1, 2. ¿Imatataq këchö yachakushun?

KËLLAMAN PENSARISHUN: alläpa wananqantsik encomiendata shuyarëkashwan, peru pensanqantsikpitapis mas demorëkamunman. ¿Imanöraq këkashwan? Itsachi alläpa yarpachakurnin këkashwan. Tsëchi Proverbius 13:12 textuchöqa kënö nin: “Yarpashqannö mana rurakaptinqa pipis alläpam llakikun”. Peru ¿imanir manaraq chämushqa kanqanta musyarqa? Tsëqa, masraqchi pacienciawan shuyarashwan.

² Këchöqa, pacienciawan shuyarar sïguinapaq, Bibliapa mëqan consëjunkuna yanapamänapaq kaqtam rikäshun (Miq. 7:7). Jina ima ishkë asuntuta Jehovä altsamunqanyaq pacienciawan shuyaränapaq kaqtam yachakushun. Y usharinapaqnam, pacienciawan shuyaraqkuna ima bendicionkunata chaskiyänampaq kaqta rikäshun.

3. Proverbius 13:11 ninqanchöqa, ¿ima consëjutataq tarintsik?

³ Proverbius 13:11 ninqanchömi, imanir pacienciakoq kanapaq kaqta rikätsimantsik. Tsëchömi kënö nin: “Qellëta mana jipashpa tarishqanqa yakunömi ushakärin. Wallkallapayan qellëta ëlluq nunaqa rïcum tikrarin”. ¿Imatataq tsë consëjupita yachakuntsik? Mas alliqa, imatapis pacienciawan ruranqantsikmi.

4. Proverbius 4:18 ninqanchöqa, ¿ima consëjutataq tarintsik?

⁴ Bibliachömi Proverbius 4:18, TNM kënö nin: “Alli ruraqkunapa kawëninqa patsa warämuptin atsikyënö, y  höra ëwanqanmannömi mas y mas atsikyan imëkapis rikakanqanyaq”. Tsëchö ninqanqa, imakunata ruramunampaq kaqta sirweqninkunata Jehovä musyatsinqantam rikätsikun. Jina Diosta sirweqkuna, ichikllapa ichikllapa Pëta mas reqiyanqampaqpis parlanmanmi. Jehoväpitaqa, manam juk ishkë junaqllachötsu yachakurintsik. Diospa Palabranta y Testïgukunata Pushaqkuna rurayämunqanta alli estudiar y estudianqantsiknö rurashqaqa, ichikllapa ichikllapam Jesusnö mas yachanëpaq kashun y Diosta mas alli reqishun. Këpita Jesus mas entienditsikunqanta rikärishun.

5. ¿Imatawantan Diospita mas yachakunqantsikta Jesus igualatsirqan?

⁵ Jesusqa, Diospa Gobiernumpita yachatsikunqantsiktaqa juk murutawanmi igualatsirqan. Tsëmi, alli shonquyoq nunakunachö juk murunö ichikllapa ichikllapa winanqanta nirqan. Kënömi nirqan: “Murukunaqa jeqarayämunmi y jatunmi winayan, peru imanö pasakunqantaqa, pëqa manam musyantsu. Patsaqa kikinllam winatsirnin wayutsin: puntatam tullunta, tsëpitanam espïganta, y nïkurnam, espïgachö gränunta juntaratsin” (Mar. 4:27, 28). ¿Ima nitataq munëkarqan? Imanömi juk planta ichikllapa ichikllapa winan, tsënöllam Diospa Gobiernumpita yachakoq nunapis ichikllapa ichikllapa Diosta mas reqin. Tsëtaqa rikantsik, Bibliata estudiëkaqkuna Jehovä munanqannö jukläyana kawar qallëkuyaptinmi (Efes. 4:22-24). Peru yarpäshun, Jehovällam tsë murutaqa winatsin (1 Cor. 3:7).

6, 7. Patsata Jehovä imanö kamanqampitaqa, ¿imatataq yachakuntsik?

⁶ Jehoväqa tiempuwan y pacienciawanmi imatapis ruran. Tsënöqa ruran, jutinta respetatsinanrëkur y wakinkuna alli kayänanta munarmi. Tsëta, nunakunapaq Patsata kamar imanö ruranqanchö rikärishun.

⁷ Patsata Jehovä imanö kamanqampaq  parlarmi, Bibliachöqa “ima tamäñu” kanampaq, ‘ima jananchö’ kanampaq y “maestra rumita” cimientunman churashqa kanqampaq willakun (Job 38:5, 6). Jina imëka kamanqankunata rikänampaqpis tiempuntam patsätsirqan (Gen. 1:10, 12). Pensarintsikku, ¿Jehovä imëkata kamaqta rikarnin angelkuna imanö kayanqanta? Alläpachi kushikuyarqan, tsëchi llapampis alabar “qotsuyarqan” o cantayarqan (Job 38:7). ¿Imatataq këpita yachakuntsik? Mëtsika waranqa watakunachöraq Patsata, estrëllakunata y imëka kawaq animalkunata Jehovä kamanqantam. Y llapan kamanqanta rikärirqa, “alläpa alli kanqantam rikarqan” (Gen. 1:31).

8. ¿Imatataq kananqa rikäshun?

⁸ Qepa kaq pärrafukunachö rikanqantsiknöpis, Bibliachöqa mëtsika consëjukunam kan, pacienciakoq kanantsikpaq yanapamänapaq. Kananqa ima ishkë asuntukunata Jehovä altsamunqanyaq pacienciawan shuyaränapaq kaqta rikärishun.

9. ¿Ima pasakuptintan Jehovä yanapamänata pacienciawan shuyaränantsik?

⁹ Mañakunqantsikta munanqantsik höra Jehovä mana contestamunqanta pensashqa. Juk problëmapa pasarnin alli tsarakunapaq o imapis pishipanqantsikchö yanapamänapaq mañakushqaqa, itsa Jehovä contestamänantsikpaq alläpa demorëkamunqanta pensashwan. ¿Imanirtan Jehoväqa mañakunqantsik höra contestamantsiktsu?

10. ¿Imanirtan Diosta mañakurirqa pacienciakoq kanantsik?

¹⁰ Jehoväqa llapan mañakunqantsiktam wiyëkan (Sal. 65:2). Tsëchömi rikan pëman markäkunqantsikta o yärakunqantsikta (Heb. 11:6). Jina mañakunqantsiknö kawanapaq kallpachakunqantsikta, y Pëpa voluntäninta ruranapaq churapakanqantsiktam rikëta munan (1 Juan 3:22). Tsëmi juk mana alli costumbrita dejanapaq o imachöpis pishipanqantsikchö alliyänapaq kallpachakuykarqa, itsa pacienciakoq kanantsikpaq y mañakunqantsiknö ruranantsikpaq kallpachakunantsik. Wakin mañakuynintsikta Diosnintsik raslla mana contestamunampaq kaqpaq parlarninmi, Jesus kënö nirqan: “Sïguiyë mañakurnin, y qoyäshunkim; sïguiyë ashirnin, y tariyankim; sïguiyë takakurnin, y kichapuyäshunkim; porqui llapan mañakoqkunam chaskiyan, y llapan asheqkunam tariyan, y llapan takakoqkunatam kichapuyanqa” (Mat. 7:7, 8). Tsë consëjuta wiyakushqa y mana dejëpa mañakushqaqa, Teytantsik Jehovä wiyëkämanqantsikta y yanapamänantsikpaq kaqtam següru kashun (Col. 4:2).

11. Mañakunqantsikta Diosnintsik contestamoqnö mana kaptinqa, ¿imanötan Hebrëus 4:16 ninqan yanapamäshun?

¹¹ Itsa mañakunqantsikta contestamunampaq Jehovä demorëkanqanta pensashwan, peru pëqa “tiempunchö” yanapamänapaq kaqtam änimantsik (leyi Hebrëus 4:16). Tsëmi munanqantsik höra Jehovä mana contestamashqaqa, pantaq kanqantaqa manam pensashwantsu. Mëtsikaqmi imëka mana allikunata Gobiernun ushakätsimunampaq kaqta rikätsinanta mëtsika watakunapana mañakuyan. Jesusqa Diospa Gobiernun gobernar qallamunampaqna mañakunapaqmi nimarqantsik (Mat. 6:10). Peru upa këchi kanman, ushakë junaq manaraq chämushqa kaptin Diosman markäkïta dejarinqantsikqa  (Hab. 2:3; Mat. 24:44). Mas alliqa kanqa, imatapis Jehovä altsamunanta shuyaranqantsik, y pëman markäkur mañakurnin sïguinqantsikmi. “Imë junaq y imë höra” kanampaq Jehovä patsätsishqa kaptinmi, ushakë junaqqa tiempunchö chämunqa. Y tsë junaqchö kanqanqa llapantsikpaqmi mas alli kanqa (Mat. 24:36; 2 Pëd. 3:15).

12. ¿Imakuna pasakuptintan pacienciakur shuyaränantsikqa fäciltsu kanman?

¹² Mana allikunata ruramashqa. Kanan witsanqa warmi o ollqu kaptin, ima color kaptin, mëpita kaptin, ima costumbriyoq kaptin, më nacionpita kaptin, lisiädu kaptin o upa kaptinmi, mana allipa nunakuna tratayan. Biblia ninqannö kawakuyanqampitam, Diosta sirweq mëtsikaq nunakunata mana allipa tratayashqa. Tsëkunarëkur mana alli tratamashqantsik kayaptinqa, Jesus kënö ninqanta yarpäshun: “Ushananyaq alli tsarakushqa kaqmi salvakunqa” (Mat. 24:13). Peru ¿creikoq mayintsikkunapita mëqampis alläpa jatun jutsata rurashqa kanqanta musyarishqaqa? Creikoqkunata rikaqkuna musyayaptinqa, ¿pacienciakur y Jehovä ninqanmannö tsë asuntuta rikäyänampaq kaqtatsuraq shuyaräshun? ¿Imataraq rurayanqa?

13. Pipis jutsallakuptinqa, ¿tsëta imanö altsayänampaq kaqtataq Jehovä munan?

¹³ Mëqan wawqi panipis jutsallakushqa kanqanta musyarirqa, creikoqkunata rikaqkunaqa Jehovätam mañakuyan pë rikanqannö tsë asuntuta rikäyänampaq (Sant. 3:17). Pëkunaqa mana allita ruranqanta cuentata qokunampaq y arrepentikunampaqmi yanapëta procurayan (Sant. 5:19, 20). Jina puëdiyanqanmannömi, wawqi panikunata cuidayanqa y jutsallakoq llakitsishqa kaqkunata yanapayanqa (2 Cor. 1:3, 4). Jutsallakoqwan manaraq parlarmi, creikoqkunata rikaqkunaqa imanö jutsallakunqanta alliraq musyayänan. Tsëpitanam Diosman mañakuyänan, jutsallakushqa kaqta Bibliawan consejayänan y wananqanmannö corrigiyänan (Jer. 30:11). Imata decidiyanqanta willayänampaqqa manam alläpatsu demorayänan o imatapis manam rasllatsu decidiyanman. Jehovä ninqannö creikoqkunata rikaqkuna imatapis rurayaptinqa, llapan congregacionpaqmi alli kanqa. Tsënö kaptimpis,  jutsallakoq pitapis llakitsishqa kaqqa, itsa llakishqaraq këkanman. Noqantsikta tsë pasamashqaqa, ¿imatataq ruranantsik llakikurlla mana kakunantsikpaq?

14. ¿Bibliachö pipaq willakunqantan creikoq mayintsik mana allita ruramashqantsik kaptinqa yanapamäshun?

¹⁴ ¿Pipis o wawqi panintsikkuna mana allita ruramashqantsik kayaptinqa? Tsënö kaptinqa, imatapis Jehovä altsanampaq shuyaräyanqan nunakunapaq Bibliachö willakunqampitam yachakunantsik. Këllaman pensarishun: Josëqa, mana allipa tratayanqampita y wawqinkuna mana allita rurayanqampitaqa, manam piñashqatsu kakurqan. Tsëpa rantinqa, Jehoväta sirwir sïguinampaqmi kallpachakurqan, y pacienciakoq y alli tsarakoq kanqampitam Jehoväqa bendicirqan (Gen. 39:21). Tiempu pasariptinqa, Josëqa wawqinkunatam perdonarqan y Jehovä imanö bendicishqa kanqantam rikarqan (Gen. 45:5). Josënöllam, Jehoväman confiakushqa y imatapis pë altsamunampaq kaqta dejashqaqa, llakishqallaqa kakushuntsu (Sal. 7:17; 73:28).

15. Mana allita parlëkäyaptin, ¿imatan juk panita pacienciakur aguantanampaq yanaparqan?

¹⁵ Itsachi Josëtanöqa ruramäshuntsu, peru mana alli tratamashqaqa llapantsikmi llakikuntsik. Piwampis piñatsinakushqa karqa, Testïgu mana kaptimpis, Biblia ninqannö altsanqantsikmi mas alliqa kanqa (Filip. 2:3, 4). Trabajaq mayin pëpaq mana rasumpa kaqta parlëkanqanta musyarir, juk pani imata ruranqanta rikärishun. Llakikur piñashqalla kakunampa rantinmi, Jesus ruranqanman yarpärirqan. Pëqa insultëkäyaptimpis manam insultartsu kutitsirqan (1 Pëd. 2:21, 23). Tsëmi tsë paniqa, pasakunqanmanqa yarparäkurqantsu. Tsëpitanam, trabajaq mayin alläpa qeshyanqanta y yarpachakur këkanqanta musyarirqan. Tsëmi tsë paniqa, trabajaq mayin ardëpa mana parlashqa kanqanta pensarirqan. Mana allipa parlëkäyaptimpis, pacienciakoq kanqampitam kushikurqan.

16. Imata ruramanqantsikchöpis tsarakur aguantëkashqaqa, ¿imatan yanapamäshun mana llakikunapaq? (1 Pëdru 3:12).

¹⁶ Mana allita ruramanqantsikta aguantëkar  o llakitsimaqnintsik problëmachö alli tsarakuykarqa, yarpäshun, “shonqunkunachö nanatsikïkaqkunapa lädunchömi Jehoväqa këkan” (Sal. 34:18, TNM). Pëqa pacienciakoq kashqa y nitimaqnintsik yarpachakuykunata makinchö jaqirishqam kuyamantsik (Sal. 55:22). Pëqa llapan nunakunapa jueznin karmi llapanta rikëkan (leyi 1 Pëdru 3:12). Tsëmi ima problëmatapis altsëta mana puëdirqa, Jehovä yanapamänata pacienciakur shuyaränantsik.

17. ¿Imatataq Jehoväqa Isaïas 30:18 ninqanchö änimantsik?

¹⁷ Teytantsik Jehoväpa gobiernunchöqa, ichikllachönam mëtsika bendicionkunata chaskishun. Bibliachömi Isaïas 30:18, TNM kënö nin: “Jehoväqa listum këkanqa yanapayäshunëkipaq y llakipäyäshunëkipaq. Porqui Jehoväqa justiciata ruraq Diosmi. Kushishqam kayan imë hörapis pëman confiakoq kaqkunaqa”.

18. ¿Ima bendicionkunatataq chaskishun?

¹⁸ Shumaq Patsachöqa, Diosta sirweqkunaqa manam imëka problëmakunata aguantashunnatsu ni imapaq yarpachakushunnatsu. Manam ni ima mana allikuna kanqanatsu ni sufrishunnatsu (Rev. 21:4). Imëkapis mëtsika kaptinmi, ni imapaq yarpachakushunnatsu (Sal. 72:16; Is. 54:13). ¡Tsëqa alläpa kushikuypaqmi kanqa!

19. ¿Imapaqtan Jehoväqa ichikllapa ichikllapa alistëkämantsik?

¹⁹ Peru tsëyaqqa, Gobiernun qallëkamuptin tsëchö täränapaqmi mana alli costumbrikunata dejanapaq, y alli nuna kanapaq Jehoväqa yanapëkamantsik. Tsëqa ama llakikur qelanäkurishuntsu. Ichikllachöna llapampis alliyärinan kaptinmi, Jehovä llapan änimanqantsikta cumplimunqanyaq pacienciakur shuyaränantsik.