1-2. Le i bika byotusa kwisambila’po mu kino kishinte?

LELO ukeivwana namani shi utengēle kalato ka bintu byosakilwa, ino kekafikilepo pa kitatyi kyowikatengēle? Le ukatyumukwa mutyima? Kisonekwa kya Nkindi 13:12 kidi na bubinga bwa kunenena’mba: “Kukungila kwija kubelekanga mutyima.” Ino le ukeivwana namani shi abakulombola’mba kudi bubinga bwendele’mo kebufikilēpo kalato kowadi utengēle pa kitatyi kyowadi wikatengēle? Shi abakulombola namino, padi ukatūkija mutyima ne kwitabija kukungila.

² Mu kino kishinte tusa kwisambila pa misoñanya mivule ya mu Bible ibwanya kwitukwasha twikale nyeke na “mutyima wa kukungila.” (Mika 7:7) Kupwa, tusa kwisambila pa bintu bibidi motufwaninwe kukungila na kitūkijetyima Yehova alonge’po kintu. Ku mfulo, tusa kwisambila pa madyese atengēle boba betabije kukungila Yehova.

3. Lelo musoñanya udi mu Nkindi 13:11, witufundija bika?

³ Kimfwa kimo kya mu Bible kilombola mvubu ya kitūkijetyima, kidi mu kisonekwa kya Nkindi 13:11. Kinena’mba: “Bupeta busokwelwe bukidibukidi bukatyepa, ino bupeta bwa yewa ukongakanya’bo bityebitye bukavula.” Le i ñeni’ka yotuboila ku uno vese? I ya amba muntu wa tunangu uloñanga bintu na kitūkijetyima, kimo ke kikwabo.

4. Le musoñanya udi mu Nkindi 4:18, witufundija bika?

⁴ Kisonekwa kya Nkindi 4:18 kitulombola’mba, “kashinda ka bantu boloke kadi pamo bwa kitōkeji kya lubanga kyeñenya kyenda kibaila’ko kufika ne bikanda dyuba mu mitwe.”  Bino binenwa bifunkila pa muswelo ulombolanga Yehova bantu bandi mpango yandi bityetye. Uno vese ubwanya kadi ne kufunkila pa muswelo wendelelanga mwine Kidishitu bityebitye ku mushipiditu. Bilombanga kitatyi pa kusaka amba muntu apwane na Yehova. Shi twifunda senene ne kwingidija madingi obetupa mu Kinenwa kya Leza ne mu bulongolodi bwandi, tukatamija bityebitye ngikadila na ya Kidishitu. Kadi tukayuka Leza senene. Tutalei bidi muswelo wāelekeje Yesu uno mwanda.

5. Le Yesu wāletele kyelekejo’ka kilombola’mba bilombanga kitatyi pa kusaka’mba muntu ashinte?

⁵ Yesu wāletele kyelekejo kilombola’mba musapu wa Bulopwe otusapula udi pamo bwa kaluze katyutyu bininge kenda katama bityebitye mu mityima ya bantu bampikwa budimbidimbi. Wānenene amba: “Nkunwa nayo yamena ne kutama—aye [mukushi] kuyuka mobilongekela mpika. Nshi ayo mine yalupula bityebitye bipa, dibajinji kakiyombo, kupwa ke kisampo, ku mfulo ke miseke mikomo mu kisampo.” (Mako 4:27, 28) Le Yesu wādi ukimba kunena bika? Wādi ukimba kunena’mba, monka mutaminanga mutyi bityebitye, ne muntu witabija musapu wa Bulopwe nandi utamanga bityebitye ku mushipiditu. Kimfwa, shi bantu botwifundanga nabo Bible ke bafwena Yehova, tushilulanga kumona muswelo obashinta. (Ef. 4:22-24) Inoko, tufwaninwe kuvuluka’mba Yehova ye utamijanga kano kaluze katyetye.​—1 Ko. 3:7.

6-7. Le i ñeni’ka yotuboila ku muswelo wāpangile Yehova ntanda?

⁶ Bintu byonso biloñanga Yehova, witūdilanga’ko kitatyi kya kwibilonga na kitūkijetyima. Uloñanga namino pa mwanda wa ntumbo ya dijina dyandi ne pa mwanda wa kamweno ka bakwabo. Kimfwa, tutalei bidi muswelo wāteakenye Yehova ntanda bityebitye pa mwanda wa bantu.

⁷ Bible ulombola mwāpangīle Yehova ntanda amba: Wātūdile’ko “bipimo byayo,” wāshimika “bitako” byayo, wātūla ne “dibwe dyayo dya difinko.” (Yoba 38:5, 6)  Wetūdīle’ko enka ne kitatyi kya kulangulukila pa mingilo yandi. (Ngo. 1:10, 12) Le ubwanya kufwatakanya mwēivwanine bamwikeulu pobāmwene bintu bipya byāpangile Yehova? Na bubine, bāsangele bininge! O mwanda bāshilwile kwela “nsandi ya tusepo.” (Yoba 38:7) Le i ñeni’ka yotuboila’ko? Yehova wālongele myaka mivule pa kupwa mingilo yandi ya bupangi, ino paātadile bintu byonso byaāpangile, wānenene amba i “biyampe mpata.”​—Ngo. 1:31.

8. Le i bika byotusa kwisambila’po pano?

⁸ Monka motwekimwena mu bimfwa bibadikile kūlu’ku, tubwanya kutana misoñanya mivule ya mu Kinenwa kya Leza itufundija’mba tufwaninwe kwikala na kitūkijetyima. Pano, twisambilei’ko pa bintu bibidi motufwaninwe kwitabija kukungila Yehova.

9. Le i kintu’ka kimo motusakilwa kukungila Yehova?

⁹ Tusakilwa padi kukungila amba milombelo yetu ilondololwe. Kitatyi kyotulomba bukomo bwa kūminina matompo nansha kyotulomba bukwashi bwa kunekenya bukōkekōke bwetu, tubwanya padi kumona’mba Yehova waije kulondolola milombelo yetu. Mwanda waka Yehova kalondololangapo milombelo yetu yonso bukidibukidi?

10. Mwanda waka tufwaninwe kukungila na kitūkijetyima Yehova alondolole milombelo yetu?

¹⁰ Yehova utejanga milombelo yetu na katentekeji. (Ñim. 65:2) Umonanga milombelo yetu yampikwa budimbidimbi bu kilomboji kya lwitabijo lwetu. (Bah. 11:6) Kadi Yehova usangalanga paetumona tusumininwe kwiendeja mungya milombelo yetu ne kulonga bintu mungya kiswa-mutyima kyandi. (1 Yo. 3:22) Kitatyi kyotulonga bukomo bwa kuleka kibidiji kibi nansha kunekenya bukōkekōke bwetu, biketulomba padi kwikala na kitūkijetyima ne kulonga bintu mungya milombelo yetu. Yesu wētukweshe twivwanije amba kudi milombelo yetu imoimo keikalondololwapo padi bukidibukidi. Wānenene amba: “Lombai’nka kulomba, nabya mukapebwa; kimbai’nka kukimba, nabya mukamona; kokolai’nka kukokola, nabya mukashitwilwa; mwanda ense ulomba utambulanga, kadi ense ukimba umonanga, kadi ense ukokola nandi ukashitwilwa.” (Mat. 7:7, 8) Shi tulonde ano madingi ne ‘kutakamena mu milombelo,’ nabya tubwanya kukulupila’mba Tata wetu wa mūlu ukevwana milombelo yetu ne kwiilondolola.​—Kol. 4:2.

11. Le Kisonekwa kya Bahebelu 4:16, kitukwasha namani kitatyi kyotumona’mba milombelo yetu ibaije kulondololwa?

¹¹ Nansha shi tubamone amba milombelo yetu ibaije kulondololwa mpika, ino Yehova aye i mulaye kulondolola milombelo yetu “pa kitatyi kifwaninwe.” (Tanga Bahebelu 4:16.) O mwanda ketufwaninwepo kutopeka Yehova shi kintu kekilongekelepo bukidibukidi na motwadi tulangila. Kimfwa, bantu bavule ke balombele mu myaka mivule amba Bulopwe bwa Leza bufudije ino ngikadilo ya bintu. Yesu wānenene’nka ne kunena’mba, tufwaninwe kulomba mfulo ifike. (Mat. 6:10) Inoko, shi muntu waleka lwitabijo lwandi luzoza pa mwanda wa mfulo keifikilepo pa kitatyi kiitengēle bantu i bulembakane! (Hab. 2:3; Mat. 24:44) O mwanda i kya tunangu kukungila nyeke Yehova ne kumulomba na lwitabijo. Mfulo ikafika pa kitatyi kifwaninwe, mwanda Yehova imutonge kala “difuku ne nsá” ya ayo kufika. Kadi dino difuku dyoikafika kyo kitatyi kifwaninwe.​—Mat. 24:36; 2 Pe. 3:15.

12. Le kitūkijetyima kyetu kibwanya kwikala pa ditompo mu mwanda’ka?

 ¹² Tusakilwa kitūkijetyima ne kūminina kitatyi kyotulongelwa bintu bibi. Divule dine bantu ba ino ntanda basusulanga bakwabo mwanda’po’tu i bana-balume nansha bana-bakaji, mwanda wa lukoba lwabo, musaka, kabila nansha muzo wabo. Bakwabo nabo basusulwanga pa mwanda wa bulēma bobadi nabo nansha kujinwa ñeni. Bantu ba Yehova bavule nabo, balongelwanga bintu na bukondame mwanda’tu wa nkulupilo yabo ya mu Bible. Shi tususulwanga uno muswelo, tufwaninwe kuvuluka byānenene Yesu. Wānenene amba: “Yewa wa kūminina kufika ne ku mfulo kwine ukapandanga.” (Mat. 24:13) Ino le bikekala namani shi ubayuka bubi bukatampe bulongele muntu kampanda mu kipwilo? Le pa kupwa kulombola bakulumpe myanda’ya, ukeileka mu makasa abo koku wilaije na kitūkijetyima amba beipwe mu muswelo usaka Yehova? Le bakulumpe bafwaninwe kulonga bika shi muntu walonga bubi bukatampe?

13. Le Yehova usaka bakulumpe balonge bika shi kudi muntu walonga bubi bukatampe?

¹³ Shi bakulumpe abayuka’mba muntu kampanda i mulonge bubi bukatampe mu kipwilo, balombanga “tunangu tutūka mūlu” ne kulonga bukimbi mwanda wa bayuke mumwena Yehova mwanda’wa. (Yak. 3:17) Kitungo kyabo i kya kukwasha yewa ulongele bubi ‘ajoke ku dishinda dyandi’ shi bibwanika. (Yak. 5:19, 20) Kadi basakanga kulonga bukomo bwa kukinga kipwilo ne kusenga boba basanshijibwe na mwanda’wa. (2 Ko. 1:3, 4) Kitatyi kibandaula bakulumpe myanda ya bubi bukatampe, dibajinji bafwaninwe kuyuka myanda yonso, kintu kine kibwanya kwibalomba kitatyi. Kupwa bakalombela, kumupa madingi a mu Bisonekwa, ne ‘kumulemununa mobyendele.’ (Yel. 30:11) Nansha bakulumpe byokebakungilangapo kitatyi kilampe, ino kadi kebakwatangapo butyibi bukidibukidi. Shi bakulumpe bapwa myanda mu muswelo muyampe, kipwilo kyonso kikamona bintu biyampe bininge bilupuka’ko. Inoko, nansha shi bakulumpe abapu myanda mu muswelo muyampe, yewa usanshijibwe na mwanda’wa ubwanya padi kushala mufītwe. Shi nobe wimufītwe uno muswelo, i muswelo’ka obwanya kutyepeja’ko misanshi?

14. Le i kimfwa’ka kya mu Bible kibwanya kukukwasha ūminine shi kudi mwanenu mwine Kidishitu ukusanshije bininge?

 ¹⁴ Lelo ke bakusanshije bininge kudi muntu kampanda nansha mwanenu mu lwitabijo? Ubwanya kutana bimfwa biyampe mu Kinenwa kya Leza, bitufundija kukungila Yehova ōlole myanda. Kimfwa, nansha Yosefa byobāmulongēle bintu na bukondame kudi banababo, ino kālekelepo bubi bwabo bumulobeje. Inoko wātele mutyima ku kwingidila Yehova, mwine wāmwesele pa kūminina kwawāūminine na kitūkijetyima. (Ngo. 39:21) Mwenda mafuku, Yosefa wābwenye kulekela boba bāmusanshije ne kumona muswelo wāmwesele Yehova. (Ngo. 45:5) Pamo bwa Yosefa, netu tusengibwanga kitatyi kyotufwena kudi Yehova ne kumuleka apwe bukondame.​—Ñim. 7:17; 73:28.

15. Le i bika byakweshe kaka umo ōminine bukondame?

¹⁵ Shako, ke bukondamepo bonso bubwanya kwikala na bobālongēle Yosefa, inoko kususulwa kumokumo kubwanya kwitusansa ku mutyima bininge. Shi tubepi myanda na muntu, enka ne yewa katōtapo Yehova, tukamwena’mo shi tulonda misoñanya ya mu Bible. (Fid. 2:3, 4) Twisambilei bidi pa kimfwa kimo. Kaka umo wafītyilwe bininge pawaivwene amba muntu umo obengilanga nandi wadi umubāba ne kumubepela myanda ya bubela ku bakwabo. Pa kyaba kya kulonga’po kintu bukidibukidi, uno kaka wetūdīle’ko kitatyi kya kulangulukila pa kimfwa kya Yesu. Yesu pobādi bamutuka kādipo waluja mutonko. (1 Pe. 2:21, 23) Na uno mulangwe mu ñeni, kaka wakwata butyibi bwa kuleka kulonga’po kintu. Mwenda mafuku, kaka wayuka’mba muntu wamubābile’wa ubelanga misongo mikatampe kadi i muvutakanibwe ñeni bininge. Kaka wafula ku kunena’mba, padi kyo kine kyamulengeje alonge nabya. Ebiya kaka wasangala bininge pa kūminina kwawaūnine na kitūkijetyima, kadi waikala monka na ndoe.

16. Le i bika bibwanya kukusenga shi kudi muntu ukulongēle bintu na bukondame? (1 Petelo 3:12)

¹⁶ Ekale shi kudi muntu ukulongēle bintu na bukondame nansha ukusanshije, vuluka’mba Yehova udi pabwipi na boba ba “mityima mityumuke.” (Ñim. 34:18) Ukusenswe pa kitūkijetyima  kyobe ne pa kwela koela kiselwa kyobe kwadi. (Ñim. 55:22) Aye i mutyibi wa ntanda yonso. I kutupu kintu kyakamonengapo. (Tanga 1 Petelo 3:12.) Shi udi mu makambakano okubwanyapo kupwa, le uketabija kumukungila?

17. Mungya Isaya 30:18, le Yehova i mulaye kwitulongela bika?

¹⁷ Panopano ponka Tata wetu wa mūlu usa kwitwesela bininge kupityila ku Bulopwe bwandi. Kisonekwa kya Isaya 30:18 kinena’mba: “Yehova wilaije na kitūkijetyima kwimutōkelwa mutyima, kadi ukemana mwanda wa kwimufwila lusa. Mwanda Yehova i Leza wa boloke. Ba nsangaji i boba bonso bamukungila.” Boba bonso bakungila Yehova nyeke bakeselwa madyese mavule tamba’nka pano ne mu ntanda mipya īya’ko.

18. Le i madyese’ka etutengēle?

¹⁸ Bantu ba Leza pobakatwela mu ntanda mipya, kebakazumbijapo monka mutyima ne kutanwa na makambakano na obekonda nao dyalelo. Bukondame kebukekala’kopo monka nansha misanshi mine. (Kus. 21:4) Kekudipo kintu kyotukatengela koku tuzumbija mutyima, mwanda bikekala’ko bivule. (Ñim. 72:16; Isa. 54:13) Bine, bikekala biyampe bininge!

19. Le pano Yehova wituteakanyanga bityebitye namani?

¹⁹ Pano’ko bidi, Yehova wituteakanyanga mwa kukekadila mu Bulopwe bwandi na kwitukwasha tuleke bibidiji byetu bibi, kadi twikale na ngikadila imusangaja. Nanshi kokatyumukwa mutyima kadi kokaleka kumwingidila. Kudi būmi buyampe bwitutengēle! Pano potutengēle bintu biyampe bya mu mafuku a kumeso, twendelelei kukungila Yehova na mutyima tō, ne na kitūkijetyima pavuya mwingilo wandi!