CILONGESA 32
Kulaheleni Manene Ishamatanga
“Likulahelo lyapwa bukaleho bumwesa mwamubwa byuma bije kanda tumone.”—HEVE 11:1, NWT.
MWASO 11 Bya Kutanga Bili na Kushangazala Njambi
BILI MUNO MU CILONGESA *
1. Bika bimunalilongesa hali Ishamatanga yetu?
NGA MWASEMUKILA mu busunga hamo mwalilongesele bya Yehova te mucili mu banike. Mwalilongesele ngweni wapwa Ishamatanga, wakala na bifwa byabibwa manene, co lalo nayongola kupwisa kaye paradaisi.—Kusha 1:1; Vili 17:24-27.
2. Banu bamo bamona bati baje bakulahela ngwabo kwakala Ishamatanga?
2 Oloni banu babangi kubakulahelele ngwabo Njambi kwakala nambe ikeye Ishamatanga. Bakebo bakulahela ngwabo byuma byalizilile lika. Kwashangumukile kukala tuma twatundondo, co otu tubyuma twalimukile kamandondo-kamandondo na kupwa byuma byakama. Banu bamo baje bakulahela ngoco, bapwa ba kulilongesa manene. Bakendeka ngwabo biyendeka Sayansi bikebyo bya busunga keti biyendeka Mbimbiliya. Bakendeka lalo ngwabo baje bakulahela ngwabo kwakala Ishamatanga kubalilongesele, co bapwa ba kungumuka.
3. Mwafwa bika tunapande kukanyamesa likulahelo lyetu?
3 Kuma byuma bibali na kwendeka banu ba kulilongesa binapande kutulingisa tusinganyeke ngwetu Yehova keti ikeye Ishamatanga ndi? Kuzibuka bitulingisa tukulahele ngwetu Yehova ikeye Ishamatanga kutukwasa manene. Kuma twakulahela ngwetu Yehova ikeye Ishamatanga mwafwa kuli munu umo watulekele tukulahele ngoco ndi? Indi kuli bukaleho butunatondesesa bunatulingisa tukulahele ngoco? (1 Koli 3:12-15) Nameme tunapangela Yehova ha simbu yailaha, tubaboshe tunapande kutwalelelaho kukanyamesa likulahelo lyetu. Nga tulinga ngoco co kutungumuka na ‘bilongesa bya mana a banu’ bya makuli bije bililwisa na bilongesa bya mu Lijwi lya Njambi. (Kolo 2:8; Heve 11:6) Ngeci, muno mucilongesa tusimutwiya, (1) byuma bili na kulingisa banu babangi bajeneke kukulahela ngwabo kwakala Ishamatanga, (2) byuma bitunapande kulinga mangana tukulahele Yehova uje watutangele (3) nomwo mutunasa kutwalelelaho kukanyamesa likulahelo lyetu.
MWAFWA BIKA BANU BABANGI KUBAKULAHELA NGWABO KWAKALA ISHAMATANGA?
4. Kwesekesa na mukanda wa Vahevelu 11:1 likulahelo lya busunga lyemana haka?
4 Banu bamo bakasinganyeka ngwabo kukwesi bukalu kukulahela byuma bije kubyesi na bukaleho. Oloni Mbimbiliya kuimwesa ngoco. Mbimbiliya imwesa ngwayo tunapande kukulahela byuma bije bili na bukaleho. (Tandeni Vahevelu 11:1, NWT.) Nangukeni ngweni twakulahela ngwetu Yehova na Yesu kubali, co lalo Bumwene bwa mwilu kubuli mwafwa kuli bukaleho bumwesa ngoco. (Heve 11:3) Muka-kulilongesa bya sayansi uje napu Mukaleho wendekele ngwendi: “Byuma byoshe bibakulahela Bakaleho ba Yehova bili na bukaleho, co lalo kubesi kwombwanesa bukaleho bwa baka-sayansi.”
5. Mwafwa bika banu babangi bakulahela ngwabo byuma byalizilile bikebyo bibenya?
5 Nga kuli bukaleho bumwesa ngwabo Ishamatanga kwakala, mwafwa bika banu babangi kubakulahela ngwabo Njambi ikeye watangele byuma byoshe? Mwafwa banu bamo kubatondesesele bukaleho buje bumwesa ngwabo Ishamatanga kwakala. Robert uje napu Mukaleho wa Yehova, wendekele ngwendi: “Mutwakele ku sikola kutwakele na kulilongesa ngwetu byuma babitangele, ngeci kunjakulahelele ngwange byuma babitangele. Oloni munjakele na myaka 22, Bakaleho ba Yehova banjimwesele bukaleho bwa mu Mbimbiliya buje bumwesa ngwabo Njambi ikeye watangele byuma byoshe.” *—Taleni cipalo ca “ Bibanapande Kulinga Bisemi.”
6. Mwafwa bika banu bamo kubakulahela ngwabo kwakala Ishamatanga?
6 Bamo kubakulahelele ngwabo kwakala Ishamatanga mwafwa bakendeka ngwabo bakebo bakakulahela lika byuma bije bibamona. Oloni nabo bakakulahela byuma bije kubesi kumona, bya kufwa ngwe nzili ije ikokela byuma hasi mwafwa banalimwena bukaleho buje bumwesa ngwabwo eyi nzili kuyakala. Mbimbiliya inakutushongangeya kukala na likulahelo lije linemana ha “bukaleho bumwesa mwamubwa byuma bije kanda tumone.” (Heve 11:1, NWT) Tunapande kulifwita asinoni tuwane bukaleho, co kulinga ngoco kunasa kwambata simbu yailaha. Oloni banu babangi kubashakele kulinga ngoco. Nga munu katondesesa bukaleho nasa kusinganyeka ngwendi Njambi kakeleko.
7. Kuma banu ba kulilongesa boshe kubakulahela ngwabo Njambi ikeye watangele byuma byoshe ndi? Lumbununeni.
7 Baka-sayansi bamo mubanatondesesa bukaleho, banawana ngwabo Njambi ikeye watangele byuma byoshe. * Ngwe mwa Robert itunabanga kusimutwiya, banu bamo kubakulahela ngwabo byuma babitangele mwafwa kubabalongesele ngoco ku yuniveziti. Oloni baka-sayansi babangi banazibuka Yehova na kumuzema. Ngwe mwa aba baka-sayansi, tubaboshe tunapande kukanyamesa likulahelo lyetu nambe twalilongesa manene nambe embwe. Naumo wahi asa kutukanyameselalyo.
BIKA BIMIKWASA MUKULAHELE NGWENI KWAKALA ISHAMATANGA?
8-9. (a) Cihula muka citukumbulula? (b) Kulilongesa ku byuma bya kutanga kumikwasa bati?
8 Byuma muka bimunapande kulinga mangana mukanyamese likulahelo lyeni? Tusimutwiyeniko byuma biwana bimunapande kulinga.
9 Lilongeseni ku byuma bya kutanga. Mwasa kukanyamesa likulahelo lyeni nga musinganyekesesa ha tusitu, bimena, na bingongonosi. (Myaso 19:1; Isaya 40:26) Nga musinganyekesesa manene ha byuma ebi, co mukulahela ngweni Yehova ikeye watangele byuma byoshe. Mu mabulu etu mukakala biñanda bije bikatulumbunwina mwamubwa mubyafwila byuma bimo bya kutanga. Biñanda bimo binasa kupwa byabikalu kubizibisisa, oloni keti mubijomboke. Omwo mutanda ñanda imo esekeni mwoshe mumwasela kuzibisisako bisimpi bimo. Co lalo mwasa kwilukila kukenga mavidio aje endeka ha byuma bya kutanga atunakengele ha biwano bya mutambela binahu aje ali ha jw.org.
10. Endekeni cakumwenako cije cimwesa ngwaco kwakala Ishamatanga. (Loma 1:20)
10 Omwo musinganyekesesa ha byuma bya kutanga nangukeniko byuma bimo bimunasa kulilongesako hali Yehova. (Tandeni Loma 1:20.) Cakumwenako, munasa kunanguka ngweni litangwa kulyesi kutukwasa lika tuzibe kushaluka, oloni likatuhwisa misha imo ije yakala na bushungu. Eyi misha yasa kutunenela bukalu, oloni kuli byuma bimo bikatunyungilila. Byuma muka bene obyo? Mu bukambwila mwakala mpunzi ya ozoni ije ikanyungilila kaye ku bushungu bwa mu misha ya litangwa. Misha ije yakala na bushungu muikalibwezelela, mpuzi ya ozoni nayo ikalibwezelela. Kuma kumunanguka ngweni kuli Ishamatanga wa mana uje watuzema, wabwahesele ebi byuma ndi?
11. Kuli kumwasa kuwana biñanda byendeka ha byuma bya kutanga bije byasa kukanyamesa likulahelo lyeni? (Kengeni cipalo ca “ Kumwasa Kuwana Biñanda Bije Byasa Kutakamesa Likulahelo Lyeni.”)
11 Mwasa kuwana biñanda bya kukundama ku byuma bya kutanga bije bikanyamesa likulahelo mu Buka ya Lipatisiso ya Lipaki za Jehova na ha jw.org. Mwasa kushangumukila tahi kukenga mavidio na kutanda biñanda bili ha mutamba wa “Pupo Yemakaza.” Awa mavidio na biñanda byabihi bikendeka ha mitamba ya bimena na bilyo bya tusitu bya kukomokesa. Awa mavidio na biñanda bikamwesa lalo byuma bibanalingi baka-sayansi mangana batembwinine byuma bya kutanga.
12. Omwo mulilongesa Mbimbiliya, byuma muka bimunapande kunanguka?
12 Lilongeseni Mbimbiliya. Muka-kulilongesa bya sayansi itunendeka mu palagilafu 4, kakulahelele bwasi ngwendi kwakala Ishamatanga. Oloni mu kwita kwa simbu wakulahelele ngoco. Wendekele ngwendi: “Likulahelo lyange kulyemanene lika ha byuma bya sayansi binjalilongesele, oloni lyemanene lalo ha byuma binjalilongesele mu Mbimbiliya.” Hamo mwazibuka laja mwamubwa byuma biilongesa Mbimbiliya. Nameme ngoco munapande kutwalelelaho kulilongesa Lijwi lya Njambi mangana mukanyamese likulahelo lyeni. (Yosh 1:8; Myaso 119:97) Cakumwenako, Mbimbiliya inalumbununa mwamubwa byuma byalingiwile kunima. Co lalo singanyekeseseni mubunalishulisilila bupolofweto buli mu Mbimbiliya nomwo mubinalitombwela biñanda bibanasonekamo. Kulinga ngoco kumikwasa mukulahele ngweni kwakala Ishamatanga wa mana uje wamizema, co lalo ikeye wahwimininine baka-kusoneka Mbimbiliya. *—2 Tima 3:14; 2 Petu 1:21.
13. Cakumwenako muka cije cimwesa ngwaco binangulo bya mu Mbimbiliya byapwa bya seho?
13 Omwo mulilongesa Lijwi lya Njambi, nangukeni mubimikwasela binangulo bilimo. Cakumwenako, Mbimbiliya yendekelele cimweja ngwayo kuzema manene bimbongo kunena “busiwa bwabwingi.” (1 Tima 6:9, 10; Visi 28:20; Mateo 6:24) Kuma eci cinangulo cicipanga na matangwa ano ndi? Libulu limo lije lyendeka mubafwila banu ano matangwa ngwalyo: “Banu babangi ba kufuka kubapwile ba kubwahelela, co lalo bakala manene na bishoti. Nameme banu baje bakashungwiya lika kukala na bimbongo byabingi kubapwile ba kubwahelela, co lalo bakalifwiti na mishongo yaingi.” Ngeci, cinangulo ca mu Mbimbiliya cije cimwesa ngwaco kutwapandele kuzema manene bimbongo, ca seho manene. Kuma kuli binangulo bya mu Mbimbiliya bije binamikwasa manene ndi? Nga tusinganyekesesa ha binangulo bya mu Mbimbiliya, tunanguka ngwetu Ishamatanga yetu uje watuzema, ashaka kutukwasa, co tumukulahela manene. (Yako 1:5) Nga tulinga ngoco, co tulikuwa kuyoya.—Isaya 48:17, 18.
14. Kulilongesa Mbimbiliya kumikwasa muzibuke bika hali Yehova?
14 Omwo mulilongesa Mbimbiliya, lyakeleni cilengo ca kuzibuka mwamubwa Yehova. (Yowa 17:3) Kulilongesa Mbimbiliya kumikwasa muzibuke bifwa byabibwa bya Yehova bije bimunasa lalo kuzibuka omwo musinganyekesesa ha byuma bya kutanga. Ebi bifwa bitukwasa tukulahele ngwetu Yehova kwakala. (Kutu 34:6, 7; Myaso 145:8, 9) Omwo muzibuka mwamubwa Yehova, mumukulahela manene na kumuzema manene, co lalo busamba bweni nendi bukanyama.
15. Kulekako bakweni bimwakulahela kumikwasa bati?
15 Lekeniko bakweni bimunalilongesa hali Njambi. Nga mulinga ngoco, Likulahelo lyeni likanyama. Mwasa kulinga bati nga munu imwambulwila amileka ngwendi Njambi kakeleko oloni yeni kumuzibuka mwakumukwasela? Tondeseseni tahi mu mabulu etu a kukundama ku Mbimbiliya asina mukamulumbunwine. (1 Petu 3:15) Mwasa lalo kulomba bukwasi kuli ndolome nambe ndokazi wa kuhya ku sipilitu. Nameme ou munu akulahela biñanda bya mu Mbimbiliya bimumuleka indi embwe, oloni kutondesesa kumikwasa manene. Likulahelo lyeni likanyama. Co lalo banu ba kulilongesa baje basholoka ngwe bali na mana kubamyungumuna na bilongesa byabo bije bimwesa ngwabyo Ishamatanga kakeleko.
TWALELELENIHO KUKANYAMESA LIKULAHELO LYENI
16. Byuma muka byasa kulingiwa nga kututwalelelaho kukanyamesa likulahelo lyetu?
16 Nameme twapangela Yehova ha simbu yailaha tunapande kutwalelelaho kukanyamesa likulahelo lyetu. Mwafwa bika? Mwafwa nga kutunyanyama likulahelo lyetu lyasa kuzeya. Anukeni ngweni likulahelo lyemana ha bukaleho buje bumwesa mwamubwa byuma bije kanda tumone. Byuma bije kutwasa kumona tunasa kubibala bwasi. Mukemwo Paulu wendekele ngwendi kujeneka likulahelo kunapu “bubi bwasa kutukuta mbe.” (Heve 12:1, NWT) Twasa kutwalelelaho bati kukanyamesa likulahelo lyetu?—2 Tesa 1:3.
17. Bika bitukwasa tutwaleleleho kukala na likulahelo lya kukanyama?
17 Ca kulibanga, twaleleleniho kulomba sipilitu ya Yehova. Mwafwa bika? Mwafwa likulahelo lyapwa bushuka bwa sipilitu ya kujela. (Ngala 5:22, 23) Kutwasa kutwalelelaho kukala na likulahelo lya kukanyama nga sipilitu ya kujela kuitukwasa. Nga tutwalelelaho kulomba sipilitu ya kujela kuli Yehova atwanayo. (Luka 11:13) Co lalo twasa kumulomba ngwetu: “Bwezelela ku kukulahela kwetu.”—Luka 17:5.
18. Kwesekesa na mukanda wa Myaso 1:2, 3, twabezika bati ano matangwa?
18 Ca mu cibali, lilongeseni Lijwi lya Njambi simbu yoshe. (Tandeni Myaso 1:2, 3.) Mubasonekele ou mukanda Baisalele babandondo lika bakele na mabulu a mashiko a Njambi. Oloni Bimyene na Tupilisitu bakele na mabulu a mashiko. Co lalo “banalume na banakazi na banike” na baka-kwija bakele na kulikungulula munima ya myaka 7 mangana batolilile omwo batanda mashiko a Njambi. (Kwitu 31:10-12) Yesu mwakele hano hasi, banu babangi kubakele na mabulu a Bisoneka mwafwa bwingi bwawo bakele na kuwatulikila mu masinangonge. Oloni ano matangwa banu babangi bali na Mbimbiliya ya mutunu nambe mutamba wayo. Oku kunapu kubezika kwakama. Twasa kumwesa bati ngwetu twakandelela kuli Njambi ha kutwana Mbimbiliya?
19. Tunapande kulinga bika mangana tutwaleleho kukala na likulahelo lya kukanyama?
19 Twasa kumwesa kukandelela kuli Njambi ha kutwana Lijwi lyendi nga tulitanda simbu yoshe. Tunapande kukala na cinoneko ca kutanda Mbimbiliya keti kuitanda lika hatuwanena simbu. Nga simbu yoshe tulilongesa Mbimbiliya, tutwalelelaho kukala na likulahelo lya kukanyama.
20. Tunapande kutwalelelaho kulinga bika?
20 Yetu kutwalifwile na ‘baka-mana na baka-kulilongesa’ ba muno mu kaye mwafwa likulahelo lyetu linemana ha Lijwi lya Njambi. (Mateo 11:25, 26) Kulilongesa Mbimbiliya kunatukwasa tuzibuke bili na kulingisa byuma muno mu kaye bibihye manene nomwo mwakamanesela Yehova obu bukalu. Ngeci, tutwaleleleniho kukanyamesa likulahelo lyetu na kukwasa banu babangi bakulahele ngwabo kwakala Ishamatanga. (1 Tima 2:3, 4) Co lalo tutwaleleleniho kubandamena simbu ije banu boshe hano hasi bakashangazala Yehova na kwendeka majwi ali ku mukanda wa Kujombolola 4:11 ngwabo: “Mwene yetu na Njambi yetu! Yobe wafwila kutambula bumpau . . . omwo yobe watangele byuma byoshe.”
MWASO 2 Lizina Lyobe Yobe Yehova
^ par. 5 Mbimbiliya inamwesa mwamubwa ngwayo Yehova Njambi ikeye Ishamatanga. Oloni banu babangi kubakulahela ngoco. Bakulahela ngwabo byuma byalizilile lika. Kutwasa kungumuka nebi bisinganyeka nga tukulahela manene Yehova na kukulahela byuma bitulilongesa mu Mbimbiliya. Cino cilongesa citukwasa tumone bitunapande kulinga mangana tukanyamese likulahelo lyetu.
^ par. 5 Mu masikola amangi balongesi kubesi kulongesa ngwabo Njambi ikeye watangele byuma byoshe. Bakasinganyeka ngwabo nga balongesa bana ba sikola ngwabo Njambi ikeye watangele byuma byoshe, co kunapu lika ngwe babasindiya kukulahela Njambi.
^ par. 7 Mwasa kuwana bibanendeka baka-kulilongesa ba kutubakana 60 kwambateselela na baka-kulilongesa bya sayansi baje bakulahela ngwabo Njambi ikeye watangele byuma byoshe mu Watch Tower Publications Index ya ololo. Yeni ha “Science,” co tondeni kamutwe ka “scientists expressing belief in creation.” Byuma bikwabo bibanendeka baka-kulilongesa mwasa kubiwana mu Buka ya lipatisiso ya Lipaki za Jehova. Yeni ha “Sayansi Ni Bucaziba Bwa Kueza Lika Zenca,” co tondeni kamutwe ka “‘Puisano’ (Litaba Zetatamana Mwa Muzuhe).”
^ par. 12 Cakumwenako, kengeni ñanda ya “Kana Sayansi ni Bibele Zalumelelana?” mu Toneni! ya February 2011 na ñanda ya “Za Polofita Jehova Kaufela Zatalelezwanga” mu Kaposhi ka Kukengela ka January 1, 2008.
