1-2. Landila e sono kia Nkunga 34:8, adieyi tufwete vanga muna zaya vo Yave wambote?

YINDULA vo muntu ukayidi madia mana kwadidi ntete ko. Olenda nkutu zaya e madia mama muna tala mo, nunkuta, vava zaya una melambilwanga yo yuvula kwa akaka kana vo e madia mama mambote yovo ve. Kansi, e mpila yambote olenda zayila kana vo madia mama mambote yovo ve, ngeye kibeni ofwete mo meka yovo yeleka.

² Dialudi vo, tulenda zaya vo Yave wambote muna tanganga Bibila ye nkanda mieto yovo wá ekolo akaka bevovelanga e nsambu betambulanga kwa Yave. Kansi, tutoma bakula kaka vo Yave wambote, avo yeto kibeni ‘tumekene’ o wete wandi. (Tanga Nkunga 34:8.) Tala una diambu diadi dilenda vangamena. Yindula vo ozolele sadila Yave muna salu kia ntangwa ke ntangwa. Kansi, muna lungisa e kani diadi, divava vo wavevola e zingu kiaku. Nanga nkumbu miayingi watanga nsilu a Yesu vo avo sidi Kintinu va fulu kiantete, Yave okukudikila lekwa yawonso ovuidi o mfunu. Kansi, ngeye kibeni nanga kwamwene ntete ko e ndungana a nsilu wau muna zingu kiaku. (Mat. 6:33) Kana una vo i wau, obundidi e vuvu muna nsilu a Yesu yo vevola e zingu kiaku muna kulula e ola za salu yo yambula mambu mankaka yo kuyivana emvimba muna salu kia umbangi. Ekolo ovanganga wo, ngeye kibeni omwene una Yave kelungisilanga e nsatu zaku. Muna mpila yayi, ngeye kibeni ‘omekene’ yo mona vo Yave wambote.

3. Landila e sono kia Nkunga 16:1, 2, nani Yave kevananga lekwa yambote?

³ Yave “wambote kw’awonso,” kana nkutu kwa awana ke bekunsambilanga ko. (Nku. 145:9; Mat. 5:45) Kansi, awana bezolanga Yave ye nsi a ntima yawonso yo kunsadila, nsambu zayingi betambulanga. (Tanga Nkunga 16:1, 2.) Yambula twafimpa e maka mambu mambote Yave kevanganga mu kuma kieto.

4. Nkia lekwa yambote Yave kevananga kwa awana beyantikanga kumfinama?

 ⁴ Vava tusadilanga mana Yave kekutulonganga, tumonanga una malongi mama metomesenanga e zingu kieto. Kasikil’owu, vava tuyantikanga longoka Bibila yo zola Yave, okutusadisanga mu sunda ngindu ye mavangu kemenganga. (Kol. 1:21) I bosi, vava tukukiyekolanga kwa Yave yo vubwa, okutuvananga diaka lekwa yambote, i sia vo, ntona zambote ye kikundi kiakola yo yandi.—1 Pet. 3:21.

5. Aweyi salu kia umbangi kikutusadisilanga mu mona vo Yave wambote?

⁵ Vava tukuyivananga muna salu kia samuna e nsangu zambote, tukwamanananga mona vo Yave wambote. Nga u nkwa nsoni? Ayingi muna yeto mpe tu akwa nsoni. Nanga vitila wakituka Mbangi a Yave, wayindulanga vo: ‘Kilenda dodela kielo kia muntu ona kizeye ko muna kunsila umbangi.’ Kansi o unu, i diau ovanganga konso lumingu. Owau muna lusadisu lwa Yave, otoma zolanga e salu kia umbangi. Vana ntandu, ekolo osilanga umbangi, omonanga lusadisu lwa Yave mu mpila zayingi. Kasikil’owu, vava owanananga yo muntu ona ke zolanga Mbangi za Yave ko, Yave okusadisanga mu kwamanana kala wavuvama. Vava owanananga yo muntu ozolele kuwá, Yave okusadisanga mu sungamena e sono kiasikididi olenda kuntangila. Kana nkutu vo wantu ayingi muna zunga kiaku ke bezolanga tambulwila nsangu zeto ko, Yave okuvananga nkuma mu kwamanana.—Yer. 20:7-9.

6. Nkia ziku kiankaka tuna kiau kisonganga vo Yave wambote?

⁶ E mpila yankaka Yave kekutusongelanga vo wambote, i mpila kekutulongelanga kimana twatoma sala e salu kia umbangi. (Yoa. 6:45) Kasikil’owu, muna nsunzula zaleboka zisongwanga muna lukutakanu lwa kati kwa lumingu, tukasakeswanga mu sadila zo vava tusilanga umbangi kwa wantu akaka. Nanga kuna lubantiku, olenda kala ye wonga wayantika sadila e nsunzula zampa muna salu kia umbangi. Kansi, vava tuvanganga wo, tumonanga e nluta zitwasanga e nsunzula zazi zampa muna zunga kieto. Vana ntandu, muna tukutakanu twakete ye twampwena, tukasakeswanga vo twasadilanga e mpila zaswaswana za sila umbangi. E diambu diadi mpe dilenda kutufila mu mona wonga, kansi avo tulemvokele luludiku lwalu, Yave okutusambula. Owau, yambula twazaya e nsambu tulenda tambula, avo tusadidi e mpila zankaka muna wokesa e salu kieto kia umbangi kiakala nkia mambu tunuananga mau muna zingu. I bosi, tufimpa dina tulenda vanga mu lungisa makani meto.

7. Nkia nsambu tutambulanga vava tukuyivananga emvimba muna salu kia umbangi?

⁷ E kikundi kieto yo Yave kikumamanga. Tala e nona kia nkuluntu mosi una ye nkumbu Samuel, * ona osadilanga kuna Colômbia kumosi yo nkaz’andi. Yau awole basalanga se aviti a nzila muna nkutakani, kansi bakala ye kani dia wokesa e salu kiau kia umbangi muna kwenda sadila muna nkutakani yavuanga lusadisu o mfunu. Muna lungisa e kani diadi, diavavanga vo babembola maka mambu bazolanga. Mpangi Samuel wavova vo: “Twasadila e sono kia Matai 6:33 yo yambula sumba e lekwa ina ke twavuanga mfunu ko. Kansi e diambu diasunda e mpasi, i sisa e nzo eto. Kadi yatoma tungwa nze una twazola ye ke twakala diaka ye mfuka ko.” Vava bayaluka yo kwenda muna nkutakani ampa, babakula vo nzimbu zakete kaka bavuanga o mfunu muna kuyilunga-lunga. Mpangi Samuel wakudikila vo: “Twamona una Yave kesambulwilanga konso nzengo  tubakanga yo vana e mvutu za sambu yeto. Tumonanga vo Yave okutuyangalelanga yo kutuzola muna mpila isundidi.” Nga vena ye mpila ongeye mpe olenda wokesela e salu kiaku kia umbangi? Avo i wau, kala ye ziku vo ediadi dikumika e kikundi kiaku yo Yave, okuvana yawonso ovuidi o mfunu.—Nku. 18:25.

8. Adieyi olongokele muna nona kia mpangi Ivan yo Viktoria wa nkaz’andi?

⁸ E kiese kieto kiwokelanga. Mpangi Ivan yo Viktoria wa nkaz’andi besalanga se aviti a nzila kuna nsi a Quirguistão. Babaka e nzengo zavevola e zingu kiau, muna mpila yayi, bakala ye lau diatambulwila konso salu muna nkubik’ a Yave, kana nkutu muna salu kia tunga. Mpangi Ivan wavova vo: “Tukuyivananga emvimba muna konso fulu batufididi mu kwenda tunga. Kuna mfoko a lumbu, twayoya kikilu tukalanga, kansi kiese mpe tukalanga kiau muna zaya vo tusadidi e ngolo zeto muna salu kia Yave. Vana ntandu, tuna ye akundi ayingi ye tusungamenanga mpe mambu mayingi mambote tuwanananga mau. Mawonso mama kiese kiayingi mekututwasilanga.”—Maku 10:29, 30.

9. Aweyi mpangi ankento kawokesela e salu kiandi kia umbangi kana una vo wanuananga ye mambu mampasi? Nkia nluta katambula?

⁹ Tulenda kweto kala ye kiese muna salu kia Yave kana nkutu vava tunuananga ye mambu mampasi. Kasikil’owu, mpangi Mirreh ona wafwilwa yakala, ozingilanga kuna África, wasalanga se dotolo. Vava kavundiswa kuna salu, wayantika sala se mviti a nzila. Kansi, mpangi Mirreh ke lendanga toma kangala ko mu kuma kia ndunzi zasaka kemonanga muna malu. Muna kuma kiaki, ola imosi kaka kevanganga muna sila umbangi mu nzo ye nzo. Kansi, olendanga sila umbangi mu ola zayingi vana fulu kia ndonga. Wantu ayingi kevutukilanga kingula yo longoka yau e Bibila, akaka nkutu muna telefone kelongokelanga yau. Nki kiafila mpangi Mirreh mu wokesa e salu kiandi kia umbangi? Wavova vo: “Itoma zolanga Yave yo Kristu Yesu. E lumbu yawonso, i sambanga kwa Yave vo kansadisa kimana yavanga mawonso ndenda muna salu kiandi.”—Mat. 22:36, 37.

10. Landila e sono kia 1 Petelo 5:10, awana bewokesanga salu kiau kia umbangi, nki betambulanga kwa Yave?

¹⁰ Tukwamanananga longwa kwa Yave. Mpangi Kenny ona osalanga se mviti a nzila kuna nsi a Maurício, wamona e ziku kia diambu diadi. Vava kayantika longoka e ludi, wabembola e sikola zandá katanganga yo kota muna salu kia ntangwa ke ntangwa. Wavova vo: “Isiang’e ngolo zakala nze Yesaya wa ngunza, ona wavova vo: ‘Mon’oyu! Untuma!’” (Yes. 6:8) Mpangi Kenny wasadila kala mu fulu yayingi ya ntungilu yo sadisa mpe muna salu kia sekola e nkanda mieto muna nding’andi a kingutukila. Wavova vo: “Yalongwa kimana yatoma lungisa yiyekwa yame.” Kansi, mpangi Kenny mambu mayingi mpe kalongoka, ke mpila kaka yasadila salu kiandi ko. Wakudikila vo: “Yalongoka mpe ozaya lutovoko lwame ye fu ina yavavanga vo yayima kimana yasadilwa kwa Yave una ufwene.” (Tanga 1 Petelo 5:10.) Nga ngeye mpe olenda vanga e nsobani muna zingu kiaku kimana wayivana kuna mvevo mu longwa diaka mayingi kwa Yave?

11. Nkia ngolo mpangi zankaka zamakento kuna Coreia do Sul bavanga muna wokesa e salu kiau kia umbangi? Nkia nluta batambula? (Tala e fwaniswa kia fukwa.)

¹¹ Kana nkutu ampangi ana besadilanga Yave se mvu miayingi, divavanga vo balongwa ndekwa zampa za sila umbangi. Mu kuma kia vuku kia COVID-19, akuluntu kuna nkutakani imosi kuna Coreia do Sul, basoneka vo: “Mu kuma kia mayela, mpangi zankaka ke balendanga samuna e nsangu zambote ko. Kansi owau, besilanga umbangi muna sadila videoconferência. Mpangi tatu zamakento bena ye kimbuta kia  vioka mvu 80, balongokele osadila komputadore yo yantika samuna e nsangu zambote lumbu yawonso.” (Nku. 92:14, 15) Nga ongeye mpe ozolele wokesa e salu kiaku kia umbangi yo mona vo Yave wambote? Tala maka mambu malenda kusadisa mu lungisa e kani diadi.

12. Nkia nsilu Yave kesianga kw’awana bekumbundang’e vuvu?

¹² Longoka bunda Yave e vuvu. Avo tumbundidi e vuvu yo vanga mawonso tulenda muna salu kiandi, Yave okutusianga nsilu wakutusambula. (Mal. 3:10) Mpangi Fabiola, ona ozingilanga kuna Colômbia, wamona una Yave kalungisila o nsilu wau muna zingu kiandi. Vava kavubwa, wakala ye kani diayantika sala se mviti a nzila. Kansi, yandi kaka wasalanga muna lunga-lunga o nkaz’andi yo wan’au tatu. Muna kuma kiaki, vava kiafwana e ntela kafwete vundiswa kuna salu, wasamba kwa Yave kimana kansadisa. Wavova vo: “Nkumbu miayingi, ngonde zayingi ziviokanga muna tambulwila e ndomb’a vundiswa kuna salu. Kansi, una vavioka ngonde mosi, e ndomb’ame yatambulwilwa. Diambu diasivi kikilu diavangama!” Una vavioka ngonde zole, mpangi Fabíola, wayantika sala se mviti a nzila. O unu, vioka 70 lwa mvu kena miau ye osalanga se mviti a nzila vioka 20 ma mvu. Muna mvu miami miawonso, wantu nana kasadisi kala yamuna luvubu. Mpangi Fabíola wakudikila vo: “Kana una vo ezak’e ntangwa yayoya kikilu ikalanga, Yave okunsadisanga mu lungisa e nkubik’ame yasila umbangi.”

13-14. Nkia nona ilenda kusadisa mu bunda Yave e vuvu yo wokesa e salu kiaku kia umbangi?

 ¹³ Tanginina awana babunda Yave e vuvu. Bibila kiyikanga nona ya wantu ayingi ana bakivana emvimba muna salu kia Yave. Nkumbu miayingi, wantu awaya basambulwanga kaka kwa Yave vava bavanganga e diambu diasonganga vo Yave babundang’e vuvu. Kasikil’owu, vava kaka Abarayama kasisa e nzo andi i kasambulwa kwa Yave, “kana una vo kazaya ko kuna kayendanga.” (Ayib. 11:8) Yakobo wasambulwa kaka vava kanuana ye mbasi. (Tuku 32:24-30) Vava Aneyisaele bafinama kota muna Nsi a Nsilu, o nkangu walenda kaka osauka vava malu ma anganga mavubama muna Nkoko a Yodani yo ningamesa o maza.—Yos. 3:14-16.

¹⁴ Omu lumbu yeto mpe, vena ye nona ya mpangi zeto ana babunda Yave e vuvu yo wokesa e salu kiau kia umbangi. Kasikil’owu, mpangi Payton yo nkaz’andi Diana, bazolanga tanga tusansu twa ampangi ana bewokesanga e salu kiau kia umbangi, nze tusansu tuna ye ntu a diambu: “Eles se Ofereceram.” * Mpangi Payton wavova vo: “Vava twatanganga tusansu twatu, diakala nze yeto twatalanga o muntu odianga madia mambote-mbote. Konso ntangwa twatanganga tusansu twatu, e tima dieto dia ‘meka yo mona vo Yave wambote’ diawokelanga.” Kuna kwalanda, mpangi Payton yo nkaz’andi Diana bayaluka yo kwenda sadila kuna kuvuilu ateleki ayingi o mfunu. Nga watanga kala tusansu twatu? Nga watala kala e video muna nzil’eto ya internete, zina yo ntu a diambu: Sila Umbangi Kuna Zunga Kivwilu Ateleki Ayingi o Mfunu—Austrália ye Pregação em Territórios Isolados—Irlanda? Malongi mama malenda kusadisa mu solola e mpila olenda wokesela e salu kiaku kia umbangi.

15. Ekuma dinina diamfunu mu toma sola akundi eto?

¹⁵ Toma solanga akundi. Tulenda kala ye lau dia meka madia ke twadidi ntete ko, avo vamosi twina ye awana bezolanga madia mama. Diau dimosi mpe, ovanga kikundi ye awana bezolanga sadila e zingu kiau muna salu kia Yave, dilenda kutufila mpe mu wokesa e salu kieto kia umbangi. I diau diavangama kwa mpangi Kent yo nkaz’andi Veronica. Mpangi Kent wavova vo: “Akundi ye yitu yeto batukasakesa vo twateza e mpila zankaka za salu kia ntangwa ke ntangwa. Ovanga kikundi ye awana besianga Kintinu va fulu kiantete, diatusadisa mu teza mpila yankaka ya salu kia umbangi.” O unu, mpangi Kent yo Veronica wa nkaz’andi, besalanga se aviti a nzil’a espesiale kuna nsi a Sérvia.

16. Landila e kingana kia Yesu muna Luka 12:16-21, ekuma tufwete kadilanga ye luzolo lwa bembola maka mambu?

¹⁶ Bembola maka mambu mu kuma kia Yave. Muna yangidika Yave, ke disongele ko vo tufwete bembola mambu mawonso tuyangalelanga muna zingu. (Kim. 5:19, 20) Kansi, avo wonga tuna wau wabembola maka mambu muna wokesa e salu kieto kia umbangi, tulenda vanga o vilwa una kavanga o muntu oyikwanga muna kingana kia Yesu. O muntu ndioyo wafuntukanga kwayingi kimana kakala ye zingu kiambote yo vilakana Nzambi. (Tanga Luka 12:16-21.) Mpangi Christian, ona ozingila kuna França, wavova vo: “Kiasadilanga e ntangwa ye ngolo zame ko muna salu kia Yave ngatu muna wete dia esi nzo ame.” Mpangi Christian yo nkaz’andi babak’e nzengo za sala se aviti a nzila. Kansi, muna lungisa e kani diau, diavava vo bakatuka muna salu. Muna kuyilunga-lunga, bayantika sala e salu kia luveleleso yo yangalela e nzimbu zakete bafutwanga. Nga mu kiese bena wau babembola  maka mambu yo kituka se aviti a nzila? Mpangi Christian wavova vo: “Owau tutoma yangalelanga e salu kia umbangi ye tukalanga ye kiese mu mona alongoki eto a Bibila ye awana tukingulanga belongokanga oma ma Yave.”

17. Nkia diambu dilenda kutukakidila mu teza e mpila yampa ya sila umbangi?

¹⁷ Kala wakubama mu teza e mpila zampa za sila umbangi. (Mav. 17:16, 17; 20:20, 21) Mpangi ankento una ye nkumbu Shirley, ona ozingilanga kuna Estados Unidos, wasoba e mpil’andi ya sila umbangi muna kolo kia vuku kia COVID-19. Kuna lubantiku, wonga kakala wau wa sila umbangi muna telefone. Kansi, vava nkengi a zunga kakingula e nkutakani au, mpangi Shirley walongwa una kalenda sila umbangi muna telefone. Owau otoma silanga umbangi muna telefone. Mpangi Shirley wavova vo: “Kuna lubantiku wonga yakala wau, kansi owau itoma yangalelanga o sila umbangi muna telefone. Tumokenanga yo wantu ayingi lutila nkutu vava twasilanga umbangi muna nzo ye nzo.”

18. Nki kilenda kutusadisa avo diambu dikutukakidilanga mu wokesa e salu kieto kia umbangi?

¹⁸ Uyisila e kani yo sia e ngolo mu lungisa dio. Avo vena ye diambu dikukakidilanga, samba kwa Yave. I bosi, toma yindula dina olenda vanga muna lungisa e kani diaku. (Nga. 3:21) Mpangi Sonia una vo mviti a nzila, ona oyikamanga e buka kia nding’a Romani, kuna Mputu, wavova vo: “Izolanga soneka makani mame muna papela yo sia yo vana fulu kina ndenda yo mwena. Vana meza mame, yabandula nzila zole zinatanga mu fulu yaswaswana. Avo nzengo nzolele baka, iyindulanga muna nzila zole zazi yo kukiyuvula: ‘Mu nkia nzila zikundata e nzengo nzolele baka?’” Mpangi Sonia okwamanananga kala ye ngindu zasikila avo obwidilu diambu dilenda kunkakidila mu lungisa e kani diandi. Wavova vo: “Vana fulu kiabadikila e diambu diadi nze yaka kilenda kunkakidila, ibadikilanga dio nze kiamvu kilenda kunsadisa mu lungisa e kani diame. Kansi, ediadi divavanga vo yakala ye ngindu zasikila.”

19. Nkia kani tufwete kala diau?

¹⁹ Yave okutusambulanga mu mpila zayingi. Muna kuma kiaki, tulenda songa luyangalalu lweto muna nsambu zawonso tutambulanga. Mu nkia mpila? Muna vanganga mawonso tulenda muna kembelela e nkumbu andi. (Ayib. 13:15) Nanga tulenda solola mpila zankaka zawokesela e salu kieto kia umbangi. Avo tuvangidi wo, Yave otoma kutusambula. Muna kuma kiaki, e lumbu yawonso, yambula twakala ye kani dia ‘meka yo mona vo Yave wambote.’ Muna mpila yayi, tukala nze Yesu, ona wavova vo: “O madia mame i vanga luzolo lwa ndiona wantuma, yamanisa mpe salu kiandi.”—Yoa. 4:34.