NKHANI YOPHUNZILA 31
Pitilizhyani Kuyembekezela Yehova Kuti Acitepo Kanthu
“Niyembekezele moleza mtima.”—MIKA 7:7.
NYIMBO 128 Pililani Mpaka Posilizhyila
ZATI TIPHUNZILE *
1-2. Kansi tilaŵizhyane cinji m’nkhani ino?
KANSI mungamvwe tyani ngati muyembekezela cinthu ciyakine, koma cufwika lini pa nthawi yamuciyembekezela? Payakine mungataye mtima ndipo mungankhale na nkhaŵa. Lemba ya Miyambo 13:12 yulaŵila kuti: “Cinthu cewenzoyembekezela cikakanga, culwalisha mtima.” Koma ngati mwazindikila kuti pali vifukwa viweme vacitisha kuti cinthu cemwenzoyembekezela cisafwike pa nthawi yake, mungankhale wofunishisha kuyembekezela moleza mtima.
2 M’nkhani ino, tilaŵizhyane mfundo ziyakine za m’Baibo zamene zingatiyavye “kuyembekezela moleza mtima.” (Mika 7:7) Tilaŵizhyane soti vocitika viŵili patufunika kuyembekezela Yehova kuti acitepo kanthu. Posilizhyila, tilaŵizhyane madaliso yati tikapeze ngati tuyembekezela moleza mtima.
MFUNDO ZA M’BAIBO ZAMENE ZINGATIYAVYE KUNKHALA OLEZA MTIMA
3. Kansi tuphunzilapo cinji pa mfundo yopezeka pa Miyambo 13:11?
3 Cisanzo coonesha kufunika koleza mtima cupezeka pa Miyambo 13:11. Lemba iyi ikuti: “Cuma camene cupezeka m’njila yacinyengo cucepelacepela. Koma cuma ca munthu wamene ocisonkhanisha patontho-patontho cupaka.” Kansi tuphunzilapo cinji pa vesi iyi? Ngati munthu ocita zinthu mosamala koma soti moleza mtima, onkhala na zofumapo ziweme.
4. Kansi tuphunzilapo cinji pa mfundo yopezeka pa Miyambo 4:18?
4 Lemba ya Miyambo 4:18 yulaŵila kuti “njila ya munthu wolungama ili monga ni kuwala kwa m’mawa kwamene kuyangizhyilika patontho-patontho mpaka kwangweleŵela.” Vesi iyi yuonesha kuti Yehova oyavya atumiki ŵake kumvwishisha colinga cake patontho-patontho. Yutiyavya soti kumvwishisha mwamene munthu ocinjila umoyo wake kuti ankhale pa ushamwali na Yehova. Ndipo zutola nthawi kuti munthu akule mwauzimu. Ngati tuphunzila Baibo mwakhama, noseŵenzesha malangizo yamene gulu ya Mulungu yutipasa, patontho-patontho tingakulishe minkhalidwe monga ni ya Khristu. Ndipo zingatiyavye soti kuti timuziŵe bwino Mulungu. Lomba, tiyeni tilaŵizhyane fanizo yeciseŵenzesha Yesu pofuna kumvwikisha mfundo iyi.
Monga mwamene mbeu yukulila patontho-patontho, munthu akamvwa Uthenga wa Ufumu ocinja patontho-patontho kuti alute pasogolo mwauzimu (Onani ndime 5)
5. Kansi Yesu efotokoza fanizo yotyani yoonesha kuti zutola nthawi kuti munthu acinje umoyo wake?
5 Yesu elinganizhya uthenga watulalikila na mbeu. Yove elaŵila kuti: “Mbeu izi zumela nokula, koma mwineco oziŵa lini mwazukulila. Patontho-patontho nthaka yunkhala na votwala. Coyamba m’mela ubiliŵila, pavuli pake ucosa ngalangala, ndipo posilizhyila pake, tirigu uonekela m’ngalangala.” (Mko. 4:27, 28) Kansi Yesu etanthauzanji? Enzotanthuza kuti monga ni mwamene mbeu yutolela nthawi kuti ikule, naye munthu wamene wavomelezhya uthenga wa Ufumu otola nthawi kuti acinje umoyo wake. Mwacisanzo, tikayamba kuphunzila Baibo na ŵanthu, patontho-patontho angayambe kucinja umoyo wao ndipo izi zingacitishe kuti ankhale pa ushamwali na Yehova. (Aef. 4:22-24) Koma tufunika kukumbukila kuti Yehova niye ocitisha wophunzila Baibo kuti apange masinthidwe aya.—1 Akor. 3:7.
6-7. Kansi tuphunzilapo cinji tikaona mwamene Yehova elengela calo?
6 Yehova ni woleza mtima ndipo oseŵenzesha nthawi iliyonse mwanzelu kuti asilizhye nchito iliyonse yakufuna. Ocita izi kuti zina yake itamandiwe koma soti kuti apindulishe ayakine. Mwacisanzo, ganizilani mwamene Yehova elengela calo. Yove ecita zinthu patontho-patontho.
7 Ponena mwamene Yehova elengela calo, Baibo yufotokoza kuti eika “muyezo,” enkhazikisha “maziko” koma soti eika “mwala wa pakona.” (Yobu 38:5, 6) Yove enze soti na nthawi yoganizila nchito yecicita. (Gen. 1:10, 12) Ganizilani tyala mwecimvwila angelo peciona vinthu vonse vecilenga Yehova. N’zoonekelatu kuti ekondwela ngako soti cakuti eyamba “kukuwa mwacisangalalo.” (Yobu 38:7) Kansi tuphunzilapo cinji? Zetola vyaka masauzande anyinji kuti Yehova asilizhye kulenga vinthu vonse. Koma pecilolesha vinthu vonse vecilenga, eona kuti “venze bwino.”—Gen. 1:31.
8. Kansi lomba tilaŵizhyane cinji?
8 Monga ni mwataonela, m’Baibo muli mfundo zinyinji zamene zingatiyavye kunkhala oleza mtima. Lomba, tiyeni tilaŵizhyane zocitika ziŵili pamene tingafunike kunkhala oleza mtima noyembekezela Yehova kuti acitepo kanthu.
NI PA ZOCITIKA ZOTYANI PATUFUNIKA KUYEMBEKEZELA YEHOVA KUTI ACITEPO KANTHU?
9. Ni pa nthawi yotyani patingafunikile kuyembekezela Yehova?
9 Tingafunike kunkhala oleza mtima poyembekezela kuti mapemphelo ŵasu ayankhiwe. Nthawi ziyakine tingaone monga kuti Yehova ocelwa kuyankha mapemphelo ŵasu, ngati tamusenga kuti atiyavye kupilila mavuto olo kugonjesa nkhalidwe iyakine iipa. Ndaŵa yanji Yehova oyankha lini mapemphelo ŵasu onse nthawi yamene iyo?
10. Ndaŵa yanji tufunika kunkhala oleza mtima noyembekezela kuti Yehova ayankhe mapemphelo ŵasu?
10 Yehova omvwishila mapemphelo ŵasu mosamala. (Sal. 65:2) Yove oona mapemphelo ŵasu monga umboni wakuti tili na cikhulupililo. (Aheb. 11:6) Ngati tusenga Yehova kuti atiyavye, yove oona ngati tucita zinthu mokatizhyana na cifunilo cake koma soti mapemphelo ŵasu. (1 Yoh. 3:22) Tetyo ngati tamusenga kuti atiyavye kupilila mavuto ayakine olo kuleka nkhalidwe iyakine, tufunika kunkhala oleza mtima nocita zinthu mokatizhyana na mapemphelo ŵasu. Yesu enzoziŵa kuti Yehova oyankha lini mapemphelo onse nthawi yamene iyo. Niye cifukwa cake etilimbikisha kuti: “Pitilizhyani kusenga ndipo akupaseni, pitilizhyani kusakilasakila ndipo mupeze, pitilizhyani kugogoda ndipo akusegulileni.” (Mat. 7:7, 8) Ngati tupitilizhya kukonkha malangizo aŵa nolimbikila kupemphela, tinkhale na cidalilo cakuti Ausuwasu akululu akokumvwa mapemphelo ŵasu noyankha.—Akol. 4:2.
Patuyembekezela kuti Yehova acitepo kanthu, tupitilizhya kupemphela nonkhala na cikhulupililo cakuti ayankhe mapemphelo ŵasu (Onani ndime 11) *
11. Kansi Aheberi 4:16 ingatiyavye tyani ngati tuona kuti Yehova ocelwa kuyankha mapemphelo ŵasu?
11 Olo kuti nthawi ziyakine tingoona kuti Yehova ocelwa kuyankha mapemphelo ŵasu, yove olonjeza kuti akotiyankha “pa nthawi yoyenela.” (Ŵelengani Aheberi 4:16.) Niye cifukwa cake tufunika lini kuimba mlandu Yehova ngati cinthu ciyakine cucitika lini pa nthawi yatufuna kuti cicitike. Mwacisanzo, Akhristu anyinji ankhala opemphela kwa vyaka vinyinji kuti Ufumu wa Mulungu uyambe kulamulila pacalo nosilizhya mavuto. Kucita izi kuliye vuto cifukwa Yesu etilimbikisha kuti tikosenga kuti Ufumu wa Mulungu uwele. (Mat. 6:10) Koma kungankhale kusoŵa nzelu ngati munthu angaleke kutumikila Yehova, tyala cifukwa cakuti masilizhyilo aliyowele pa nthawi yenzoyembekezela. (Hab. 2:3; Mat. 24:44) Tetyo, tufunika kupitilizhya kupemphela noyembekezela Yehova kuti acitepo kanthu. Tufunika lini kukaikila kuti masilizhyilo akawele pa nthawi yoyenela, cifukwa Yehova esankha kale “siku na ola yake.” Ndipo nthawi iyo ikankhale yoyenelela kuli ŵanthu onse.—Mat. 24:36; 2 Pet. 3:15.
Kansi cisanzo ca Yosefe cutiyavya tyani kunkhala oleza mtima? (Onani ndime 12-14)
12. Kansi ni pa nthawi yotyani pamene cingankhale covuta kuleza mtima?
12 Tingafunike kunkhala oleza mtima poyembekezela kuti cilungamo cicitike. Ŵanthu anyinji ovutisha ayao cifukwa cosiyana mtundu, cilaŵilo na calo. Ayakine ocitiliwa vinthu viliye cilungamo cifukwa cakuti ni olemala olo cifukwa cakuti olwala matenda ayakine. Ndipo atumiki a Yehova anyinji onzunziwa cifukwa ca cikhulupililo cao. Ngati tukumana na mavuto oteti, tufunika kukumbukila mau a Yesu akuti: “Wati akapilile mpaka posilizhyila, niye ati akapulumuke.” (Mat. 24:13) Kansi mufunika kucitanji ngati mwaziŵa kuti Mkhristu muyakine wacita cimo ikulu? Ngati akulu eziŵishiwa za nkhani iyi, mufunika kuyembekezela moleza mtima kuti aisamalile mokatizhyana na cifunilo ca Yehova. Kansi akulu ocitanji akaziŵa kuti munthu muyakine wacita cimo ikulu?
13. Kansi akulu ocita cinji posamalila nkhani ya munthu wamene ecita cimo ikulu?
13 Akulu akaziŵa kuti Mkhristu muyakine wacita cimo ikulu, osenga Yehova kuti aŵayavye kuona nkhani iyo monga ni mwakuionela yove. (Yak. 3:17) Colinga cao ni kuyavya munthu wamene uyo kuzindikila cimo yecicita nomuzhyosha pa njila yake iipa. (Yak. 5:19, 20) Ndipo ocita zilizonse zaangakwanishe kuti ateteze mpingo notonthoza ŵala amene akhuziwa. (2 Akor. 1:3, 4) Posamalila nkhani iyi, akulu ofunika kuziŵa bwino nkhani yonse, ndipo izi zingatole nthawi. Kuyangizhyila apo, opemphela noseŵenzesha mfundo za m’Malemba kuti ‘aongolele munthu wolakwa.’ (Yer. 30:11) Olo kuti otola lini nthawi itali kuti asamalile nkhani iyi, ove opanga lini cigamulo mopupuluma. Ngati akulu okonkha malangizo a Yehova posamalila nkhani zoteti, mpingo upindula ngako. Olo n’tetyo, ŵanthu amene ekhuziwa na zocita za munthu wocimwa, angapitilizhye kunkhala okhumudwa. Ngati umu niye mwamumvwila, kansi mungacitenji kuti mupeze citonthozo?
14. Fotokozani cisanzo ca m’Baibo camene cingatiyavye kupilila ngati tacitiliwa vinthu viliye cilungamo na Akhristu ayasu.
14 Kansi mwekhumudwishiwapo kale na munthu muyakine, makamaka mkwasu olo kalongosi? M’Baibo muli visanzo va ŵanthu amene ecitiliwa vinthu viliye cilungamo. Visanzo ivi vingakuyavyeni kupilila pamuyembekezela kuti Yehova acitepo kanthu. Mwacisanzo, Yosefe ecitiliwa vinthu viliye cilungamo na akwake. Koma yove aliyoŵasungile cakumkosi ndipo aliyolole kuti vocita vao vimukangishe kutumikila Yehova. M’malomwake, epitilizhya kutumikila Yehova mokhulupilika. (Gen. 39:21) M’kuluta kwa nthawi, eŵakhululukila akwake ndipo Mulungu emudalisa cifukwa ca kuleza mtima na kupilila kwake. (Gen. 45:5) Molingana na Yosefe, nase tingakwanishe kupilila vinthu viliye cilungamo ngati tudalila Yehova noyembekezela kuti acitepo kanthu.—Sal. 7:17; 73:28.
15. Kansi n’cinji ceyavya kalongosi muyakine kupilila pecicitiliwa vinthu viliye cilungamo?
15 N’cendi kuti tingacitiliwe lini vinthu viliye cilungamo volingana ndendende na vecicitiliwa Yosefe. Koma zenezene n’zakuti tonse tukhuziwa ngati ayakine aticitila vinthu viliye cilungamo mosasamala kanthu kuti ni Akhristu ayasu olo ŵanthu amene olambila lini Yehova. Ngati zoteti zaticitikila, tingalimbikishiwe ngako ngati tuseŵenzesha mfundo za m’Baibo. (Afil. 2:3, 4) Mwacisanzo, kalongosi muyakine ekhumudwa ngako pecimvwa kuti muyake wa ku nchito enzomutonzhya. M’malo mokalipa kamangu, yove ekumbukila zayulaŵila Baibo ponena za Yesu kuti peenzomunenela viipa, aliyowezhyele. (1 Pet. 2:21, 23) Tetyo, eganiza zonyalanyaza zecimulaŵilila munthu wamene uyo. Pavuli pake, kalongosi uyu ezindikila kuti muyake wamene emunenela vinthu viipa enzolwala matenda akulu ndipo izi zenzomucitisha kuti akovutika maganizo. Tetyo, yove esangalala ngako kuti aliyocite zinthu mopupuluma ndipo epeza mtendele wa m’maganizo.
16. Kansi n’cinji cingakuyavyeni kupilila ngati mucitiliwa vinthu viliye cilungamo? (1 Petulo 3:12)
16 Ngati ŵanthu ayakine akucitilani vinthu viliye cilungamo, olo ngati mukumana na vuto iyakine, mukokumbukila kuti Yehova ali pafupi na ŵanthu “ovutika maganizo.” (Sal. 34:18) Okukondani ngako cifukwa mupitilizhya kunkhala oleza mtima nomutulila nkhaŵa zanu zonse. (Sal. 55:22) Yove ni woweluza wa calo conse ndipo oona mavuto yonse yamupitamo. (Ŵelengani 1 Petulo 3:12.) Tetyo, ngati mukumana na mavuto amene mungakwanishe lini kuyasilizhya, mukonkhala oleza mtima noyembekezela Yehova kuti acitepo kanthu.
MADALISO YATI TIKAPEZE NGATI TUPITILIZHYA KUYEMBEKEZELA YEHOVA KUTI ACITEPO KANTHU
17. Molingana na Yesaya 30:18, kansi Yehova watilonjeza cinji?
17 Lombapano, Ufumu wa Mulungu uyambe kulamulila pacalo ndipo tikasangalale na madaliso yati ukalete. Lemba ya Yesaya 30:18 yulaŵila kuti: “Yehova oyembekezela moleza mtima kuti akuwamileni mtima ndipo akanyamuke kuti akucitileni cifundo, cifukwa Yehova ni Mulungu wamene oweluza mwacilungamo. Odala ni ŵanthu amene omuyembekezela.” Tetyo, ŵala onse amene oyembekezela kuti acitepo kanthu, olandila madaliso pali lomba, ndipo akasangalale na madaliso anyinji msogolo.
18. Kansi tuyembekezela madaliso otyani?
18 M’calo calomba, atumiki a Mulungu akafunikile lini soti kupilila mavuto monga ni yakukumana nayo lomba. Vinthu viliye cilungamo vikasile ndipo kukankhale lini kumvwa voŵaŵa. (Chiv. 21:4) Tikonkhala lini na nkhaŵa yakuti tikopeza tyani vakulya cifukwa kukankhale vakulya va mwana alilenji. (Sal. 72:16; Yes. 54:13) Kulaŵila cendi, iyi ikankhale nthawi yosangalasa ngako.
19. Kansi Yehova otikonzekelesha cinji?
19 Yehova otikonzekelesha kuti tikakwanishe kunkhala m’calo calomba mwa kutiyavya kugonjesa minkhalidwe iipa nokulisha minkhalidwe iweme. Tetyo, musataye mtima ndipo pitilizhyani kutumikila Yehova olo kuti mukumana na mavuto. Lombapano, Ufumu wa Mulungu uyambe kulamulila ndipo tikasangalale na madaliso yati ukalete. Tetyo, olo kuti tukumana na mavuto osiyanasiyana masiku ŵano, tiyeni tipitilizhye kuyembekezela Yehova kuti acitepo kanthu.
NYIMBO 118 “Tiyangizhyileni Cikhulupililo”
^ par. 5 Payakine mwemvwako mkwasu olo kalongosi wamene watumikila Yehova kwa nthawi itali olaŵila kuti, ‘Nenzoyembekezela lini kuti ningafwike pa msinkhu uno masilizhyilo akaliyofwika.’ Tonse tufunishisha kuti Yehova aononge calo cino ciipa, makamaka patuona kuti vinthu vuipilaipila. Olo n’tetyo, tufunika kunkhala oleza mtima. M’nkhani ino, tione mwamene mfundo za m’Baibo zingatiyavyile kuyembekezela moleza mtima kuti Yehova acitepo kanthu. Tilaŵizhyane vocitika viŵili patufunikila kuyembekezela Yehova kuti acitepo kanthu. Posilizhyila, tilaŵizhyane madaliso yati tikapeze ngati tuyembekezela moleza mtima.
^ par. 56 MAU OFOTOKOZA VITHUNZITHUNZI: Kalongosi wankhala opemphela kwa Yehova kuyambila peenze mwana. Peenze mtontho, makolo ŵake emuphunzisa mopemphelela. Peenze wacilumbwana, eyamba upainiya wanthawi zonse ndipo enzopemphela kwa Yehova kuti amuyavye kukwanilisha utumiki wake. M’kuluta kwa nthawi, mulume wake elwala ngako ndipo epemphela kwa Yehova kuti amuyavye kupilila. Masiku ŵano, yove opitilizhya kupemphela olo kuti mulume wake emwalila. Ndipo ali na cidalilo cakuti Yehova opitilizhya kuyankha mapemphelo ŵake monga ni mweenzoyankhila m’nthawi zakuvuli.
