Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

32 YATICHÄWI

Taqe kun Luririr jukʼamp confiyapjjañäni

Taqe kun Luririr jukʼamp confiyapjjañäni

‘Diosar confiyañajja, kunanakatï jan uñjatäki ukanakajj cheqapun utjaskatapa, taqe chuyma creyiña sañwa muni’ (HEB. 11:1).

CANCIÓN 11 Diosarojj taqe luratanakapaw jachʼañchapjje

¿KUNANAKATSA YATJJATASKAÑÄNI? *

1. ¿Kunsa taqe kun Luriri Diosat yatta?

JUMATÏ Testigo familian jilsuwaystajja, inas Diosat jiskʼatpach yateqawaysta. Jupajj taqe kun Lurirïtapa, wali suma chuymanïtapa, jaqenakan mä suma Paraison jakasipjjañap munatapwa yateqpachätajja (Gén. 1:1; Hech. 17:24-27).

2. ¿Mä Luririn utjatapar creyirinakat kamsapjjes yaqhep jaqenakajja?

2 Walja jaqenakajj Diosan utjatapsa, taqe kun luratapsa janiw creyipkiti. Jakañajj ina chʼusatakwa utjawayi, ukat jukʼat jukʼatwa jan yäqañjam jiskʼa animalanakat qalltasin wali musparkañ jakirinakar tukuwayi sasaw amuyapjje. Ukham sirinakat yaqhepajj universidadanakan yatjjatirinakäpjjewa. Jupanakajj inas akham sapjjchispa: ‘Ciencia toqet yatjjatirinakajj Biblian pantjatätapwa uñachtʼayi, jan amuytʼasirïpki, jan kuns yatipki ukanakakiw mä Luririn utjatapar creyipjje’ sasa.

3. ¿Kunatsa sapa maynejj Diosar jukʼamp confiyañatak chʼamachasiskakiñasa?

3 Kuntï yaqhep yatjjatatanakajj sapki ukajj ¿Diosaw taqe kuns luri sasin creyktan ukat pächasiyistaniti? Cheqas kunatsa ukham creytan ukarjamaw ukajj yatisini. ¿Ukar creyiñamawa sapjjestu ukatakti creytan? ¿Jan ukajj jiwas pachpa sum yatjjatasach creytanjja? (1 Cor. 3:12-15). Jukʼa jan ukajj walja tiempos Diosar sirvjjstanjja, Jupar jukʼamp confiyañatakejj taqeniw chʼamachasiskakiñasa. Ukhamtï lurañänejja, Biblian yatichäwinakapajj kʼariwa sasin sapkistani ukhajj janiw uka ‘jaqenakan amuyunakapampi inamay kʼari arunakapampejj’ engañjayaskañäniti (Col. 2:8; Heb. 11:6). Kunjamsa uk lursna ukatakejja, akanakatwa aka yatichäwin yatjjataskañäni: 1) kunatsa walja jaqenakajj mä Luririn utjatapar jan creyipki, 2) kunsa Jehová Diosar jukʼamp confiyañatakejj lursna, 3) kunas Diosar jukʼamp confiyaskakiñatakejj yanaptʼistani.

KUNATSA WALJA JAQENAKAJJ MÄ LURIRIN UTJATAPAR JAN CREYIPKI

4. ¿Confiyañajj Hebreos 11:1 textorjamajj kamsañs muni?

4 Confiyañajja mä kunan utjatapajj jan yatiski ukar creyiñawa sasaw yaqhepajj amuyapjje. Ukampis, Bibliarjamajj janiw uk sañ munkiti (Hebreos 11:1 liytʼañataki). Antisas confiyañajja kunanakatï jan uñjaski ukanakajj cheqapun utjaskatap qhan amuyasin taqe chuyma creyiña sañwa muni. Sañäni, Diosarusa, Jesusarusa, alajjpachankir Reinoparusa janiw uñjktanti, ukampis ukanakan cheqapun utjaskatap yattanwa (Heb. 11:3). Mä cientificojj Testigoruw tukjjäna, jupajj akham siwa: “Testigonakajj kunanakarutï creyipki ukanak janiw ina chʼusatak creyipkiti, kuntï cientificonakajj yatjjatawayapki ukanakarus istʼapjjarakiwa” sasa.

5. ¿Kunatsa walja jaqenakajj janiw Diosajj jaqenaksa animalanaksa plantanaksa lurkiti sasin amuyapjje?

5 Niyakejjay mä Luririn utjatapajj qhana amuykayächejja, ¿kunatsa waljanejj janiw Diosajj jaqenaksa animalanaksa plantanaksa lurawaykiti sasin amuyapjje? Diosan luratanakapajj qhana amuykayäkchisa, janiw jupanak pachpajj uk yatjjatapkiti. Robert sat chachajja, jichhajj Testigöjjewa, jupajj akham siwa: “Taqe kunas Diosan luratawa sasajj janiw escuelan parlasirïkiti, ukatwa janiw ukajj cheqäkiti sasin amuyayäta. 22 maranëjjayäta ukhaw Testigonakamp parlta, jupanakaw taqe kunas Diosan luratätap creyiñatakejj walja razonanak utjatap Bibliampi qhanañchapjjetäna” sasa. * (“ Awk taykanakatak mä wakiskir yatiyäwi” sat recuadro uñjjattʼäta).

6. ¿Kunatsa yaqhepanakajj mä Luririn utjatapar jan creyipki?

6 ‘Kuntï uñjkta ukarukiw creyta’ sasaw yaqhepajj sapjje, ukatwa mä Luririn utjatapar jan creyipkiti. Ukampis kunanaktï jan uñjapki ukarojj creyisipkiwa. Sañäni, thayar janis uñjapkchejja utjatap qhan amuyasajj creyipjjewa. Biblian parlki uka kasta confiyañajj ukhamarakiwa, ‘kunanakatï jan uñjatäki ukanakajj cheqapun utjaskatapajj’ qhanaw amuyasi (Heb. 11:1). Cheqas ukanak sum amuyañatakejj tiempow munasi, chʼamachasiñaw wakisiraki, ukampis waljaniw ukham lurañ jan munapkiti. Ukatwa Diosajj janiw utjkiti sasin amuyapjje.

7. ¿Taqe yatjjatat jaqenakati alajjpachasa oraqes janiw Diosan luratäkiti sasin amuyapjje? Uk qhanañchtʼam.

7 Kunanakatï utjki ukajj maynin luratätap yatjjatasajja, yaqhep cientificonakajj Diosaw alajjpachsa oraqsa lurawayi sasaw sapjje. * Universidadanakanjja taqe kunas maynin luratawa sasajj janiw yatichaskiti, ukatwa yaqhepajj mä Lurirejj janiw utjkiti sasin Robert chachjam amuyapjje. Ukampis walja cientificonakaw Diosar uñtʼasajj jupar munasjjapjje. Wali yatjjatatäkstansa janisa, jiwasajj jupanakjamarakiw Diosar jukʼamp confiyañatak chʼamachasiñasa. Janiw khitis jiwas lanti uk lurkaspati.

KUNSA MÄ LURIRIN UTJATAPAR JUKʼAMP CONFIYAÑATAKEJJ LURSNA

8, 9. 1) ¿Kuna jisktʼarus qhanañchañäni? 2) ¿Kunjamsa Diosan luratanakapat yatjjatañajj yanaptʼistani?

8 ¿Mä Luririn utjatapar jukʼamp confiyañatakejj kunanaksa lursna? Uk pusi toqet uñjañäni.

9Taqe luratanakat yatjjatañasawa. Jiwasatï animalanaka, plantanaka, warawaranak wali amuyump uñchʼukiñänejja, taqe kun Luririrojj jukʼampiw confiyañäni (Sal. 19:1; Is. 40:26). Ukanak jukʼamp yatjjatasajja mä Luririn utjatapar jukʼampiw confiyañäni. Bibliat apstʼat qellqatanakasanjja kunjamsa Diosajj taqe kuns lurawayi uka toqet parlir yatichäwinakajj sapa kutiw uñsti. Ukanak sum amuytʼañajj chʼamakïspawa, ukampis liyiñataki, qhawqtï puedktan ukarjam yateqañatak chʼamachasiñasawa. Ukatjja pasïr kimsa uru jachʼa tantachäwinakan kunjamsa Diosajj taqe kuns lurawayi uka toqet parlir videonakajj uñtayaskäna uk mayampiw Internetan jw.org cheqan uñtsna.

10. Mä Luririn utjatap mä uñachtʼäwimp qhanañchtʼam (Romanos 1:20).

10 Diosan taqe luratanakapat yatjjatkasajja kunsa ukajj Luririsat yatichistu ukwa amuyañasa (Romanos 1:20 liytʼañataki). Sañäni, intejja janiw aka oraqen jakañ utjañapatakejj qhana, calora ukak utjaykiti, jan ukasti jan waltʼayiri rayos ultravioleta qhanwa utjayaraki. ¿Kunas uka qhanat jarkʼaqestu? Aka oraqejj capa de ozono sat gasaniwa, ukaw mä escudjam uka qhanat jarkʼaqestu. Rayos ultravioleta ukajj jiljjatti ukhajj capa de ozono gasajj jiljjattarakiwa. ¿Taqe ukanak uñjasajj janit mä wali yatiñäni munasiri Luririn utjatap amuyktanjja?

11. Diosan taqe luratanakapat yatjjatañajj Jupar jukʼamp confiyañatakiw yanaptʼistu, ¿kawkinsa uka yatichäwinak jikjjatsna? (“ Diosar jukʼamp confiyañatak herramientanaka” sat recuadro uñjjattʼäta).

11 Índice de las publicaciones Watch Tower ukat Internetan jw.org cheqan yatichäwinak yatjjatañatak thaqtañäni ukhajja, Diosan luratanakapat parlir yatichäwinak walja jikjjatañäni, ukaw Jupar jukʼamp confiyañatak yanaptʼistani. “¿Lo diseñó alguien?” sat seccionan jiskʼa yatichäwinaka, videonak utjki ukanak uñtasa, yatjjatasaw qalltsna, ukanakasti animalanakasa plantanakas kunja musparkañ lurtʼatasa ukanakwa qhanañchi. Kunjamsa cientificonakajj Diosan luratanakapat yateqasiñ yantʼapjje ukanakwa qhanañcharaki.

12. ¿Bibliat yatjjatkasajj kunanakatsa amuytʼañasa?

12Bibliat yatjjatañasawa. Párrafo 4 ukan parlaniwayktan uka cientificojja, qalltan janiw mä Luririn utjatap creykänti. Ukampis tiempompejj janiw ukham amuyjjänti. Jupajj akham siwa: “Janiw cienciat yatjjatataj laykukejj Diosan utjatapar creykti, jan ukasti Bibliat sum yatjjatatajatwa creyiraktjja” sasa. Kuntï Bibliajj yatichki uk inas sum yatjjstan. Ukhamäkchisa, taqe kun Luririsar jukʼamp confiyañatakejj Bibliat yatjjataskakiñasawa (Jos. 1:8; Sal. 119:97). Kunjamsa Bibliajj kunanakatï nayrajj paskäna ukanak jan akchʼas pantjasis qhanañchi, kunjamsa taqe profecianakapajj phoqasi, kunjamsa Biblia qellqerinakajj mä amtaki qellqapjjäna ukanak amuytʼañäni. Ukanakaw wali yatiñani, munasiri mä Luririn utjatapar jukʼamp confiyañatak yanaptʼistani, Biblias Jupan amuytʼayatawa sasin confiyañatakis yanaptʼarakistani (2 Tim. 3:14; 2 Ped. 1:21). *

13. Diosan Arupan utjki uka ewjjtʼanakajj kunja yanaptʼkirisa uk mä uñachtʼäwimp qhanañchtʼam.

13 Diosan Arupat yatjjatkañäni ukhajja, ewjjtʼanakapajj kunja yanaptʼkirisa ukwa amuytʼañasa. Sañäni, Bibliajja nayra tiempotpachaw qollqe sinti munañajj kunayman jan walinakana, ‘kunayman llakinakan’ uñjasiyistu sasin ewjjtʼäna (1 Tim. 6:9, 10; Prov. 28:20; Mat. 6:24). ¿Uka ewjjtʼajj jichhürunakan yanaptʼaskakistuti? Jïsa. Jichha tiempon jaqenakajj kunjamäpjjesa ukat parlir mä librojj akham siwa: “Jilapartejja, jakäwin qollqew jukʼamp wakiskiri sasin amuyirinakajj janiw kusisit jakapkiti, antisas jukʼamp llakitäpjjewa. Jukʼamp qollqe jikjjatañ munirinakajj janiw sum jikjjatasipkiti, jukʼamp usunakampiw apjjatasipjjaraki” sasa. Ukhamajja, qollqe jan sinti munapjjamti sasin Biblian ewjjtʼki ukajj wali wakiskiriwa. ¿Biblian kawkïr yaqha ewjjtʼanakapas yanaptʼawayistu uk amtastanti? Biblian ewjjtʼanakap jukʼamp valoranit uñjañäni ukhajja, munasiri Luririsajj kunatï jiwasatak jukʼamp sumäki uk yatiwa sasaw ewjjtʼanakapar confiyañäni (Sant. 1:5). Ukham lurasajj jukʼamp kusisitaw jakasiñäni (Is. 48:17, 18).

14. ¿Bibliat yatjjatasajj kunsa Diosat yateqañäni?

14Diosar jukʼamp sum uñtʼañ amtampiw yatjjatañasa (Juan 17:3). Bibliat yatjjatkasajja, Jehová Diosajj kunjam Diosasa ukwa yateqañäni, ukanakajj taqe luratanakapanwa uñjasi. Jehová Diosajj kunjam Diosasa ukanakat yatjjatañajja, Jupajj cheqapun utjaskatapat jan pächasiñatakiw yanaptʼistani (Éx. 34:6, 7; Sal. 145:8, 9). Diosar jukʼamp uñtʼasajj jukʼampiw Jupar confiyañäni, munasiñäni, jukʼamp suma amigoparakïñäniwa.

15. ¿Diosat mayninakar parlañajj kunjamsa yanaptʼistani?

15Diosar creyitas mayninakar parlapjjañäni. Ukaw Diosar jukʼamp confiyañatak yanaptʼistani. Ukampis predicacionan maynitï Diosajj janiw utjkpachati sistani ukat jan kamsañs puedkañäni ukhajj ¿kunsa lursna? Bibliat apstʼat qellqatanakan uka toqet parlir qhanañchäwinakwa thaqtañasa, ukatjja ukwa jupar uñachtʼayañasa (1 Ped. 3:15). Maysa toqetjja experienciani mä jilataru jan ukajj mä kullakaruw yanaptʼa maysna. Uka jaqejj kuntï Bibliajj siski uk katoqpas janisa, Diosan utjatapat yatjjatatasajj yanaptʼistaniwa, kunattejj jukʼampiw Diosar confiyañäni. Ukhamtï lurañänejja, wali yatiñanjam amuyasirinakajj ‘janiw Diosajj utjkiti’ sasin sapki ukampejj janiw engañjayaskañäniti.

DIOSAR JUKʼAMP CONFIYASKAKIÑÄNI

16. ¿Diosar jukʼamp confiyaskakiñatak jan chʼamachasksna ukhajj kunas pasistaspa?

16 Jukʼa tiemposa, jan ukajj walja tiempos Diosar serviskstanjja, Jupar jukʼamp confiyañatakejj chʼamachasiskakiñasawa. ¿Kunatsa? Jan ukham lurksna ukhajj jukʼat jukʼat janiw Diosar confiyjjsnati. Kunjamtï yatjjataniwayktanjja Diosar confiyañajj kunanakatï jan uñjatäki ukanakan cheqapun utjaskatap qhan amuyañawa. Kunanaktï jan uñjktan uk facilakwa armastanjja. Ukatwa Pablojj Diosar jan confiyañajj ‘facilak maniyjkiri juchawa’ sasin säna (Heb. 12:1). Ukhamajj ¿kunsa Diosar jukʼamp confiyaskakiñatak lursna? (2 Tes. 1:3).

17. ¿Kunas Diosar jukʼamp confiyaskakiñatak yanaptʼistani?

17 Maya, sapa kutiw Diosarojj jiwasar espíritu santop churañapatak mayisiñasa. ¿Kunatsa? Espíritu santow Diosar confiyañatak yanaptʼistu (Gál. 5:22, 23). Espíritu santotï jan yanaptʼkistaspajja janiw Luririsar jukʼamp confiyjjsnati. Ukhamasti Diosarojj espíritu santop mayiskakiñäni, Jupasti churistaniwa (Luc. 11:13). ‘Jumar jukʼamp confiyañ yanaptʼapjjeta’ sasaw mayissna (Luc. 17:5)

18. Salmo 1:2, 3 qellqatarjamajja, ¿kuna suma regalos jichha tiempon utjistu?

18 Paya, Diosan Arupat jan jaytasaw yatjjatañasa (Salmo 1:2, 3 liytʼañataki). Uka salmojj qellqaskäna ukhajja, Diosan Leyinakap phoqatpach copiaqatajj jukʼa israelitanakanakwa utjäna. Ukampis reyinakasa sacerdotenakas uka Leyit copiaqatanak jikjjatapjjaspänwa. Ukatjja, sapa paqallqo maranakaw Israel markan jakiri ‘chachanaka, warminaka, wawanaka, extranjero jaqenakajj’ tantachtʼasipjjañapäna, ukhamat Diosan Leyipat liytʼaskäna uk istʼapjjañapataki (Deut. 31:10-12). Jesusajj aka oraqenkkäna ukhajja, rollonakan Qellqatanakajj jukʼa jaqenakwa utjäna. Uka rollonakat jila partejj sinagoganakanakwa utjäna. Ukampis jichhajja, niya taqeninwa Bibliajj phoqatpachasa, chikatakis utj-jjestu. ¿Kunjamatsa uk wali valoranit uñjatas uñachtʼaysna?

19. ¿Diosar jukʼamp confiyaskakiñatakejj kunsa lurañasa?

19 Bibliajj utjkistu ukjja, sapa kuti liyisaw valoranit uñjatas uñachtʼaysna. Bibliat sapak yatjjatañatakejj mä horarionïñasawa, janiw tiempojj utjkistu ukhak liyiñasäkiti. Jiwasatï yatjjatañatak mä horarionïñäni ukhajja, Diosar jukʼampiw confiyaskakiñäni.

20. ¿Kun lurañatakis chʼamachasiñasa?

20 Akapachan ‘yatiñanïpki wali amuytʼanïpki’ uka jaqenakat sipansa, kuntï Bibliajj yatichki ukarjamaw Diosar confiytanjja (Mat. 11:25, 26). Bibliat yatjjatatasatwa kunatsa akapachajj sapürutjam jukʼamp jan walin uñjasi uk yattanjja, kunsa Jehová Diosajj ukanak askichañatak lurani uksa yatiraktanwa. Ukhamasti Diosar jukʼamp confiyañatak chʼamachasiskakiñäni, Luririn utjatapar confiyapjjañapatakis jaqenakar yanaptʼaskakiñäni (1 Tim. 2:3, 4). Ukatsti, aka oraqen taqe jakirinakajj Diosar jachʼañchapkani uka uru puriniñap taqe chuyma suyaskakiñäni, jupanakajj Apocalipsis 4:11 textonkir arunakampiw Diosar jachʼañchapjjani, ukan akham siwa: ‘Nanakan Jehová Diosaja, jumaw jachʼañchäwi, katoqañatakejj derechonïtajja. Jumaw taqe kunsa lurtajja’ sasa.

CANCIÓN 2 Jehová, ¡sutimajj jachʼañchatäpan!

^ Párrafo 5 Jehová Diosaw taqe kunsa lurawayi sasaw Bibliajj qhan yatichistu. Ukampis waljaniw ukar jan creyipkiti, jakañajj ina chʼusatakwa utjawayi sasaw sapjje. Jiwasatï Diosaru, Bibliar jukʼamp confiyañatak chʼamachasiñäni ukhajja, taqe kunas Diosan luratätapat janiw kunas pächasiykistaniti. Kunjamsa uk lursna ukwa aka yatichäwin yatjjataskañäni.

^ Párrafo 5 Yaqhep escuelanakanjja, ‘inas Diosajj ukanak lurchi’ sasakis janiw yatichapkiti. Diosat yatichapjjaspa ukhajj Diosar creyiñatakis yateqerinakar obligapkaspa ukhamwa amuyasipjje.

^ Párrafo 7 Índice de las publicaciones Watch Tower ukanjja, taqe kunas Diosan luratätapar creyiri 60 jila cientificonakana, yaqha yatjjatatanakan arsutanakapwa jikjjatasma. Ukatakejj “Ciencia” siski ukar mantasajj “Científicos que creen en la existencia de Dios” siski ukaruw mantasma. Ukanakat yaqhepajja Guía de estudio para los testigos de Jehová sat libronwa uñstaraki. Uk jikjjatañatakejj “Ciencia y tecnología” siski ukar mantasajj “‘Entrevistaʼ (sección de ¡Despertad!)” siski ukaruw mantasma.

^ Párrafo 12 Jukʼamp yatjjatañatakejja, “¿Son compatibles la ciencia y la Biblia?” sat yatichäwi, ¡Despertad! febrero, 2011 revistan uñjjattʼäta. Ukatsti “Lo que Jehová predice se cumple sin falta” sat yatichäwi, La Atalaya 1 de enero, 2008 revistan uñjjattʼarakïta.