MURU OFUNJEDHA 32
Mumroromelenga vinjinji Namapanducha
“Iroromelo chiidedi-edho . . . umboni wooneya wa vyongo vyaimbarimbari, angalive ira kavinaoneya.”—AEB 11:1.
NYUMBO 11 Chilengedwe Chimatamanda Mulungu
VINOFUNA I-YO FUNJEDHA *
1. N’nga mufunji-iwile vyoi a-vi vyoonga Namapanduchi-u?
AKALA ira muulukulele mubanja la Mboni dha Yohova, vinooni-a ira mwaromile funjedha vinoonga Yohova mungali mwana. Mwatofunji-iwa ira liye ngu Namapanducha, utokaana makalelo apama thitho utokaana ifunelo yapama vyokuza atu.—Maro. 1:1; Mayir. 17:24-27.
2. N’nga atu enango anaona a-vi atu enao anororomela vyoi utokala Namapanducha?
2 Mbwenye atu anjinji katinororomela ira Nlungu utokalao thitho ira nguliye upanduchile vyongo vyothene. Malo mwa vyevyo anororomela ira ingumi yate kalao okene thitho mwavang’ono navang’ono vyaingumi vyo-orucha vwechecha vyate sanduwa kala vyaingumi vyorucha vwechecha. Enango mwaatu anororomela vyevi, mbaatu ofunjedha vinjinji. Aliwa anoonga ira siyensiya inooni-a ira vinoonga Bibilya kai vyaimbarimbari thitho ira atu enao anororomela ira utokala Namapanducha mbo-ofunjedha, o-okaana zelu thitho o-orucha pupwi-iwa.
3. Mwasiwa ngwan’ni pyofuneya ira nilimbi-e iroromelo yi-u?
3 N’nga vyevyo vinoonga atu enango ovweya vinododomi-a vyevyo vinofunjedha i-yo vyoonga Yohova Namapanduchi-u waudhivela? Vinonyindela idhiwa mwasee unaroromela i-yo ira Yohova ngu Namapanducha. N’nga ninororomela vyevi namwasa oi nate wandeliwavo venango sakasaka va i-yo okene i-yo fwanya umboni? (1 Akor. 3:12-15) Akala nili Mboni wa hora injinji yoi a-vi i-yo othene ninofuneela dhowanave limbi-a iroromelo yi-u. Nairangana vyevi kaninodha dimeli-iwa na “zelu dhiwa, na vilemeelelo vyonami-a vyevyo vinofunji-a atu oruni-a madhu a Nlungu.” (Akol. 2:8; Aeb. 11:6) Vofuna nikami-a ira na-adimeli-iwe mu yofunjedha yei ninodha tapanyani 1) mwasee atu anjinji wa-anaroromela aliwa ira utokala Namapanducha, 2) vyevyo vinaire i-yo ira niroromelanga vinjinji Yohova Namapanduchi-u, thitho 3) vyevyo vinaire i-yo ira nidhowenave kaana iroromelo yolimba.
MWASEE ATU ANJINJI WA-ANAROROMELA ALIWA IRA UTOKALA NAMAPANDUCHA
4. Movwelana na lemba la Aebere 11:1, n’nga Bibilya linoonga ira iroromelo chini?
4 Atu enango anothuulela ira kaana iroromelo unothapulela roromela vyongo vyevyo vya-aana imbarimbari. Mbwenye movwelana na vyevyo vinaonga Bibilya yeniyo kai iroromelo yaimbarimbari. (Muleri Aebere 11:1.) Lembali linooni-a ira mutu unororomela vyongo vyo-oneya vyevyo vili vyaimbarimbari ninga Yohova Yesu thitho Umwene wa dhulu na mwasa oi nguumboni osikimizeleya. (Aeb. 11:3) Wa Mboni mwinango wenuo uli oidhiwa siyensiya unoonga ira: “Vyevyo vinororomela i-yo pyaimbarimbari thitho kavinoruni-ana na siyensiya.”
5. Mwasiwa ngwan’ni atu anjinji anaroromela ira vyongo kavite panduchiwa?
5 Venango ninooda dhifuka ira, n’nga akala vatokala imbarimbari yosikimizeli-a ira vatokala Namapanducha mwasiwa ngwan’ni atu katinaroromela ira Nlungu utokalao? Mwasa unango ngoi atu enango katinosakasaka vaoka ira tafwanye upamiwa. Robert wenuo va ee-ni ngwa Mboni dha Yohova unoonga ira: “Voi xikolani katinofunji-a ira vyongo vite panduchiwa miyo ndathuulela ira vite kalao okene. Ndanororomelave vyevi fiedha vevo vaguman’nena miyo wa Mboni dha Yohova wenuo andiwandele likundo lovweya pama la Bibilyani losikimizeli-a ira vyongo vyate panduchiwa. Vahora yeniyo choi ndali ndangana vyawa 20.” *—Onani kwadru loi, “ malangi-o wa anamabala.”
6. Mwasiwa ngwan’ni atu enango tanoruni-a ira utokala Namapanducha?
Aeb. 11:1) Inofuneeleya kukaana thindhi thitho hora yofunjedha ira nifwanye imbarimbari yen’na vaoka. Mbwenye atu anjinji katinofuna irana vyevi. Mutu wenuo a-anasakasaka ira afwanye imbarimbari yosikimizeleya unooda onga ira Nlungu kalio.
6 Atu enango, katinororomela ira utokala Namapanducha namwasa oi anororomela vyongo vyevyo vinoona aliwa baa-i. Namwasa wa vyevyo, katinororomela vyongo vya-anaona aliwa ninga kopolo dhinokami-a ilambo yavathi ira vyongo vikaena ingumi vyevyo vina imbarimbari yoi vitokalaodi. Tundu wa iroromelo yeniyo iongiwile Bibilyani itokaana imbarimbari “oneya wa vyongo vyaimbarimbari, angalive ira kavinaoneya.” (7. N’nga atu othene ofunjedha anororomela vyoi Nlungu ngwenuo upanduchidhe vyongo vyothene? Onganimo.
7 Vanduli vosakasaka imbarimbari yooni-a vyevi alimbo sakasaka vyongo tatosikimizela ira Nlungu ngu Namapanducha wa vyongo * Mofwanafwana na Robert, venango atu enango tanororomela ira kuli Namapanducha na mwasa oi universidadini katinofunji-a ira vyongo vite panduchiwa. Mbwenye anamasakasaka anjinji, tatofunjedha vyoonga Yohova thitho anomdhiveliwana. Mofwanafwana na anamasaka enala i-yo othene ninofwanela dhilimbi-edha ira nilimbi-e iroromelo yi-u akala nili ofunjedha venango kabe thitho kavali unaniirele vyevi.
vyothene.VYEVYO VINAIRE I-YO IRA NIROROMELENGA VINJINJI IRA UTOKALA NAMAPANDUCHA
8-9. N’nga va ee-ni ninofuna nitapanyeni yofuka iivi? N’nga funjedha vyongo dhela mwa vyopanduchiwa unanikami-e a-vi?
8 N’nga ninaire a-vi ira niroromelenga ira utokala Namapanducha? Dhoweni nitapanye ndhila 4.
9 Nifunjedhenga vyongo dhela mu vyopanduchiwa. Ninooda limbi-a iroromelo yi-u nakaangana chidwi na vyongo ninga vinyama, vyomela thitho nyenyedi. (Sal. 19:1; Esaya 40:26) Mwafunjedhanga vinjinji voonga vyongo vyevi paemo vanakaenanyo imbarimbari yokwakwanela yoi Yohova ngu Namapanducha. Mu mabukwi-u munofwanyeya myasa injinji inoonga vyongo vyo-iyana i-yana vya vyopanduchiwa. Mwafunjedhanga kamulupenga yasa dhedhi masiki muonenga ira pyorucha vwechecha. Mudhilimbi-edhanga ira mufunjedhevo vyongo vinango. Thitho kamudiwale onelanga va saiti-u ya jw.org mavidiywi-u osangalali-a oonga vya vyopanduchiwa enao akadhi i-yo nionelanga vamigumanoni ya gawo muvyawa vivirilevi.
10. Onani ifwanafwani-o ya mwemo vyongo vyopanduchiwa munooni-edha aliwa ira utokala Namapanducha. (Aroma 1:20)
10 Mwafunjedhanga vyoonga vya vyopanduchiwa Muthuulelenga vyongovyo vinoufunji-ani aliwa voonga vya Namapanducha. (Mueri Aroma 1:20.) Mwaifwanafwani-o, venango mutoidhiwa ira wenjedhela ka-a unokami-a vyongo vyaingumi, dhuwa linokumi-a njeza yeniyo inaode nonga vyongo. I-yo ninofuneela vuneliwa ira njeza yen’na ya-anipei-e thitho ninovuneliwadi. N’nga ninovuneliwa moi a-vi? Ilambwila itokaana mwela wa dhuludhulu unayevi-a kopolo ya njeza yen’na. Njeza yononga vyongo yawenjedheleya mwela thitho unowenjedheleya. N’nga veva, nyo kamunarumela ira vatokala mwinango unairi-a vyevi uli Namapanducha wazelu thitho waudhivela?
11. N’nga munafwanye uuvi makundo oukami-ani ona ira vyongo vyate panduchiwa? (Onani kwadru loi, “ Vyongo vyonikami-alimbi-a iroromelo yi-u.”)
11 Munooda fwanya makundo manjinji oukami-ani ona ira vyongo vite panduchiwa va Watch Tower Publications Index venango sakasaka va saiti-u ya jw.org. Venango munodhiveliwana roma leri myasa thitho onela mavidiyo oonga ira “Kodi Zinangochitika Zokha?” Mavidiyo thitho myasadhi kadhinokala dholapa thitho vinoonga makundo enao anauri-eni kaana chidwi voonga vya vinyama thitho vyopanduchiwa vinango. Thitho mutokala vifwanafwani-o vya vyongo vyevyo alimbo idhiwa vyongo visasa-edhile aliwa vosazi-edha vyopanduchiwa.
12. N’nga pivyongo vinango viivi vyevyo vinofwanela i-yo vithuulelanga naleringa Bibilya?
12 Funjedha Bibilya. Osakasaka oidhiwa vyongo mwinango um’mongile i-yo mu ndima 4, voroma kaaroromela ira Nlungu utokalao. Mbwenye vangavirile hora liye atoroma roromela. Liye unoonga ira: Kai ira ndate roma wene roromela na mwasa ofunjedha Yoswa 1:8; Sal. 119:97) Mofwanafwani-a muthuulelenga mwemo Bibilya munoongela aliwa pama vyongo vyevyo viireile walelene. Muthuulelenga thitho vyoro-edha novwelani-a na myasa dhinango. Irana vyevi unodha ukami-ani ira muroromelenga vinjinji ira vite panduchiwa na Nlungu waudhivela thitho wazelu wenuo uiri-idhe ira Bibilya lilembiwe. *—2 Timo. 3:14; 2 Pe. 1:21.
vya siyensiya mbwenye na mwasa oi ndatofunjedha Bibilya mopwasedha. Pyovweya ira mutoidhiwa walelene vyongo vyaimbarimbari vyevyo vinofunji-a Bibilya. Mbwenye ira mumroromelenga vinjinji Namapanducha, munofwanela dhilimbi-edha funjedha madhu a Nlungu. (13. N’nga chiifwanafwani-o imbo-i iivi yeniyo inaoni-a ira ninofwanya zelu m’madhu a Nlungu?
13 Mwafunjedhanga madhu a Nlungu munodha ona ira malangi-o ofwanyeya Bibilyanimo mbokami-a vinjinji. Mofwanafwani-a, walelene Bibilya, latowenjeli-a ira dhiveliwana kobiri koopi-a thitho vinomdhi-edha mutu “nyarwa vinjinji.” (1 Timo. 6:9, 10; Sang. 28:20; Mat. 6:24) N’nga yowenjeli-a yen’na ino-indave basa malamboano? Buku n’nango lelo linoonga mathuulelo aatu linoonga ira: “Atu anjinji enao anodhiveliwana kobiri katinokala osangalala thitho anorucheya mathuulelo vinjinji. Angalive ira atu enao anofunafuna tangan’na kobiri dhinjinji tanoira vyongo mo-okala mwapama thitho anogumanana vyorucha vinjinji vyokuza ingumiwa.” Veva ninooda ona ira vyevyo Bibilya vinowenjeli-a aliwa ira na-adhiveliwengana kobiri, pyokami-a. N’nga mbamakundo enango a Bibilyani aavi enao aoni i-yo ira mbokami-a? Nasimbanga vinjinji malangi-o a Bibiblyani paevo vanonyindela i-yo vinjinji zelu dha Namapanduchi-u waudhivela dhedho dhinokala dhokami-a hora dhothene. (Tiy. 1:5) Nairangana vyevi ninodha kala osangalala vinjinji.—Esaya 48:17, 18.
14. N’nga mwafunjedha Bibilya munaidhiwen’ni vyoonga Yohova?
14 Mufunjedhenga na ifunelo loi mum’mwidhiwe Yohova. (Juwau 17:3) Mwafunjedhanga malemba, munodha roma ona makalelo enao ana liye anooneela pama dhela mu vyongo vipanduchile liye. Funjedha makalelo a Yohova unonikami-a sikimizela ira liye utokalaodi. (Ekis. 34:6, 7; Sal. 145:8, 9) Mwam’mwidhiwa pama Yohova, paevo vanomroromelanyo vinjinji mdhiveliwana thitho uxamwalinyu la liye unokala olimba.
15. N’nga wandela atu enango vyevyo vinororomelanyo kokami-a moi a-vi?
15 Muwandelenga atu enango vyevyo vinororomelanyo voonga Nlungu. Mwairangana vyevi iroromelwinyu inodha kala yolimba. N’nga akala ira mutu wenuo umlalelenyo utouvepani ira mum’mwandele umboni ooni-a ira Nlungu utokalao mbwenye nyo kamwiidhi mwemo munam’mwakulelenyo? Musakasakenga makundo a malembani enao anoongiwa mu mabukwi-u mwamala nyo tapanya na mutuo. (1 Pe. 3:15) Mumvepenga kristu wenuo uidhi vinjinji ira aukami-eni. Akala mutuo otoidhiwa vinoonga Bibilya venango kabe nyo munooda ganyali na vyevyo visakasakilenyo. Iroromelwinyu inodha limba thitho kamudha mudimeli-iwa naatu enao anooneya ninga anamafunjedha thitho avadhulu enao anoonga ira kuli Namapanducha.
DHOWANANIVE LIMBI-A IROROMELWINYU
16. N’nga jinaireye chini akala nito-iya limbi-a irorome yi-u?
16 Akala mutomlabela Yohova mwahora yolapela oi a-vi munofwanela dhowanave limbi-a iroromelwinyu. Ninoonga ee-no mwasa oi na-aire polepole iroromelwi-u inooda fooka. Aeb. 12:1) N’nga ninaire a-vi ira na-agwele mu go-i wen’na?—2 Atez. 1:3.
Nithuulelenga ira iroromelo inothangani-avo umboni wa vyongo vyooneya. Pyo-orucha diwala vyongo vyevyo vili vyo-ooneya. Paulo atoonga ira akaana iroromelo “chodawa yeniyo inonikoka mo-orucha.” (17. N’nga chini jinanikami-e limbi-a iroromelo yi-u?
17 Yoroma, nimvepenga Yohova ira aniva-e zimwee ochena thitho niirengana vyevyo vakwikwi na vakwikwi. Mwasiwa ngwan’ni? Mwasiwa ngoi iroromelo njiimbo-i mwa vyongo vyevyo zimu ochena inokumi-a aliwa. (Agal. 5:22, 23) Ee-no i-yo kaninaode limbi-a iroromelo yi-u mo-okami-iwa na zimu ochena. Yohova unooda niva-a zimwee nadhowanave vepa. Ninooda mvepa mogwandela ira “niwenjedheleni iroromelo yi-u.”—Luka 17:5.
18. Movwelana na lemba la Salimo 1:2, 3, n’nga malamboano nin’na ngari yoi a-vi?
18 Mbwenye nifunjedhenga madhu a Nlungu hora dhothene. (Muleri Salimo 1:2, 3.) Vevo salimoli vyalembiwa aliwa, mbaaisraeli oyeva enao tana buku la malamulo. Mbwenye mwene na asembe tanokaana buku la ilamulolo. Thitho vanduli va vyawa 7 vilivyothene tanogumani-a alombwana na a-iyana, a-ima thitho alendo okala mu israeli ira tavuruwane ilamulo yaleriwanga. (Dotor. 31:10-12) Mu hora ya Yesu thitho mipukutu yafwanyeya naatu oyeva baa-i thitho mu sinagoge. Mo-iyana na vyevi, malamboano atu anjinji anooda fwanya Bibilya lothene venango ikundu imbo-i. Yen’na njingari ilukulu. N’nga ninaoni-e a-vi ira ninosimba ngari yen’na?
19. N’nga ninofwanela iran’ni ira nidhowenave limbi-a iroromelo yi-u.
19 Ninooda oni-a ira ninosimba ngari yokaana madhu a Nlungu naleringa malambo othene. Kaninofwanela funjedha madhu a Nlungu mwangari venango nakaana hora baa-i. Nadhilimbi-edhanga funjedha Bibilya hora dhothene ninodha limbi-a iroromelo yi-u.
20. N’nga ninofwanela sikimizela rima iranan’ni?
20 Mo-iyana naatu azelu na ozindiyela amwiilamboi i-yo nitokaana iroromelo yolimba namwasa wa vyevyo vinofunjedha i-yo Bibilyani. (Mat. 11:25, 26) Vyevyo vili bukuni lopambuleya vinonikami-a idhiwa mwasee vyongo vinodhowa aliwa thakala vailamboi thitho vyevyo Yohova vinaire liye mo-odembuwa. Ee-no dhoweni nidhilimbi-edheni limbi-a iroromelo yi-u thitho kami-a atu anjinji ira taroromelenga Namapanduchi-u. (1 Timo. 2:3, 4) Dhoweni nidhowenave dedi-edha hora yeniyo atu othene availamboi vanofuna aliwa dhaonga madhu ofwanyeya valemba la Apokalipse 4:11, oonga ira: “Muli ofwanela nyo Yohova, Nlungu wi-u wanguru, wachela titimi-o nolemeziwa, neri-a mu-upanducha vyongo vyothene, mofuna winyu vitokhalawo titho vi-upanduchiwa.”
NYUMBO 2 Dzina Lanu Ndinu Yehova
^ ndima 5 Malemba anonifunji-a movweya pama ira Yohova ngu Nlungu Namapanducha. Mbwenye atu anjinji katinaroromela vyevi. Aliwa anoonga ira ingumi yate kalavo okene. Vinoonga aliwavi kavinanidodomi-e akala nitokaana thindhi ira niroromelenga vinjinji Nlungu thitho Bibilya. Mu yofunjedha yei inodha nikami-a idhiwa mwemo munairele i-yo vyevi.
^ ndima 5 Maxikola manjinji, maprusore katinofunji-a navang’onovene ira vyongo vite panduchiwa. Aliwa anoonga ira irana vyevi vinokala ninga ninaakanyi-edha aluno ira taroromelenga ira Nlungu utokalao.
^ ndima 7 Munooda fwanya makundo enao anoonga atu enango okwakwana 60 thangani-avo atu osakasaka enao aroromela ira vyongo vyate panduchiwa, mu Watch Tower Publications Index. Vamuru oi “Sayansi” dhowani vevo valembiwile ira: scientists expressing belief in creation. Makundo enango munooda afwanya mu Buku la Mboni za Yehova Lofufuzira Nkhani. Vamuru oi “Sayansi ndi Luso la Zopangapanga,” dhowani vevo valembile ira: “Mafunso. (Nkhani za mu Galamukani!).”
^ ndima 12 Mofwanafwani-a, onani mwasa oonga ira: “Kodi Sayansi ndi Baibulo Zimagwirizana?” Inofwaneya mu Galamukani! wa Fevereiro 2011 thitho mwasa oonga ira: “Zimene Yehova Amalosera Zimakwaniritsidwa” mu Nsanja ya Olonda ya Janeiro 1, 2008.