai. Nkutu Yezu tubaka nde beto fwete samba sambu Kimfumu ya Nzambi kukwisa. (Mat. 6:10) Kansi yo ta vanda kibeni buzoba kana beto bika nde lukwikilu na beto na Nzambi kulemba sambu nsuka ya nsi-ntoto me kwisa ve na ntangu yina beto ke zola. (Hab. 2:3; Mat. 24:44) Yo ta vanda mbote nde beto landa kuvingila Yehowa, kusamba yandi mpi kundima nde yandi ta pesa mvutu na bisambu na beto. Nsuka ta kwisa na ntangu ya mbote sambu Yehowa me ponaka dezia ‘kilumbu  mpi ngunga yina’ yo ta kwisa. Yo ta vanda kilumbu ya kuluta mbote sambu na bantu yonso yina ke zolaka Yehowa.—Mat. 24:36; 2 Pie. 3:15.

12. Inki ntangu yo lenda vanda mpasi nde beto monisa ntima-nda?

¹² Beto fwete vanda ntima-nda ntangu bantu ke sadila beto mambu ya mbi. Mbala mingi na nsi-ntoto bantu ke niokulaka bantu ya nkaka kana bo kele ve mpusu mosi, ndinga mosi, dikanda mosi, to insi mosi, to bo ke niokulaka bo sambu bo kele babakala to bankento. Bo ke niokulaka bantu ya nkaka sambu bo kele ti bifu na nitu to sambu bo kele ve mayele. Bansadi mingi ya Yehowa me kangaka ntima na mambu ya mbi sambu bo ke kwikilaka na mambu yina Biblia ke tubaka. Kana bo ke sadila beto mambu ya mbi, beto fwete yibuka mambu yina Yezu tubaka. Yandi tubaka nde: “Muntu yina ta kanga ntima tii na nsuka ta guluka.” (Mat. 24:13) Ebuna nki nge ta sala kana nge me zaba nde mpangi mosi na dibundu me sala disumu ya nene? Kana bankuluntu me zaba diambu yango, keti nge ta bika yo na maboko na bo mpi kuvingila ti ntima-nda yonso nde bo yidika yo mutindu Yehowa ke zolaka? Inki bankuluntu fwete sala kana bo me zaba nde mpangi mosi me sala disumu ya nene?

13. Inki bankuluntu ke salaka sambu na kuyidika mambu mutindu Yehowa ke zolaka?

¹³ Kana bankuluntu me zaba nde mpangi mosi me sala disumu ya nene, bo ke sambaka sambu na kusosa “mayele yina ke katukaka na zulu” sambu yo sadisa bo na kubakisa diambu yina bonso Yehowa. (Yak. 3:17) Lukanu na bo ke vandaka ya kusadisa mpangi yina me sala disumu na kukatuka na “nzila na yandi ya mbi.” (Yak. 5:19, 20) Bo ke zolaka mpi kusala yonso sambu na kutanina dibundu mpi kupesa bampangi yina diambu yango salaka mpasi kikesa. (2 Bak. 1:3, 4) Kana bankuluntu me bakisa nde mpangi yina salaka disumu ya nene, bo fwete tadila ntete mambu yonso mpi yo lenda baka mwa ntangu. Na nima bo fwete samba, bo fwete pesa mpangi yina ndongisila ya me katuka na Biblia mpi kupesa yandi ndola “na kiteso yina me fwana.” (Yer. 30:11) Bankuluntu fwete baka ve ntangu mingi, ata mpidina bo fwete baka ve lukanu nswalu-nswalu. Kana bankuluntu ke yidika mambu mbote, dibundu ya mvimba ta vanda na ngemba. Ata bankuluntu me yidika mambu mbote, muntu yina bo me sadila diambu ya mbi lenda landa kuwa mpasi. Kana diambu ya mutindu yai me kumina nge, nki nge lenda sala sambu na kulanda ve kuwa mpasi?

14. Kana mpangi mosi me sadila nge diambu ya mbi kibeni, nki mbandu ya Biblia lenda pesa nge kikesa?

 ¹⁴ Keti muntu mosi to mpangi mosi me sadila nge diambu mosi ya mbi kibeni? Nge lenda zwa bambandu ya mbote na Ndinga ya Nzambi yina ke sadisaka beto na kuzaba mambu yina beto fwete sala ntangu beto ke vingila nde Yehowa kuyidika mambu. Mu mbandu, bampangi ya Yozefi sadilaka yandi mambu ya mbi. Kansi yandi bikaka ve nde mambu yina bo sadilaka yandi kukumisa yandi muntu ya mbi. Yandi landaka kusadila Yehowa mpi Yehowa sakumunaka yandi sambu na ntima-nda na yandi mpi kikalulu na yandi ya kukanga ntima. (Kuy. 39:21) Nsuka-nsuka Yozefi lolulaka bantu yina sadilaka yandi mambu ya mbi mpi yandi bakisaka nde Yehowa sakumunaka yandi. (Kuy. 45:5) Bonso Yozefi, beto ta baka kikesa kana beto ke kwenda pene-pene ya Yehowa mpi kana beto ke bika nde yandi yidika mambu.—Nk. 7:17; 73:28.

15. Inki sadisaka mpangi-nkento mosi na kukanga ntima na mambu ya mbi mpi na kukuma na ngemba?

¹⁵ Ya kieleka, mambu yonso ya mbi yina bantu ke sadilaka beto ke vandaka ve kaka bonso yina bo sadilaka Yozefi. Kansi bo lenda sadila beto mambu ya nkaka yina lenda pesa beto mpasi na ntima. Kana beto ke wakana ve ti mpangi mosi to ti muntu mosi yina ke sambilaka ve Yehowa, beto ta yidika mambu mbote kana beto sadila minsiku ya Biblia. (Bafil. 2:3, 4) Beto tadila mbandu mosi. Mpangi-nkento mosi waka mpasi mingi ntangu yandi zabaka nde nduku na yandi ya kisalu vandaka kutuba mambu ya mbi mpi ya luvunu sambu na yandi na bantu ya nkaka. Mpangi-nkento yina salaka ve mambu nswalu. Yandi yindulaka mbandu ya Yezu. Ntangu bantu vandaka kufinga Yezu, yandi vutulaka ve mafingu. (1 Pie. 2:21, 23) Mbandu ya Yezu sadisaka mpangi-nkento yina na kusala ve ata kima. Na nima, yandi waka nde nduku na yandi yina ya kisalu vandaka kubela ngolo mpi yandi vandaka ti basusi mingi. Mpangi-nkento yina bakisaka nde nduku na yandi yina ya kisalu vandaka kuzaba ve mambu yina yandi vandaka kutuba. Mpangi-nkento yina waka kiese mingi mutindu yandi kangaka ntima na mambu yina mpi monisaka ntima-nda. Yo sadisaka yandi mpi na kukuma na ngemba.

16. Inki lenda pesa nge kikesa kana bo me sadila nge diambu mosi ya mbi? (1 Piere 3:12)

¹⁶ Kana nge ke niokwama sambu na mambu ya  mbi yina bo me sadila nge to sambu na kikuma ya nkaka, kuvila ve nde Yehowa kele pene-pene ya “bantu yina kele na mawa.” (Nk. 34:18) Yandi ke zolaka nge sambu nge ke vandaka ntima-nda mpi nge ke losilaka yandi kizitu na nge. (Nk. 55:22) Yandi kele Zuzi ya ntoto ya mvimba. Yandi ke monaka mambu yonso. (Tanga 1 Piere 3:12.) Yo yina kana nge ke kutana ti bampasi ya ngolo yina nge ke kuka ve kukangila ntima, vingila nde Yehowa kuyidika mambu.

17. Mutindu Yezaya 30:18 ke monisa yo, Yehowa ke tuba nde yandi ta sala nki?

¹⁷ Kubika fioti, Tata na beto ya zulu ta pesa beto balusakumunu mingi na nzila ya Kimfumu na yandi. Yezaya 30:18 ke tuba nde: “Yehowa ke vingila ti kukanga-ntima yonso sambu na kumonisila beno ntima ya mbote, mpi yandi ta telama sambu na kuwila beno mawa. Sambu Yehowa kele Nzambi ya lunungu. Kiese na bantu yonso yina ke landa kuvingila yandi.” Bantu yina ke landa kuvingila Yehowa ta baka mambote mingi bubu yai mpi na nsi-ntoto ya mpa.

18. Inki mambote beto ta baka?

¹⁸ Ntangu bansadi ya Nzambi ta kota na nsi-ntoto ya mpa, bo ta vandaka diaka ve ti basusi mpi bo ta kutana diaka ve ti bampasi yina bo ke kutana ti yo bubu yai. Mambu ya mbi mpi bampasi ta vanda diaka ve. (Kus. 21:4) Beto ta kudiyangisaka ve sambu na bima yina beto kele ti yo mfunu sambu bima ta vanda mingi. (Nk. 72:16; Yez. 54:13) Yo ta vanda diambu ya mbote kibeni.

19. Inki Yehowa ke sala sambu na kuyidika beto malembe-malembe bubu yai?

¹⁹ Ntangu Yehowa ke sadisaka beto na kuyambula bikalulu ya mbi mpi na kukuma bikalulu ya mbote sambu na kusepedisa yandi, yandi ke yidikaka beto sambu na kuzinga na nsi ya luyalu na yandi. Kulemba ve nitu mpi kuyambula ve kusadila Yehowa. Luzingu ya mbote kele na ntwala. Sambu beto ke vingila luzingu yina ya kitoko, beto fwete vingila ti ntima-nda yonso nde Yehowa kumanisa kisalu na yandi.