1, 2. ¿Baʼax ken k-il teʼ xookaʼ?

KOʼOX aʼalikeʼ táan a páaʼtik u taasaʼal junpʼéel baʼal jach kʼaʼabéettech, ¿bix jeʼel a wuʼuyikaba wa maʼ tu séeb taasaʼaltecheʼ? Maʼ xaaneʼ jeʼel a chiʼichnaktaleʼ. Proverbios 13:12, ku yaʼalik: «Le baʼax ku páaʼtaʼal maʼ tu jáan úuchloʼ ku kʼojaʼankúuntik u puksiʼikʼal máak». Chéen baʼaleʼ, ¿kux túun wa ka wojéeltik yaan baʼax oʼolal maʼ séeb taasaʼabtechiʼ? Maʼ xaaneʼ leloʼ jeʼel u yáantkech utiaʼal maʼ a sen chiʼichnaktaleʼ yéetel utiaʼal u chúukpajal a wóol a páaʼte.

² Teʼ xookaʼ yaan k-ilik jujunpʼéel tekstoʼob jeʼel u yáantkoʼon k-eʼes pacienciaeʼ (Miq. 7:7). Tsʼoʼoleʼ yaan xan k-ilik tiʼ baʼax súutukiloʼob kʼaʼabéet k-eʼesik paciencia yéetel k-páaʼtik baʼax ken u beet Jéeoba. Tu tsʼookeʼ yaan k-ilik baʼax bendicióniloʼob ken k-kʼam wa k-beetik beyoʼ.

3. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon Proverbios 13:11?

³ Proverbios 13:11, ku yeʼesiktoʼon baʼaxten kʼaʼabéet k-eʼesik paciencia. Teʼeloʼ ku yaʼalik: «Le ayikʼalil séebaʼan u náajaltaʼaloʼ séebaʼan kun pʼíittal, pero le ayikʼalil jujunpʼíitil u juntartaʼaloʼ yaan u yaʼabtal». ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon le tekstoaʼ? Ku kaʼansiktoʼoneʼ tiʼ tuláakal baʼax k-beetkeʼ maas maʼalob ka k-eʼes paciencia.

4. ¿Baʼax ku yeʼesiktoʼon Proverbios 4:18?

 ⁴ Proverbios 4:18, ku yaʼalik: «U beel le utsul máakoʼoboʼ bey jeʼex u juul le Kʼiin ku bin u maas sáasiltal tak ken u chuk chúumuk kʼiinoʼ». Le tekstoaʼ ku yeʼesiktoʼoneʼ Jéeobaeʼ jujunpʼíitil u kaʼansik u jaajil tiʼ u kaajal. Ku yeʼesik xaneʼ juntúul máax meyajtik Dioseʼ jujunpʼíitil u bin u kaanbal, maʼ junpáakiʼ. Wa k-xakʼalxoktik le Biblia yéetel k-beetik baʼax ku yaʼaliktoʼon Dios yéetel u kaajaloʼ jujunpʼíitileʼ yaan u páajtal k-eʼesik u jatsʼuts modos Cristo yéetel yaan k-maas kʼaj óoltik Dios. Koʼox ilik bix úuchik u comparartik Jesús lelaʼ.

5. ¿Bix tu comparartil Jesús le bix u bin u kaanbal juntúul máakoʼ?

⁵ Jesúseʼ tu yaʼaleʼ le baʼax ku kʼaʼaytaʼal yoʼolal u Reino Diosoʼ bey junpʼéel semilla ku paʼakʼal tu puksiʼikʼal le máakoʼoboʼ yéetel jujunpʼíitil u bin u nojochtal. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Le semillaʼob túunoʼ ku jóokʼloʼob yéetel ku sen nojochtaloʼob, ¿bix u yúuchul leloʼ?, le máakoʼ maʼ u yojliʼ. Le paakʼaloʼ jujunpʼíitil u nojochtal teʼ luʼumoʼ: yáaxeʼ ku yantal u leʼ, tsʼoʼoleʼ ku yantal u yiʼij, tu tsʼookeʼ u yiʼijeʼ ku chuʼupul yéetel u yich» (Mar. 4:27, 28). ¿Baʼax tu yóotaj u kaʼans Jesús? Letiʼeʼ táan kaʼach u kaʼansikeʼ juntúul máax ku kʼamik le baʼax ku yaʼalaʼaltiʼoʼ bey jeʼex junkúul chan paakʼal jujunpʼíitil u bin u nojochtaleʼ. Leloʼ ku yeʼesiktoʼoneʼ le máaxoʼob k-tsʼáaik xook tiʼoboʼ jujunpʼíitil xan u náatsʼloʼob yiknal Jéeoba yéetel u kʼexik u kuxtaloʼob (Efe. 4:22-24). Yéetel maʼ unaj k-tuʼubsikeʼ Dios beetik u nojochtal le chan paakʼaloʼ (1 Cor. 3:7).

6, 7. ¿Baʼax k-kanik tiʼ bix tu beetil Jéeoba le Luʼumaʼ?

⁶ Jéeobaeʼ jach ku yeʼesik paciencia tiʼ tuláakal baʼax ku beetik. Lelaʼ ku beetik utiaʼal u alabartaʼal u kʼaabaʼ yéetel utiaʼal u yutsil u maasil. Koʼox ilik baʼaxoʼob tu beetaj le ka tu preparartaj le Luʼum utiaʼal u kajtal wíinikoʼ.

⁷ Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le ka tu beetaj Dios le Luʼumaʼ tu yilaj «bukaʼaj nojchil unaj u  beetaʼal», tu tsʼáaj «u baseil» yéetel tu tsʼáaj «u cimientoil» (Job 38:5, 6). Ku yaʼalik xaneʼ Dioseʼ tu jóoʼsaj tiempo utiaʼal u yilik le baʼaxoʼob tu beetoʼ (Gén. 1:10, 12). ¿Bix a tuklik tu yuʼubiluba le ángeloʼob le táan u yilkoʼob bix u bin u beetik Jéeoba cada junpʼéel tiʼ le baʼaloʼobaʼ? Jach kiʼimakchaj wal u yóoloʼobeʼ le oʼolal le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ hasta «joʼopʼ u kʼaʼam alabarkoʼob Dios» (Job 38:7). ¿Baʼax k-kanik tiʼ lelaʼ? K-kanikeʼ tiʼ Jéeobaeʼ tu bisaj u milesil años u beetik le Luʼumaʼ, le estrellaʼoboʼ yéetel le baʼaxoʼob kuxaʼanoʼoboʼ. Le ka tu yilaj le baʼaxoʼob u beetmoʼ tu yaʼaleʼ «jach táaj maʼalob» (Gén. 1:31).

8. ¿Baʼax ken k-il beoraaʼ?

⁸ Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ teʼ Bibliaoʼ yaʼab tekstoʼob ku yeʼesiktoʼon jach kʼaʼabéet k-eʼesik paciencia. Beoraaʼ yaan k-ilik tiʼ baʼax súutukil unaj k-páaʼtik baʼax ken u beet Jéeoba.

9. ¿Tiʼ baʼax súutukiloʼob unaj k-páaʼtik baʼax ken u beet Jéeoba?

⁹ Le kéen k-il bey maʼ tu jáan núukik Jéeoba k-oraciónoʼobeʼ. Wa táan k-kʼáatik tiʼ Jéeoba ka u tsʼáatoʼon u muukʼil k-aktáantik junpʼéel problema bey xan ka u yáantoʼon k-pʼat junpʼéel baʼax maʼ maʼalobeʼ maʼ xaaneʼ jeʼel k-uʼuyik bey tsʼoʼok u xáantal maʼ u núuk k-oracióneʼ. ¿Baʼaxten túun maʼ tu jáan núukik Jéeoba tuláakal le oraciónoʼob ku beetaʼaltiʼoʼ?

10. ¿Baʼaxten le kéen tsʼoʼokok k-orareʼ kʼaʼabéet k-eʼesik paciencia?

¹⁰ Jéeobaeʼ ku yuʼubik le oraciónoʼob k-beetkoʼ (Sal. 65:2). Letiʼeʼ ku yilik bey junpʼéel bix k-eʼesik le fe yaantoʼon tiʼ letiʼoʼ (Heb. 11:6). Yéetel ku yilik wa jach tu jaajil taak k-kuxtal de acuerdo yéetel le baʼaxoʼob k-kʼáatiktiʼoʼ (1 Juan 3:22). Le oʼolal wa táan k-ilik u xuʼulul k-beetik junpʼéel baʼax maʼ maʼalobeʼ maʼ xaaneʼ yaan u kʼaʼabéettal k-eʼesik paciencia yéetel k-beetik le baʼax yaan t-kʼaboʼ. Jesúseʼ tu tsʼáaj naʼatbileʼ Dioseʼ maʼ xaaneʼ maʼ ten u jáan núuk k-oraciónoʼob, letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Maʼ u xuʼulul a kʼáatkeʼex baʼax kʼaʼabéetteʼex, tumen yaan u tsʼaʼabalteʼex; maʼ u xuʼulul a kaaxaneʼex, tumen yaan a kaxtikeʼex; maʼ u xuʼulul a kʼoopeʼex, tumen yaan u jeʼebelteʼex joonaj. Tumen tuláakal máax ku kʼáatik baʼax kʼaʼabéettiʼeʼ ku tsʼaʼabaltiʼ, tuláakal máax ku kaaxaneʼ ku kaxtik baʼax ku máan u kaxte yéetel tuláakal máax ku kʼoopeʼ ku jeʼebel joonaj tiʼ» (Mat. 7:7, 8). Jeʼex k-ilkoʼ wa maʼ tu xuʼulul k-orareʼ, k-Taata yaan teʼ kaʼanoʼ yaan u núukik k-oraciónoʼob (Col. 4:2).

11. ¿Bix u yáantkoʼon Hebreos 4:16 wa k-uʼuyik bey tsʼoʼok u xáantal maʼ u núuk Jéeoba k-oracióneʼ?

¹¹ Maʼ xaaneʼ k-tuklikeʼ jach tsʼoʼok u xáantal maʼ u núuk Jéeoba k-oracióniʼ, chéen baʼaleʼ le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ letiʼeʼ yaan u núukik «jach teʼ kʼiin kʼaʼabéettoʼon áantajoʼ» (xok Hebreos 4:16). Le oʼolaleʼ wa k-ilik bey tsʼoʼok u xáantal maʼ u núuk Jéeoba k-oracióneʼ maʼ unaj k-tuklik wa maʼ maʼalob baʼax ku beetkiʼ. Maʼ xaaneʼ yaʼab tiʼ toʼoneʼ úuch joʼopʼok k-kʼáatik ka taalak u Reino Dios jeʼex u yaʼalmil Jesús ka k-kʼáatoʼ (Mat. 6:10). Chéen baʼaleʼ, ¿máasaʼ jach junpuliʼ maʼ unaj u pʼáatal minaʼan k-fe tiʼ Dios chéen tumen maʼ taalak le xuʼulsajil jeʼex k-páaʼtikoʼ? (Hab. 2:3; Mat. 24:44). Maas maʼalob ka seguernak k-orar yéetel ka k-páaʼt baʼax ken u beet Jéeoba. Le xuʼulsajiloʼ yaan u taal teʼ súutukil maas maʼaloboʼ, teʼ kʼiin yéetel teʼ hora u yaʼalmaj Diosoʼ (Mat. 24:36; 2 Ped. 3:15).

12. ¿Tiʼ baʼax súutukil maas unaj k-eʼesik paciencia?

¹² Kéen beetaʼaktoʼon junpʼéel injusticia. Teʼ kʼiinoʼobaʼ yaʼab máakoʼobeʼ ku maltratarkoʼob  u maasil chéen tumen yaanal u razaʼob, yaanal baʼax suuk u beetkoʼob, yaanal tuʼux u taaloʼob, tu yoʼolal junpʼéel kʼojaʼanil yaantiʼob wa yoʼolal uláakʼ baʼaloʼob. Yaʼab máaxoʼob meyajtik Dioseʼ tsʼoʼok u beetaʼal u muʼyajoʼob chéen tumen ku beetkoʼob baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Wa táan u yúuchultoʼon junpʼéel baʼal beyaʼ maʼalob ka k-kʼaʼajs le baʼax tu yaʼalaj Jesúsaʼ: «Le máax kun chúukpajal u yóol tak tu xuuleʼ yaan u salvarkuba» (Mat. 24:13). Chéen baʼaleʼ, ¿kux túun wa k-ojéeltik yaan juntúul sukuʼun tsʼoʼok u lúubul tiʼ junpʼéel kʼeban? Wa tsʼoʼok u yojéeltik le ancianoʼoboʼ, ¿yaan wa k-eʼesik paciencia yéetel k-páaʼtik u atenderkoʼob?

13. ¿Bix u kʼáat Jéeoba ka atendertaʼak le máaxoʼob ku kʼebantaloʼoboʼ?

¹³ Kéen u yojéelt le ancianoʼob yaan máax tsʼoʼok u kʼebantal teʼ múuchʼuliloʼ ku kʼáatkoʼob «le naʼat ku taal teʼ kaʼanoʼ», beyoʼ jeʼel u páajtal u atenderkoʼob jeʼex u kʼáat Jéeobaoʼ (Sant. 3:17). Letiʼobeʼ u kʼáat u yáantoʼob le máax kʼebanchaj utiaʼal ka u pʼat «le baʼax kʼaas ku beetkoʼ» (Sant. 5:19, 20). Ku beetkoʼob xan le ku páajtal utiaʼal u kanáantkoʼob le múuchʼuliloʼ yéetel utiaʼal u yáantkoʼob le máaxoʼob ku muʼyajoʼob yoʼolal le kʼeban beetaʼaboʼ (2 Cor. 1:3, 4). Le ancianoʼoboʼ yáaxeʼ ku yilik u investigarkoʼob tubeel le baʼax úuchoʼ. Le kéen tsʼoʼokkeʼ ku oraroʼob, ku meyajtiʼob le Biblia utiaʼal u tsolnuʼuktikoʼob le máax kʼebanchajoʼ yéetel ku tsʼáaikoʼob le castigo kʼaʼabéetoʼ (Jer. 30:11). Le ancianoʼoboʼ maʼatech u jáajan chʼaʼtuklikoʼob baʼax kun beetbil, chéen baʼaleʼ maʼatech xan u chaʼikoʼob u máan yaʼab tiempo. Kéen u beet le ancianoʼob jeʼex u yaʼalik Jéeobaoʼ ku taasik utsil tiʼ le múuchʼuliloʼ. Chéen baʼaleʼ maʼ xaaneʼ yaan sukuʼunoʼobeʼ láayliʼ yaachajaʼan u yóoloʼob yoʼolal le baʼax úuchoʼ. Wa bey a wuʼuyikaba yoʼolal wa baʼax uchaʼanoʼ, ¿baʼax jeʼel u yáantkecheʼ?

14. ¿Baʼax ejemploil jeʼel u yáantkoʼon wa ku beetaʼal k-muʼyaj tumen wa máaxeʼ?

¹⁴ ¿Yaan wa kʼiin tsʼoʼok u beetaʼal a muʼyaj tumen wa máax? Wa beyoʼ jeʼel u yáantkech le baʼax tu beetaj le máaxoʼob chúukpaj u yóol u meyajtoʼob Jéeoba úuchjeakiloʼ. Jeʼex Joséeʼ letiʼeʼ maʼ kʼaschaj u modos yoʼolal le baʼax beetaʼabtiʼ tumen u sukuʼunoʼoboʼ baʼaxeʼ tu kʼubaj u yóol u meyajt Jéeoba. Úuchik u yeʼesik pacienciaeʼ jach bendecirtaʼabi  (Gén. 39:21). Ka máan kʼiineʼ Joséeʼ tu perdonartaj u sukuʼunoʼob yéetel tu tsʼáaj cuenta Jéeoba beet u bin utsil tiʼ (Gén. 45:5). Jeʼex Joséeʼ toʼoneʼ jeʼel u líikʼil k-óol wa k-natsʼikba yiknal Jéeobaeʼ, yéetel wa k-pʼatik tu kʼab tuláakal baʼax ku yúuchultoʼon (Sal. 7:17; 73:28).

15. ¿Baʼax áant juntúul kiik u yeʼes paciencia?

¹⁵ Maʼ xaaneʼ toʼoneʼ maʼ táan u beetaʼaltoʼon junpʼéel injusticia jeʼex le beetaʼab tiʼ Joséoʼ, chéen baʼaleʼ láayliʼ ku yaatal k-óol kéen beetaʼaktoʼon wa baʼaxeʼ. Wa yaantoʼon junpʼéel problema yéetel wa máaxeʼ, kex maʼ Testigoeʼ maʼalob ka k-beet le baʼaxoʼob ku yaʼalik le Bibliaoʼ (Fili. 2:3, 4). Koʼox ilik baʼax tu beetaj juntúul kiik ka tu yojéeltaj táan u yaʼalaʼal baʼal tiʼ tumen juntúul u yéet meyaj. Letiʼeʼ kex yaachaj u yóoleʼ maʼ tsʼíikilnajiʼ baʼaxeʼ tu yilaj u seguertik u ejemplo Jesús, letiʼeʼ kex poʼochʼeʼ maʼ tu sutaj u jeeliʼ (1 Ped. 2:21, 23). Le kiikoʼ tu chʼaʼtuklaj maʼ u beetik u cuentail le baʼax ku beetaʼaltiʼoʼ. Le ka máan kʼiineʼ tu yojéelteʼ le u yéet meyajoʼ kʼojaʼan kaʼachi le oʼolal jach jelaʼan u modos yéetel ku jáajan tʼaan. Letiʼeʼ kiʼimakchaj u yóol úuchik u yeʼesik paciencia le ka aʼalaʼab baʼal tiʼoʼ.

16. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon wa táan k-muʼyajtik wa baʼax injusticiaileʼ? (1 Pedro 3:12).

¹⁶ Wa táan k-muʼyaj yoʼolal wa baʼax injusticiail wa uláakʼ baʼaleʼ maʼalob ka k-kʼaʼajseʼ «Jéeobaeʼ naatsʼ yanil tiʼ le máaxoʼob ku muʼyajoʼoboʼ» (Sal. 34:18). Letiʼeʼ u yaabiltmoʼon tumen k-eʼesik paciencia yéetel k-pʼatik tuláakal baʼal tu kʼab (Sal. 55:22). Jéeobaeʼ u Juezil le Luʼumaʼ yéetel táan u yilik tuláakal baʼax ku yúuchul (xok 1 Pedro 3:12). Le oʼolaleʼ wa táan k-muʼyajtik wa baʼaxeʼ maʼalob ka k-páaʼt baʼax ken u beete.

17. Jeʼex u yaʼalik Isaías 30:18, ¿baʼax u prometermajtoʼon Jéeoba?

¹⁷ Ichil junpʼíit kʼiineʼ k-Taata yaan teʼ kaʼanoʼ jach yaan u bendecirkoʼon. Isaías 30:18, ku yaʼalik: «Jéeobaeʼ jach táan u páaʼtik u súutukil utiaʼal u yeʼesikteʼex u yutsil, letiʼeʼ yaan u líikʼil yéetel yaan u chʼaʼikteʼex óotsilil, tumen Jéeobaeʼ juntúul Dios ku beetik justicia.  Kiʼimak u yóol tuláakal le máaxoʼob jach táan u páaʼtkoʼob baʼax ken u beet Diosoʼ». Le máaxoʼob ku páaʼtkoʼob le baʼaxoʼob ken u beet Jéeobaoʼ yaan u bendecirtaʼaloʼob teʼ kʼiinoʼobaʼ bey xan teʼ túumben luʼumoʼ.

18. ¿Baʼax bendicióniloʼob ken u kʼam le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ?

¹⁸ Teʼ túumben luʼumoʼ le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ mix bikʼin ken u kaʼa muʼyajtoʼob le baʼaxoʼob ku muʼyajtikoʼob teʼ kʼiinoʼobaʼ, tsʼoʼoleʼ maʼ xan tun antal injusticiaʼob (Apo. 21:4). Maʼ xan tun kaʼa chiʼichnaktaloʼob yoʼolal le baʼaxoʼob kʼaʼabéettiʼoboʼ tumen yaan u yantal tuláakal baʼal tiʼ máak (Sal. 72:16; Isa. 54:13). ¿Máasaʼ jach jatsʼuts le baʼax k-páaʼtikoʼ?

19. ¿Baʼaxten táan u prepararkoʼon Jéeoba?

¹⁹ Jéeobaeʼ táan u prepararkoʼon utiaʼal k-kajtal teʼ túumben luʼumoʼ le oʼolal táan u yáantkoʼon utiaʼal ka yanaktoʼon jatsʼuts modos yéetel ka k-pʼat jujunpʼéel baʼaxoʼob maʼ maʼalobtak k-beetkiʼ. Mientras u kʼuchul le kʼiinaʼ maʼ unaj u lúubul k-óoliʼ tumen le baʼaxoʼob táan k-páaʼtikoʼ jach taʼaytak u kʼuchul. Unaj u seguer k-eʼesik paciencia yéetel k-páaʼtik u béeykuntik Jéeoba le baʼaxoʼob u prometermoʼ.