Etal ñan katak ko ilo bok in

Etal ñan laajrak in katak ko

KATAK 31

Kwõj M̦õn̦õn̦õ Ke in Kõttar Wõt Jeova?

Kwõj M̦õn̦õn̦õ Ke in Kõttar Wõt Jeova?

“Inaaj kõttar.”​—MAI. 7:7.

AL 128 Kijenmej ñan Jem̦l̦o̦kin

KÕMEL̦EL̦E EO ÑAN KATAK IN *

1-2. Ta ko jenaaj etali ilo katak in?

TA EÑJAKE eo am̦ ñe erum̦wij an jãde juon am̦ pakij me ewõr juon men kwõlukkuun aikuji ilowaan ak ejab jãde ilo iien eo kwaar kõtmãne bwe en kar jãde? Kwõnãj ke inepata? Jabõn Kõnnaan 13:12 ej kwal̦o̦k juon mel̦el̦e em̦ool: ‘Kõtmãne, ñe erum̦wij an tõprak, ej kõm̦m̦an bwe bũruon en nañinmej.’ Ak ta el̦aññe kwaar roñ bwe ewõr jet un ko rem̦m̦an unin an rum̦wij an itok pakij eo am̦? Ñe wãween eo in ewal̦o̦k, eokwe bõlen kwõnãj kar m̦õn̦õn̦õ in kijenmej wõt im kõttar.

2 Ilo katak in, jenãj lale jet naanin kakapilõklõk ko jãn Baibõl̦ me remaroñ jipañ kõj bwe jen ejaak im dãpij juon l̦õmn̦ak ak eñjake in m̦õn̦õn̦õ ñan “kõttar.” (Mai. 7:7) Tokãlik jenaaj etale ruo wãween ko me jej aikuj kwal̦o̦k ad kijenmej wõt ie im kõttar an Jeova em̦m̦akũt. Ãliktata, jenaaj lale im kõnono kõn jeraam̦m̦an ko me em̦õj kõpooji ñan ro me rej m̦õn̦õn̦õ in kõttar wõt Jeova.

NAANIN KAKAPILÕKLÕK KO JÃN BAIBÕL̦ ME REJ KATAKIN KÕJ ÑAN KIJENMEJ

3. Ta eo me naanin kakapilõklõk eo ilo Jabõn Kõnnaan 13:11 ej kaalikkare?

3 Juon waanjoñak me ej kwal̦o̦k kõn unin ad aikuj kijenmej ej wal̦o̦k ilo Jabõn Kõnnaan 13:11 (NW). Ej ba: “M̦weiuk ko em̦õkaj koorl̦o̦ki renaaj dikl̦o̦k, ak m̦weiuk ko an juon eo me ej jidik kõn jidik aini, renaaj orl̦o̦k.” Kwõj ke kile naanin kakapilõklõk eo ijin? Ej juon menin mãlõtlõt ñan kwal̦o̦k kijenmej ilo men ko jej kõm̦m̦ani, juon in lo̦k juon.

4. Ta eo me naanin kakapilõklõk eo ilo Jabõn Kõnnaan 4:18 ej kaalikkare?

4 Jabõn Kõnnaan 4:18 ej jiroñ kõj bwe “ial̦ an ro ri-wãnõk ej ãinwõt meram ilo iien raantak, eo ej meraml̦o̦k wõt m̦ae iien elukkuun raan.” Naan kein rej kaalikkar kõn wãween an Jeova jidik kõn jidik kwal̦o̦k kõn karõk eo an ñan armej ro an. Ijoke, eoon in emaroñ bar jerbal ilo juon wãween edepakpakl̦o̦k ikijjeen wãween an juon Kũrjin kõm̦m̦an wõnm̦aanl̦o̦k ko ilo tõmak ilo mour eo an. Juon ejjab maroñ ekkaiuriur bwe en eddekl̦o̦k ilo tõmak, ej juon men me ebõk iien. Ñe jenaaj lukkuun kate kõj ilo ad katak im jerbali naanin kakapilõklõk ko jej bũki jãn Naanin Anij im doulul eo an, jidik kõn jidik jenaaj maroñ kaddekl̦o̦k kadkad ko kadkadin Christ ippãd. Enaaj bareinwõt l̦apl̦o̦k ad jel̦ã kajjien Anij. L̦õmn̦ak kõn wãween an kar Jesus kaalikkar boin eo kõn men in.

Ãinwõt an juon menin eddek jidik kõn jidik eddekl̦o̦k, ãindein bareinwõt an juon eo me ej m̦õn̦õn̦õ in eo̦roñ ennaan eo kõn Aelõñ eo jidik kõn jidik eddekl̦o̦k ilo tõmak (Lale pãrokõrããp 5)

5. Ewi wãween an kar Jesus kõm̦m̦an waanjoñak kõn wãween an juon jidik kõn jidik eddekl̦o̦k?

5 Jesus ear kõjerbal juon waanjoñak ñan kõmel̦el̦e kõn wãween an ennaan eo jej kwal̦o̦k kõn Aelõñ eo ãinwõt juon ine jidikdik me ej jidik kõn jidik eddekl̦o̦k ilo bũruon ro em̦ool bũrueer. Ear ba: “Ine ko rej jul̦ im aetokl̦o̦k, bõtab em̦m̦aan eo [me ej jeor ine] ejjab jel̦ã ewi wãween aer eddek. Jidik kõn jidik, ine ko rar make eddekl̦o̦k ilo bwidej eo. M̦oktata ewal̦o̦k mejãer, tokãlik ej wal̦o̦k bõlõk, im ãliktata ewal̦o̦k leer.” (Mark 4:27, 28) Ta boin eo Jesus ear kajjioñ kaalikkare? Ear kajjioñ kaalikkar bwe ãinwõt an juon menin eddek jidik kõn jidik eddekl̦o̦k, ãindein bareinwõt an juon eo me ej m̦õn̦õn̦õ in eo̦roñ ennaan eo kõn Aelõñ eo jidik kõn jidik eddekl̦o̦k ilo tõmak. Ñan waanjoñak, ilo an rũkkatak Baibõl̦ ro ad jino epaakel̦o̦k Jeova, jenaaj jino kiiõ lo elõñ oktak ko rem̦m̦an rej kõm̦m̦ani. (Eps. 4:22-24) Meñe ãindein, ak jej aikuj keememej bwe Jeova eo ej kõm̦m̦an bwe ine jidikdik eo en eddekl̦o̦k.​—1 Kor. 3:7.

6-7. Ta eo jej katak jãn wãween an kar Jeova kõm̦anm̦an lal̦ in?

6 Jeova ej kwal̦o̦k an kijenmej ilo an bõk iien ñan kadedel̦o̦k aolep jerbal ko an ekkar ñan joñan iien eo ej aikuji. Ej kõm̦m̦ane wãween in ñan bõktok aiboojoj ñan ãt eo etan im ñan an ro jet maroñ bõk tokjãn. Ñan waanjoñak, l̦õmn̦ak kõn wãween an kar Jeova jidik kõn jidik ilo an kar kõpooje lal̦ in ñan kõj armej ro.

7 Ñe Baibõl̦ eo ej kõmel̦el̦e kõn wãween an kar Jeova kõm̦anm̦an lal̦ in, ej kwal̦o̦k kõn an kar pepe kõn “joñak ko an” ak an joñake lal̦ in, an kapen “bo̦unteijen” ko ie, im an likũt “dekã in kona” eo an. (Job 38:5, 6) Ear bareinwõt bõk iien im kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn jerbal ko an. (Jen. 1:10, 12) Kwõmaroñ ke pijaikl̦o̦k wãween an kar enjel̦ ro eñjake ke rar lo an Jeova jidik kõn jidik kõm̦m̦ani menin kõm̦anm̦an ko an? Emaroñ kar lukkuun juon men ekam̦õn̦õn̦õ ñan er! Joñan ekar wõr juon iien rar “lam̦õj kõn lañlõñ.” (Job 38:7) Ta eo jej katak? Ear bõk elõñ to̦ujin iiõ in an Jeova kadedeikl̦o̦k menin kõm̦anm̦an ko an, bõtab ke Jeova ear lale im etale aolep men kein me ear lukkuun kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kaki m̦okta jãn an kõm̦anm̦ani, ear ba bwe men kein “rekanooj em̦m̦an.”​—Jen. 1:31.

8. Ta ko jenaaj etali kiiõ?

8 Ãinwõt ad kar etale ilo waanjoñak ko m̦oktal̦o̦k, jemaroñ lo elõñ naanin kakapilõk ko ilo Naanin Anij me rej kaalikkar aorõkin ad aikuj kwal̦o̦k kijenmej. Jenaaj kiiõ lale ruo wãween ko me jej aikuj in kwal̦o̦k ad m̦õn̦õn̦õ in kõttar Jeova.

ÑÃÃT EO JEJ AIKUJ IN KÕTTARE JEOVA?

9. Ta juon iaan wãween ko me jemaroñ aikuj kõttare Jeova?

9 Jemaroñ aikuj in kõttar ñan lo uwaakin jar ko ad. Ñe jej jar im kajjitõk bwe Jeova en letok kajoor ñan kijenmej ium̦win juon apañ ak ñan jipañ kõj anjo̦ ioon m̦õjn̦o̦ ko ad, jemaroñ bõk l̦õmn̦ak eo bwe eto an Jeova uwaake jar ko ad. Etke Jeova ejjab kajju uwaaki aolep jar ko ad?

10. Etke jej aikuj kwal̦o̦k kijenmej ñe ej itok ñan jar ko ad?

10 Jeova ej lukkuun roñjake jar ko ad. (Sam 65:2) Ej watõk jar ko me jej lukkuun kwal̦o̦k jãn bũruod bwe rej kein kam̦ool bwe jej tõmak ilo e. (Hib. 11:6) Jeova ej bar itoklimo in lale ewi joñan ad kõn̦aan kate kõj ñan mour ekkar ñan jar ko ad im ñan kõm̦anm̦an ankilaan. (1 Jon 3:22) Kõn men in, jemaroñ aikuj kwal̦o̦k wõt kijenmej im jerbale ta ko jej jar kaki jabdewõt iien ñe jej kajjioñ in anjo̦ ioon juon imminene enana ak juon m̦õjn̦o̦. Jesus ear kaalikkar bwe jet iaan jar ko ad emaroñ jab m̦õkaj ad lo uwaakier. Ear ba: “Jab bõjrak jãn ami kajjitõk im naaj lewaj ñan kom̦, jab bõjrak jãn ami kappok im kom̦ naaj loe, jab bõjrak jãn ami kal̦l̦al̦l̦al̦ im naaj kõpel̦l̦o̦k ñan kom̦, bwe jabdewõt eo ej kajjitõk enaaj bõke, jabdewõt eo ej kappok enaaj loe, im jabdewõt eo ej kal̦l̦al̦l̦al̦ naaj kõpel̦l̦o̦k ñane.” (Matu 7:7, 8) Ñe jej l̦oore naanin kakapilõklõk in im “niknik ilo jar,” jemaroñ lukkuun lõke bwe Jemãdwõj ilañ ej roñjake kõj im enaaj uwaaki jar ko ad.​—Kol. 4:2.

Ilo ad kõttare wõt Jeova, jej wõnm̦aanl̦o̦k wõt im jar ñane ilo tõmak (Lale pãrokõrããp 11) *

11. Ewi wãween an Hibru 4:16 jipañ kõj ñe jej l̦õmn̦ak bwe eto ad lo uwaakin jar ko ad?

11 Meñe emaroñ ãinwõt ñe erum̦wij ad lo uwaakin juon iaan jar ko ad, ak Jeova ej kallim̦ur bwe enaaj uwaaki jar ko ad “ilo iien eo ejejjet.” (Riit Hibru 4:16.) Eñin unin jejjab aikuj n̦aruon Jeova ñe juon men ejjab wal̦o̦k ilo m̦õkaj ekkar ñan ad kar kõtmãne kake. Ñan waanjoñak, elõñ eto aer jar ium̦win elõñ iiõ ko bwe ren lo an Aelõñ eo an Anij bõktok jem̦l̦o̦kin jukjukun pãd in. Im Jesus ear bar ba bwe jen jar kõn men in. (Matu 6:10) Ijoke enãj juon menin bwebwe ñe juon enaaj kõtl̦o̦k bwe en m̦õjn̦o̦l̦o̦k tõmak eo an ilo Anij kõn wõt an jab itok Aelõñ eo an Anij ilo iien eo me kõj armej jej kõtmãne kake! (Hab. 2:3; Matu 24:44) Ej juon menin mãlõtlõt ñan wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kõttar Jeova im jar ñane ilo tõmak. Enaaj jejjet iien eo enaaj itok jem̦l̦o̦kin jukjukun pãd in ilo iien eo kar karõke, kõnke em̦õj an Jeova kããlõt “raan eo im awa eo” enaaj itok. Im raan in enaaj juon iien em̦m̦antata ñan aolep.​—Matu 24:36; 2 Pit. 3:15.

Ta eo jej katak kõn kijenmej jãn Josep? (Lale pãrokõrããp 12-14)

12. Wãween ta ko me emaroñ l̦aptata an pen ñan kwal̦o̦k ad kijenmej ie?

12 Jemaroñ aikuj in kijenmej ilo ad kõttar m̦ae iien jenaaj lo an wõr ekajet jim̦we. Ekkã an armej ro ilo lal̦ in jab em̦m̦an aer kõm̦m̦an ñan ro jet kõnke er em̦m̦aan ak kõrã, ak kõn an oktak aelõñ eo aer, kajin eo aer, bwij eo aer, ak ijo rej itok jãne. Ewõr ro jet me ejjab em̦m̦an an armej ro kõm̦m̦an ñan er kõnke ewõr aer nañinmej ilo ãnbwinnier ak ilo kõmãlij. Elõñ iaan armej ro an Jeova rar kijenmej ium̦win wãween ko rejjab jim̦we kõn wõt tõmak ko aer me rej pedped ioon Baibõl̦. Ñe jej iioone wãween rot kein rejjab jim̦we, jej aikuj in keememej naan ko an Jesus. Ear ba: “Eo ej kijenmej ñan jem̦l̦o̦kin enaaj bõk lo̦mo̦o̦r.” (Matu 24:13) Bõtab ta el̦aññe kwõjel̦ã kõn juon bõd el̦ap me juon ilo eklejia eo ej kõm̦m̦ane? Ãlikin an em̦m̦aan ro rej lale eklejia eo jel̦ã kõn men in, kwõnaaj ke likũti apañ eo ilo peier im kijenmej ilo am̦ kõttar aer kõm̦adm̦õde apañ eo ilo wãween eo Jeova ekõn̦aan? Ta ko em̦m̦aan rein rej aikuj kõm̦m̦ane ñe juon ej kõm̦m̦ane juon bõd el̦ap?

13. Ta ko Jeova ekõn̦aan bwe em̦m̦aan ro rej lale eklejia ren kõm̦m̦ani ñe ewõr juon ear kõm̦m̦an jerawiwi?

13 Ilo iien eo me em̦m̦aan ro rej lale eklejia rejel̦ã kõn juon bõd el̦ap me juon ilo eklejia eo ear kõm̦m̦ane, rej jar im kajjitõk kõn “mãlõtlõt eo jãn lañ” bwe ren maroñ bõk l̦õmn̦ak eo an Jeova kõn wãween eo ej wal̦o̦k. (Jem. 3:17) Mejãnkajjik eo aer ej ñan kajjioñ jipañ eo ej kõm̦m̦an jerawiwi bwe en jepl̦aaktok “jãn ial̦ eo an ebõd.” (Jem. 5:19, 20) Ejjab men in wõt, ak rebar kõn̦aan kate er joñan wõt aer maroñ ñan kõjparok eklejia eo im ñan kaenõm̦m̦an ro rej bũrom̦õj ak metak. (2 Kor. 1:3, 4) Ñe em̦m̦aan ro rej kõm̦adm̦õde juon apañ ikijjeen an juon kõm̦m̦an juon bõd el̦ap, rej aikuj in m̦okta bõk aolep mel̦el̦e ko rejim̦we; men in emaroñ bõk iien ñan aer kõm̦m̦ane. Tokãlik, rej jar im jipañ armej eo ilo aer lel̦o̦k naanin kauwe jãn Baibõl̦ im kajim̦weiki “ilo jim̦we” ak ilo wãween eo ekkar. (Jrm. 30:11) Meñe em̦m̦aan rein rejjab aepedped ilo iien rot kein, ak rejjab bareinwõt m̦õkaj im ekajet. Ñe rej l̦oor naanin tõl ko an Jeova, eklejia eo enaaj lo tokjãn eo em̦m̦antata ñan aolep. Meñe em̦õj kõm̦adm̦õde apañ kein ilo wãween in, ijoke ro me apañ kein kar jelõt er remaroñ bũrom̦õj ak metak wõt. El̦aññe eñin wãween eo ej wal̦o̦k ñan kwe, ta ko kwõmaroñ kõm̦m̦ani ñan kadikl̦o̦k am̦ bũrom̦õj ak metak?

14. Waanjoñak ta eo ilo Baibõl̦ emaroñ jipañ eok ñan kijenmej ñe ewõr juon Kũrjin ear lukkuun kõmetak eok?

14 Enañin ke wõr juon iien me juon armej ak bõlen juon iaan rũttõmak ro jeim̦ im jatũm̦ ear kõm̦m̦ane juon bõd el̦ap n̦ae eok? Kwõmaroñ lo joñak ko relukkuun em̦m̦an ilo Naanin Anij me rej katakin kõj ñan kõttar an Jeova kajim̦weiki wãween ko rej wal̦o̦k. Ñan waanjoñak, meñe ear jab jim̦we wãween an l̦õm̦aro jein Josep kar kõm̦m̦an ñane, ak ear jab kõtl̦o̦k bwe bõd ko aer ren kõm̦m̦an bwe en oktak im juon eo ellulu. Ijello̦kun an kar ãindein, ear l̦õmn̦ak wõt kõn an kate e joñan wõt an maroñ ñan karejar ñan Jeova, eo ear lukkuun kõjeraam̦m̦ane kõn an kar kijenmej wõt. (Jen. 39:21) Tokãlik, Josep ear maroñ jeorl̦o̦k bõd ko an ro me rar kõmetake im ear maroñ lo an Jeova kõjeraam̦m̦ane. (Jen. 45:5) Ãinwõt Josep, jej bõk kaenõm̦m̦an ñe jej ruwaakl̦o̦k ñan Jeova im likũt apañ ko ad ilo lo̦piden pein.​—Sam 7:17; 73:28, UBS.

15. Ta eo ear jipañ juon jeid im jatid kõrã ñan jab kõm̦m̦an jabdewõt meñe ewõr en̦ ear kõm̦m̦an bõd n̦ae e?

15 Aet, em̦m̦ool bwe ejjab aolep wãween ko renana jej iiooni rej joñan wõt wãween ko renana Josep ear iiooni. Bõtab ñe juon ear nana an kõm̦m̦an ñan kõj, men in ej kõmetak kõj. Ñe ewõr ad apañ ippãn juon, ekoba ro me rejjab karejar ñan Jeova, jemaroñ bõk tokjãn ñe jej jerbali naanin kakapilõk ko jãn Baibõl̦. (Pil. 2:3, 4) L̦õmn̦ak kõn bwebwenato in. Juon jeid im jatid kõrã ear lukkuun metak ke ear jel̦ã bwe juon iaan ro me ej jerbal ippãn ear ba men ko renana im rejjab m̦ool kõn e ñan ro jet. Ijello̦kun an m̦õkaj im em̦m̦akũt, kõrã in jeid im jatid ear kõm̦m̦an iien ñan an kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn joñak eo an Jesus. Ke rar ba naan ko reddo ñan Jesus, ear jab ukotl̦o̦k naan ko reddo ñan er. (1 Pit. 2:21, 23) Ilo an kar l̦õmn̦ak kõn men in, ear pepe in jab kõm̦m̦an jabdewõt. Tokãlik, ej kab jel̦ã bwe ear wõr an ri-jerbal in juon nañinmej el̦ap im ear iioon el̦ap inepata. Kõn men in, kõrã in jeid im jatid ear l̦õmn̦ak bwe bõlen ri-jerbal eo ear jab tõn ba men ko ear ba. Tokjãn men in, kõrã eo jeid im jatid ear lukkuun m̦õn̦õn̦õ bwe ear kijenmej meñe kar kõm̦m̦an ñane ilo juon wãween ejjab jim̦we, im ear aenõm̦m̦an.

16. Ta eo emaroñ lukkuun kaenõm̦m̦an eok el̦aññe kwõj kijenmej wõt ium̦win wãween ko rejjab jim̦we? (1 Piter 3:12)

16 El̦aññe kwõj kijenmej wõt ium̦win wãween ko rejjab jim̦we ak wãween ko jet me rej kõmetak eok, keememej bwe Jeova ej epaak ñan ro me “erup bũrueer.” (Sam 34:18) Ej yokwe eok kõn am̦ kijenmej im kõn am̦ jol̦o̦k eddo ko am̦ n̦a ioon. (Sam 55:22) E eo ej ri-Ekajet eo an aolepen lal̦ in. Ejjel̦o̦k men en̦ en̦ojak jãn an loe. (Riit 1 Piter 3:12.) Ñe kwõj pãd ium̦win wãween ko reppen me kwõjjab maroñ kõm̦adm̦õdi, kwõj ke m̦õn̦õn̦õ in kõttar wõt Jeova?

JERAAM̦M̦AN KO ME EJJEL̦O̦K JEM̦L̦O̦KIER ÑAN RO ME REJ KÕTTAR WÕT JEOVA

17. Ãinwõt an wal̦o̦k ilo Aiseia 30:18, ta eo Jeova ej kallim̦uri kõj bwe enaaj kajejjete?

17 Ejjabto jãn kiiõ, eo Jemãd ilañ enaaj lukkuun kõjeraam̦m̦an kõj ikijjeen Aelõñ eo an. Aiseia 30:18 ej ba: “Jeova enaaj kõttar, bwe en maroñ in jouj ñan kom̦; im kõn men in enaaj utiej, bwe en maroñ in tũriam̦okake kom̦; bwe Jeova juon Anij in ekajet jim̦we; rem̦õn̦õn̦õ ro otemjej rej kõttar E.” Ro me rej kõttar wõt Jeova renaaj bõk elõñ jeraam̦m̦an ko kiiõ im bareinwõt ilo lal̦ eo ekããl.

18. Ta jeraam̦m̦an ko rej pãd im̦aad?

18 Ñe armej ro an Anij renaaj del̦o̦ñel̦o̦k lal̦ eo ekããl, reban bar aikuj kijenmej kõn inepata ko ak wãween ko reppen me rej jelm̦aiki rainin. Jeban bar iioon wãween ko rejjab jim̦we, im enaaj ejjel̦o̦k bar eñtaan. (Rev. 21:4) Jeban bar aikuj inepata kõn ad aikuj kõttar ad bõk men ko jej aikuji kõnke enaaj lukkuun l̦ap an lõñ im bwe ñan aolep. (Sam 72:16; Ais. 54:13) Lukkuun naaj juon jeraam̦m̦an el̦ap!

19. Ta eo Jeova ej jidik kõn jidik kõpooj kõj ñane ilo tõre in?

19 Bõtab ilo tõre in, Jeova ej kõpooj kõj ñan ad naaj mour ium̦win tõl eo an, ikijjeen an jipañ kõj ñan anjo̦ ioon imminene ko renana im ñan kaddekl̦o̦k kadkad ko kadkadin. Jab ebbweer im jab bõjrak jãn am̦ karejar ñan Jeova. Men ko rem̦m̦antata rej pojakin wal̦o̦k! Ilo ad reim̦aanl̦o̦k ñan kõjatdikdik eo im̦aad, jen wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kijenmej im kwal̦o̦k ad m̦õn̦õn̦õ in kõttar wõt Jeova ilo an kadedeikl̦o̦k jerbal eo an!

AL 118 ‘Jipañ Kal̦apl̦o̦k Am Tõmak’

^ par. 5 Kwõnañin ke roñ an juon eo me eto an karejar ñan Jeova ba, ‘Iar jab kõtmãne bwe inãj kar lukkuun rũtto ilo jukjukun pãd in enana’? Kõj aolep jej kijooror in lo an Jeova bõktok jem̦l̦o̦kin jukjukun pãd in enana, el̦aptata ilo tõre kein me relukkuun pen. Meñe ãindein, ak jej aikuj katak kilen kwal̦o̦k kijenmej. Ilo katak in, jenaaj lale naanin kakapilõklõk ko ilo Baibõl̦ me remaroñ jipañ kõj ñan kwal̦o̦k wõt ad m̦õn̦õn̦õ in kõttar. Jenaaj bar etale ruo wãween ko me jej aikuj kijenmej wõt ie im kõttar Jeova. Ãliktata, jenaaj lale im kõnono kõn jeraam̦m̦an ko me em̦õj kõpooji ñan ro me rej m̦õn̦õn̦õ in kõttar.

^ par. 56 KÕMEL̦EL̦E EO KÕN PIJA EO: Jãn ke juon jeid im jatid lel̦l̦ap ear dik, ekkã an keini an jar ñan Jeova. Ke ear dik, jemãn im jinen rar katakini kilen jar. Ke ear juon jo̦dikdik, ear jino bainier im ekõn kajjitõk ippãn Jeova bwe en kõjeraam̦m̦ane jerbalin kwal̦o̦k naan eo an. Iiõ ko tokãlik, ke l̦eo pãleen ear lukkuun nañinmej, ear akwel̦ap ñan Jeova bwe en kõkajoore bwe en maroñ kijenmej ium̦win wãween eo epen. Rainin, ãinwõt juon eo me em̦õj an mej eo pãleen, ej niknik ilo an jar, im ej tõmak bwe Jemãn ilañ enaaj uwaaki jar ko an—ãinwõt an kõn kõm̦m̦ane ilo aolepen mour eo an.