Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUŊGƐI PƐƐKƐI 31

A Cho Pa o Bɛɛndiaŋ le Chɛhowa Chumndo?

A Cho Pa o Bɛɛndiaŋ le Chɛhowa Chumndo?

“Kɛ ya ya, . . . I cho Mɛlɛka chum.”—MAKAL 7:​7.

CHONDII 128 Biuwɔŋndo tei o Mɛɛlulaŋ

SƆƆŊ KULLOŊ O BUŊGƐI HEI NIŊ *

1-2. Yɛɛ naŋ cho yɛ pɛɛku o buŋgɛi hei niŋ?

VƐƐ ŋ sinaŋ yɛ te a wa pɛ nyɛ chum kɛ mbo hiŋ a teleŋ ŋ yeema ndu wo le? Baa ma tambu pa kɔl? Pulɔwaa 13:​12 dimi aa: “Te a wa nyɛ kɔl pɛ, ma sɔla ndu le, kɔllo pila ŋ tambu ni.” Kɛ te o yɔŋ yɛ ma sina sabula tosa nyɛ koŋ hiŋ a teleŋ num oo yeema ndu wo le? Vɛɛ kɔllo wa yɛ num? O kpeekpei niŋ, a cho biuwɔŋ nduyɛ ma wa o bɛɛndiaŋ le chumndo.

2 O buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho pɛɛku sawala mandaalaŋ lapum o Baabuiyo niŋ la mala naa miŋ hiou lachi a ‘chumndo’ wo. (Makal 7:​7) Ŋ cho vɛlɛ chɔ sɔɔŋ ŋmuuŋ ŋ naŋ nɔ miŋ chum Chɛhowa le mbo tosa nyɛ a muŋ okɔɔ wo. O mɛɛlulaŋ kpɔŋ, ŋ cho chɔ salala cho wa le wanaa cho biuwɔŋ Chɛhowa chumndo wa.

SAWALA MANDAALA BAABUI MALA NAA MIŊ NƆ KAA BIUWAŊNDO WO

3. Yɛɛ sawa mandaa cho o Pulɔwaa 13:​11 niŋndo pɛɛku yɛ naa?

3 Sawa mandaa opilɛ o mala naa miŋ nɔ kaa biuwaŋndo wo cho o Pulɔwaa 13:​11 niŋ. Le dimi aa: “Nyɛsɔlaa wana sɔla hoo o luku lukoo niŋ ndo, o chel num o ba le. Kɛ o waŋndo saŋga hoo le ndu sɔlaa wo ndu, peelɔŋndo o peeluŋ lechoo ni.” Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o bolle Baabuileŋ ndeŋ niŋ? Te wana nɔ pɛ kaa biuwaŋndo o sɔɔŋ tosaa niŋ nduyɛ ma tosa muŋ dɛ dɛ, fulamakɔɔli kɛndɔɔ ŋ sɔla lɔɔ lɔɔ ni.

4. Yɛɛ sawa mandaa cho o Pulɔwaa 4:​18 niŋndo pɛɛku yɛ naa?

4 Pulɔwaa 4:​18 dimi maa, “wana tonyaa nɛi ndɔɔ, o cho machuaa mɛɛ paaleŋ le fula nuaa idii, mi le lo helɔɔ a diondɔɔ haaa mi le fuuluu o bolleŋ choo a diondɔɔ bɛndoo yɛ.” Bolle Baabuileŋ le chɔm kpendekele maa, o pɔmpɔmbɔ Chɛhowa chɔm buɛiyaa nduaa sɔɔŋ o tuu le tosaa woŋ ni. Le chɔm vɛlɛ mɛɛ Kilisiɔŋnɔɔ tosa siŋgaŋndaŋ o yoomu ndɔɔ niŋ, le halikpeŋ mbo tosa hiouwɔɔ lachioo o Mɛlɛka piɛiyo niŋ yɛ. Wana tosa hiouwɔɔ lachioo o Mɛlɛka piɛiyo niŋ luku luku le. Te ŋ pɛɛku pɛ Diom Mɛlɛkaa nyɛkɛndɛi nduyɛ miŋ dɔu sila naŋ cho sɔlaa leniŋndo o wali niŋ, vɛlɛ miŋ tol nɛi chɔmaa kɔɔna ndɔɔ kɔɔli, keŋ cho naa mala miŋ nɔ suliŋnda Kiliti laŋ. Keŋ cho vɛlɛ naa mala miŋ chɔɔlu Mɛlɛka sina nyɛkɛndɛi. Ŋ yaasiaŋndɔ miŋ che mɛɛ Chiisu tuu hei yɛ.

Mɛɛ tɔlɔɔ hindu nuaa o pɔmpɔmbɔ yɛ, lende koni wana chɛl yooŋgu kɛndɛ leMasaa wo tosa hiouwɔɔ lachioo o pɔmpɔmbɔ o Mɛlɛka piɛiyo niŋ ni (Tofa pɛl 5)

5. Tamaselii kuɛɛ Chiisu soliŋ yɛ kpeku le chɔmndo mɛɛ waŋndo tosa hiouwɔɔ lachioo o Mɛlɛka piɛiyo niŋ yɛ?

5 Mi Chiisu soliŋ tamaselii kulii pɔmbuɛi kpeku, le chɔmndo mɛɛ kpɛ yooŋgu kɛndɛ leMasa naŋ dimul waŋnda wo hindu wanaa nɔ yeemɛiya o kɔllɛ. Mbo dimi aa: “Mi kuluŋ [po saŋ yɛiye wo] . . . wul, miŋ bandu bandei pila. Kɛ o sina mɛɛ ŋ looku hindɔɔ yɛ le. Lɛŋndeŋ leŋ pila le nɔla mi le tosa mi yɛiye hindu o pɔmpɔmbɔ. Te i hindu pɛ, i mɛ, i chuulu, i nɛɛŋguŋ.” (Maki 4:​27, 28) Yɛɛ Chiisu ndoo yiyaŋ yɛ? O wa chɔmndo maa mɛɛ tɔlɔɔ hindu o pɔmpɔmbɔ yɛ, lende koni wana chɛl yooŋgu kɛndɛ leMasaa wo tosa hiouwɔɔ lachioo o Mɛlɛka piɛiyo niŋ o pɔmpɔmbɔ ni. Le tamaseliiyo, te wanaa naŋ cho Baabuiyo pɛɛkoo wa sɔɔŋguu pɛ Chɛhowa ikɛi kpɛɛluŋ, ŋ cho chɔ ma kandu siŋgaŋnda kɛndɛ kɛndɛlaŋ tosaa o yoomula ndalaŋ niŋ. (Ɛfi. 4:​22-24) Kɛ ŋ nɔ miŋ loonuŋ maa Mɛlɛka tosa ni mi kulii taaniŋ keŋ i hindu.—1 Kɔliŋ. 3:​7.

6-7. Te ŋ yiyaŋ pɛ a mɛɛ Chɛhowa toosiaa chieeŋndo yɛ okɔɔ, yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ leniŋ?

6 Chɛhowa wa pɛ nyɛ o nyɛ tosa, mbo chua teleŋ yeemaŋ le ndu tosaa nyɛkɛndɛiyo. Mbo tosa hei le halikpeŋ mi diola ndɔlaŋ la sɔla saŋgalaa, nduyɛ mi acheleŋnda bɛɛ sɔla tɔnɔɔ leniŋ. Le tamaseliiyo, yiyaŋndɔ a mɛɛ Chɛhowa chua teleŋndo le chieeŋndo toosiaa kpɛ kpɛ le waŋnda chieeya yɛ.

7 Baabuiyo tɛɛsial naa sɔɔŋ ŋpum ŋ Chɛhowa tosa woŋ mɛɛ o wa chieeŋndo toosiaa. Mbo suaa a ‘suŋgbuaŋ, pouwo’ vɛlɛ a mɛɛ Mɛlɛka “tuu chieeŋndo” yɛ okɔɔ. (Choobu 38:​5, 6) Mbo chua pɛŋ teleŋndo le nyɛm o toosiaa woŋ mɛɛndaŋndo. (Chɛ. 1:​10, 12) Yiyaŋndɔ mɛɛ maalikɛiya wa sinaŋndo yɛ mɛɛ nda wa chɔɔ mi Chɛhowa wa nyɛm kɛndɛ kɛndɔŋ toosiaa o chieeŋndo choo. O kpeekpei niŋ, a wa bɔɔ a kɔl kɛndɛ! Nduyɛ pɛŋ, a wa “deŋioo a nyaaloo” kpeekpei. (Choobu 38:​7) Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o hei niŋ? Mi che bɛɛ mi Chɛhowa chua wɔsilaŋ waalaŋ o waalaŋ niŋ le nyɔɔŋ toosiaa, kɛ mɛɛ o mɛɛndaŋ nyɛm o toosiaa muŋ kpou o chieeŋndo choo woŋ, mbo dimi maa ŋ “bɛnda tau.”—Chɛ. 1:​31.

8. Yɛɛ naŋ cho yɛ hunɔɔ yaasiaa?

8 A mɛɛ naŋ che o tamaseliila naŋ laŋga soo a laŋ okɔɔ laŋ niŋ yɛ, ŋ nɔla miŋ saaluŋ sawala mandaala bɔɔbɔɔ o Diom Mɛlɛkaa niŋ, la mala naa miŋ nɔ kaa biuwaŋndo wo. Ŋ yaasiaŋndɔ niko sɔɔŋ ŋmuuŋ ŋ naŋ nɔ miŋ chum Chɛhowa le mbo tosa nyɛ a muŋ okɔɔ wo.

O SƆƆŊ KUƐƐ NIŊ NAŊ NƆ YƐ MIŊ CHUM CHƐHOWA?

9. Ɔɔ suɛi ipilɛ i naŋ nɔ miŋ chum Chɛhowa le mbo tosa nyɛ a ndi okɔɔ wo?

9 Ŋ nɔ miŋ chum le mi Chɛhowa muli piɛile naaleŋ. Te ŋ piɛi pɛ le mi Chɛhowa luei naa yoomuaŋ le miŋ biuŋ o tɔɔndaŋndo bɛŋgu ɔɔ le miŋ chɔulaba dialuŋ naŋ vilɛiyoŋ, lepum miŋ yiyaŋ maa Chɛhowa cho bɔɔ viouwɔɔ le piɛile naaleŋ mulioo. Le yɛɛ Chɛhowa muli piɛile naaleŋ o lepilɛ niŋ kpe le?

10. Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ biunuŋ chumndo te Chɛhowa keleŋa piɛile naaleŋ muli le?

10 Mi Chɛhowa yaŋ nilaŋ nyɛkɛndɛi o piɛile naaleŋ. (Sam 65:​2) Te ŋ piɛi pɛ Chɛhowa a kɔl naa kpou, mi keŋ chɔm kɛsɛ maa ŋ nɔ laalaŋndo o ndu niŋ. (Hibu. 11:​6) Te ŋ nyuna ndu pɛ o piɛileŋ niŋ le mbo mala naa miŋ tosa hɛnaŋ ndɔɔ, o yeema mbo che mɛɛ kpɛ naŋ nɔ yeemɛi le hei tosaa yɛ. (1 Chɔŋ 3:​22) Lelaŋ, ŋ nɔ miŋ chɔm kaa biuwaŋndo te ŋ nyuna ndu pɛ le naa malaa miŋ chɔulaba kaa opum ɔɔ dialuŋ naŋ vilɛiyoŋ, nduyɛ miŋ tosa wallo o nyɛ naŋ piɛiyo choo. Mi Chiisu mala naa le sinaa maa o cho sɔɔŋ kpou le naŋ nyuna Chɛhowa o piɛileŋ niŋ mbo mulul naa o lepilɛ niŋ kpe le. Mbo dimi aa: “La lambaŋ nyunaa, la cho sɔla. La lambaŋ nuuviaa, la cho saalɔŋ. La lambaŋ dioo lɔɔ, o cho kumbiŋ. Kanifuule, wana o wana nyuna pɛ, o cho sɔla. Wana o wana nuuviaa pɛ, o cho saalɔŋ. Nduyɛ wana o wana lɔɔ dioo pɛ, dioo cho kumbiŋ.” (Maa. 7:​7, 8) Te ŋ tol pɛ silaa hoo kɔɔli nduyɛ miŋ “lambaŋ piɛileŋ,” ŋ nɔ tiindaŋndo maa Finya naa kaalaa cho o choo choo niŋndo cho piɛile naaleŋ tueiyɔɔ, okoŋ mbo muli leŋ.—Kolo. 4:​2.

A teleŋ naŋ cho hoo chumndo wo, ŋ hiounuŋ lachi a piɛileŋ o Chɛhowa lo nduyɛ miŋ nɔ laalaŋndo o ndu niŋ (Tofa pɛl 11) *

11. Vɛɛ Hibuluiya 4:​16 mala yɛ naa te o yɔŋ pɛ miŋ yiyaŋ maa Chɛhowa cho bɔɔ viouwɔɔ le piɛile naaleŋ mulioo?

11 Lepum miŋ che maa Chɛhowa cho bɔɔ teleŋndo chuaa le piɛile naaleŋ mulioo. Kɛ ŋ nɔ miŋ kɛsiŋ o kɔl maa o cho piɛile naaleŋ muli “a teleŋ bɛnda wo.” (Nuawɔ Hibuluiya 4:​16.) Lelaŋ te Chɛhowa keleŋa piɛile naaleŋ muli le, ŋ nɔ miŋ tambu kɔl te. Le tamaseliiyo, wanaa bɔɔbɔɔ cho niŋ piɛileŋ le wɔsilaŋ waalaŋ o waalaŋ niŋ le mi Masale Mɛlɛkaleŋ le huŋ tɛɛmbuu chieeŋ dɛnɛwɔɔŋndo hoo. Mi Chiisu bɛɛ dimul pɛŋ buɛiyaa nduaa le ma piɛi le mi Masaleŋ ndeŋ le hiŋ. (Maa. 6:​10) Lelaŋ, te waŋndo kɛɛ pɛ tiindaŋndo dɔwɔɔ o Mɛlɛka niŋ le mɛɛ mɛɛlula chieeŋndo la fuuluu wɔ le yɛ, i ve suɛi kɔl kalu kposoŋ te! (Haba. 2:​3; Maa. 24:​44) I cho bɔɔ suɛi taasi le miŋ hiou lachi a kaa biuwaŋndo chɔmndo, nduyɛ miŋ hiou lachi a piɛileŋ teleŋ o teleŋ a laalaŋndo. Ŋ nɔ miŋ sina maa mɛɛlula chieeŋndo hoo la cho fuuluu a teleŋ kpeekpei Chɛhowa kɛɛsiaa wo. O sina pɛŋ “paale leŋ a hawɛi koŋ.” Nduyɛ teleŋ kɛndɔɔ cho wa koŋ le wana o wana ni.—Maa. 24:​36; 2 Pitɛ 3:​15.

Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o biuwɔŋ Choosɛ wo niŋ? (Tofa pɛl 12-14)

12. O sɔɔŋ kuɛɛ niŋ i wa yɛ ikala le kaa biuwaŋndo chɔmndo?

12 Ŋ nɔ miŋ biuŋ chumndo le mi Chɛhowa huŋ siɛɛnduu sɔɔŋ. Mi waŋnda o chieeŋndo niŋ bii acheleŋnda biyɔɔ wɔɔŋndo le mɛɛ nda fula kaale pilɛ, lɛŋnde pilɛ, ɔɔ dimi suɛi maŋgalɛi pilɛ le yɛ. Mi waŋnda bii vɛlɛ waŋ laanduaa a wanaa nda nɔ kɔɔle pilɛ le wa biyɔɔ wɔɔŋndo. Le mɛɛ apum cho namtaa ɔɔ ma nɔ bahawɛi mahullo yɛ, mi keŋ bɛɛ tosa ma bii nda biyɔɔ wɔɔŋndo. Wanaa Chɛhowaa a bɔɔbɔɔ bɛɛ biunuŋ niŋ saŋgaa le laalaŋnda ndalaŋ. Te o yɔŋ pɛ ma bii naa o nɛi waa naa choo, mɛɛ ŋ nɔ miŋ kɛsiŋ diomnda Chiisu dimi laŋ ndaŋ o kɔl. Mbo dimi aa: “Wana o wana biunuŋ pɛ haaa o mɛɛlulaŋ, o cho pioŋɔɔ sɔla.” (Maa. 24:​13) Kɛ te o yɔŋ yɛ ma sina maa waŋndo tosa haki wɔɔŋ wɔɔŋndo o kunda leKilisiɔŋndo niŋ? Te o yɔŋ pɛ ma chɔm bɛnduaa kundaa a ndi okɔɔ, baa a cho pa biuŋ chumndo nduyɛ ma nɔ tiindaŋndo maa sɔɔŋ cho tosaŋ o nɛi Chɛhowaa choo? Yɛɛ bɛnduaa kundaa nɔ yɛ ma tosa te waŋndo tosa pɛ haki wɔɔŋ wɔɔŋndo?

13. Te waŋndo tosa pɛ haki wɔɔŋ wɔɔŋndo, vɛɛ Chɛhowa yeema yɛ mi bɛnduaa bii suɛi keŋ?

13 Te bɛnduaa sina pɛ maa waŋndo tosa haki wɔɔŋ wɔɔŋndo, a nɔ ma piɛi o Chɛhowa lo le mbo mala nda a “taasi chɛŋ o choo choo niŋndo,” le halikpeŋ ma sina mɛɛ nda nɔ ma bii suɛi keŋ yɛ. (Chemi. 3:​17) Kpeleŋ ndaa cho le wana koŋ malaa mbo mal yɔŋ ndɔ wɔɔŋndo, okoŋ mbo ‘miiŋgu o nɛi’ ni. (Chemi. 5:​19, 20) A nɔ vɛlɛ ma kindiŋ o nɛi o nɛi niŋ le kundaa mandaa, nduyɛ ma dɛɛniaa wanaa nda tosal suɛi wɔɔŋnde wa kɔltaŋ. (2 Kɔliŋ. 1:​3, 4) A nɔ vɛlɛ ma kindiŋ le sinaa nyɛ kpeekpei yɔŋnuŋndo. Nduyɛ mi hei chua teleŋndo tau. A nɔ ma piɛi, okoŋ ma chua teleŋndo le wana koŋ sila tɔlnuŋ o Diom Mɛlɛkaa niŋndo kioo ‘o nɛi kpeekpeiyo choo.’ (Chɛlui. 30:​11) Mi che bɛɛ bɛnduaa kɛsu kɛsuu sɔɔŋ te, kɛ a tosa kɛɛsiaa luku luku le. Te bɛnduaa bii pɛ sɔɔŋ o nɛi Chɛhowaa choo, kundaa kpou nɔla ma wa a kɔl kɛndɛ. Kɛ o yɔŋ bɛɛ mi bɛnduaa bii suɛi o nɛi sakpoo choo, mi suɛi hiou wɔ lachi kɛ a wana nda tosallo palaa. Te lende ŋ cho sinaŋndo ni, mɛɛ yɛɛ mala yɛ num ma soliŋ yiyaŋ koŋ o kɔl?

14. Tamaselii kuɛɛ o Baabuiyo niŋ mala yɛ num ma biuŋ te o yɔŋ pɛ mi chaaŋ num Kilisiɔŋnɔɔ tosal num suɛi wɔɔŋnde?

14 Baa waŋndo ɔɔ chaaŋ num Kilisiɔŋnɔɔ bɛɛ tosal num niŋ pa suɛi wɔɔŋnde? Te lende i cho ni, mɛɛ a nɔla ma saaluŋ tamaseliila kɛndɛ kɛndɛlaŋ o Diom Mɛlɛkaa niŋ, la pɛɛku naa le kaa biuwaŋndo nɔɔ nduyɛ miŋ lo chumndo haaa mi Chɛhowa huŋ siɛɛnduu sɔɔŋ ndo. Le tamaseliiyo, mi che bɛɛ mi bɛnduaa Choosɛ wa bii ndu biyɔɔ wɔɔŋndo, kɛ o doonuŋ tumbe a nda okoŋ mbo kɛsiŋ suɛi nɛiyaŋ keŋ o kɔl te. Mbo hiau lachi a Chɛhowa piɛiyo, nduyɛ mi Chɛhowa duau ndu sala tau le mɛɛ o biuŋ chumndo yɛ. (Chɛ. 39:​21) Mɛɛ teleŋ tiŋ hiou, mi Choosɛ puɛɛnuŋ a nyɛ bɛndaa nduaa tosal ndu wo okɔɔ, okoŋ mbo handu kɔllo o salala Chɛhowa ndoo dɔu ndu laŋ choo. (Chɛ. 45:​5) Maa Choosɛ, mi naa bɛɛ sɔla kɔl dɛɛniaa te ŋ nɔ pɛ chaŋyɛi kpɛɛluŋnde a Chɛhowa nduyɛ miŋ mal ndu sɔɔŋ o ba.—Sam 7:​17; 73:​28.

15. Yɛɛ mala yɛ ndepilɛnɔ pilɛ le biuwɔŋndo nyɛ chaaŋ ndɔ tosal ndu wo?

15 O kpeekpei niŋ, nyɛ nda tosal Choosɛ wo hiou lewɔu a sɔɔŋ bɔɔbɔɔ waŋnda tosal naa hau woŋ. Kɛ o yɔŋ bɛɛ mi suɛi nda tosal naa ve hiu lewɔu le, mii tɛɛmbuu naa kɔllo tau. Lelaŋ te o yɔŋ pɛ mi bahawɛiyo luɛi naa tɛɛŋ naa waŋndo, hali wana cho Chɛhowa piɛi le wo bɛɛ, ŋ nɔla miŋ sɔla tɔnɔɔ tau te ŋ dɔu pɛ sawala mandaala Baabuiyo o wali niŋ. (Filipi. 2:​3, 4) Tofawɔ suɛi yɔŋnaŋii ndepilɛnɔɔ hoo. Mbo tambu kɔl tau mɛɛ o sina maa chaaŋ ndɔ nda cho wallo o fondaŋ pilɔɔ wo cho ndu tɔɔ wɔɔŋndo keeliaa. Kɛ ndepilɛnɔɔ hoo keleŋa tumbe dɔɔnɔŋ te. Mbo chua teleŋndo le yiyaŋndo a tamasi Chiisu wo okɔɔ. Mɛɛ waŋnda wa Chiisu yiou yioulaŋ, o miŋgi le. (1 Pitɛ 2:​21, 23) Lelaŋ, mi ndepilɛnɔɔ hoo kɛɛsiaa maa o cho puɛɛnɔŋ a nyɛ yɔŋnuŋndo okɔɔ. Mɛɛ teleŋ tiŋ hiou, mbo huŋ mɛɛlu sina maa chaaŋ ndɔ koŋ ndoo nɔ bahawɛi kɛndiaa, nduyɛ maa keŋ wa ndu kɔllo tɛɛmbuuwo tau ni. Mi keŋ mala ndu mbo sina maa chaaŋ ndɔ ve o ndupila niŋ te. Lelaŋ, mi ndepilɛnɔɔ hoo naŋ kɔl tau le mɛɛ o biunuŋ nyɛ chaaŋ ndɔ tosal ndu koŋ ndo yɛ, nduyɛ mbo mɛɛlu nyaaloo sɔla.

16. Yɛɛ dɛɛniaa yɛ num kɔllo te a bii num pɛ biyɔɔ wɔɔŋndo? (1 Pitɛ 3:​12)

16 Te o yɔŋ pɛ ma wa saŋgaa le mɛɛ waŋndo bii num biyɔɔ wɔɔŋndo yɛ ɔɔ le sabula cheleŋ, loonuŋ maa Chɛhowa kue levil a ‘wanaa kɔltaŋ la wa haa la tambɛiya’ le. (Sam 34:​18) O kaala num tau le mɛɛ ŋ cho biuwɔŋndo nduyɛ ma mal ndu bahawɛi numndo o ba yɛ. (Sam 55:​22) Ndu cho yamanɔɔ le chieeŋndo kpou ni, nduyɛ o sina nyɛ o nyɛ fee. (Nuawɔ Pitɛ Tasoo 3:​12.) Lelaŋ, te o yɔŋ pɛ ma nɔ bahawɛila ŋ nɔla solioo a ba num te laŋ, baa a cho pa chum le mi Chɛhowa huŋ tosa nyɛ a laŋ okɔɔ?

SALALAŊ LA CHO WA LE WANAA CHO LO BIUWƆŊNDO WA

17. Diomnde yɛɛ Chɛhowa mel lɛ naa o Aisaya 30:​18 niŋ?

17 O lo lɛ teleŋ vilɛi le, Chɛhowa cho hunɔɔ naa salaa dɔwɔɔ sanaa a Masale ndɔleŋ. Aisaya 30:​18 dimi aa: “Mɛlɛka Yaawɛɛ yeema wɔ kɛ mbo tuiinuŋ nya inyiɛɛ. O cho o bɛɛndiaŋ le teleŋ o teleŋ mbo tuiinuŋ nya inyiɛɛ, kani fondole, Mɛlɛka Yaawɛɛ, Mɛlɛka tosa sɔɔŋ sakpo wo o cho ni. Nduyɛ wana o wana tiindaŋ Mɛlɛka Yaawɛɛ pɛ, wana koŋ o pɛl tɔnɔɔ.” A tonya, wana o wana tiindaŋ pɛ Chɛhowa nduyɛ mbo hiou lachi a ndu chumndo, wana koŋ cho salala bɔɔbɔɔ sɔla suŋ suŋ, a o chieeŋ sɛnɛiyo niŋ.

18. Salala kuɛɛ naŋ cho yɛ hunɔɔ tueiyɔɔ yeela?

18 Te wanaa Mɛlɛkaa huŋ luɛi pɛ o chieeŋ sɛnɛiyo niŋ, fɛɛŋ bɛɛ sɔɔŋ tosa ma buulaŋ ndoŋ a simulta komal nda hau laŋ la ve lɛ niŋ te. Wana o wana bii lɛ niŋ nda biyɔɔ wɔɔŋ te, nduyɛ nyɛ nɛiyaa ve lɛ niŋ te. (Sɔɔŋ. 21:​4) A teleŋ koŋ, buulaŋ ve lɛ niŋ naa le nyɛm naŋ hauba woŋ sɔlaa le kanifuule, nyɛ o nyɛ cho wa o hɔbɛi le wana o wana. (Sam 72:​16; Aisaya 54:​13) Nuawɔ se salala kɛndɛla cho naa lachi laŋ!

19. Le yɛɛ Chɛhowa cho yɛ naa bɛɛndiaa suŋ suŋ?

19 Chɛhowa cho naa bɛɛndiaa suŋ suŋ le miŋ huŋ wa o masale ndɔleŋ bɛŋgu sanaa a mɛɛ o cho naa malaa le kaala wɔɔŋndaŋ chɔulabaa, okoŋ miŋ nɔ suliŋnda nɛŋi ndu kɔllo laŋ yɛ. Lelaŋ, tambu kɔl okoŋ ma mal Chɛhowa piɛiyo le. Yoomu sɔvɛ sɔviɔɔ cho o nɛi le naa! Kɛ tuupa mi teleŋ koŋ fuuluu, maa ŋ hiounuŋ lachi a chumndo vɛlɛ miŋ lo biuwɔŋndo haaa mi Chɛhowa siou sɔɔŋ o tuu le tosaa woŋ tosa!

CHONDII 118 “Chɔɔlu Naa Tiindaŋndo”

^ pɛl. 5 Baa a tuei niŋ pa wana piɛi niŋ Chɛhowa le teleŋ vilɛiyo dimioo aa, ‘I ve kɔl kposoŋ maa chieeŋ dɛnɛ wɔɔŋndo hoo cho lo haaa a teleŋ ya yuuwa niŋ hoo wo le’? Naa kpou nɔ niŋ yeemɛi le mi Chɛhowa tɛɛmbuu niŋ chieeŋ dɛnɛ wɔɔŋndo hoo, taama taama a teleŋ kala kalaa hoo. Kɛ a koŋ kpou, ŋ nɔ miŋ pɛɛku le kaa biuwaŋndo nɔɔ. O buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho pɛɛku sawala mandaala Baabui mala naa le miŋ nɔ kaa biuwaŋndo wo. Ŋ cho vɛlɛ chɔ sɔɔŋ ŋmuuŋ ŋ naŋ nɔ miŋ chum Chɛhowa le mbo tosa nyɛ a muŋ okɔɔ wo. O mɛɛlulaŋ kpɔŋ, ŋ cho chɔ salala cho wa le wanaa cho biuwɔŋ chumndo wa.

^ pɛl. 56 TƐƐSIAA LE FOTUEIYO Peele: Mi ndepilɛnɔɔ hoo piɛi Chɛhowa teleŋ o teleŋ chɔŋ o chuaambɔyɛi nduɛi niŋ. Mɛɛ o kandu dɔɔ suɛi chaa, mi wanaa velu ndu wa pɛɛku ndu mɛɛ wana piɛi yɛ. A teleŋ o wa feleŋgɔnɔ wo, mbo kandu kɔɔfaleŋ tosaa. Nduyɛ mi ndoo piɛi teleŋ o teleŋ le mi Chɛhowa dɔu wali ndɔ pollo sala. Mɛɛ wɔsiŋ bɔɔbɔɔ hiou, mi pɔnɔ ndɔ del a naa. Nduyɛ o keŋ niŋ bɛɛ, mbo nyuna Chɛhowa le mbo luei ndu yoomuaŋ mbo biunuŋ simul koŋ. Mi che bɛɛ o vii niŋ pɔnɔɔ, kɛ o cho wɔ hiouwɔɔ lachi a Chɛhowa nyunaa o piɛileŋ niŋ. Kanifuule o laalaŋ maa Chɛhowa cho piɛile ndɔleŋ muli mɛɛ ndoo tosa paandu yɛ.