DILONGI 32
Kindisa Kiminu Kiaku mu Mvangi
“Kiminu kinsundula . . . kutula diana mu biuma tuntelimina, vayi tukhambu mona.”—EBE. 11:1.
NKUNGA 11 Bivangu Binzitisanga Yave
MAMBU TUANLONGUKA *
1. Mambu mbi ba kulonga mu matedi Mvangi?
BOTI ngie makonzukila va dikanda di Zimbangi zi Yave, ḿba tona mu bumuana buaku ba kulonga ti, Yave nandi Mvangi biuma bioso. Nandi widi zikhadulu zimboti ayi lukanu lumboti kuidi batu va ntoto.—Ngene. 1:1; Mava. 17:24-27.
2. Mambu mbi bawombo bantubanga mu matedi batu bankikininanga mu Mvangi?
2 Bawombo bakikininanga ko ti Nzambi widi ayi bakikininanga ko ti nandi Mvangi biuma bioso. Vayi bawu bantumbanga ti, biuma bioso bidi va nza, mu kinzimbukila bibasikila. Bosi biuma beni bitona kuenyonzukanga muingi kukituka mintindu na mintindu mi bivangu bidi va nza. Ayi batu balonguka bawu banluta tumbanga mawu. Bawu bantubanga ti, luzabu lu kikola lumana monisa bivisa ti mambu Kibibila kintuba mu matedi kiminu mu Nzambi Mvangi biuma bioso, madi mambu ma luvunu ayi batu bakhambu longuka bawu to balenda kikinina mu luvunu alolo.
3. Kibila mbi didi diambu dinkinza kukindisa kiminu kitu?
3 Bukiedika ti ngie wunkuiza bika mambu batu balonguka bantubanga madekula kiminu kiaku mu Yave Mvang’itu wu luzolo? Mvutu wu kiuvu akioki wutedi beni mu kibila mbi ngie wunkikininanga ti Yave nandi Mvangi. Diawu buboti kuyikuvusa, minu yinkikininanga mu Nzambi kibila mawu bandongisa voti minu veka yibotula thangu muingi kumona bivisa ti, Nandi bukiedika nandi Mvangi biuma bioso? (1 Koli. 3:12-15) Bosokua bubela mimvu mikua weka mu kusadila Yave, befu boso tufueti tatamana kukindisa kiminu kitu mu nandi. Mu kuvanga mawu, tualasa vunuka ko mu malongi ma phamba ayi ma luvunu batu balonguka banlonganga muingi kubayisa Diambu di Nzambi. (Kolo. 2:8; Ebe. 11:6) Diawu muingi kutusadisa, dilongi adidi dinkuiza tubila theti (1) kibila mbi batu bawombo bakhambu kikininanga mu Mvangi, (2) buidi tulenda kindisila kiminu kitu mu Yave Mvang’itu ayi (3) buidi tulenda tatiminina kuba kiminu kingolo.
KIBILA MBI BAWOMBO BAKHAMBU KIKININANGA MU MVANGI
4. Dedi bummonisina Ebeleo 11:1 ayi nota, mbi binsundula kiminu kikiedika?
4 Batu bawombo bammuenanga ti, kiminu kinsundula kukikinina mu mambu tukhambulu bivisa. Vayi dedi bunsudikisila Kibibila, akioki kisi ko kiminu kikiedika. (Tanga Ebeleo 11:1 ayi tala nota.) Kiminu mu mambu tukhambu monanga dedi Yave, Yesu ayi Kintinu ki diyilu, kisi ko kiphamba vayi kitedi mu bivisa befu tuidi. (Ebe. 11:3) Khomba mueka widi Mbangi yi Yave vayi mvandi widi luzabu luwombo mu mambu ma kikola wusudikisila mawu mu phila ayiyi: “ Kiminu kitu kisi ko kiphamba ayi kitulanga ko va khonzo bivisa mu mambu banlonganga mu bikola.”
5. Kibila mbi bawombo bankikininanga ti biuma bioso mu kinzimbukila biyizila?
5 Ḿba wulenda kuyikuvusa: ‘Boti vadi bivisa biwombo bimmonisa ti vadi Mvangi, kibila mbi bawombo bakhambu kikininanga ti Nzambi nandi mvangi biuma bioso?’ Bawombo bankikininanga ti biuma bioso biyizila mu kinzimbukila, kibila babotulanga ko thangu muingi kufiongunina bivisa ti mambu beni madi makiedika voti ma luvunu. Robert bubu weka Mbangi yi Yave wutuba: “Bo mu kikola baba longanga to ti biuma bioso mu kinzimbukila bimonikina, minu yaba muenanga ti mawu maba makiedika nate yiyiza dukisa 20 di mimvu bo Zimbangi zi Yave, batsudikisa bivisa bi Kibibila mu matedi biuma bivangu. Bosi yibalula mayindu mami.” *—Tala quadro yintuba “ Dilongi Dinkinza Kuidi Matata.”
6. Kibila mbi bankaka bakhambu kikininanga mu Mvangi?
6 Bawombo bakhambu kikininanga mu Mvangi kibila bawu bantubanga ti, bafueti kikinina to mu mambu balenda mona. Vayi bawu bantubanga ti, vake biuma binkaka bakhambu monanga bawu bankikininanga. Dedi mangolo mamvanganga biuma bioso kubue dodukanga va tsi. Vayi kiminu Kibibila kintubila, kintombuluanga kuba “bivisa bikiedika mu biuma tukhambu mona.” (Ebe. 11:1) Va ntombuluanga thangu ayi mangolo muingi kubaka bivisa beni befu veka. Vayi batu bawombo bavanganga ko mangolo muingi kubaka bivisa beni. Ayi mutu wukhambu vanga mangolo muingi kubaka bivisa abiobi naveka, kalenda bua mu mayindu madi batu bawombo ti Nzambi kasi ko.
7. Bukiedika ti batu boso ba luzabu bammanganga ti, Nzambi kasi ko Mvangi biuma bioso? Sudikisa.
7 Bo bayiza longuka bivisa, batu bawombo ba luzabu bayiza kikinina ti Nzambi nandi Mvangi biuma bioso. * Dedi Robert tube tubila, bawombo mu batu abobo bankikininanga ti vasi ko Mvangi, kibila basa balonga ko mambu amomo mu bikola binangama. Vayi vadi batu bawombo ba luzabu bayiza zaba ayi kuzola Yave. Mu kulandakana kifuani kiawu, befu boso tufueti botula thangu muingi kukindisa kiminu kitu mu Nzanbi boso kua bubela luzabu lu kikola luidi yitu. Akioki kidi kiyeku befu veka tufueti vanga.
BUIDI WULENDA KINDISILA KIMINU KIAKU MU MVANGI
8-9. (a) Kiuvu mbi tunkuiza fiongunina? (b) Ndandu mbi tulenda baka mu kulonguka matedi bivangu?
8 Buidi wulenda kindisila kiminu kiaku mu Mvangi? Tumona ziphila zinna.
9 Kulonguka matedi bivangu. Ngie wulenda kindisa kiminu kiaku mu Mvangi, mu kutala minti, bibulu ayi zimbuetila Nandi kavanga. (Minku. 19:1; Yesa. 40:26) Bo luzabu luaku mu biuma abiobi lumbuelama, buawu ngie wunluta bakila bivisa ti, Yave nandi Mvangi biuma bioso. Bilongulu bitu khumbu ziwombo bintualanga malongi mansudikisa mambu mawombo matedi bivangu. Bika fika tulanga bilongulu beni va khonzo boti ngie phasi wummona muingi kuvisa biawu. Tomba kulonguka mo ngie wunnunga mu bilongulu beni ayi bika kuzimbakana kulandakana zi videos zima basikaganga mu zikhutukunu zi mavula mu mimvu mima vioka zintubila matedi bivangu, zidi mu jw.org.
10 Vana kifuani kimmonisa ti vadi Mvangi. (Loma 1:20)
10 Bo wunlonguka matedi bivangu, sikika thalu mu bivisa bimmonisa ti vadi Mvangi. (Tanga Loma 1:20.) Dedi ngie zebi ti thangu bo kambasika wuntebulanga muinya wunsadisanga bivangu va ntoto bizinga? Vayi bo muinya wuntebuka beni vadi biuma mu muinya bilenda kutu vanga phasi. Diawu vantombuluanga befu kukikieba! Mu phila Yave kavangila ntoto, nandi wusikika ku diyilu kiuma kidi buka kivevu bantedilanga camada do ozono, kinkakidilanga biuma binkuizilanga mu muinya wungolo bilenda manisa luzingu lu bivangu bioso va ntoto bantedilanga raios ultra-violeta. Buabu mu mbuenu’aku wisi nkikinina ko ti, vadi mutu wu nduenga ayi wu luzolo wuvangila biuma mu phila ayoyi?
11. Kuidi wulenda bakila malongi madi bivisa bilenda kindisa kiminu kiaku ti vadi Mvangi? (Tala quadro yintuba “ Bilongulu Bilenda Buela Kindisa Kiminu.”)
11 Ngie wulenda bakula mambu mawombo malenda kindisa kiminu kiaku mu matedi bivangu mu kutomba mu Índice de Publicações ayi mu jw.org. Ngie wulenda tonina kufiongunina malongi ayi zi videos zibongulu mu kikhuku kintuba “Teve um Projeto?” Mawu madi malongi makhufi mammonisa bivisa bi kukuitukila matedi bibulu ayi bivangu binkaka. Malongi beni mvandi mansudikisa buidi batu bamvangilanga biuma mu kulandakana ntungulu wu bibulu ayi bivangu binkaka bidi mu nza Yave kavanga.
12. Mu thangu wuntanga Kibibila, mambu mbi ngie fueti tomba kubakula?
12 Longuka Kibibila. Robert tube tubila kumbusa va thonono nandi waba manganga ti, vasi ko Mvangi. Vayi buviokila thangu, wuyiza kuna kiminu mu Nzambi. Nandi wutuba: “Kiminu kiami kisa kuizila ko to mu bivisa bimambu yilonguka to mu kikola, vayi mvandi kiba kisikama mu mambu yilonguka mu Kibibila.” Ḿba ngie mazaba mambu mawombo matedi Kibibila. Kheti bobo muingi kiminu kiaku mu Mvangi kitatamana kikinda, ngie fueti tatamana kulongukanga Diambu di Nzambi. (Yosua 1:8; Minku. 119:97) Bo wuntanga Kibibila bakula phila kiawu kinsudikisila thangu kadika diambu diyenda kue monikinanga. Mvandi sikika thalu mu zimbikudulu ayi nguizani Kibibila kidi. Bo wumvanga mawu ngie wala kindisa kiminu kiaku mu Mvang’itu wu luzolo, wu nduenga wutuadisa muingi basonika Kibibila. *—2 Timo. 3:14; 2 Pete. 1:21.
13. Vana kifuani kimmonisa nduenga yidi mu Diambu di Nzambi.
13 Bo wunlonguka Diambu di Nzambi, tomba kubakula buidi malongi madi muawu malenda kusadisila. Dedi, Kibibila ki tuluengisa tubika kuna luzolo mu zimbongo kibila wawu wulenda ba ntambu wunneni “wuntuadisanga ziphasi ziwombo.” (1 Timo. 6:9, 10; Zinga. 28:20; Matai 6:24) Bukiedika ti ndubu ayoyi nkinza beni yidi? Mu matedi diambu adiodio, buku yimueka yizabakana yituba: “Batu badi busina buwombo basi ko mayangi makiedika. Ayi kheti mutu widi mu kuyindula kubaka zimbongo ziwombo, wuntovukanga beni mu kumanga baka mayindu mamboti ayi mvandi wunluta bakananga beni kubela.” Bukiedika, nkinza beni kulandakana dilongi adiodio di Kibibila di kumanga kuna luzolo mu zimbongo. Mvandi wulenda tomba kubakula minsua minkaka mi Kibibila milenda kusadisa. Bo wummona ndandu minsua beni mi Kibibila midi mu luzingu luaku, buawu ngie mvaku wunluta fiatila mu nduenga ayi luzolo lu Mvang’itu. (Yako. 1:5) Ayi mawu mala vanga ngie kubaka luzingu lu mayangi—Yesa. 48:17, 18.
14. Ndandu mbi wala baka mu kulonguka Kibibila?
14 Longuka Kibibila na makani—ma kuzaba Yave. (Yoane 17:3) Bo wuntanga Kibibila, ngie wunkuiza bakula ti kiawu kintubila kimutu ayi zikhadulu zi mutu wumueka zio zidi kithuadi na zikhadulu tummonanga mu bivangu. Zikhadulu beni zidi zi mutu wukiedika, kubika kuandi zi mutu tunyindulanga to mu mayindu mitu. (Eso. 34:6, 7; Minku. 145:8, 9) Bo wumbuela kuzaba buboti Yave, kiminu kiaku mu nandi kiala konzuka, luzolo widi mu nandi luala buelama, ayi kikundi kiaku mu nandi kiala buela ba kingolo.
15. Ndandu mbi wala baka mu kuzabikisa kiminu kiaku mu Nzambi kuidi bankaka?
15 Zabikisa kiminu kiaku mu Nzambi kuidi Bankaka. Ngie kuvanga mawu, kiminu kiaku mu Nzambi kiala luta ba kikinda. Buabu boti mutu be kuvana kiuvu ti Nzambi widi voti ndamba ayi ngie wisi ko lufiatu mu mvutu, mbi wulenda vanga? Tomba kubakula mvutu wubongulu mu Kibibila voti mu bilongulu bitu, ayi sudikisa mambu beni bebakula kuidi mutu be kuvana kiuvu. (1 Pete. 3:15) Mvandi ngie wulenda dinda lusadusu kuidi khomba yinkaka widi wupisuka. Kheti mutu beni bekikinina mvutu beni wubongulu mu Kibibila voti ndamba, ngie wala baka ndandu mu mangolo bevanga muingi kutomba mvutu beni. Mawu mala buela kindisa kiminu kiaku ayi ngie wala luta ba wukindama mu malongi ma luvunu ma batu ba luzabu bantubanga ti Nzambi kasi ko.
TATAMANA KUKINDISA KIMINU KIAKU!
16. Mambu mbi malenda monika boti tuisintatamana ko kukindisa kiminu kitu?
16 Bosokua bubela mimvu tueka mu kusadila Yave, tufueti tatamana kukindisa kiminu kitu mu nandi. Mu kibila mbi? Kibila befu manga ba keba keba, kiminu kitu kilenda dekuka. Tebuka moyo ti kiminu kikiedika, kitedi mu kukikinina mu biuma bikiedika tukhambu mona. Ayi befu tumfika zimbakananga moyo biuma bio tukhambu mona. Diawu mvuala Polo katedila kukhambu ku kiminu, banga “disumu dilenda fika kutubuisa.” (Ebe. 12:1) Buabu, mbi tufueti vanga muingi tubika bua mu ntambu awowo?—2 Tesa. 1:3.
17. Lusadusu mbi befu tuntomba muingi tutatamana kuba kiminu?
17 Theti, dindanga kuidi Yave phevi’andi yinlongo. Mu kibila mbi? Kibila kiminu, kidi mu khati mbutu wu pheve yinlongo. (Ngala. 5:22, 23) Befu tulendi nunga ko kukuna ayi kutatamana kuba kiminu mu mvangi mu khambu ku lusadusu lu phevi yinlongo yi Nzambi. Befu tatamana kudinga Yave phevi’andi, nandi wala kutuvana yawu. (Luka 11:13) Diawu bo tumvanga nsambu va befu veka, tulenda dinda: ‘A Yave, wutubuela kiminu.’—Luka 17:5.
18. Dedi bummonisina Minkunga 1:2, 3, luaku mbi lu mayangi befu tuidi bubu?
18 Diambu dinkaka, tatamana kuvanganga ndongukulu’aku veka mu Diambu di Nzambi. (Tanga Minkunga 1:2, 3.) Mu thangu nkunga awowo wusonama, mua ndambu to mu dikabu di Isaeli baba minkanda miba Zithumu zi Nzambi zisonama. Vayi ntinu ayi zinganga nzambi baba masonoko beni. Ayi mu kadidi sambuadi di mimvu, baba kutikisanga babakala, bakieto, bana balezi ayi mvandi zinzenza baba mu dikabu di Isaeli muingi biza yuwa mu thangu bantanga minsiku mi Nzambi. (Deute. 31:10-12) Mu bilumbu bi Yesu, mua ndambu to di batu baba matangu ma Kibibila ayi ku Tempelo to babe bakilanga luaku muingi kukuwa mawu. Vayi bubu, tulenda tuba ti batu boso badi luaku lu kutanga diambu di Nzambi. Alolo luidi luaku lunneni tuidi. Buidi tulenda monisina ti tumvuanga nkinza luaku beni?
19. Mbi tufueti vanganga muingi kiminu kitu kitatamana kuba kikinda?
19 Befu tulenda monisa ti tumvananga luvalu luaku tuidi, mu kutanganga Diambu di Nzambi kadika kilumbu. Tubika to kuvanganga ndongukulu’itu yi Kibibila boti mua thangu yibe tusobila mu kuvanga biuma binkaka. Vayi tufueti ba thuadusulu ayi kuvanganga mawu kadika kilumbu muingi kiminu kitu kitatama kuba kikinda.
20. Mbi tufueti ba bakubama mu kuvanga?
20 Befu tuisi ko buka “batu ba luzabu ba nza ayiyi” bakhambu kikininanga mu Nzambi. Vayi befu tuidi kiminu ki kikiedika mu Diambu di Nzambi. (Matai 11:25, 26) Kutanga ayi kulonguka buku ayoyo yinlongo, kutusadisanga kuvisa kibila mbi ziphasi va ntoto zidi mu kusabila ayi mbi Yave kambelama kuvanga muingi kumanisa ziawu. Diawu bika makani mitu maba, ma kubuela kindisa kiminu kitu ayi kubuela sadisa bawombo muingi baba kiminu mu Mvang’itu. (1 Timo. 2:3, 4) Ayi tutamana kutala ku ntuala mu thangu bivangu bioso va ntoto va kimueka bala zitisa Yave mu mambu madi mu Nzaikusu 4:11 mantuba: “A Yave Nzamb’itu, ngie fueni mu tambula nkembo . . . kibila ngie wuvanga biuma bioso.”
NKUNGA 2 Dizina Diaku Yave
^ Lut. 5 Kibibila kitulonga ti, Yave Nzambi nandi Mvangi. Vayi batu bawombo bakikininanga ko mu mawu. Bawu bantatamananga kutuba ti, luzingu ayi biuma bioso bidi, biyizila mu kinzimbukila. Mambu amomo bawu bantumbanga malasa manisa ko lufiatu luitu, befu kuvanga mangolo muingi kukindisa kiminu mu Nzambi ayi mu mambu Kibibila kitulonga. Dilongi adidi dinkuiza sudikisa buidi tulenda vangila mawu.
^ Lut. 5 Mu bikola biwombo balonganga ko ti batu ḿba kuvangu bavangu. Minlongisi miwombo bantubanga ti ba kulonga mvandi dilongi adiodi mu bikola, khanu bana ba kikola bankuiza luta kikinina ti Nzambi nandi wuvanga biuma bioso dedi bo banlongilanga mu zinzo Nzambi.
^ Lut. 7 Mambu matuba kuvioka 60 ma batu baluzabu ayi zi cientistas bankikininanga ti vadi Mvangi, madi mu Índice de publicações va ntu diambu wuntuba “ciência,” bosi tomba kikuma “criação.” Mambu mankaka bawu batuba wulenda ku mamuena mu Guia de pesquisa para Testemanhas de Jeová, va ntu diambu “Cência e Tecnologia,” tala vantuba ‘Entrevista’ (Kikhuku ki Malongi mu Despertai!).”
^ Lut. 12 Dedi mu Despertai yi ngonda yimmuadi 2011 muidi dilongi dintuba “A Ciência é Compatível com a Bíblia?” Ayi mvandi mu Kibanga Kinsungi ki Ngonda yitheti 2008 kidi ntu diambu “O que Jeová Prediz se Cumpre.”
