1-2. (a) Dawˬdaˬ 16:31-ahˇ haw ngeh saˇ jaˇ ziꞈ˗eu aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? (b) Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ naˇ haˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ja sawˇ˗eu nga?

 Aˬmeˬliˇkaˬ miˇ kʼahˬ Aˬkeˬsaˬ gahˬ kaˬ, aˇ yehˆ yaˇ kmˇ˗euˬ gaˇ ma˗ahˇ kʼaˬ lo sehˇ deuˬ mawˇ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ kʼaˬ lo sehˇ teu naˇ, maˬ ya jeˬ˗euˬ siˬ miˇ neh teu gaˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ iˇ tsehˆ laˇ tsehˆ luꞈ kʼawꞈ, teu˗aˬ kʼaˬ lo sehˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ tiˬ gʼaˬ˗iˬ maˬ siˬ nya˗a.

² Saˇ jaˇ ziꞈ˗eu aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ jiˇ kʼaˬ loˬ sehˇ teu deuˬ loꞈ˗ehˇ aˇ poeˬ baw dui dui˗eu meh. Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ deuˬ˗euˬ pyuˇ˗iˇ taˬ˗euˬ tsehˆ kahˇ˗ahˇ shuiˇ uˬ kʼoˆ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ taˬ˗euˬ meh. (Dawˬdaˬ 16:31-ahˇ gui; 20:29) Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui aˇ poeˬ baw˗eu jeˬ teu˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ maˬ haw naˇ, maˬ mawˇ nya ni kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Zaˬ guˬ deuˬ aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw naˇ, sehˇ naˆ maˬ tseˇ muiˬ˗eu jeˬ za˗eu meh. Heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ smˇ hmˬ˗ahˇ ja sawˇ ma. Yeˬhawˇbaˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh aˇ poeˬ baw˗eu sehˇ lehˇ haw˗eu nga? Aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ˗eu nga? Aˬ dui aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ jahˇ nya˗eu nga?

3. Ja ceuˬ 92:12-15-ahˇ haw ngeh Yeˬhawˇbaˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh aˇ poeˬ taˬ baw˗eu nga?

³ Saˇ jaˇ ziꞈ˗eu aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˇ poeˬ baw dui dui˗eu meh. Nui ma˗ahˇ haw˗eu Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ˗aˬ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ laꞈ kʼoeˇ jaˆ˗eu muiˬ˗eu jeˬ˗ahˇ haw mawˇ˗awˇ, aˇ poeˬ taˬ baw˗eu meh. Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ mˇ˗euˬ gaˇ neh za˗euˬ zaˬ siˬ nui gahˇ deuˬ˗ahˇ zaˬ guˬ deuˬ˗ahˇ mehˬ nehˬ gaˇ ya mawˇ ngeh, Miˬyehˇ laˬ kʼaˬ cehˇ dui dui˗eu meh. (Yawˇbaˆ 12:12; Dawˬdaˬ 1:1-4) Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ kamˬ  daˬ coeˇ˗eu jeˬ˗ahˇ jiˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu meh. (Maˬlaˬkiˇ 3:16) Aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ shaˬ zahˬ gʼawˬ mya jeˬ keuˆ le kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ jah˗eu jeˬ maˬ poˆ maˬ paˇ laˇ˗euˬ uˬ taꞈ, Miˬyehˇ˗ahˇ siˬ nya dahˬ beh laˇ ngeh naˆ maˬ tseˇ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ ziꞈ dzehˬ laˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ “bawˇ mawˬ mawˬ laˇ ngeh keuˆ ni” Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ myahˇ˗ahˇ leh jeh˗awˇ tsaꞈ gaˬ˗eu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ gaˬ dui dui˗eu meh.—Ja ceuˬ 92:12-15-ahˇ gui.

4. Aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ bi ahˇ laˇ˗eu jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga?

⁴ Nawˇ aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ naˇ, dzeuˇ laꞈ ngeh nawˬ neh mˇ yaꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ maˬ ngehˇ˗a lehˇ noeˬ taˬ luꞈ˗uˇ. (Heˬbyehˇ 6:10) Nawˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ leh jeh˗awˇ caw ba nehˬ gaˇ Yeˬhawˇbaˬ nui kʼahˇ shiˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ nawˇ shaˬ zahˬ gʼawˬ mya jeˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, nui ma nyiˇ nui ma cawˆ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, daˬ dzeuˇ oˇ dzeuˇ laꞈ˗awˇ, tsaˬ˗eu dawˇ˗eu Jaˇliꞈ zahˇ˗ahˇ dehꞈ caw˗euˬ uˬ taꞈ, huiˬ˗eu gaˇ gʼawˬ mya jeˬ mˇ yaꞈ˗awˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ jiˇ dzaw nehˬ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ nehˬ˗ehˇ miˇ ni, kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh caw teh˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ luꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ jiˇ gʼaˬ biꞈ˗euˬ meh. Nawˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ gaˬ dui dui˗eu meh. Miˬyehˇ “muiˬ˗eu shawˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ byehˇ dzeh˗eu maˬ baw˗a.” (Ja ceuˬ 37:28) “Uˬ duˬ pyuˇ le ngeh keuˆ ni naw maꞈ˗ahˇ ngaˇ bo saˆ haw piˇ nehˬ ma” lehˇ jiˇ kamˬ taˬ˗euˬ meh. (Iˇsaˬyaˇ 46:4) Teu miˇ neh nawˇ aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ miˇ neh Miˬyehˇ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ tiˬ jeˬ˗iˬ gaˇ dahˇ maˬ paˇ tsoeˬ miˇ˗a lehˇ taˬ noeˬ. Nawˇ˗aˬ aˇ yeˇ huiˬ dui dui˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ luꞈ˗a siˬ.

5. Aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ aˬ jeˬ˗ahˇ maˬ ya ngehˇ˗eu nga?

⁵ Aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ Miˬyehˇ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ gʼawˬ mya jeˬ lehˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ luꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ gaˇ hu loꞈ˗ehˇ gʼaˬ maˬ paˇ kʼaˆ˗euˬ kʼawꞈ ni, puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ jeˬ gʼawˬ mya ni jaˆ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ gʼawˬ mya jeˬ lehˇ zmˬ daˆ leꞈ nya meh. Nymˬ˗mˇ aˬ dui gaˇ hu hawˇ˗eu nymˬ˗mˇ saˇ ka˗euˬ gaˇ kawˆ tiˬ deuˬ na˗ahˇ haw kaˇ˗euˇ.

6-7. Saˇ jaˇ ziꞈ˗eu baˬ da neh guiˬ lahˬ za˗euˬ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ tiˬ deuˬ na˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ehˇ haw.

⁶ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ, aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ kʼawꞈ ni Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ leh jeh˗awˇ mˇ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu gʼawˬ mya gʼaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ ahˇ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Moˇseˬ aˇ kʼoꞈ yehꞈ tseˇ kʼoꞈ heu kaˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ  bawˇlawˇpeh hawˇ˗eu, Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu aˬ yuiꞈ˗euˬ gaˇ heu˗ahˇ mˇ dahˬ beh laˇ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ Daˬyeˬlaˆ˗ahˇ jiˇ gʼoeˬ tseˇ kʼoꞈ dzehˬ˗iˇ ngeh keuˆ ni bawˇlawˇpeh biꞈ geuꞈ luꞈ˗a siˬ. Kʼoeˇ naˇ, gʼaˬ kʼehˇ Yoˇhaˬ jiˇ aˇ kʼoꞈ gʼoeˬ tseˇ kʼoꞈ dzehˬ˗iˇ neh hawˇ˗eu Pah mehˬ˗eu sahˬ boꞈ boꞈ˗eu gʼaˇ duˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ neh bi sheuˬ gʼeh˗euˬ gaˇ duˇ˗eu meh.

⁷ Saˇ jaˇ ziꞈ˗eu tsawˇ haˬ gʼawˬ mya gʼaˬ tsawˇ myahˇ maˬ doˆ˗a. Teu miˇ neh aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ noeˬ taˬ nya˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ naˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ haw mawˇ˗awˇ guiˬ lahˬ biꞈ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ “Miˬyehˇ˗ahˇ guˆ˗eu nui ma ahˇ˗eu tsawˇ haˬ yaw muiˬ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu” Suˇmoˬ˗euˬ gaˇ kawˆ ui cuiˆ ahˇ˗eu tehꞈ meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ naˇ aˬ yawꞈ aˬ suˇ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ yaw muiˬ˗ehˇ siˬ nya˗awˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ zaˬ nahˬ Yeˬsuˇ˗ahˇ bi mawˇ˗euˬ uˬ taꞈ, zaˬ nahˬ hawˇ˗eu aˬ ma˗euˬ gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ ngehˬ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ jiˇ biꞈ nehˬ˗euˬ meh. (Luˇkaꞈ 2:22, 25-35) Miˬ coeˬ miˬ ma pyeuꞈ˗eu bawˇlawˇpeh ma Aˬnaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ yawꞈ aˇ kʼoꞈ yehꞈ tseˇ oeˬ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ kʼawꞈ ni “uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma˗ahˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ gʼawˬ˗iˇ”˗eu miˇ neh guiˬ lahˬ za˗awˇ, zaˬ nahˬ Yeˬsuˇ˗ahˇ jiˇ ya mawˇ˗euˬ meh. Suˇmoˬ hawˇ˗eu Aˬnaˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˇ poeˬ baw dui dui˗eu meh.—Luˇkaꞈ 2:36-38.

8-9. Miˬ coeˬ miˬ ma deuˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba daˆ leꞈ luꞈ˗eu nga?

⁸ Nymˬ˗mˇ iˬ nah, saˇ jaˇ ziꞈ˗eu aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ gʼawˬ mya gʼaˬ zaˬ guˬ deuˬ dzaw geuꞈ nya paˬ˗ehˇ yaw dehꞈ dehꞈ luꞈ˗eu meh. Mehˇ nmˇ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu Lawˇiˆ Diˇdeuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ yawꞈ Kehˇnaˬdaˬ˗ahˇ dzehˬ˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ geuꞈ˗iˇ ngeh nyiˬ tseˇ tiꞈ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ tehꞈ˗a siˬ. Aˇ nah naˇ aˬ yawꞈ˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ Jawˬ nehˬ˗ehˇ aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gaˇ gʼawˬ mya kʼoꞈ mˇ˗awˇ, Kehˇnaˬdaˬ Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ jiˇ nyiˬ tseˇ kʼoꞈ dzehˬ ni mˇ˗euˬ meh. Lawˇiˆ ngaˬ tseˇ yehꞈ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ ngeh hawˇ˗eu Yu ke˗le miˇ kʼahˬ˗ahˇ gaˇ ya mˇ˗iˇ nga lehˇ ehˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ nyaꞈ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗euˬ nga? Aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ miˇ neh aˬ cawˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ maˬ paˇ mˇ˗iˇ coeˇ miˬ˗a lehˇ noeˬ ngaˇ laˬ? Maˬ, maˬ noeˬ˗a. Gaˇ teu˗ahˇ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ ha geuꞈ˗euˬ meh. Jawˬ Yu ke˗le miˇ kʼahˬ˗euˬ Saˇ naˇ˗euˬ gawˬmiˬtiˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tiˬ gʼaˬ ya geuꞈ˗euˬ meh. Teu gaˇ neh shiꞈ kʼoꞈ naˇ Jawˬ shiˇ˗euˬ meh. Lawˇiˆ, teu gaˇ jawˇ daˆ leꞈ˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ˗euˬ meh. Nymˬ˗mˇ aˬ yawꞈ yehꞈ tseˇ tiꞈ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ kʼawꞈ, Yu ke˗le˗euˬ Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ gaˇ mˇ luꞈ˗a siˬ. Teu gaˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ jiˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ˗eu meh.

⁹ Mehˇ nmˇ Lawˇiˆ loꞈ˗ehˇ duˇ ni miˬ coeˬ miˬ ma deuˬ, yaw beh yawˬ ha˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ jawˇ ngeh loꞈ˗ehˇ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ neh nui ma ahˇ˗eu jeˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ paˇ za˗euˬ kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ maˇ diˇ naˇ mehˇ nmˇ heu deuˬ aˇ poeˬ baw dui dui luꞈ meh siˬ. Kʼaˬ dzeˇ zaˬ˗ahˇ uˬ taꞈ gʼawˬ mya kʼoꞈ caw ba nehˬ˗awˇ, saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ mˇ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ aˇ poeˬ taˬ baw dui dui˗eu meh. (1 Tiˆmoˇseˬ 5:3) Heu naˇ zaˬ guˬ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ dui dui˗eu jeˬ pyeuꞈ ngaˇ˗a.

10. Mehˇ nmˇ Toˬniˬ aˬ joˆ˗ehˇ dehꞈ mehˬ˗euˬ nga?

¹⁰ Tsawˇ mawˬ˗ahˇ haw saˆ˗eu jawˇ duˬ˗ahˇ jawˇ˗eu saˇ jaˇ ziꞈ˗eu aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ gʼawˬ mya gʼaˬ jiˇ aˇ poeˬ baw dui dui˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, mehˇ nmˇ Toˬniˬ teu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu jawˇ  duˬ˗ahˇ jawˇ˗eu meh. 1942 kʼoꞈ, Yehꞈ siˬ ba la˗ahˇ aˬ yawꞈ nyiˬ tseˇ kʼoꞈ kʼawˆ ngeh, Aˬmeˬliˇkaˬ miˇ kʼahˬ Peˬsiˬgʼoeˬniˬ˗yaˬ gahˬ kaˬ˗ahˇ iˇ cuꞈ shawˇ˗euˬ meh. Tiˬ kʼehˬ naˇ aˬ yawꞈ tiˬ paw tiˇ paw gʼaˬ baꞈ maˬ baꞈ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, tawˬ˗ahˇ nyiˬ kʼoꞈ taꞈ ba la koꞈ siˬ ya ahˇ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ˗euˬ miˬ zaˬ Heˇdaˬ nehˬ˗ehˇ zaˬ nyiˬ gʼaˬ˗ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ laꞈ kʼoeˇ cu huiˬ˗euˬ meh. Aˇ nah aˇ yamˬ heu laꞈ kʼoeˇ aˬ yawꞈ aˇ muˇ smˬ muˇ˗ahˇ ja uˇ˗eu aˬ yuiꞈ gʼaˬ geuꞈ laꞈ˗euˬ uˬ taꞈ, tiˬ nah mehˬ bawˬ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu aˬ yuiꞈ jiˇ geuꞈ˗euˬ meh. Tawˬ laꞈ kʼoeˇ Jaˇliꞈ mehˬ iˇ˗eu uˬ taꞈ, mehˬ bawˬ lawˬ muˇ jiˇ jahˇ˗eu meh. Nymˬ˗mˇ aˬ yawꞈ gʼoeˬ tseˇ yehꞈ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ kʼawꞈ ni, gʼaˬ naˬ naˬ˗eu maˬ shaˇ noeˬ˗a. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh mˇ luꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ yawˬ ha jawˇ kʼahˬ˗ahˇ˗euˬ aˇ muˇ nehˬ˗ehˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ gm leˇ˗awˇ mˇ˗eu meh.

11. Aˬ dui aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ nya˗eu nga?

¹¹ Aˬ dui aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˇ poeˬ aˬ joˆ˗ehˇ taˬ baw nya˗eu nga? Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˇ muˇ˗euˬ gaˇ deuˬ˗ahˇ mˇ nya ni kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh ya caw ba nehˬ˗eu meh. Aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ jawˇ gaˇ gʼa˗iˇ˗awˇ neh maˬ ehˇ, naˬ gaˬ paw neh ngehˬ cawˬ˗eu maˬ ehˇ, biˬdiˬoˬ paw neh ngehˬ cawˬ˗eu maˬ ehˇ, heu neh aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ nui ma ahˇ˗eu lehˇ mˇ mawˇ nya˗eu meh. Aˬ dui aˇ muˇ nehˬ˗ehˇ gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ jawˇ˗eu aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ ngehˬ gʼeh nehˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Aˬ dui maˬ noeˬ gahˇ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ maˬ haw cawˬ ni gʼeh nya˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ laꞈ kʼoeˇ tiˬ gʼaˬ na˗aˬ yawˬ ha˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ maˬ dzawˇ nehˬ shaꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya˗awˇ, dzawˇ nehˬ˗eu maˬ tsaˬ nya lehˇ noeˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ aˇ yamˬ biꞈ˗awˇ aˬ yawꞈ maꞈ nehˬ˗ehˇ ya ngehˬ cawˬ˗eu meh. Aˬ dui laˬ kʼaˬ cehˇ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu aˬ yawꞈ maꞈ neh puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ naˇ haˬ naˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ gʼawˬ mya ni za˗eu meh.

12. Aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ poˆ mawˇ nya˗eu nga?

¹² Aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui dzaw geuꞈ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu saˇ jaˇ ziꞈ˗eu aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ gʼawˬ mya gʼaˬ jawˇ˗eu meh. Aˬmeˬliˇkaˬ miˇ kʼahˬ Niˬ˗yuˇ Jaˬsiˬ aˇ muˇ˗ahˇ mehˇ nmˇ Hehˇliˬ˗yehˬ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ gʼawˬ mya kʼoꞈ mˇ˗euˬ meh. Aˇ nah naˇ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ buˇ nehˬ˗ehˇ jawˇ˗iˇ˗euˬ meh. Aˇ muˇ yaw shuiꞈ˗ahˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ Hehˇliˬ˗yehˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ laˇ ni leh jeh˗eu miˇ neh aˬ yawꞈ naˇ aˇ poeˬ baw dui dui˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ ngaˇ lehˇ ya siˬ˗euˬ meh. Hehˇliˬ˗yehˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ 1925 kʼoꞈ˗ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ˗ahˇ ya siˬ nya laˇ˗awˇ, Miˬyehˇ gaˇ mˇ ngeh ya puˬ ya mawˇ haw˗euˬ jeˬ dzawˇ nehˬ˗awˇ gʼaˬ biꞈ˗eu meh. Teu ngeh tsaꞈ gaˬ˗iˇ ngeh nyehꞈ laˇ nya˗eu miˇ neh, aˬ myah luꞈ seuˬ joˆ kahˬ ya dawˆ ahˇ taˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ 1933-ahˇ tawˬ˗ahˇ nyiˬ poˆ bi nyehꞈ ahˇ haw˗euˬ meh. Nyiˬ poˆ luꞈ tawˬ˗ahˇ jawˇ nah tiˬ jaw ya ahˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ tawˬ˗ahˇ uˇ luꞈ ngeh saˇ kiˇ maˬ ngeuˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ maˬ ehˇ, zaˬ smˇ gaˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, ngehˬ gʼeh nehˬ˗euˬ meh. Hehˇliˬ˗yehˬ loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu saˇ jaˇ ziꞈ˗eu aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ naˇ aˇ poeˬ baw dui dui˗eu deuˬ pyeuꞈ meh.

13. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ jeˬ ya siˬ˗eu nga?

¹³ Aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu jawˇ duˬ za taˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ naˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ hawˇ˗eu aˇ maꞈ aˇ muˇ˗ahˇ guiˬ lahˬ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ˗eu lehˇ yawˬ ha˗euˬ myaˆ neh ya mawˇ˗awˇ, yawˬ ha˗euˬ yawˬ lehˬ˗ahˇ neh dzaw geuꞈ˗euˬ deuˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ “zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ lawˇ baˬ” lehˇ ya haw˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ neh dzaw geuꞈ nya˗eu meh. (Dawˬdaˬ 18:4) Aˬ dui aˇ yamˬ yuˇ˗awˇ aˬ yawꞈ maꞈ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ laˇ ni leh jeh naˇ, nui jah gʼaˬ kʼaˆ laˇ˗eu uˬ taꞈ, gʼawˬ mya jeˬ ya siˬ nya laˇ˗eu meh.

14. Dawˬmehˬmehˬ˗eu 32:7-ahˇ zaˬ guˬ deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ jahˇ lehˇ gʼaˬ biꞈ taˬ˗euˬ nga?

¹⁴ Aˬ dui aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ yawˬ ha jawˇ paw neh dahˬ beh˗awˇ jeˬ hu ya ngehˬ cawˬ iˇ˗eu meh. (Dawˬmehˬmehˬ˗eu 32:7-ahˇ gui.) Aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ deuˬ˗aˬ, myaˆ nuiˆ yaw kʼaˆ˗ehˇ  maˬ paˇ mui˗awˇ, yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ iˇ maˬ laˇ nya˗eu uˬ taꞈ, dawˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ paˇ ngehˬ lawˆ nya˗euˬ kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ nui ma naˇ, zaˬ guˬ tehꞈ˗a siˬ. Aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ mehˬ shi tsawˇ myahˇ muiˬ˗eu deuˬ pyeuꞈ meh. (Dawˬtsoˆ 7:1) Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh aˇ poeˬ taˬ baw˗eu lehˇ taˬ ngehˇ. Aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ taˬ huiˬ˗awˬ. Eˇliˇshehˇ loꞈ˗ehˇ gʼeh˗awˬ. Aˬ yawꞈ aˇ saˬ saˬ ngeh nah˗ahˇ keuˆ ni Eˇliˇyaˆ gaˇ dzeˇ bi jawˇ laꞈ lehˇ maˬ za kʼoeˇ za keuˆ ni shaˇ˗euˬ meh. Eˇliˇshehˇ Eˇliˇyaˆ˗ahˇ “nawˬ˗ahˇ ngaˇ maˬ gʼawˬ˗iˇ” lehˇ smˬ poˆ keuˆ ni ehˇ nehˬ˗euˬ meh.—2 Sahˬpaˬ 2:2, 4, 6.

15. Aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ jeˇ lehˇ naˇ haˬ nya˗eu nga?

¹⁵ Aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ yaw zeu baw˗eu laꞈ kʼoeˇ naˇ haˬ˗eu heu neh, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ maˇ diˇ nui ma ahˇ˗eu lehˇ ya mˇ mawˇ˗eu meh. (Dawˬdaˬ 1:5; 20:5; 1 Tiˆmoˇseˬ 5:1, 2) “Nawˇ zaˬ guˬ ngeh heu˗aˬ, yaw tsaˬ yaw dawˇ ngaˇ lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh jah ziꞈ laˇ˗euˬ nya?” “Aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ jeˬ baˬ da neh Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ dzehˬ laˇ nya?” “Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ laꞈ kʼoeˇ nymˬ˗mˇ keuˆ ni laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ mˇ nya ni caw ba nehˬ˗euˬ aˬ jeˬ nya?” lehˇ maˬ siˬ˗ehˇ naˇ haˬ nya meh. (1 Tiˆmoˇseˬ 6:6-8) Aˬ yawꞈ maꞈ neh puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ jeˬ dzawˇ nehˬ ngeh yaw muiˬ˗ehˇ naˇ haˬ.

16. Zaˬ guˬ tsawˇ mawˬ yaw kaˬ dawˬ ngehˬ cawˬ ngeh nyiˬ paw luꞈ aˬ jeˬ za˗eu nga?

¹⁶ Zaˬ guˬ hawˇ˗eu tsawˇ mawˬ yaw kaˬ ngehˬ cawˬ ngeh nyiˬ paw luꞈ gʼaˬ za˗eu meh. (Loˇmaˆ 1:12) Zaˬ guˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu gaˇ mˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ ngehˬ gʼeh dah teˬ nehˬ laꞈ ngaˇ lehˇ jah ziꞈ dzehˬ laˇ˗eu meh. Aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ jiˇ mehˇ nmˇ deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ gaˬ ngaˇ lehˇ noeˬ leˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ guiˬ lahˬ˗ahˇ aˬ joˇ joˆ˗ehˇ za˗euˬ lehˇ ya dzawˇ neh ngeh laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh.

17. Saˇ jaˇ ziꞈ˗eu aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ muiˬ dzehˬ laˇ˗euˬ lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ nya˗eu nga?

¹⁷ Aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ miˇ neh zaˬ guˬ ngeh loꞈ˗ehˇ maˬ paˇ muiˬ˗euˬ kʼawꞈ ni, saˇ jaˇ ziꞈ˗eu deuˬ naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ mehˬ shi tiˬ kʼoꞈ saˇ˗iˬ tiˬ kʼoꞈ muiˬ dzehˬ laˇ luꞈ˗eu meh. (1 Teˇsaˬloˇni 1:2, 3) Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ aˇ nah aˇ yamˬ heu laꞈ kʼoeˇ Miˬyehˇ˗euˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ neh mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ ha geuꞈ˗euˬ miˇ neh meh. Aˬ dui aˇ poeˬ baw˗eu aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ siˬ nya dzehˬ laˇ niˇ jahˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ taˬ huiˬ nehˬ˗eu uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ neh dzaw geuꞈ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ maˬ ehˇ jiˇ coeˇ ni poeˬ˗eu sehˇ loꞈ˗ehˇ haw nya laˇ˗eu meh.

18. Aˬ dui nyaˆ taꞈ kawˆ˗ahˇ aˬ jeˬ gaˇ kawˆ ja sawˇ˗eu nga?

¹⁸ Aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ deuˬ hawˇ˗eu zaˬ guˬ deuˬ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ aˇ poeˬ taˬ baw naˇ, aˇ muˇ ziꞈ dah ni pyeuꞈ laˇ˗eu meh. Nyaˆ taꞈ kawˆ˗ahˇ naˇ aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ deuˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ jawˇ˗eu zaˬ guˬ deuˬ˗ahˇ aˇ poeˬ aˬ joˆ˗ehˇ taˬ baw nya˗eu nga lehˇ ja sawˇ ma.