1-2. (a) Bela’ane Minkana 16:31 asu na ô liti aval avé bia yiane yene benya bôtô ya akônda. (b) Minsili mivé bia zu yalane mie ayé’é di?

ÉYOÑE señ é ne édima é bôô tyia, é ne yené fo’o ve ane zezé akok. Ajô te, môt a ne lôte je njoñ, te bisi je.

² Aval ane señ éte, bobejañ a besita bangan be ntoo benya bôtô be ne nya édima. Kalate Zambe a ve’e nyube jap a couronne. (Lañe’e Minkana 16:31; 20:29) Ve e ne viane kui na bi taté na bia biasé bobejañ a besita be ntoo benya bôtô. Bisoé bia yem abim avé benya bôtô be ne mfi bii bi abui bibotan. Bibotan bite bia lôt akum. Ayé’é di, bia zu yalane minsili milal mi: Amu jé Yéhôva a nyane bebo bisaé bé be ntoo benya bôtô? Amu jé benya bôtô be ne mfi asu ékôane Yéhôva? Jé mbamba éve’ela wop a ne ye’ele bia?

3. Bela’ane Besam 92:12-15 na ô liti amu jé bobejañ be ntoo minnôm be ne édima mise me Yéhôva.

³ Bobejañ be ntoo minnôm be ne édima mise me Yéhôva Zambe. A kôme yeme za be né a mbamba mefulu be bili. A wô’ô mvaé éyoñ bobejañ bete ba kalane bisoé fek a ñyeman be nga bi mimbu mise be boya Nye ésaé. (Job 12:12; Min. 1:1-4) Yéhôva a nyane fe ôjibi wop. (Mal. 3:16) Ényiñe jap é nji be nkone nkon, ve mbunan wop ô nji feñelane môs éziñ. Ndi nlem jap é ne nya ngulu den a lôt éyoñ be mbe be ndôme yeme benya mejôô, a Yéhôva a nye’e be amu ba ke ôsu a lu’u jôé dé to’o “be ntoo minnôm.”​—Lañe’e Besam 92:12-15.

4. Mejô mevé me ne ve bobejañ a besita be ntoo minnôm ngule nyul?

 ⁴ Nge ô nga yômbô, tabe’e ndi na Yéhôva a vo’o vuan ésaé ése ô nga bo asu dé. (Beh. 6:10) Azukui den, wo kañete mbamba foé a ayôñ ése. A jam ete da ve Yéhôva nlem avak. Ô nga jibi abui minjuk. Mivo’o ya été mi nga ye wo lôte nkôñ. Ô nga semé memvinda me Yéhôva, a kamane benya mejôô. Ô nga be’e fe abui mimbe’e ékôane Yéhôva, a ô yañeleya abui bôt. Ô nga ve ngule ya su’u mintyendan mise ékôane Yéhôva é jaéya zu ja bo. Ô jaéya fe zu wo su’u bobejañ a besita ba ve bebien ngumba ésaé Yéhôva. Yéhôva Zambe a nye’e wo angôndô ya abui amu wo ke ôsu a kabetane nye. Yéhôva émien a ka’ale bia na “a ne te li’i mbamba be bôte bé.” (Bs. 37:28) A bo wo ngaka’a nyi: “Ma ye be’e mia akekui éyoñ ya nyup.” (És. 46:4) Ajô te, te ve’ele simesane na ô nji beta bo mfi ékôane Yéhôva amu ô ntoo nnôm. Ô ne angôndô ya édima mise mangan!

5. Jé bôte be ntoo minnôm be nji yiane vuan?

⁵ Bobejañ be ntoo minnôm be ne su’ ékôane Yéhôva nya abuii. Akusa bo be nji beta bi ngule be mbe be bili éyoñ be mbe bisoé, ve be nga yé’é abui mam be ne ye’ele bôte bevok. Yéhôva a ne ke ôsu a belane be. Ayé’é di da zu liti bia aval a nga bo de melu mvus, a aval a bo de éyoñe ji.

6-7. Bible a kobô ajô benya bôtô bevé be nga bi ébotan amu be nga wulu ba’aba’a a Yéhôva?

⁶ Bible a kobô ajô bebo bisaé be Yéhôva béziñ be nga ke ôsu a bo nye ésaé akusa bo be mbe be ntoo minnôm. Moïse a mbe môte wua y’été. A mbe a bili bebé mimbu 80 éyoñ Yéhôva a nga telé nye nkulu mejô a ntebe ôsu ya ayoñ Israël. Yéhôva a nga ke ôsu a belane nkulu mejô Daniel ane nkalane mejô wé, a too ke na a mbe a yianeya lôte mimbu 90. Nlômane Jean fe ô mbe ô yianeya lôte mimbu 90 éyoñe ô nga tili kalate Nlitan.

 ⁷ Abui bebo bisaé be Yéhôva afe e nga ke ôsu a wulu a nye ba’aba’a akusa bo na abui bôt e nji yeme be nge kobô ajô dap. Ve Yéhôva nye a nga yen ésaé jap a botane be. Éve’an é ne na, Kalate Zambe a nji dañe kobô ajô Siméon, “môt ya zôsôô,” ve Yéhôva a nga yene mbamba ésaé a nga bo a botane nye. Siméon a nga bi mvome ya yene Yésus a too mon. A nga kuli fe ajô a lat a Yésus ba Marie. (Luc 2:22, 25-35) Tame fe simesan Anne, nkuse minga ô mbe nkulu mejô. A mbe a bili mimbu 84, ve a mbe étyi teke bu’i bisulane Temple. Mbôle a mbe mbane bisulan, Yéhôva a nga botane nye a ve nye mvome ya yene Yésus a too mon. Siméon ba Anne be mbe angôndô ya édima mise me Yéhôva.​—Luc 2:36-38.

8-9. Jé sita éziñ a nga bo éyoñ nnôm wé a nga wu?

⁸ Dene fe, bi bili abui bobejañ e ntoo minnôm, ve da ke ôsu a liti bisoé mbamba éve’ela mfa’a ya mbunan. Bi tame kobô ajô Sita Loïs Didur. A mbe a ndôme bi mimbu 21 éyoñ a nga taté ésaé nkpwa’a mefan é ne ngum aval e Canada. Mvuse ya valé, ba nnôme wé, John, be nga jome mekônda mimbu mimbu. Be nga saé fe Béthel ya Canada mimbu 20 a mvuk. Éyoñe Loïs a nga bi mimbu 58, ane be nga bañete ba John na be ke saé Ukraine. Nde be nga bo aya? Ye be nga jô na mbôle be ntoo benya bôtô, be vo’o beta ke saé si fe? Be nga kañese mbañete ôte, a John a nga bo ébu’a jia ya émo’o bobejañ ba tebele ésaé ya Béthel. Mvuse mimbu 7, nde John a nga wu. Loïs a nga tyi’i na a kee ésaé jé ôsu e Ukraine. Den, Loïs a mbili mimbu 81. A ke ôsu a bo ésaé jé Ukraine, a bobejañ a besita ya wôé ba nye’e nye nya abuii.

⁹ E ne kui na bi bo teke dañe beta bisi minkus mi binga ane Loïs avale bi mbe bi bo’o éyoñ beyôm bap be mbe be vee. Nya ajôô ke a ne na, to’o môt a li’iya nkus, Yéhôva a ke ôsu a yene nye édima. Yéhôva a nyane bidima besita bi nga su’u beyôme bap mimbu mimbu, a ba ke ôsu a su’u nya ékaña’a azukui den. (1 Tim. 5:3) Besita bete ba ve fe bisoé ya akônda ngule nyul.

10. Mbamba éve’ela mbé Mojañ Tony a liti bia?

¹⁰ Bobejañ a besita béziñ be yômbôya abui, teke fe ngule ya beta kui atan, ve be fe be ne édima mise me Yéhôva. Bi tame kobô ajô Mojañ Tony. A nyiñe menda ba ba’ale benya bôtô. A nga dubane Pensylvannie, États-Unis, Ngone mwomô ya mbu 1942, valé a bili mimbu 20. Ye éyoñ é nga tame ke lôt, be nga yemete nye na a nyiine bezimbi. Mbôle a nga bene bo de, be nga futi nye mimbôk mimbu mibaé a étun. Ba minga wé Hilda, be nga  yale bone bebaé benya mejôô. Ane mimbu mi nga lôt, Tony a nga saé mekônda melal ane Surveillant Président (nnye ba loone den na ntebele émo’o bemvendé), a ane njome mekônda. A mbe a kele’e kañete nda mimbôk, a bo’o fe bisulane wôé. Den, Tony a bili mimbu 98, ve a ke ôsu a kañe Yéhôva. A jeñe na a bo mam mese a ne ngule ya bo asu Yéhôva, a asu na a su’u akônda dé.

11. Aval avé bi ne liti na bia nyane bobejañ a besita be ntoo minnôm, teke ngule ya beta kui atan?

¹¹ Aval avé bi ne liti na bia nyane bobejañ a besita be ntoo minnôm, teke fe ngule ya kui atan? Bemvendé be ne volô be na be nyoñ ngab a mam ya akônda, aval ane ntabane bisulan a minkañete. Bi ne fe liti na bia nyoñ ngab a be éyoñ bia jome be, nge ke laan a be nkol. E ne mfi na bi kôme nyoñ ngab a bobejañ be ntoo minnôm ba kate kui menda map. Nge bi bo fianga, bi ne vuane bobejañ bete. Éyoñ bia laan a be, bobejañ béziñ be ne yen ayaé ya kate bia minju’u ba tôbane mie, be ne fe simesane na nalé a nji yian. Ve bii bi ngule nyul nge bia nyoñ éyoñ ya sili be minsili, a tu’a vô’ôlô ane ba kate bia meva’a be nga bi ésaé be nga bo Yéhôva mimbu mimbu.

12. Ô ne koon avale bobejañ a besita avé akônda dôé?

¹² Mekônda mangan me ne njalan a abui benya bôtô ba liti mbamba éve’ela mfa’a ya mbunan. Ô ne ku avem nge wo laan a benya bôtô béziñ ya akônda dôé. Sita Harriette a boya Yéhôva ésaé den a ntoo abui mimbu akônda ya New Jersey, États-Unis. Mvuse ya valé, a nga ke nyiñ ba ngo jé. Bobejañe ya mfefé akônda wé be nga nyoñ éyoñ ya laan a nye, nde be nga yene na a ne édima sita. A nga laane be ésaé a nga bo éyoñ a mbe a ndôme yeme benya mejôô zia mbu 1920. Melu mete, éyoñ ese a mbe a kele’e nkañete, a mbe a futi’i kpwekpwa wé ékpwaé amu a mbe a yeme’e na be mbe ve bi nye a fete nye nda mimbôk. Mbu 1933, be nga fete nye mimbô’ô biyoñe bibaé. Nté a mbe nda mimbôk, nnôme wé a nga li’i a nyoñe’e ngab a bone bap bela, a too ke na a nji be Ngaa Yéhôva. Minkañete mite mi nga ve bobejañe ngule nyul! Teke bisô na bia yiane kôme nyan a semé benya bôtô ane Harriette.

13. Bobejañ be ntoo minnôm be ne mfi ôvé ékôane Yéhôva?

¹³ Bobejañ a besita be ntoo minnôm be ne angôndô ya mfi asu ékôane Yéhôva. Bobejañ bete be nga yen ane Yéhôva a zu a su’u ékôane jé ane mimbu mia lôt. Bebiene fe be nga yene wo Yéhôva binyiñe biap. E nga kui fe na be bo bikop, a bikobe bite bi nga ye’ele be abui mam. Yene’e bobejañ be ntoo minnôm ane anjeñe ya fek, a subu’u be bebé asu na be kalane wo fe’e be bili. (Min. 18:4) Nge wo nyoñ éyoñe ya kôme yeme bobejañ bete, mbunane wôé ô ne yem, a ô ne yé’é abui mam.

14. Deutéronome 32:7 a jô bisoé na bi bo jé?

¹⁴ Nyoñe’e ntyi’ane ya bo ô la’an a benya bôtô. (Lañe’e Deutéronome 32:7.) Nya ajôô a ne na, akusa bo ba yene ke fe mvo’é, ba wulu ôte’etek, be kobô’ ôte’etek, ve be ngenane bisoé minlem été, a be bili fe “mbamba jôé” mise me Yéhôva. (Éc. 7:1) Te vuane mame ma bo na Yéhôva a nye’e be. Kele’ ôsu a semé  be. Jeñe’e na ô vu Élisé. A nga yemete Éli na a bo te li’i nye étam akekui môs bé kandan. A nga jô nye biyoñe bilal na: “Ma ye ke kandane wo.”​—2 Bb. 2:2, 4, 6.

15. Minsili mivé ô ne sili benya bôtô ya akônda?

¹⁵ Ô ne liti na wo nyoñe ngab a be éyoñ wo bôône be mbamba minsili. (Min. 1:5; 20:5; 1 Tim. 5:1, 2) Ô ne be sili na: “Aval avé ô nga yeme benya mejôô?” “Mam mevé me nga kui wo ényiñ a volô wo na ô tu’a yemete élate jôé a Yéhôva?” “Jé é nga volô wo na ô ke ôsu a bo Yéhôva ésaé a mevak?” (1 Tim. 6:6-8) Mvuse ya valé, kôme’e vô’ôlô biyalane bise bé ve wo.

16. Aval avé nya môtô ba ésoé ba bi ngule nyul éyoñe ba laan?

¹⁶ Éyoñe nya môtô ba ésoé ba laan, môt ase ya be be a bi ngule nyul. (Bero. 1:12) Ésoé ja ye tu’a yen aval avé Yéhôva a nyoñe ngab a bebo bisaé bé. Nya môtô ki é wô’ôtane na a ne mfi. Benya bôtô ba nye’e be kañete’ aval avé Yéhôva a nga botane be.

17. Amu jé bi ne jô na benya bôtô ya akônda ba tu’a bo abeñ ane mimbu mia lôt?

¹⁷ Éyoñe môt a ne ésoé, a ne abeñe ya yen a mis. Ve abeñ ete da libi ki. Môte ki a ke ôsu a wulu ba’aba’a a Yéhôva, a tu’a bo abeñ mise mé nté mimbu mia lôt. (1 Bet. 1:2, 3) Amu jé bia jô nalé? Amu be nga bo mimbu mimbu, mbamba nsisim a yañele’e be, a volô’ô be na be bi mbamba mefulu. Nté bii ke ôsu a jeñe na bi yeme bobejañ a besita bangan be ntoo minnôm, bi semé’é be, a jeñe na bi yeme mame me nga kui be ényiñ, bii tu’a yene be ane señ é ne édima.

18. Jé bii yen ayé’é da zu?

¹⁸ Asu na akônda é tu’a bo ngul, da sili ki ve na bisoé bi semé benya bôtô. Da sili fe na benya bôtô be nyoñ ngab a bisoé. Ayé’é da zu, bii yen aval avé benya bôtô be ne liti na ba nyane bisoé ya akônda.