1-2. Hi kuya hi Lisimu 34:8, zvini hi nga mahako kasi hi zvi wona ku Jehovha mu nene?

 HI NGA alakanyela ku a wokari a ku nyika nchumu aku gana, kuveni a wu se tshuka u ci ringa! U nga zama ku tiva zvokari hi nchumu lowo hi ku wu cuwuka, ku wu femba, ku wutisa lezvi va bhikisako zvona, kutani ku wutisa van’wani a ku ci va tsakisile ke. Hambulezvo, a ndlela ya yi nene kasi ku tiva ku ca ku tsakisa kutani ahihi, ku ci ringa.

² Hi nga gondza zvokari hi wunene ka Jehovha hi ku lera Bhibhiliya ni mabhuku ya hina ni kuzwa van’wani na va tlhamusela lezvi Jehovha a nga va katekisisa zvona. Hambulezvo, kasi hi zwisisa ku Jehovha mu nene zvo kota kwihi, zvi lava ku hi ‘ringa’ wunene gakwe ha hoce. (Lera Lisimu 34:8.) A hi woneni cikombiso ca lezvi hi nga mahisako zvona. A hi zvi veke laha ka ku u lava ku sangula ku tirela Jehovha ntirweni wa cikhati contlhe, kanilezvi zvi lava ku u ranga hi ku olovisa wutomi ga wena. Kuzvilava u lerile makhati yo tala a citsumbiso ca Jesu ca ku Jehovha i ta va nyika lezvi zvi lavekako lava va rangisako Mufumo, kanilezvi wena a wu se ci wona citsumbiso leci na ci tatiseka ka wena. (Mat. 6:33) Hambulezvo, hi ku tsumba lezvi Jesu a nga wula, u sangula ku hungula mali u gastarako, u hungula cikhati u mbhetako ntirweni wa ku ti hanyisa, u sangula ku veka kupima ntirweni wa kuchumayela. Laha u mahako lezvo, u sangula ku zvizwa hi wece a ku hakunene Jehovha wa hi nyika lezvi zvi lavekako. Ka cikhati leco, wo ‘ringa’ ha wece u zvizwa ku Jehovha mu nene.

3. Hi kuya hi Lisimu 16:1, 2, Jehovha mu nene ka vamani?

³ Jehovha mu “nene ka vontlhe”, hambu ni ka lava va kalako va nga mu tivi. (Lis. 145:9; Mat. 5:45) Kanilezvi, lava va mu randzako  va tlhela va mu tirela hi muhefemulo wontlhe i va nyika makatekwa ya talela ka cima. (Lera Lisimu 16:1, 2.) A hi woneni zvilo zvo kari zva zvi nene lezvi Jehovha a hi maheleko.

4. Zvilo muni zva zvi nene lezvi Jehovha a nyikako lava va sangulileko kuva vanghana vakwe?

⁴ Khati ni khati hi tirisako lezvi Jehovha a hi gondzisako, ha vhuneka wutomini ga hina. Hi cikombiso, laha hi nga gondza hi tiva Jehovha hi tlhela hi mu randza, i hi vhunile ku tsika ku pimisa ni ku maha zvilo zvi nga mu tsakisiko— lezvi zvi nga hi hambanisa naye. (Kol. 1:21) A cikhati hi nga ti nyikela ka Jehovha kambe hi bhabhatiswa i hi nyikile zvilo zvin’wani zva zvi nene, zvo kota livhalo li basileko ni ku vhumela ku hiva ni wunghana ga hombe naye. — 1 Ped. 3:21.

5. Jehovha i kombisisa kuyini wunene gakwe ka hina ntirweni wa kuchumayela?

⁵ Hi simama ku wona wunene ga Jehovha laha hi chumayelako. U munhu wa tingana ke? A malandza yo tala ya Jehovha ma ni tingana. Na u nga seva nandza ga Jehovha ne u wa nga lori ku u nga tshuka u nghena laha mutini wa munhu wa ku ne a wu mu tivi, u mu chumayela mahungu yo kala ma nga tolovelekangi. Hambulezvo zvezvi, u zvi maha hi kukhandzakanya. A hi lezvo basi, Jehovha i ku vhuna ku u wuzwa kunandziha a ntiro wa kuchumayela! Wa zvi wona kambe ku Jehovha wa ku vhuna hi tindlela tin’wani. Wa ku vhuna ku u simama u rulile loku a wokari a ku hlamula zva hava kuchumayeleni. Wa ku vhuna ku u alakanya mutsalo walowu u wu lavako kasi ku lerela munhu a kombisako kutsakela. I ku vhuna ku simama u chumayela kambe hambu loku a vanhu va lomu cipandzeni ca n’wina va ala ku chumayelwa. — Jer. 20:7-9.

6. Lezvi Jehovha a hi gondzisako zvi kombisa kuyini a ku mu nene?

⁶ Jehovha kambe i kombisa ku mu nene hi ku hi gondzisa ku chumayela. (Joh. 6:45) Mutlhanganweni wa cikari ka vhiki, hi wona mikombiso yi longiselweko khwatsi yi hi vhunako ku tiva co wula kuchumayeleni, hi tlhela hi kuciwa ku yi tirisa. Kusanguleni, zvi nga hi karatelanyana a ku sangula chumayelela giswa. Kanilezvi loku hi ti karata hi maha lezvo, hi nga pola lezvaku a chumayelela lego ga vhuna nguvhu ka vanhu va lomu cipandzeni ca hina. Mitlhanganweni ni migotsovanyanweni, ha kuciwa ku chumayela hi tindlela ta ku hi wa nga se tshuka hi ti ringisa. Lezvo zvonawu zvi lava ku hi maha zvilo hi nga kala ku zvi tolovela. Kanilezvi loku hi maha lezvo, ho vhulula ndlela ya ku Jehovha a hi katekisa. Zvezvi a hi woneni a makatekwa yo kari hi ma kumako loku hi sangula ku tirela Jehovha hi tindlela ta ku hi wa nga se ti ringisa, na ku nga khataliseki a zviyimo zva hina. Hi ta guma hi wona tindlela to kari ta ku hi andzisa ntiro wa hina wa kuchumayela.

7. Makatekwa muni hi ma kumako loku hi ti karatela ku andzisa ntiro wa hina wo chumayela?

⁷ Hi tiyisa wunghana ga hina na Jehovha. Wona cikombiso ca dhota ga ku hi Samuweli, * gi tirako ni sati wa gona le Colômbia. A vamakabye lava va wa tira wuphayona laha bandleni gabye, niku va wa tsaka nguvhu hi ntiro wabye; kanilezvi va wa lava ku engetela ntiro wabye hi ku vhunetela ka bandla gi nga hi ni cilaveko. Kasi va tatisa kungo gabye zvi wa lava ku va tsika ku maha zvilo zvo kari va nga zvi randza. Samuweli i wula lezvi: “Hi no tirisa Matewu 6:33, hi tsika ku xava zvilo zvi nga hiko cilaveko. Kanilezvi, leci ci nga hi karatela nguvhu ku rura hi siya muti wa hina. A muti wa hina wu wa tshamisile zvalezvi hi nga zvi lavisa zvona, niku hi wa nga dhevhi nchumu laha ka wona.” A cikhati va nga rura, va no pola lezvaku kasi va ti  hanyisa ku wa laveka mali ya yitsongwani nguvhu a ku hundza kale. Samuweli i amba lawa: “Hi zvi wonile lezvi Jehovha a nga hi rangelisa zvona ni lezvi a nga hi katekisisa zvona. Ha zvizwa a ku Jehovha wa xalala hi hina a tlhela a hi randza hi ndlela ya ku hi wa nga se tshuka hi zvizwa.” Wena ke, u nga zvi kota ku andzisa ntiro wa wena hi ndlela yo kari? Loku u maha lezvo, tiyiseka lezvaku a wunghana ga wena na Jehovha gi ta tiya nguvhu a tlhela a ku hlayisa. — Lis. 18:25.

8. Hi gondza yini ka lezvi zvi nga wuliwa hi Ivan na Vhitoriya?

⁸ Hi kuma litsako ntirweni wa hina. Wona lezvi zvi nga wuliwa hi Ivan na Vhitoriya, va nga nuna ni sati va tirako le Quirguistão. Va no olovisa wutomi gabye kasi zvi koteka ku va ti nyikela ka ni cihi ciavelo, a ku patsa ni ka ntiro wa kuaka. Ivan i wula lezvi: “Ciavelo ni ciavelo hi nga nyikiwa, hi wo ti tsitsirita. Hambu lezvi siku ni siku gi nga phuma na hi karele, hi wa xalala hi tlhela hiva ni kurula hi ku tiva lezvaku hi wa tirele Jehovha hi ntamu wa hina wontlhe. Hi wa tsaka kambe hi vanghana lava hi nga va kumile ntirweni lowo ni zvilo zva zvi nene lezvi hi nga zvi hanya.” — Mar. 10:29, 30.

9. Zvini lezvi a makabye wo kari a nga ka ciyimo co bindza a nga maha kasi ku andzisa ntiro wakwe wo chumayela? Makatekwa muni a ma kumileko?

⁹ Ntirweni wa Jehovha hi kuma litsako hambu loku hi kumana ni zvikarato. Hi cikombiso, a makabye wo kari wa lomu Afrika wa ku hi Marcela, wo khosahala a tlhela a felwa hi nuna, i no reformara ntirweni wakwe wa wudhokodhela a teka wuphayona. A makabye loyi i ni mababyi yo bayisa nguvhu kambe ma mahako ku zvi karata ku a famba. Hi muti ni muti o kota ku chumayela hora yin’we basi. Kanilezvi wa zvi kota ku chumayela cikhati co leha hi cikarinyana kutani meza ya mabhuku lomu ko tala vanhu. I na ni zvigondzo ni marevhizita yo tala, lava a vokari va vona a yako hi ku va fonela. Cini ci nga mu kuca ku engetela ntiro wakwe wa kuchumayela? I tlhamusela lezvi: “Ndzi mu randza nguvhu Jehovha na Jesu. Ndzi tolovela ku khongela ka Jehovha kambe kasi a ndzi vhuna ku maha zvotala hi laha ndzi zvi kotako hi kona ntirweni wakwe.” — Mat. 22:36, 37.

10. Hi kuya hi 1 Pedro 5:10, zvini lezvi Jehovha a va mahelako lava va ti nyikelako kasi va mu tirela hi tindlela tin’wani?

¹⁰ Jehovha i engetela ku hi gondzisa. Kenny, a nga phayona le Maurícias, i zvi wonile ha yece lezvo. A cikhati a nga gondza lisine, i no tsika Univhersidhadhe, a bhabhatiswa, a nghenela ntiro wa cikhati contlhe. I wula lezvi: “Ndzi no zama ku tekelela Isaya, loyi a ngaku: ‘Hi mina, ruma mina.’” (Isa. 6:8) Kenny i mahile zvilo zvo tala ntirweni wa kuaka a tlhela a vhunetela ku hundzulusela mabhuku ya hina hi lirimi lakwe la mabeleko. I tlhamusela lezvi: “Ndzi gondzisilwe zvilo zvi nga ndzi vhuna ku maha mitiro leyi ndzi nga nyikiwa.” A nga gondzangi ku maha mitiro leyo zvi gama kwalaho. I engeta aku: “Ndzi tivile ni lezvi ndzi nga kala ndzi nga zvi koti ku maha, ndzi tlhela ndzi gondza matshamela lawa ma nga laveka kasi ndziva nandza ga gi nene ga Jehovha.” (Lera 1 Pedro 5:10.) Wena ke, a wu nge zvi koti a ku cicanyana zvokari ka ciyimo ca wena kasi Jehovha a ku gondzisa a ta ku tirisa hi tindlela tin’wani?

11. Kutikarata muni loku a vamakabye vo kari le Coreia do Sul va ku mahileko kasi va chumayela, niku give gihi bhindzu ga kona? (Wona mufota wa kapa.)

¹¹ Hambu lava va nga va kale na va tirela Jehovha, zva laveka ku va gondzisiwa loku va sangula ku tirela Jehovha hi ndlela yo kari ya yiswa. Ndzeni ka ntungu wa COVID-19, a madhota ya bandla go kari le Coreia do Sul ma no bika lezvi: “A vokari va nga ti byela ku a va nge zvi koti ku chumayela hi kota ya ciyimo cabye, zvezvi va chumayela hi ku fonela vanhu hi videoconferência. Ku ni vamakabye vanharu va cisati va nga kwalomo ka 80 wa malembe va nga  gondza chumayelela legi va tlhela va sangula ku chumayela hi kukhandzakanya.” (Lis. 92:14, 15) A wu zvi tsakeli ku andzisa ntiro wa wena wa kuchumayela ni ku ringa u wona ku Jehovha mu nene? Wona zvokari u nga mahako kasi u tatisa mixuvo leyo.

12. Zvini lezvi Jehovha a tsumbisako lava va mu tsumbako?

¹² Gondza ku tsumba Jehovha. Jehovha i tsumbisa ku hi chululela makatekwa yo tala nguvhu loku hi mu tsumba hi tlhela hi maha zvontlhe hi zvi kotako ntirweni wakwe. (Mala. 3:10) A makabye wo kari wa le Colômbia wa ku hi Fabiola, i ma kumile a makatekwa lawa Jehovha a tsumbisako. Zvalezvi a nga bhabhatiswa i wa lava ku a tekela ku teka wuphayona ga cikhati contlhe. Kanilezvi, a nuna wakwe ni vana vabye va vanharu va wa hanya hi muholo wakwe. Laha makunu a nga chiketa malembe ya ku zvi ringana ku a reformara, i no khongotela Jehovha kasi a mu vhuna. I tlhamusela lezvi: “Kasi a munhu a kuma mali ya peceni zvi teka cikhati co leha nguvhu. Kanilezvi loku ndzi kombele leyi ya mina, ku no hundza hweti basi va ndzi nyika. Zvi waya hi ku khwatsi cihlamaliso!” Andzhako ka tihweti timbiri, i no sangula ku tira kota phayona. Zvezvi i kwalomo ka 70 wa malembe niku i na ni 20 wa malembe na a tira kota phayona. Ndzeni ka malembe lawa, i gondzisile 8 wa vanhu kala kuza va bhabhatiswa. I wula lezvi: “Hambu lezvi ndzi tshukako ndzi mbhela ntamu, Jehovha wa ndzi vhuna ku simama ndzi tira kota phayona.”

13-14. Matimu muni ma nga hi vhunako ku tsumba Jehovha hi andzisa ntiro wa hina?

 ¹³ Gondza hi cikombiso ca lava va tsumbako Jehovha. A Bhibhiliya gi tele hi matimu ya vanhu va ti tsitsiritileko ntirweni wa Jehovha. A kutala kabye zvi lavile ku va ranga hi ku maha cokari hi kona Jehovha a nga va katekisa. Hi cikombiso, Jehovha i katekisile Abrahama andzhako ka loku a sukile kaya kakwe— “hambu lezvi a nga kala a nga ku tivi lomu a ngaya kona”. (Mah. 11:8) Jakobe i katekisilwe andzhako ka loku a lwile ku ku phum ni ngilozi. (Gen. 32:24-30) Laha a vaIzrayeli va nga lava ku nghena Tikweni ga Citsumbiso, ntsena andzhako ka loku a vapristi va sangulile ku nghena lomu Congweni wa Jordhani hi kona zvi nga koteka ku a vanhu va tsemakanya.— Jox. 3:14-16.

¹⁴ U nga gondza ka cikombiso ca malandza ya Jehovha ya cikhatini ca hina kambe lawa ma nga tsumba Jehovha ma andzisa ntiro wa wona. Hi cikombiso, a makabye wo kari wa ku hi Paulo ni sati wakwe, Diyana, va vhunekile nguvhu hi ku lera matimu ya vamakabye va nga andzisa ntiro wabye, vo kota lava va kumbukiwako ka tindzima leti taku: “Va lo ti hendleleta hi kuziranza.” * Paulo i wula lezvi: “Laha hi nga kari hi lera tindzima leto, zvi wo khwatsi ho sixtira munhu a gako zvakuga zvo nandziha. Laha hi nga kari hi sixtira hi noya hi zvi lava nguvhu a ku ‘ringa hi wona lezvaku Jehovha mu nene.’” Paulo na Diyana va no guma va rura va ya tira lomu ku nga ni cilaveko ca hombe. Wena ke, wa tshuka u lera a tindzima leti? Wa tshuka u sixtira a vhidhio Pregação em territórios isolados—Austrália, ni leyi yaku Pregação em Territórios Isolados: Irlanda yi nga lomu ka jw.org? Kuzvilava a mahungu lawo ma nga ku vhuna ku wona tindlela to kari ta ku u andzisa ntiro wa wena.

15. A ku hlawula khwatsi vanghana zvi nga hi vhunisa kuyini?

¹⁵ Hlawula khwatsi a vanghana va wena. Loku hi randza ku hlakana ni lava va randzako kuga zvakuga zvo kari, hi tolovela ku guma hi zvi ringawu. Ni loku hi randza ku hlakana ni lava va rangisako ntiro wa Jehovha wutomini gabye, zvi tolovela ku hinawu hi guma hi hlota tindlela ta ku maha zvotala ntirweni wa Jehovha. Sérgio ni sati wakwe Verónica va zvi hanyile lezvo. Sérgio i wula lezvi: “A maxaka ni vanghana va hina va hi kucile ku zama ku tirela Jehovha hi tindlela tiswa. Hi wonile lezvaku leci ci nga hi vhuna ku tiya hi sangula ntiro wuswa ku randza ku hlakana ni lava va rangisako Mufumo wutomini gabye.” Sérgio na Verónica zvezvi maphayona yo hlawuleka le Sérvia.

16. Kota lezvi hi zvi wonako ka mufananiso wa Jesu ka Luka 12:16-21, hikuyini hi faneleko ku ti yimisela ku ti tsona zvokari kasi hi tirela Jehovha?

¹⁶ Ti yimisele ku ti tsona zvokari kasi u tirela Jehovha. Kasi hi tsakisa Jehovha a zvizi zvi lava ku hi tsika zvontlhe hi hanya wusiwaneni go vhumala ni cipeneti. (Mutsh. 5:19, 20) Kanilezvi, loku hi nga mahi zvotala ntirweni wa Jehovha hi ku kala hi nga lavi ku tsika zvilo zvo kari hi zvi randzako, zva koteka ku na hi maha cihoxo co fana ni leci ci nga mahiwa hi wanuna wa lomu ka mufananiso wa Jesu, loyi a nga zama ku hanya mafureni, a nga hi na mhaka na Nungungulu. (Lera Luka 12:16-21.) A makabye wo kari wa le França wa ku hi Cristóvão, i wula lezvi: “Ka nguva yo kari, a cikhati co tala ndzi wa nga ci mbheti ntirweni wa Jehovha ne ku vhuna ngango wa mina.” Cristóvão ni sati wakwe va no maha ciboho ca kuva maphayona. Kanilezvi kasi va zvi kota, va wa fanele ku tsika mitiro yabye. Kasi va ti hanyisa, va no sangula ntiro wa ku basisa miti ni tihofisa va tlhela va gondza ku hanya hi mali ya yitsongwani. Va ti  zwisa kuyini lezvi va nga ti tsona zvokari kasi va teka wuphayona? Cristóvão i wula lezvi: “Zvezvi hi tsaka nguvhu hi ku chumayela. A ho ku tsaka kambe hi ku wona zvigondzani zva hina ni lava hi va mahelako marevhizita na va gondza va tiva Jehovha.”

17. Cini ci nga mahako ku zvi hi karatela ku sangula machumayelela maswa?

¹⁷ Ti yimisele ku gondza machumayelela maswa. (Miti. 17:16, 17; 20:20, 21) A phayona go kari ga le Estados Unidos ga ku hi Sheila zvi lavile ku gi cica machumayelela ya gona ndzeni ka ntungu wa COVID-19. Kusanguleni i wa chavanyana ku sangula ku chumayela hi fone. Hambulezvo, zvalezvi a nga gondza ndzeni ka vhiki go hlawuleka i no sangula ku chumayela hi fone hi kukhandzakanya. I wula lezvi: “Kusanguleni zvi wa chavisa; kanilezvi zvezvi zvi ndzi nandzihela zva ku hewena! Hi chumayela vanhu vo tala a ku hundza a cikhati hi nga famba hi muti ni muti!”

18. Cini ci nga hi vhunako loku hi kumana ni zvikarato laha hi zamako ku maha zvotala ntirweni wa Jehovha?

¹⁸ Ti vekele mixuvo u tlhela u zama ku yi tatisa. Loku hi kumana ni zvikarato, hi khongela ka Jehovha hi mbilu yontlhe hi kombela ku a hi vhuna ku tiva co maha ka ciyimo leco. (Mav. 3:21) Sónia, a tirako kota phayona ga cikhati contlhe ka ntlawa wa lirimi la ciRomênia le Europa, i wula lezvi: “Ndzi randza ku tsala mixuvo ya mina laha ka phepha ndzi guma ndzi yi nameka ka wutshamu ga ku ndzi gi wona ni ka cihi cikhati. Laha ka meza ya mina, ndzi dhezenyarile maruwa mambiri ma yako ka wutshamu go hambana. Loku ndzi lava ku maha ciboho, ndzi cuwuka dhezenyu lowo ndzi ti wutisa ku a ciboho leco ci ta ndzi vhuna ku tatisa mixuvo ya mina ke.” Loku Sónia a kumana ni zvikarato i ti karatela kuva ni mawonela ma nene. I wula lezvi: “Loku a ciyimo ci cica, zvi le ka mina a ku ndzi ta ci wonisa kuyini a ciyimo leco; ndzi ta ci wona kota cigodho ci ndzi vhalelako ndlela kutani ndzi ta ci wona kota bhulaho gi ndzi vhunako ku tsemakanya ndzi tatisa mixuvo ya mina ke. Zvontlhe zvi le ka mina.”

19. Zvini hi faneleko ku ti yimisela ku maha?

¹⁹ Jehovha wa hi katekisa hi tindlela to tala. Hi nga kombisa ku ha ma bonga makatekwa lawo hi ku maha zvontlhe hi zvi kotako kasi ku mu dhumisa. (Mah. 13:15) Lezvo zvi patsa ku gondza tindlela tiswa ta ku andzisa ntiro wa hina. Lezvo zvi ta maha ku hiva ka ciyimo ca ku Jehovha a hi nyika makatekwa man’wani yo tala nguvhu. Siku ni siku, a hi hloteni tindlela ta ku ‘ringa hi wona lezvaku Jehovha mu nene.’ Loku hi maha lezvo, hi ta fana na Jesu, loyi a ngaku: “A zvakuga zva mina ku maha kurandza ka loyi a ndzi rumileko ni ku mbheta a ntiro wakwe.” — Joh. 4:34.