1. Kakɔna kasala anto efula dia ndeka ndjasha l’olimu wa Jehowa?

 TEKƆ l’olimu efula wa nsala etena kayasukana ekomelo ka dikongɛ nɛ. (Mat. 24:14; Luka 10:2; 1 Pe. 5:2) Sho tshɛ nangaka kambɛ Jehowa lo ndjela kɛnɛ tshɛ kakokaso nsala. Efula pamiaka olimu awɔ w’esambishelo. Amɔtshi nongamɛka dia nkamba oko ambatshi mboka. Akina nongamɛka dia nkamba lo Bɛtɛlɛ kana lo wokelo wa mvudu y’okongamelo. Ndo anangɛso efula wekɔ lo nsala la wolo dia nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia monga ekambi wakimnayiya kana dikumanyi. (1 Tim. 3:1, 8) Weho akɔ tshɛ Jehowa ngɛnangɛnaka lo menda yimba ya ndjahondja yele l’ekambi ande.​—Os. 110:3; Isa. 6:8.

2. Ngande wakokaso ndjaoka naka tatakotsha eyango ɛmɔtshi wa lo nyuma?

² Koko, sho mbeyaka ndjotatɛ nkɔmɔ, naka etena k’otale kambeta, ko tatakotsha eyango aso ɛmɔtshi wa lo nyuma. Kana sho mbeyaka ndjɔkɔmɔ naka lo ndjela ɛnɔnyi waya la so kana awui akina, hatoyokoka mɛmba ɛkɛndɛ ɛmɔtshi. (Tok. 13:12) Kɛsɔ mbakakomɛ Melissa. * Nde akakombolaka nkamba lo Bɛtɛlɛ kana mbɔtɔ lo Kalasa k’esambisha wa Diolelo. Koko nde akate ate: “Ɛnɔnyi waya la mi, wombidjɛ elelo dia nsala dui sɔ. Dimi handjokoka nkondja waɛsɛ asɔ. Lo tena dimɔtshi, dimi kɔmɔka.”

3. Awui akɔna wakoka anto amɔtshi nsala l’oyango wa nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia mɛmba ɛkɛndɛ ɛmɔtshi?

³ Mbeyaka monga ohomba di’apandjudi w’ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka  ndo wele la yoonge ya dimɛna tokotshunda lo nyuma ndo tokɔkɛnɛmɔla waonga amɔtshi la ntondo ka vɔ ndjokotsha kɛnɛ kalɔmbama dia mɛmba ɛkɛndɛ ekina. Lo wedi ɔmɔtshi, mbeyaka monga ko vɔ wekɔ la yimba, mbeyaka mbɔsa tɛdikɔ, ndo wekɔ l’ohetoheto, koko lo wedi okina, mbeyaka monga vɔ wekɔ l’ohomba wa mbeka dia ndeka monga la solo dia lotutsha, kana la dilɛmiɛlɔ. Naka wɛ mbidja welo dia monga la waonga wahombama, kete wɛ koka nkondja diɛsɛ dimɔtshi di’olimu etena kahayaleke dilongamɛ. Tɔsɛdingole kɛnɛ kakakomɛ Nick. Lam’akinde l’ɛnɔnyi 20, nde akanyange efula l’ɔtɛ wakinde kɔsɔnama oko okambi wakimanyiya. Nde mbutaka ate: “Lakafɔnya dia lakasale dui dimɔtshi dia kɔlɔ.” Koko Nick kopekɔ. Nde akasale kɛnɛ tshɛ kakandakoke nsala l’etshumanelo ndo l’olimu w’esambishelo. Ɛlɔ kɛnɛ, nde okamba oko ose Kɔmite ka filialɛ.

4. Kakɔna kayotɔsɛdingola lo sawo nɛ?

⁴ Onde wɛ ambɔkɔmɔ nɛ dia wɛ atakotsha oyango ɔmɔtshi wa lo nyuma? Naka eelo, kete tɛ Jehowa kɛnɛ kakokiyanya. (Os. 37:5-7) Ndo nto, lɔmba anangɛso wambotshunda alako dia vɔ kɛnya woho wakokayɛ ndjalowanya l’olimu wa Nzambi, ndo oma laasɔ, nsala la wolo dia nkamba l’alako awɔ. Naka wɛ nsala ngasɔ, kete ondo wɛ koka nkondja diɛsɛ diakombolayɛ kana nkotsha oyango ayɛ. Koko oko wakidiɔ lo dikambo dia Melissa, lakatatɛkɛtshi la diko, mbeyaka monga ko l’etena kɛnɛ wɛ hayokoka nkondja diɛsɛ diakombolayɛ. Akokayɛ nsala? Ngande wakokayɛ nama ɔngɛnɔngɛnɔ ayɛ? Dia nkadimola dimbola sɔ, lo sawo nɛ tayɔsɛdingola 1) kɛnɛ kakoka kosha ɔngɛnɔngɛnɔ, 2) woho wakokayɛ mfudia ɔngɛnɔngɛnɔ ayɛ, 3) weho w’eyango wakokayɛ ndjadjɛ wakoka kofudiyɛ ɔngɛnɔngɛnɔ.

5. Dia monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ, lo na ahombaso mbika washo aso? (Ondaki 6:9)

⁵ Oko wofundamidiɔ lo Ondaki 6:9, divɛsa nɛ nembetshiyaka kɛnɛ kakoka tokimanyiya dia monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ. (Adia.) Onto langɛnangɛna “kɛnɛ kɛna washo” ngɛnangɛnaka la kɛnɛ kele lande, ɛnyɛlɔ kɛnɛ kele la nde l’etena kɛnɛ. Lo wedi okina, onto latekekɔ dia nyanga kɛnɛ kakombolande ayotetemala nkombola ndo ɛngɔ kende bu l’akoka wa nkondja. Naa wetshelo wakondjaso lanɛ? Dia monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ, sho pombaka mbika washo aso lo kɛnɛ kele laso ndo lo kɛnɛ kakokaso nongamɛ dia sho kokaka kikondja.

6. Wɛɛla akɔna wayangaso nsɛdingola, ndo lo na ayotoka washo?

⁶ Onde wɛ kokaka mɛtɛ ngɛnangɛna la kɛnɛ kamboyoshilaka nkondja? Anto efula fɔnyaka dia dui sɔ hadiokoke salema nɛ dia sho nangaka ntetemala mbeka woho wa nsala awui w’eyoyo. Koko lo mɛtɛ, dui sɔ kokaka salema. Sho kokaka ngɛnangɛna mɛtɛ la kɛnɛ kele la so, koko aha tsho “la kɛnɛ kɛna washo” aso. Ngande wakokaso nsala dui sɔ. Dia nkondja okadimwelo, nyɛsɔ tɔsɛdingole wɛɛla wa Yeso wa talata, wele lo Mateo 25:14-30. Tayoka washo lo wetshelo wakokaso nkondja wendana la woho wakokaso monga l’ɔngɛnɔngɔnɔ ndo mfudia ɔngɛnɔngɛnɔ akɔ lo waɛsɛ wele laso l’etena kɛnɛ.

7. Kɔndɔla lo tshena pe wɛɛla wa Yeso wa talata.

⁷ Lo wɛɛla ɔsɔ, pami kɛmɔtshi aki suke la minda lɔkɛndɔ. La ntondo ka nde monɛɛ, nde akelɛ ase olimu ande ndo akasha onto l’onto talata dia nde munda okanda la yɔ. * Lo mbidja yimba l’akoka wele la onto l’onto, pami kɛsɔ akasha ose olimu ɔmɔtshi talata tshanu,  ose olimu okina talata hiende ndo ose olimu wa sato lotalata ɔtɔi. Ase olimu ahende wa ntondo wakakambe olimu efula dia kondjiyɛ owandji awɔ falanga efula. Koko ose olimu wa sato, kosala ndooko dui. Diakɔ diele owandji ande akayowonya l’olimu.

8. Lande na kakakoke ose olimu wa ntondo wa lo wɛɛla wa Yeso monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ efula?

⁸ Ose olimu wa ntondo akakoke monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ efula l’ɔtɛ wakawosha owandji ande talata tshanu. Ɔsɔ aki falanga ya mamba, ndo dui sɔ diakɛnyaka di’owandji ande w’olimu akayaɛkɛka le nde efula! Ko kayotota dikambo di’ose olimu wa hende? Nde akakoke nkɔmɔ l’ɔtɛ wakinde konongola talata efula oko ose olimu wa ntondo. Ko kakɔna kakandasale?

9. Kakɔna kaki Yeso kombuta lo kɛnɛ kendana l’ose olimu wa hende? (Mateo 25:22, 23)

⁹ Adia Mateo 25:22, 23. Yeso kombuta di’ose olimu wa hende akanyange ndo akoke kandjema l’ɔtɛ wakandalongola talata hiende tsho. Ndo Yeso kɔmɛnya di’ose olimu ɔsɔ akangunanguna lo mbuta ɔnɛ: ‘Tshɛ kombishawɔ kɛnɛ? Lande na? Shi ndo dimi lekɔ l’akoka oko ose olimu woshawɔ talata tshanu? Ko naka owandji ami hangɛnangɛna, kete dimi mbeyaka tokundɛ talata hiende nyɛ ko dimi ndjandɛ okanda ami dimɛ.’

10. Kakɔna kakasale ose olimu wa hende la talata yande?

¹⁰ L’ɛnyɛlɔ k’ose olimu wa ntondo, ose olimu wa hende akɔshi ɔkɛndɛ wakawawosha la nɛmɔ efula ndo nde akakambɛ owandji ande olimu efula. Etombelo wakonge ele, nde akakondjiyɛ owandji ande talata nkina hiende.  Owandji ɔsɔ akafute ose olimu ɔsɔ l’ɔtɛ wakandakambe olimu l’etete. Owandji ɔsɔ akangɛnangɛna ndo akawosha ɛkɛndɛ ekina.

11. Ngande wakokaso mfudia ɔngɛnɔngɛnɔ aso?

¹¹ Woho akɔna waamɛ mbele, sho koka mfudia ɔngɛnɔngɛnɔ aso lo ndjasha tshɛ lo kɛnɛ tshɛ kambowotosha l’olimu wa Jehowa. “[Y]asha tshɛ” l’olimu w’esambishelo ndo l’elimu wa l’etshumanelo. (Ets. 18:5; Hɛb. 10:24, 25) Lɔngɔsɔla nsanganya dimɛna dia tosha kɔmatɛrɛ yakeketsha l’awui wayekama. Ɔsa ɔkɛndɛ tshɛ w’ombeki wakoshawɔ lo losanganya la l’atei wa lomingu la nɛmɔ. Naka wambokɔlɔmba dia nkimanyiya l’ɔkɛndɛ ɔmɔtshi wa l’etshumanelo, nkoma la wonya ndo onga onto lakokawɔ mbɛkɛ otema. Tɔsake ɔkɛndɛ akɔna tshɛ wambowokosha oko ɔkɛndɛ wahayasungana mbetsha wenya lɔkɔ. Sala la wolo dia ndowanya akoka ayɛ. (Tok. 22:29) Naka wɛ ndjasha efula l’elimu ndo lo ɛkɛndɛ ayɛ wa lo nyuma, kete wɛ ayohama esadi ndo wɛ ayoleka monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ. (Ngal. 6:4) Ndo wɛ hatonga l’okakatanu dia ngɛnangɛna kaamɛ l’anto akina etena kakondjawɔ diɛsɛ dimɔtshi di’olimu diakayakombolaka nkondja.​—Rɔmɔ 12:15; Ngal. 5:26.

12. Wanya akɔna wakatakola Ɛmɛnyi wa Jehowa ehende dia mfudia ɔngɛnɔngɛnɔ awɔ?

¹² Tohɔ Melissa, kadiyɛso kaki la nsaki ka mbɔtɔ lo Bɛtɛlɛ kana ka mbɔtɔ lo Kalasa k’esambisha wa Diolelo. Kaanga mbele nsaki kande kɛsɔ kokotshama, nde mbutaka ate: “Dimi salaka la wolo dia ndjasha tshɛ l’olimu ami w’ombatshi mboka ndo dimi kambaka la toho t’esambishelo tshɛ. Dui sɔ diakambisha ɔngɛnɔngɛnɔ efula.” Ko ngande wakalɔshana Nick la lonyangu laki lande lo woho wakete ɛnɔnyi efula aha la nde sɔnama oko okambi wakimanyiya? Nde mbutaka ate: “Lakake washo lo waɛsɛ waki lami, ɛnyɛlɔ diɛsɛ dia nsambisha ndo dia mbisha kɔmatɛrɛ y’amɛna lo nsanganya. Ndo nto, lakalodia dɛmandɛ di’otsha lo Bɛtɛlɛ ndo wakambetawɔ ɔnɔnyi wakayelana.”

13. Etombelo akɔna wayoyokondja naka wɛ ndjasha tshɛ l’ɛkɛndɛ wele layɛ l’etena kɛnɛ? (Ondaki 2:24)

¹³ Naka wɛ ndjasha tshɛ l’ɔkɛndɛ wele layɛ l’etena kɛnɛ, kete wɛ ayokondja ɛkɛndɛ ekina efula lo nshi yayaye. Dui sɔ koka salema, oko wakadiasalema le Nick. Ko naka hadiosalemi, oko wakidiɔ le Melissa, kete ɔngɛnɔngɛnɔ ayɛ wayotetemala mfula, ndo wɛ ayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula lo kɛnɛ kasalayɛ l’olimu wa Jehowa. (Adia Ondaki 2:24.) Ndo nto, aha la taamu, wɛ ayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula lo mbeya dia Owandji aso Yeso Kristo, ngɛnangɛnaka welo wadjayɛ.

14. Lo kɛnɛ kendana l’eyango aso wa lo nyuma, kakɔna kahombaso namaka lo yimba?

¹⁴ Onde mbika washo l’ɛkɛndɛ wele laso l’etena kɛnɛ nembetshiyaka dia hatohombe ntetemala nyanga toho ta mpamia olimu wakambɛso Jehowa? Ndooko! Sho kokaka ndo pombaka ndjadjɛ eyango wa lo nyuma wakoka tokimanyiya dia monga esambisha ndo embetsha wa tomanamana ndo ndeka nkimanyiya anangɛso l’akadiyɛso. Naka sho monga la lomba ndo mbeya elelo aso, kete tayotondoya dia nkimanyiya anto akina, lo dihole dia sho ndeka mbidja yimba lo wahɔ aso.​—Tok. 11:2; Ets. 20:35.

15. Naa eyango ɛmɔtshi wakoka kokimanyiya dia mfudia ɔngɛnɔngɛnɔ ayɛ?

¹⁵ Eyango akɔna wakokayɛ ndjadjɛ? Lɔmba Jehowa dia kokimanyiya dia wɛ mɛna eyango wakokayɛ nkotsha. (Tok. 16:3; Jak. 1:5) Onde wɛ hakoke ndjadjɛ oyango ɔmɔtshi l’atei w’eyango wakashilami  l’odingɔ wa ntondo wa sawo nɛ, ɛnyɛlɔ monga ombatshi mboka wa tshanda kana wa pondjo, nkamba lo Bɛtɛlɛ kana mbisha lonya lo wokelo wa mvudu y’okongamelo? Ko kana wɛ koka ndjadjɛ oyango wa mbeka ɔtɛkɛta  w’oyoyo l’oyango wa dianganya lokumu l’ɔlɔlɔ kana nsambisha l’ɛtshi ka nkɛtɛ kekina. Wɛ koka mbeya awui efula wendana l’eyango ɛsɔ lo mbadia tshapita 10 ya dibuku Tamboyakongɛ dia nsala lolango la Jehowa ndo lo nsawola la dikumanyi dia l’etshumanelo kanyu. * Naka wɛ nsala la wolo dia nkotsha eyango ɛsɔ, kete ehamelo ayɛ wayɛnama ndo ɔngɛnɔngɛnɔ ayɛ wayofula.

16. Akokayɛ nsala naka l’etena kɛnɛ wɛ bu l’akoka wa nkotsha oyango ɔmɔtshi shikaa?

¹⁶ Ko akokayɛ nsala naka l’etena kɛnɛ wɛ bu l’akoka wa nkotsha oyango ɔmɔtshi l’atei w’eyango woshilami la diko? Kɛnɛ kakokayɛ nsala ele nyanga dia ndjadjɛ oyango okina wakokayɛ monga l’akoka wa nkotsha.

17. Lo ndjela 1 Timɔte 4:13, 15, ngande wakoka ɔnangɛso ɔmɔtshi nsala la wolo dia monga ombetsha wa manamana?

¹⁷ Adia 1 Timɔte 4:13, 15. Naka wɛ ekɔ ɔnangɛso lambobatizama, kete nsala la wolo dia ndowanya dikoka diayɛ dia ntɛkɛta ndo dia mbetsha. Lande na? Nɛ dia naka wɛ ‘ndjasha tshɛ’ lo wadielo, l’ɔtɛkɛta, ndo lo wetshelo, kete wɛ ayonga tshondo y’ɔtshɔkɔ le wanɛ wakohokamɛ. Yadjɛ oyango wa mbeka ndo wa nkamba la dikoka tshɛ di’ɔtɛkɛtshi dia lo biukubuku Yasha lo wadielo ndo lo wetshelo. Eka l’etena kɛmɔtshi, dikoka dimɔtshi, ohola la ngelo woho wa nkamba la diɔ ndo nsala la wolo dia dikɛnɛmɔla wonya washayɛ sawo diayɛ. Yanga alako oma le ondaki okina kana dikumanyi dikina, “wanɛ wakamba olimu wolo lo ntɛkɛta ndo lo mbetsha.” * (1 Tim. 5:17) Dja yimba, aha tsho lo woho wakokayɛ nshihodia dikoka dimɔtshi, koko ndo lo woho wakokayɛ nkimanyiya ampokami  ayɛ dia nkeketsha mbetawɔ kawɔ ndo lo woho wakokayɛ mbakeketsha dia mbɔsa yɛdikɔ mɔtshi. Lo nsala ngasɔ, wɛ ayofudia ɔngɛnɔngɛnɔ ayɛ ndo ɔngɛnɔngɛnɔ awɔ.

18. Kakɔna kakoka tokimanyiya dia nkotsha eyango aso l’olimu w’esambishelo?

¹⁸ Sho tshɛ tekɔ l’ɔkɛndɛ wa nsambisha ndo wa mbetɛ anto ambeki. (Mat. 28:19, 20; Rɔmɔ 10:14) Onde wɛ nangaka ndowanya akoka ayɛ l’olimu woleki ohomba ɔsɔ? Yadjɛ eyango ɛmɔtshi wa shikaa etena kekayɛ ndo kakambayɛ la kɛnɛ kekayɛ lo biukubuku Wetshelo. Wɛ koka ntana alako akina wa shikaa lo Dikatshi dia losanganya la Lɔsɛnɔ ndo olimu aso w’Okristo ndo lo tovidɛo ta bɛnyɛlɔ di’asawo tɛnyawɔ lo nsanganya ya l’atei wa lomingu. Kamba la tokanyi totshikitanyi dia mbeya tɔnɛ tayoleka monga l’etombelo w’amɛna. Naka wɛ nkamba l’alako asɔ, wɛ ayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ waheyama mbɛdika waya lo monga osambisha wa manamana.​—2 Tim. 4:5.

19. Ngande wakokayɛ nkɛnɛmɔla waonga w’Okristo?

¹⁹ Etena kasɛdingolayɛ eyango wakokayɛ ndjadjɛ, tohɛke wɔnɛ woleki ohomba tshɛ, mbuta ate nkɛnɛmɔla waonga w’Okristo. (Ngal. 5:22, 23; Kɔl. 3:12; 2 Pe. 1:5-8) Akokayɛ nsala dia nkotsha oyango ɔsɔ? Ɛnyɛlɔ, ohɔsa dia wɛ nangaka monga la mbetawɔ ka wolo. Wɛ koka mbadia asawo wa l’ekanda aso washa alako w’eshika wɛnya woho wa nkeketsha mbetawɔ kayɛ. Wɛ ayokondja mɛtɛ wahɔ lo menda ntenyi dia tovidɛo ta lo JW Televiziɔ^® diɛnya anangɛso l’akadiyɛso mbetawɔ k’efula etena kalɔshanawɔ l’ehemba wotshikitanyi. Oma laasɔ, nsɛdingola toho takokayɛ mbokoya mbetawɔ kawɔ lo lɔsɛnɔ layɛ.

20. Ngande wakokaso mfudia ɔngɛnɔngɛnɔ aso ndo nkitshakitsha ɔkɔmwɛlɔ wele laso?

²⁰ Aha la taamu, sho tshɛ kombolaka nsala akambo efula l’olimu wa Jehowa, oleki kɛnɛ kasalaso l’etena kɛnɛ. L’andja w’oyoyo wa Nzambi, tayonga l’akoka wa mbokambɛ tshɛ lo tshɛ. Lam’akatakonge etena kɛsɔ, naka sho nsala kɛnɛ tshɛ keso l’akoka wa nsala l’etena kɛnɛ, kete sho kokaka mfudia ɔngɛnɔngɛnɔ aso ndo hatotoleka monga l’ɔkɔmwɛlɔ. Ndo kɛnɛ koleki tshɛ ele, tayosha Jehowa, ‘Nzambi kaso k’ɔngɛnɔngɛnɔ,’ kɛnɛmɔ ndo lotombo. (1 Tim. 1:11) Laasɔ, nyɛsɔ tɔngɛnangɛnake ɛkɛndɛ wele la so!