1-2. Sā ṙô ngam Salmai 34:8 sitih inlahen öi mikahtökūöre tö Yāvē nö tölöök?

ASEHKŪÖRE man, yěm kě-ēvkūö töp nya-aṅ kūö, öp töt hěng heuh nö nyā-haṅ meh. Pi-ā lòhten öm ngëichken e hēk tong ken e, raheichyen ngaich min me-eṅ öm akahkūö töm öp nyīnakö e. Hēk hatöntöre inrē tö inlahen vīni-i e nyīnakö e inrē. Yēḵ meh pöri kalahken e möl min öm akahakūö tö e yěn kuchīk hēk yěn hö-ö.

² Ngatī inlahen in mihôiṅ, yěi haköp ngam Paipöl tö minë līpöre öi raheichyěn öi akahakūö töm lanöökö Yāvē. Löktö in nup ekspīriön yip tahěng inrē öi mikahtökūö re töm lanöökö Yāvē. Yěi hòṅ akahakūö takò pöri tö ò hòṅ kahngenre öi “kalah” ngaich ngeicha inrē. (Vë-evkūö Salmai 34:8.) Öi sitih inlaha? Sā meh öre yěm hòṅ painīör. Lēnngen ṙô ök Yēsū yěi urěhlöm Pūlngö ngam Tēv, ngaich hateūngö nup töng kuilōn hī min ang Yāvē. (Mët. 6:33) Yěi kētöre ngaich im painīör hòṅ ṙatö ellōre ayī-ö töm ṙô Yēsū ngaich vī ngam tinrīken re nö simpöl, hakūönngö nup kahëṙen re, harikngö inlahen re im kinmānöre ngaich chumkūöṙen öi im linökölōn ngam Tēv. Yēḵ hī min öi iṙuhen, meūk inlahen Yāvē min ayī-ö nö hateūngö minë kuilōn hī. Ngatī inlahen öi “kalahken” Yāvē tö ò nö tölöök.

3. Sā ṙô ngam Salmai 16:1, 2, in chīö takô ang Yāvē nö hameūktöm lanöököre?

³ Hameūktöm lanöököre an Yāvē “nö i taṙòkhöre.” In cha inrē, yip töt akahakūö tö ò. (Sal. 145:9; Mët. 5:45) Kētö inkòlô yip hamôltö ellōnre pöri anga-aṅ nö löklōn ò, hēk tö hangenlōn tö ò. (Vë-evkūö Salmai 16:1, 2.) Ta-a  töi ngeichken ò nö sitih inlahen nö hameūktöm lanöökö re nö in hī.

4. Yěn ōt yip tö hòṅ mikahtökūö re tö Yāvē, sitih inlahen anga-aṅ nö hameuktöm lanöökö re?

⁴ Asā inlahen hī min örheuheu haköp inlahen Yāvē öi i mat Paipöl asīnkö nup haköpre, ngaich vailöre min minë tinrīken hī. Yěi hachōḵ elmatre, töp tarik yěn haköptö inlahen Yāvē ngaich hangenlōn tö ò ngaich hayöökaṙen min anga-aṅ tö Yāvē nö ṙangö minë töchōich mufē hēḵ tö minë tötlöng tinrīken inrē. (Kòl. 1:21) Unôichngöre min anga-aṅ nö kētöre ngaich kēḵ ngam vinôkö, pòyen min hēk nup inkòlô cha. Kētö töhēt elkuilōn cha min Yāvē ngaich vītöre min cha-a nö hōl ò.—1 Pīt. 3:21.

5. Sitih inlahen ang Yāvē nö hameuktöm lanöököre nö in hī im inhānga?

⁵ Löktö im inhānga inrē ang Yāvē nö hameūktöm lanöököre. Tö sā ngih, nö pòyen yip tö are-ěvö sin. Hēk pi-a inrē, öi vöö öi fēkö inlahenre re yěi ahānga. Ngö lōn inrē lòhten, ‘hòṅ chu kūö pātī taṙòkhöre min öi ahānga, ōt min yip töt hòṅ hang.’ Ngaich pöri ing töngamuh öi löktö i inyööken re tö Yāvē öi kuchīken im la-en inhānga. Ōt nup inrē inlahen tī Yāvē nö hayööken hī. Sā öp tarik yěn tö tainyö ṙô, ngaich hayööken hī Yāvē öi vī ngam lanāmö. Yěn ōt yip tarik tö yal nö hang ngaich fēḵlen hī anga-aṅ tö nup tö löngtā miröökö. Yěi in nup kamngö chūök, yip töt hòṅ hang öi ahangā, ngaich kētö kumlēḵ hī anga-aṅ, hòi iṙuhen im la-en inhānga.—Yar. 20:7-9.

6. Sitih inlahen ang Yāvē nö hameūktöm lanöököre nö in hī?

⁶ Ōtngöre ön ngih töhěng inlahen Yāvē nö hameūktöm lanöököre nö in hī. Nö haköpten hī öi sitih inlahen im ahānga. (Yôh. 6:45) El minë mīting inrē, öi haruntuvö öi vë-ekūö tarik yei ahānga ṙuhlöng alaha inrē öi asīnken minë inlēnöre. Ik raneh sin lòhten öi kihngen öi asīnken u. Ngaich pöri ing sā hī ngati inlahen, hang ṙô hī yip tarik. El minë mīting hēk könvensön öi ṙuhlöng alaha öi asīnken minë tufömngöre inlēnö. Lòhten öi höng kihngen asīnken u, ngaich yěi ngati inlahen pöri kētö inkòlô hī min ang Yāvē. Öp töng sitih inlahen hī, hòṅ ṙatö ellōnre öi in Yāvē, vī inlahen re öi i linökölōn ò, ngaich kētö inkòlô hī min anga-aṅ. Mikahtökūöre in tö nup inkòlô hī kahëtö ò. Kaḵkö ngam inlahen hī öi hòṅ sitih inlahen öi ṙuhlö alahare im linökölōn ò.

7. Yěi ṙuhlö inlahen re im linökölōn Yāvē, asuh nup min inkòlô hī?

⁷ Ṙuhölre ön ngam innôlö tö hī in Yāvē. Hěng tak ngam prötör, ang Samuel tök pīhö ò inrē, painīör cha-a nö el ök māṅ i Kolömpiā. * Lōnū pöri cha-a tö re nö chu el nup tahěng māṅ i kamngö chūök yip tö lōnū tö ma-ahāngkö tölöök inhānga. Yēḵ cha nö hòṅ hateūngö minë lōnre la-en ngaich hòṅ ṙangö nup tahěng cha-a. Ngö ṙô pöri ang Samuel, “hang ngam inlēnö ayīö im Mëtiv 6:33 ngaich ṙangenre öi in minë töt uroh mihôiṅ nö havaha. Ngamuh pöri tökiröng kanihngen ai öi ṙangen ök patī re.” Ik sā cha ngaich nö chuh in ök tufömngöre chūök re ngaich öt yahlö mufē cha-a nö in minë rupīö, pön heuveūlöre ngaich nö in minë törahechyen rupīö re. Vë-eny ang Samuel, “tö Yāvē nö sapṙô cha nö vë-ekūötēv hēk hayööken cha nö kēḵ minë fāisla re. Akahaiṙen hēḵ cha-a töm hanagenlōn Yāvē.”  Mihôiṅ öm më-eṅ asīnken cha tufömlö inlahenre öm löklōn Yāvē? Yěm ngati inlahen min, ṙuhölre ngam innôlö tö meh nö in Yāvē ngaich harūtken meh min anga-aṅ.—Sal. 18:25.

8. Asuh nuk inkòlô na prötör Īvan tö sistör Viktoria?

⁸ Teūngen in tö ṙanamlōnre. Ngëichkö inlahen nā prötör Īvan tö sistör Viktoria in. Painīör cha-a nö i Kirkistān. Vī ngam tinrīken re cha-a nö simpöl, pön hòṅ hayööken ngam söngkötön nö i nup tahěng la-en. Tö sā ngam, minanlö. Ngö ṙô ang prötör Īvan, “nup töng taneūngen aiyö la-en, hōltö ellōnre öi in u. Pòṙô öi laṙā öi söl haṙap. Höng ṙamölōn pöri ai, pöi akahakūö tö re öi kētö kumlēḵ re öi im la-en ngam Pūlngö. Ṙamölōn inrē pöi teūnglen tö tufömngöre hōlre nö inköpkölōn ai.”—Māk. 10:29, 30.

9. (a) Asuh ök inlahen ök sistör pòrô nöng kihngen? (b) Asuh ök inkòlô ò?

⁹ Ṙamölōn pòrô öi höng kihngen inlahen öi i linökölōn Yāvē. Hěng tak ön ngòh sistör tö ṙēḵtivö ang Mīra tafiösī ön mi-iyöng i Pöschīm Afrikā, tôktör ön sin, rītayör ngaich anga-aṅ ngaich ṙultenre nö painīör. Vahavö ang Mīra tö ngam invah chanökūö alaha, chök anga-aṅ yěn kiröön, lökten nöng hěng kanta yěn chu kūö patī nö ahānga. Ngaich i kūö taṙòkhöre pöri nö ahānga nö vītö nup kāt ngaich tēpöl ngaich mihôiṅ nö marô-òten. Pōyen yip ritörn visit hēk paipöl istöti ò inrē, ōt yip tö vë-evkūö inrē nö el fun. Kūöyòh ök Mīra nö löklōn Yāvē pòrô nöng vahavö? Vë-eny re anag-aṅ tö re “nö hangenlōn takô tö Yāvē ngaich Yēsū inrē örheūheu anga-aṅ nö havëkö kūö Yāvē tö re nö köp nö painīör nö löklōn ò.”—Mët. 22:36, 37.

10. Asā ṙô ngam 1 Pītör 5:10, tö yip ṙamuhlö inlahre nö löklōn Yāvē, asup min taneūnglen cha?

¹⁰ Harunö hī ön Yāvē i nup tö tufömngöre la-en. Aṅ Môrisös ök ih prötör ang Kēnī . Ik sā ò nö haköp ngam kanô-en, ngaich ṙangenre anga-aṅ nö el yūnīvörsiti ngaich kētöre nö vôkö. Unôichngöre ngaich anga-aṅ nö painīör. Ngö ṙô anga-aṅ, “hòṅ kalahtenre chīn asīnken ök pròfet Isayā, ök tö ngö ṙô, ‘Ihih chīn chū-ö! Tīnngen chu!’” (Isa. 6:8) Ṙōlvan inrē ang prötör Kēnī nö kētöre im la-en minanlö. Im kintānö minë līpöre hī inrē. Ngö ṙô anga-aṅ, “yěich kētu la-en, ngaich öthō chu-ö öich öt humruntuvö tö nup la-enre.” Rö-ö pöri ang Kēnī nöng haköp minë la-en, pön ōt inrē nup tahěng chūök ò nö harūnöre. Ngö ṙô ök nö hēḵ, “haköplu anga-aṅ i nup chūök kanihngen ò la-en ngaich hēḵ humrunöre nö havailö minë tinrīkngenre.” (Vë-evkūö 1 Pītör 5:10.) Höm me-eṅ hòṅ asīnken Kēnī öm harūnöre in Yāvē? Yěm hòn ngatī inlaha, ngaich ngëichkö minë ṙētak re öm kalahtenre ṙuhlö inlahare im linöökölōn Yāvē.

11. Asuh ök haköp ök aṅ Töksin Koriā sistör, asuk ròng e? (Ngëichköm lama uk nyat.)

¹¹ Yip tö marô-òten pòrô nö im kanô-en, hòṅ humrūnöre cha-a tö minë tufömngöre inrūnten hī öi ahānga. Ngati inlahen yik ih aṅ Töksin Koriā ing ṙētak ngih COVID-19 tölelngökūö invah. Ngö ṙô ök ih minṙöinylen aṅ in e, “ōt yin vë prötör sistör ih tövahavö lökten nöt uroh nö ahānga. Ngaich yin pöri nöng el ngam vitiō konfrēnsing nö ahānga. Lūöi tak vë sistör, tö pōyen samyeuheu tö tö hevhöre anai, humrunöre nö kömpīutör. Möl yin nö kaheuk sakāmö nö ahānga.” (Sal. 92:14, 15) Ngati öm me-eṅ inrē hòṅ ṙuhlö inlahenre öm löklōn Yāvē öm kalahkö  ngam lanöökö ò? Ta-a töi ngeicha asuh öp tö hòṅ inlahen meh yěm hòn teungten öm ngati inlahen.

12. Asup kinlēḵngô Yāvē?

¹² Ṙinatu-ellōn in Yāvē. Kilēḵngôre anga-aṅ tö hī yěi ratö-ellōnre in ò ngaich hōltö ellōnre löklōn ò, ngaich pòyen min nup inkòlô hī kahëtö ò. (Mal. 3:10) Ngati inlahen ök ih aṅ Kolömbiā sistör Fēpiyôla. Töpīhīvö ök, lūöi tak yik kūön ò. Unòichrit inlahen ò nö vôkö ngaich hòṅ painīör lang anga-aṅ, öt teungten pöri anga-aṅ. Pön höng lökten im kinmanö ò ngam mikūönö ò nö aṅ. Ik sā ò pöri nö rītayör, ngaich vë-enyre anga-aṅ nö in Yāvē tö re nö hòṅ painīör. Ngö ṙô ök, “öt ilööṙen in ṙung teūngen tö nup rupiö re öi pensön. Ngaich pöri chu-ö öich teūngen unôichrit tö hěng chumngëtö. Pingangkūö chu-ö öich meūk.” Unôichrit tö nët chumngëtö ngaich anga-aṅ nö painīör. Ngaich öp töngamuh nö pōyen tö tö 70 samyeūheu ngaich pōyen tö tö 20 samyeūheu nö la-evṙen tö painīör. Pōyen yip kahë istöti ò, in cha ngaich nö hevhöre tak yip tö vôkö. Vë-eny inlahenre anga-aṅ, “hëṙu nö vahavö, ngaich örheūheu pöri nö havëkö kūö Yāvē tö re nö köp nö im la-en painīör.”

13-14. Isuh öm mihôiṅ öm haköp inlahen yip ṙamātö ellōnre nö in Yāvē?

¹³ Haköplu in yip, ṙamātö-ellōnre nö in Yāvē. Pōyen yin më inchōḵ elmat hī  imat ngam Paipöl, mu-urěh la-en Yāvē ngaich möl nö teūngen tö inkôlòre. Sā inlahen Aprahām nöng hōḵ nö ṙāngö ök patī re pòrô nö “öt akahakūö tö kū-öre” kētu inkòlô ngaich anga-aṅ tö Yāvē. (Hep. 11:8) Ang Yāköp inrē urěh nö kirīp ök ma-ahānga, möl Yāvē nö kētö inkòlô ò. (Ran. 32:24-30) Yik kūönṙô urěh nö ṙatö röönre nö el ngam mak i Yôtön, möl ngam hanëmö ngam mak nö sökngöre. Unôichrit e më aṅ Israel nö havangen e ngaich möl nö teūngta nö im kinlēḵngô panam.—Yôs. 3:14-16.

¹⁴ Haköp inlahen yip prötör sistör man kò-òren, ṙamātö-ellōnre nö in Yāvē ngaich ṙuhlö inlahenre nö löklōn ò. Ngëichkö inlahen prötör Pētön töm pīhö ò ang Tāina. Haköp inlahen yip prötör sistör cha-a, chamuh in nup tömarôvat panam nö ahānga. Tö sā minë ekspīriön yip ōt ngëichköm series “Kahanglōnre Yin Nö Kētöre.” * Ngö ṙô Pētön: “Yěich haköp inlahen cha, sā mameūk kūö cha chu-ö nö nyā tö kuchīk nyā-akūö. Asā tumheuh chu öich ngeicha yiklöre ngam ellōn chu. Kuyūlōn aiyö tö re ök kalah kumchīk Yāvē tö ò nö tölöök.” Unôichngöre ngaich Pētön tö Taina inrē nö chuh in nup chūök, tö lōnu tö töla-envö. Ngaich öm me-eṅ haköp ngam sirīs? Hēk ngaich öm meuk ngam vitiō el jw.org Tūr Törāch Kē Ilakôṅ Më Pröchār—Ôstrēlia hēk Vahāṅ Chākör Sēvā Körnā Chahāṅ Pröcharökòṅ Ki Chiāta Chörūröt Hei Yēḵ meh öm ngatī inlahen ṙūöhölre ngam inlahen meh i linökö lōn Yāvē.

15. Hòṅ in chīö öi kēnyö rētakre?

¹⁵ Kēḵnyö ṙetakre in yip tö mihôiṅ nö hareūskö alaha meh. Köpöölōn töm inchōḵ elmat im ranëh parakrāf. Yěi hī hanôl yip töyal nö nyā, ngaich yīk öi hòṅ kalahken nup nya-aṅ. Ngatī ṙēḵngen in, yěi kēnyö ṙētakre in yip mu-urěhlöm Pūlngö ngam Tēv, ngaich yal min ayī-ö öi ṙuhlö inlahenre öi löklōn ò. Ngati inlahen nak nāṅ Prötör Kën tök pīhö ò Verônika. Ngö ṙô Kën, “Ṙūöhöl alaha ai yik hōl chu tök mikūönö chu, ai löklōn Yāvē. Yēḵ ai kēḵnyö ṙētakre in cha ngaich yal öi tufömlö inlahenre la-envö.” Ngaich ön töngamuh Kën töp pīhö ò Verônika nö ispesöl painīör nö i Sörbiā.

16. Sā ngam inchōḵṙô kahëtö Yēsū im Lūkös 12:16-21, kūöyòh öi rih hòṅ hayëḵngenre?

¹⁶ Chö-öinyten Yāvē öm hayēḵngenre. Öt tö ngö manah pöri ngaich öi ṙangö nup töng sitih tö kūö inṙamlōn Yāvē. (Mum. 5:19, 20) Yěi vöö pöri hayēḵngenre ngaich kūönlö inlahen öi löklōn Yāvē, sā öp tarik min ayī-ö im inchōḵ elmat vahënyö Yēsū. Hamul nuk tövai anga-aṅ chehen re,ngaich vaichngö pöri töm Tēv. (Vë-evkūö Lūkös 12:16-21.) Hěng tak ök ih aṅ Frāns ang Krīstiyan. Ngö ṙô anga-aṅ: öt ṙetakvö chu-ö öich in Yāvē hēḵ yip mikūönöre inrē.” Ngaich kētöre pöri cha-a tök pīhö ò nö painīör. Ṙangö nuk kinmānöre cha-a. Ngaich pitkenre nöng la-entö inhētö heuveū cha-a nö yūs minë törahechyěn rūpīö re. Ṙamölōn hòng cha-a tö kūö re nö hayëḵngenre? Vë-eny ang Krīstiyan,“tö cha nö ṙamölōn tākò. Pōyen ṙētak ngaich cha-a nö ahānga hēḵ pōyen rītörn vīsit inrē. Ṙamölōn cha-a ngaich tö yip haköptöre nö haköp inlahen Yāvē.”

17. Sitih inlahen ök i sistör nö tufömngöre inlahen nö ahānga?

¹⁷ Harunöre ahānga asīnkö minë tufömngöre inchööngten. (Inl. 17:16, 17;  20:20, 21) Ngëichkö inlahen ök ih aṅ Amerika ang Sārlī. Ing sā ngih invah COVID-19 hòṅ harikngö inlahen re anga-aṅ nö ahānga. Ik ṙaneh sin anga-aṅ nö vöö nö el fòn nö ahānga. Ik visit ök sörkit ovörsir pöri anga-aṅ nö löktö el fòn nö ahānga. Unôichngöre ngaich angā-aṅ nö örheūheu nö Ngatī inlahen. Vë-enyre anga-aṅ “nö kuchīken nö Ngatī inlahen. Löktö el fòn ngaich anga-aṅ nö pōyen vahë-ekūö tö yip tahëng.”

18. Yěn yihen hī nup kanihngen, asuh nup mihôiṅ inlahen hī?

¹⁸ Fēköp inlahenre ngaich kētöre. Yěn yih ṙung nup kanihngen nö i kūö hī, ngaich havëkö mikahre öi vë-ekūötēv ngaich fēkö öp tö hòṅ inlahen re inrē. (Inch. 3:21) Ngatī inlahen ök ih painīör ang Sonīā. Aṅ Yuròp ök me-el ök krup ramôtö romēnī elô. Ngö ṙö anga-aṅ, “kuichngö nup tö hòṅ inlahen re chu-ö i mat līpöre. Ṙatö öp līpöre chu-ö, ip chūök e nö meūkö töich. Fòto nap tö nët tak hōl chu öp i kūi ök table chu. Yěich hòṅ kēḵ nup faisla, ngaich ngëichkö nup fòto chu-ö ngaich fē-a asuh nup min tö teūngten tī tö chu in minë feisla.” Harūnöre ök Soniā nö vaiyö mufē. Yěn yih nup kanihngen nö lā kūö ò ngaich öthalöngten u anga-aṅ nö sökngöre tī tö minë la-en ò, vī inlahenre pöri nö mihôiṅ tö u.

19. Asup haköplö meh in ngih ātiköl?

¹⁹ Pōyen inkôlò in tö tī Yāvē. Hòṅ ha-öiny minë tī ò ayī-ö ngaich harōilen ò inrē. (Hep. 13:15) Chöh inlahen re inrē im linökölōn ò. Ngaich hēḵ min öi pōyen inkòlô. Ta-a chei tö örheūheu ‘Kalah kumchīk Yāvē tö ò nö tölöök.’ Ngaich sā ṙô Yēsū inrē öi ngö ṙô, “Ngam la-en lōn ngam tamīnten chu, angū-ö an nya-aṅ chu, ngam kinheūtngen ngam la-en ò inrē.”—Yôh. 4:34.