Skip to content

Skip to table of contents

LONGANEDHA DHI RI 31

Ni kae ni tayari Yova ni b’o ro?

Ni kae ni tayari Yova ni b’o ro?

“Ma si di ni ma nga b’o ro.”​—MIK. 7:7.

DYI 128 Vumilia Mupaka Mwisho

RI NǍ LE SI CHU NALO *

1-2. I lo nǎ ká kosi loti ngba lo djo?

NI KÁ ka ni rr ni ngba rie nidhó loji ná ddikpa no ni b’o, ro ri si nzá ri nie b’o ná saa na ro? Ni thí ká ka ndi bʉni bʉ? Mezali 13:12 ripo: “B’o le b’o ná ritsi si tsé nzá ró, føri adi rili le thí e dhe na.” Ri ká ka ndie ngba njati fø no si nzá dhonalo ni chu bblo ró? Rie fø ro, ni ka ni di ngatsovedha na ndirigoti tayari ni nga b’o ro.

2 I lo nǎ kosi lochu Biblia nǎ nzɨ thika leni ná yadha djo nari ka ndi kó ko tsotso “ko ra anzi ni ko ngab’o ro.” (Mik. 7:7) Føri goti kosi lochu aro kʉ ná chu djo nari ka ndi liri koe ngab’odha na Yova si nji nalo djo. Ya mwisho, kosi loti ni kʉ ngab’odha na Yova djo ná kpa siba ná ledha djo.

BIBLIA NǍ NZƗ THIKA LENI NÁ YADHA LONGADDI KO DHO NGATSOVEDHA DJO

3. Mezali 13:11 ká d’ra nzɨ thika leni ná ngba yadha?

3 Mezali 13:11 addudho ma ringani koe ngatsovedha na nari ddi ko dho. Ri ripo: “lele tso le nju ná mali nanga si ngʉngʉ, ro dzodzo mali tso nju ná ke dhó ri si dhi bbo.” Fø andiko nǎ ro ká ko ba ngba somo? Nyodyu dhi ke adi ritsi nji bblo ndirigoti ngatsovedha na. Føri ka ndi liri ke ba faida.

4. Mezali 4:18 nǎ, ká nzɨ thika leni ná ngba yadha bani?

4 Mezali 4:18 ripo ko dho, “chø lo dhi ke dhó chu kʉ bbʉtso kadha bbai anzi ndidho kadha ra ro kpø dyi kpa lili djo.” Fø andiko ri dho nari kʉ Yova adi ndidzá nrŭ tsotso kó ndiro ndima famu ndi pɨ nalo d’e. Ro fø andiko ka ndi njínji bbo pli Mungu dzá lo kana dhi ná Mukristo djo maddi. Ndiro ddikpa le ma kana nga ngʉ chøchø Yova na d’e, føri adi ddo dzi bí. Mungu dzá lo ko di zø ndirigoti ko di njínji ri nǎ shauri na ndirigoti kedhó tengenezo bbʉ ná shauri na ró, ko ka ko dho Kristo dhó sifa, ndirigoti kodhó lochudha ka ndi dhidhi Mungu djo. Akonja ngbaribbai ma Yesu dhongʉe fø lo nari.

Nyo adi dhi dzodzo naribbai ddikpa ke rr ndirigoti ke u Pidhinga dzá lo ró, ke adi dhi dzodzo Mungu dzá lo kana (Anja paragrafu 5)

5. Nrŭ ka ndima ø ndima dhó lo thika dzodzo nari ká Yesu dhongʉe ngba loroji ró?

5 Yesu bbʉngʉe ná loroji nǎ ke d’rangʉe ngbaribbai ma ko d’ra ná Pidhinga dzá hwè lo i kʉ nyokpa bbai nari, ri ka ndi dhi dzodzo ngba ji Mungu dzá lo ná nrŭ thí nǎ. Ke pongʉeri: “Nyokpa nga nari ma, ngbaribbai ri dhi nari ma nzɨ ke (inga zʉzʉri ná ke) adi chu ri. Ya kwanza ri tsukpa adi si, føri goti ri adi pʉpʉ, ndirigoti nyokpa adi si ri nǎ ro.” (Mk. 4:27, 28) Yesu ká ngʉ riji ndi pori ngba fø lo na? Ke tu rinanga naribbai, zʉ le zʉ ná tsu adi dhi dzodzo naribbai Pidhinga dzá lo u ná ke ka ndi dhi dzodzo Mungu dzá lo kana. Loroji na, Biblia nǎ longa ko ne na ná kpa kana nga di ngʉ chøchø Yova na ró, ko adi kpa bí kʉ nalo thika ø nari nja. (Efe. 4:22-24) Ro ringani ko nonga nari kʉ Yova i adi rili fø nyokpa dhidhi.​—1 Ko. 3:7.

6-7. Ngbaribbai ma Yova no dz’ nari djo ká ko chu ngba lo?

6 Yova nji nalo krʉ kana, ke adi ngatsove ndiro ndi njiri d’e. Ke adi rinji fø nja ndi rodho ba madha ndirigoti nja nrŭ maddi ba faida d’e. Lorojina, akonja ngbaribbai ma Yova thɨngʉe dz’ djó nga dzodzo nrŭ dho nari.

7 Yova ka nongʉe dz’ ngbaribbai ma nari djo Biblia tilo. Ri tilo “ri dzá danga” ma, “ri tøni na nga” ma, “ri mbess kʉ ná dju djo” maddi. (Yob. 38:5, 6) Yova bangʉe saa ndiro ndi ddinga ndi nji ná ritsi djo d’e. (Mwa. 1:10, 12) Ni ká ngaddi ni ngbaribbai ma malaika rrngʉe ndima Yova nji ná ritsi ndima ngʉ nja nari djo? Føri løngʉe kpa thí ronga bbo. Føri dzá lodho ddikpa saa na, kpa ngangʉe “bbobbo ndima chu na ndima hwè nji nari tso.” (Yob. 38:7) Fø lo nǎ ro ká ko ba ngba somo? Cho løfu kpari kana Yova nongʉe ritsi ro, ke vengʉe ngaddi ndi no ná ritsi djo ná saa na, ke ka ripo ri kʉ “bblo pli nganga.”​—Mwa. 1:31.

8. Kpadjo ka kosi loti ngba lo djo?

8 Ko njae anziro kʉ ná loroji nǎ naribbai, ko ka ko ba lotsovedha djo tilo ná bí kʉ ná nzɨ thika leni ná yadha Mungu dzá lo nǎ. Kpadjo ko si loti Yova ko ka ko b’o ná aro kʉ ná chu djo.

RI KÁ NGANI KO B’O YOVA NGBA SAA NA?

9. Ri ká ngani kob’o Yova ngba chu ya kwanza na?

9 Ko dho ringani ko b’o kodho sala goti le ngʉ nari. Ko di nganzi koba kpakpanga ko ve na nzadha tso inga ko ba le tsotsokodha kosi ddikpa uzaifu djolu ná saa na, ko ka ko ddiri Yova nzɨ kodhó sala goti ngʉ lele ri. Yova ká adi kodhó sala krʉ goti ngʉ théi nzɨ addudho?

10. Rie sala ko nji ró, ká addudho ringani koe ngatsovedha na?

10 Yova adi kodhó sala rr ni. (Zb. 65:2) Ko thí nǎ ro si ná sala adi ridho Yova dho ko kʉ udha na. (Ebr. 11:6) Ko di rinzi Yova kó ko tsotso ko nji ke nyo tho nalo ná saa na, ke adi riji ko nji kpakpanga ndiro ko nji ndi ji nalo d’e. (1 Yo. 3:22) Fø lodho njati ko di rinzi Yova kó ko tsotso ko si che kʉ ná nyi djolu ró, ringani koe ngatsovedha na ndirigoti ko nji kpakpanga ndiro ko si fø che kʉ ná nyi djolu d’e. Yesu ka ripo ko dho nja sala goti nzá ka ndi ngʉ lele ri. Ke ka rija: “Anikonga, le si ribbʉ ni nidho, anineri ne, ni si ri ba, anid’o dzaitso, le si ritso pʉ ni dho; dhonalo ko ri kó ná ke si ri baba, ne rine ná ke dho le si ri bbʉbbʉ ndirigoti dzaitso d’o ná ke dho le si ritso pʉpʉ.” (Mt. 7:7, 8) Ko njinjí fø shauri na ndirigoti “ko di nganzi krʉ saa ro ró,” ko ka ko uri Yova kodhó sala rr ni ndirigoti ke ka ndi ngʉ ri goti ngba.​—Kol. 4:2.

Ko di Yova b’o ná saa na, ko adi ra anzi udha ko nzi ke tso ro (Anja paragrafu 11) *

11. Waebrania 4:16 ká ko tsotso kó ngbaribbai njati ri di njani nzɨ kodhó sala goti ngʉ lele ró?

11 Nzá ma kodhó sala goti ngʉ lele ró, Yova tsoni ndi si kodhó sala goti ngʉ “ngba thonga ná saa na.” (Azø Waebrania 4:16.) Fø lo dho ri nzá ngani ko ti chelo Yova djo rie njalo njini lele nzá ma koe riddi ná saa na ró. Lorojina, cho kpari kana bí kʉ ná nrŭ ngʉ rinzi ndima nja i dz’ djó lo tso Mungu dhó Pidhinga si d’ø nari. Yesu ma ka ripo ddi ringani ko nzinga fø lo djo. (Mt. 6:10) Ro ri nga kʉ nyodyu dhi lo, njati ddikpa ke di ri bba ndidhó udha djødjø, mwisho si nrŭ e ri b’o ná saa na nzá nalodho ró. (Hab. 2:3; Mt. 24:44) Ko di Yova b’o ndirigoti ko di nganzi ke bbʉ udha kodhó ró, ko ridho ko kʉ nyodyu na. Mwisho si si ngba thonga ná saa nganga na dhonalo kʉ Yova li “ri dhi ddo ma ri sisi ná saa ma” b’lo. Ndirigoti føri sie bblo kʉ ná saa nrŭ krʉ dho.​— Mt. 24:36; 2 Pe. 3:15.

Yozefu dho loroji ká ngba longaddi ko dho ngatsovedha djo? (Anja paragrafu 12-14)

12. Kodhó ngatsovedha ká ka ndi tsu mbudha kana ngba saa na?

12 Kodho ringani ko ve ngatso rie ko ri b’o chølo njini ri ró. I dz’ djó nrŭ adi nja nrŭ nanga krø ndima dhó rangi ma, ndima dhó desturi ma, ndima dhó bbu ma, inga ndima dhi nǎ ná ngø ma na kʉ njonjo nari djotsina. Nja nrŭ ró nrŭ adi chelo nji nrŭ tsutsu inga kpadhó akili tso vʉnivʉ nalodho. Yova dzá bí kʉ ná nrŭ adi nzani Biblia nǎ lo ndima u nari djó. Fødi ná chelo nrŭ nji ko ró ná saa na, ringani ko no Yesu pongʉe nalo nga. Ke ka ripo: “Mwisho djo kpø ve ngatso ná ke si gøgø.” (Mt. 24:13) Ro ngba lo ká ka ndi banga njati ni rr ri kutaniko nǎ ddikpa ke nji che pli kʉ nalo ro? B’lo wazee rr fø lo ró, ni ká ka ni bba kpa ne fø lo nanga Yova jiri naribbai, ni ni ngatsove ro? Wazee ká ka ndima nji addu njati ddikpa ke nji bbo chenga ró?

13. Yova ji naribbai le ribba lo njini nari na mana ká kʉ addu?

13 Njati wazee rr ri kutaniko nǎ ddikpa le nji bbo chenga ró, kpa adi “arø ro si ná nyodyu” nzi nja ndima chu Yova dhó ngaddidha fø lo djo d’e. (Yak. 3:17) Kpadhó muradi e ndima kó chenga nji ná ke tsotso ndiro “ke léni le ndidhó chu nǎ ro d’e.” (Yak. 5:19, 20) Kpa adi riji ndima nji krʉ kʉ nalo nja ndima b’o kutaniko ronga ndirigoti ndima li chelo le nji ró ná nrŭ kpakpa. (2 Ko. 1:3, 4) Bbo chenga dhi lo nanga wazee ne ró, ringani kpa chu krʉ lo vi fø kosa djo, fø ri ka ndi nziri saa ro da vi. Føri goti kpa adi sala nji. Kpa adi Biblia nǎ ro si ná shauri ma, “chølo chulu” kʉ ná nizamu ma na bbʉ chenga nji ná ke dho. (Yer. 30:11) Nzɨ mai wazee adi rɨnirɨ lo na ro, kpa nzɨ adi lod’i nrŭ djo lele ri. Longa wazee ne bblo ró, kutaniko nǎ nrŭ krʉ adi bblonga ba. Ngba mai wazee ne longa føribbai ro, chelo le njie ró ná ke ka ndi di ndi mbu bʉ thí bʉni naribbai dhé. Njati rie ni ma ni rr fø i ró, ni ká ka ni nji addu ndiro nzɨ ni thí ba njedha bbo ró?

14. Ko lai Mukristo nji che pli kʉ nalo ko ro ró, Biblia nǎ ngba loroji ká kandi kó ko tsotso?

14 Ddikpa ke inga ni lai Mukristo ka njirie che pli kʉ nalo ro bblo ni ro? Mungu dzá lo nǎ ni ka ni ba ngbaribbai ma le ka le b’ori Yova thɨ lo thika nari djo tilo nalo bí. Lorojina ngba mai Yozefu ró ke djoi njingʉe nga kʉ chø nalo ro, ke nzá ka ri bba kpadhó chelo djotsina ndi ma ngʉ che kʉ ná ke ri. Føri ringana ke lingʉe ndi thí Yova dho ndi ngʉ nji ná njí djo ndirigoti Yova lengʉe ke ronga le ngatsovedha djotsina. (Mwa. 39:21) Fø saa krʉ kana, Yozefu njingʉe chelo ngʉ nji ndi ró ná nrŭ zø ndirigoti ke ngʉ ngbaribbai ma Yova ndi ronga lé nari njanja. (Mwa. 45:5) Yozefu bbai, ko iso ka ndi pinipi ko di ndrini chøchø Yova ro ndirigoti ko di rib’o ke thɨ nga kʉ chø nalo thika ndi ji ná saa na ró.​—Zb. 7:17; 73:28.

15. Ddikpa le-ve tsotso ká addu kongʉe ndiro ndi bbá nga kʉ chø nalo nrŭ nji ndi ró nari pa d’e?

15 Nga kʉ chø ná krʉ njini nalo nga ka ndie che bbo pli Yozefu bangʉeni na naribbai ri, ro nrŭ nji ko ró na nja chelo dho ko thí ka ndi di bʉnibʉ. Njati ko kana lo ta ddikpa ke na, ro rie nga ma ke kʉ Yova dzá Dimu ri ró, ko ka ko ba faida njati ko njinjí Biblia nǎ nzɨ thika leni ná yadha na ró. (Flp. 2:3, 4) Akonja ddikpa loroji. Ddikpa le-ve thí bʉngʉeni bbo, le lai njí dhi le shangʉe kali le djo ná saa na. Le nanga kaeni lele nari ringana, le ddingʉe nga Yesu dhó loroji djo. Ke nrŭ ngʉ dhudhu ná saa na, ke nzɨ ngʉ nrŭ ro dhu ri. (1 Pe. 2:21, 23) Fø lo djo le ddingʉe nga ro, le vʉngʉeri ndi bba fø lo pa. Luti fø le-ve rrngʉeri ndi lai njí dhi fø le hwini afya dhi lo na ndirigoti kpakpalo na bbo. Le-ve rangʉe ri utso d’i nari kʉ, ndi lai njí dhi fø le nzɨ adi ndi pongʉe ná fø longa ro no ri. Føri dho le-ve ka hwè ba bbo ndi ve chelo nrŭ nji ndi ró ná ritso ndirigoti le ka ngoi ba.

16. Addui ká ka ndi li ni kpakpa rie nga kʉ chø nalo njini ná ritso ni ve ró? (1 Petro 3:12)

16 Njati rie ni ró nrŭ nji nga kʉ chø nalo inga nja nrŭ bʉ ni thí bʉ ná lotso ni ve ró, addinga djo nari kʉ Yova kʉ chøchø “bʉ thí bʉni ná nrŭ ró.” (Zb. 34:18) Ke jini ji ni ngatsove ndirigoti ni djó li o ná no ni bu ndi djo naridho. (Zb. 55:22) Ke kʉ dz’ lu djó lod’i ná ke. Ke ró ka ndi runi ná ddikpa ritsi ro ma ngaddi kʉ ri. (Azø 1 Petro 3:12.) Nzá tso ni ka ni d’ø ná kpakpalo tso ró ni hwini ná saa na, ni ká adi Yova b’o ni?

YOVA B’O NA KPA SI BA THEINGA DHO NA LEDHA

17. Isaya 30:18 ripo naribbai, Yova ká tsoni ngba lo djo ko dho?

17 Karnga goti ko dhi ra nǎ baba si ko ronga le bbo pli kʉ ná chulu. Isaya 30:18 ripo: “Yova ngatsove ndiro ndi dho bblo lo nidho d’e, kesi tøni ndiro ndi dho zølo ni dho dhonalo Yova kʉ chølo dhi Mungu. Hwè na kʉ nari kʉ ni ke b’o ná kpa.” Ni ra anzi Yova ndima b’o ro ná kpa si bí kʉ ledha ba njʉ ndirigoti gosi ná saa na ø dz’ djó.

18. Ko b’o nari ká kʉ ngba ledha?

18 Ø dz’ djo Mungu dzá nrŭ si tsu ná saa na njonjo kʉ nalo ro nga ka sie ri. Lorojina d’od’o ma, kpakpalo ma, nga kʉ chø nalo ma, nzadha ma na tso kasi d’ød’ø. (Ufu. 21:4) Kodho loji ná ritsi krʉ sie ni dhonalo ritsi sie bbo krʉ kʉ ná nrŭ dho. (Zb. 72:16; Isa. 54:13) Fø ri sie bblo pli kʉ ná ledha!

19. Yova ká ngba lo kpe ko dho dzodzo njʉ?

19 Yova ko tayarisha ndiro kosi di ndidhó Pidhinga tsena ko tsotso ndi kó ko bbá che kʉ ná nyi tso ndirigoti ko nji ndi ji nalo nari chulu. Nzɨ bba nidhó klø sini ndirigoti nzɨ bari ni thí bʉni. Bblo pli kʉ nalo si njini gosi ná saa na! Fø lo si nari nji, akodi ngatsove hwè na Yova si nji nalo ko b’o ro!

DYI 118 “Unipatie Imani Zaidi”

^ par. 5 Ni ká d’erie Yova dho njinjí bicha ná ke ripo i nari ro rr nzá, ‘Ma nzɨ ngʉ adi ri ro ddi ma ka ma ngʉ ngó i dz’ djo ri.’ Ko krʉ adi rib’o ko nja Yova si i dz’ djó chelo tso d’ø nari, kpakpa lo tso o ná i saa na. Ro kodho ringani ko di ngatsovedha na. I lo nǎ kosi Biblia nǎ yadha nja nari ka ndi kó ko tsotso ndiro koe ngatsovedha na d’e. Ndirigoti kosi loti Yova djo ko ka koe ngatsovedha na ná aro kʉ ná chu djo. Ndirigoti kosi loti ni ngab’o ná kpa siba ná ledha djo.

^ par. 56 JI DJÓ LONGA LE TU NARI: Sese ddikpa le-ve ngʉe ná saa na, le ngʉ adi nganzi Yova tso krʉ saa ró. Ndirigoti ledzá gødhi nrŭ ddingʉe sala ká le nji ngaribbai ma nari nga le dho. Jadda le si ro, le ka painia dhi njí tso nga, ro le ngʉ rinzi krʉ saa ró Yova le ndidhó njí ronga. Føri goti lebbá ke ro dhe tangʉe ná saa na le ngʉ rinzi Yova bbʉ kpakpanga ndi dho nja ndi ve fø kpakpalo tso d’e. Ngba mai fø le-ve bbá ke dhedhe ro, le ra anzi dhé sala ndi nji nari na i ndi churi ro, Yova ka ndi ngʉ ndidhó sala goti ngʉ b’lo ke njieri bí ina ndidhó maisha nǎ naribbai.