1-2. (a) Sā ṙô ngam Inchōḵ-oṙô 16:31, sā ṙēngen yòh aich më tököiny hol maneuk hī? (b) Asuh nup min intöönö tö kakkö tö hī in ngih ātiköl?

HÖNG sā mineūkö ihong minë töpōiṙāi hīrā nö el minë park nö i Amërikā yěn öl nö vī-i. Lökten nö öt uroh më tarik nö chumkūöṙen nö ngëichken u, pön höng sā mineūkö töng öt pōiṙāi anū-ö.

² Sā minë töpōiṙāi hīrā yin më tököiny hol maneuk hī. Hang ṙôm Paipöl nö vë-eny nang hī tö minë pakūkui cha nö ineū-eu nö sapīöv. (Vë-evkūö Inchōḵ-oṙô 16:31; 20:29) Pòrô nöng öt chumkūökaṙen. Öi Sön mihôiṅ haköpluvö öi in cha. Lūöi nup min intöönö tö chööhö sanap ṙô tö hī in ngih ātiköl. Kūö yòh ang Yāvē nö milēḵṙen tö më tököiny? Asuh öp kamtö cha nö el ngam söngkötön Yāvē? Hòṅ sitih inlahen öi yěi hòṅ haköpluvö öi in cha?

3. Sā ṙô ngam Salmai 92:12-15, Kūö yòh ang Yāvē nö pōiṙāi mat tö më tököiny?

³ Pōiṙāi yin më tököiny nö i mat Yāvē, akahakūö anga-aṅ tö nup tinrīken cha hēk mikah cha inrē. Lökten yēḵ chan halēn më ṙāl tarik tö nup inlēnö ngaich ṙamlōn ang Yāvē nö in cha. (Yōp 12:12; Inch. 1:1-4) Akahalōn ang Yāvē tö ngam manööyö cha. (Mal. 3:16) Pòrô cha-a nö pōyen kanihngen, sön ngam ṙinatö-ellōn cha nö ngön nö in minë kinlēḵngô Yāvē. Örheūheu cha-a nö la-evṙen nö im linöklōn ngam Tēv. Lökten Yāvē nö hangenlōn tö cha.—Vë-evkūö Salmai 92:12-15.

4. Hòṅ asuh öp kanöplōn më tököiny hol maneuk hī?

 ⁴ Hòṅ köplōn yin më tököiny hol maneuk hī tö Yāvē nö öt hō nö vaichngö töm hanangenlōn cha tö ò. (Hep. 6:10) Töm kumlēḵ alaha cha nö im inhangköm tölöök inhānga, manööyö cha, inlahen cha inrē nö hang nup chööngö ò. Pōyen nun minë la-en el ranôṙö cha. Akahalōn yin tö Yāvē nö hangenlōn takô tö cha. Kilēḵngôre anga-aṅ tö ò nö ‘öt hō nö ṙāngen cha.’ (Sal. 37:28) Ngö ṙô anga-aṅ: “pòrô ngaich min më-eṅ öm köiny söl i pakūkui meh chin min öich tētö meh.” (Isa. 46:4) Lökten yěm yīhi kanöönyö um ngölōn töre öm öt pōiṙāi öm el ngam söngkötön ngam Tēv, tön pōiṙāi man öm imat Yāvē!

5. Hòṅ sitih mat öi ngëichkö vē tököiny hol maneuk hī?

⁵ Kô-en yin vē tököiny hol maneuk hī nö öt kalēḵ alaha nö ngaich, sön mihôiṅ nöng pōiṙāi nö imat hī, kūö ṙôken ngam heuneu-en cha nö kēken minë töṙōlkangen la-en. Lökten inrē cha-a nö pōiṙāi nö el ngam söngkötön ngam Tēv Yāvē. Yēḵ hī min chumkūöṙen öi ngëichkö minë tövai inchō elmat ṙahātö cha nö ikūö hī inë ṙētak töngamuh hēk nuk tö ngaichngen inrē. Ngaich öt hō min ayī-ö öi öt yöölen öi lökten in u.

6-7. Achīö yik samöl kanöönyöre nö löklōn Yāvē? Asuh ök raneushö nā Simôn nā Hanna kūöm hanangenlōn cha töm Tēv?

⁶ Pōyen yik tököiny inchō elmat hī imat ngam Paipöl. Tö sā Môses hē ò ngaich nö 80 samyeūheu ṙēḵti, katöllöng anga-aṅ tö Yāvē nö hachōnyö yik Israel. Pròfět Tēni-ěl ök umuh tö ngaich nö pōyen tö tö 90 samyeūheu ṙēḵti. Tölṙô Yôhan inrē ang Yāvē nö kūich ngam līpöre inmeukhömat hē ò ngaich nö pōyen tö tö 90 samyeūheu ṙēḵti.

⁷ Ōt pöri yik tö köiny töt vënyu minë-eny nö imat ngam Paipöl, sön Yāvē nö öt hō nö vaichngö töm hanangenlōn  cha nö im linöökölōn ò. Ngaich teūngen min cha-a tö raneushöre. Kò-òren ngëichkö në tö nët inchō elmat. Ngam raneh inlahen Simôn, tö ò nö ‘tötmichūṙen hēk tö pa-ekūö’ inrē tö ngam Tēv. Lökten Yāvē nö halöngten ò nö meuk ngam kun nyīö ang Yēsū Kristū. Ngaich eūkö inlahen Yēsū anga-aṅ tö ngam yöng ò inrē. (Lūk. 2:22, 25-35) Ngam innëtö, inlahen ök pròfět Hanna ök tafīösi tö ngaich nö 84 samyeūheu ṙēḵti, sön nö ‘öt heuhkö röön re nö chuh el ngam patī ngam Tēv.’ Lökten Yāvē nö reushen ò ngaich halöngten ò nö meuk ngam kun nyīö ang Yēsū. Pōiṙāi nā Simôn nā Hanna nö imat Yāvē.—Lūk. 2:36-38.

8-9. Sitih inlahen yip rīkre sistör hī yěn pôrò nö kapahlöng tö pīhöre?

⁸ Ōt yip töngamuh tököiny hol maneuk hī tövai nö inchō elmat hī. Tö sā Lūöis Titör ngam tö 21 samyeūheu ṙēḵti, hē ò nö rultenre nö ispësöl painīör nö i Kanata, vīlöng ngaich ang Chōn nö sörkit ovörsīör. Ṙōl samyeūheu ngam sistör nö holröön ò nö inup la-en ò. Unôichngöre ngaich cha-a nö chuh el Pětēl nö i Kanata, in e cha-a nö pōyen tö tö 20 samyeūheu rò-òten nö löklōn ngam Tēv. Hē sistör Lūöis Titör ngaich nö 58 samyeūheu ṙēḵti, ngaich töölô cha-a nö chuh Ukrēn. Ngölōn hòng cha-a, mihôiṅ ai min kiröönngöre yēḵ ai ngaich ai köiny? Hö-ö, öt ngatī lōn cha-a pön kiröönngöre nö chuh Ukrēn. In e ang prötör Chōn nö vīlöng nö Mupakö kömitī mempör. Unôichrit tö sat samyeūheu ngaich prötör Chōn nö kapah, sön ngam sistör nöng iṙūöhen nö löklōn Yāvē töngamuh nö i Ukrēn. Ngaich öp töngamuh nö 81 samyeūheu ṙēḵti. Hangenlōn yin më hol maneuk hī i Ukrēn aṅ el ngam Pētěl tö ò.

⁹ Yip tö sā inlahen sistör Lūöis töngamuh, lohten min ayī-ö öt uroh chumkūöṙen tö cha. Öt hō pöri Yāvē nö vaichngö tö yip tö ngatī inlahen hol maneuk hī. Ṙònghöichṙen öp töngamuh nö ngatī inlahen nö löklōn ngam Tēv, lökten ang Yāvē nö ṙamlōn nö in ò. (1 Tim. 5:3) Tövai yin vē töngatī inlahen sistör nö inchōkūö vē ṙālö kikānö.

10. Asuh öp tövai haköplö hī öi in Tònī?

¹⁰ Pōyen yip tököiny el minë nörsing hōm, sön ngam söngkötön Yāvē nö pōiṙāi mat tö cha. Hang inlahen Tôni ngam tö vōkö ik Òköst 1942 nö i Amërikā. Hē ò nö 20 samyeūheu ṙēḵti, töölô anga-aṅ nö la-evṙen tö la-en kumyung. Sō pöri anga-aṅ, lökten ò nö chaphötvö nö el chēl. Unôichngöre anga-aṅ nö pīhövö tö sistör Hilta ngaich nët tak kūön cha-a. Haköptö nap  kūönre cha-a tö nup tinrīken Yāvē nö löktö kūö nyinī-ö cha. Ngaich töngamuh ang Tôni nö lūöikang chūök tö nup māṅ nö la-evṙen tö la-en kòrtinētör. * Ngaich öp töngamuh nö 98 samyeūheu ṙēḵti, pōyen yip haköptö ò tö mat ngam Paipöl nö el chēl, in e anga-aṅ inrē nö kēken minë mīting.

11. Sitih inlahen öi min hameuktö minlēḵṙen re tö yip hol maneukre tököiny el minë nörsing hōm?

¹¹ Yip tököiny hol maneuk hī el minë nörsing hōm hòṅ milēḵṙen in tö cha. Sitih inlahen öi min? Mihôiṅ in lukken cha hēk söömngen cha inrē hē el ṙētak mīting hēk yěn chuh el filt inrē. Mihôiṅ öi kēnyö ṙētak re meukkūö cha hēk höng el fūn öi vë-ekūö cha. Ui vaichngö tö yip tö marôvat chūök tököiny hol maneuk hī. Ōt yip min tököiny hol maneuk hī tö piyū-u ṙô nö vë-eny nup kanihngenre. Lökten öi mihôiṅ tölṙô cha nö vë-eny inlahen taneūngen re töm kanô-en, taneūngen cha inrē tö nup töpōyen inkôlò. Ngaich hòṅ hangihtöre ayī-ö yěn vë-eny nang hī cha-a tö u.

12. Asuh öp min yanöölen hī yěi vë-ekūö yip tököiny hol maneuk re el minë māṅ?

¹² Yēḵ hī min öi vë-ekūö yip tököiny hol maneuk re, lohten min öi pingangkūö öi hang nup inlahen cha. Hang inlahen sistör Heriöt ngòh tö ṙōl samyeūheu ngaich nö löklōn ngam Tēv nö i Niu Chörsī i Amërikā nö el öp tö hěng māṅ. Pōyen yip hol maneuk hī tö kòtö kūö tö ò nö tövai nö inchōkūö hī. Ngö ṙô ang sistör Heriöt, unôichrit ngam samyeūheu 1925, inlahen chu teūngen töm kanô-en, minë inlahen chu ahangköm tölöök inhānga. Yěch chuh el filt ngaich örheūheu öich keunkö sanich kanapre, pöich öt akahalōn töre yěch kē-ě min, ngaich chaphötvö öich el chēl. Ngaich chin nët van chinaphöt öich el chēl ik samyeūheu 1933, lohten öich hěng afta rò-òten. Höng aṅhtö nap kūön ai öp pīhö chu pôrò nö öt im kanô-en. Kô-en ang sistör Heriöt nö sā töpōiṙāi nö kanôlò.

13. Iṙôken ṙāi aich vē tököiny hol maneuk hī nö el ngam söngkötön Yāvē?

¹³ Pōiṙāi yin vē tököiny hol maneuk hī nö imat Yāvē, el ngam söngkötön ò inrē. Pōyen maheuk yin vē tököiny hol maneuk hī tö nup inkôlò tī Yāvē. Haköplu yin nö in nuk vanāchö re. Lökten yin vē hol maneuk hī tököiny nö sā ṙēngen tö aṙū-utī nö mak. (Inch. 18:4) Mihôiṅ in kēnyö ṙētak re öi mikahtökūöre tö cha. Ngaich ngönlöre min ngam ṙinatö-ellōn hī.

14. Sā ṙô ngam I.Chööngö 32:7, Asup min yanöölen më ṙālö tarik yěn pōiṙāi mat tö yip tököiny?

¹⁴ Kò-òren man kēnyö ṙētakre meukkūö yip tököiny hol maneuk hī. (Vë-evkūö I.Chööngö 32:7.) Kô-en yip ngaich nö öt kalě-ē maheuk, öt kalě-ē kalröön, öt kô inrē nö pōitô nö ṙô-òvö. Sön ngam nganöötö cha nö ṙòngmö ōt nö im linöökö lōn Yāvē, vai inrē ngam minë-eny cha nö ikūö ngam Tēv Yāvē. (Mum. 7:1) Kööpölōn tö Yāvē nö kūöyòh nö pōiṙāi mat tö cha. Mihôiṅ in öi asīnken Ĕlaisha, hē Ĕlaicha nö hòṅ ṙāngen ò ngaich lūöi heuh ṙô anga-aṅ nö ngö ṙô nö in ò: “Hö-ö chin hòṅ ṙāngen meh.”—2 Rā. 2:2, 4, 6.

15. Hòṅ sitih inlahen öi yěi hòṅ hatön më tököiny?

 ¹⁵ Hòṅ milēḵṙen man yěm hatöönö cha tö në intöönö. (Inch. 1:5; 20:5; 1 Tim. 5:1, 2) Tö sā në: “Asup löktö ṙinatö-ellōn meh tö e nö angū-ö ngih kanô-en?” “Sitih inlahen öng ngam tinrīken meh töp lökten meh öm röhta öm in Yāvē?” “Asuh öp löktö ṙanamlōn meh im linöökölōn Yāvē?” (1 Tim. 6:6-8) Ngaich hòṅ chumkūöṙen öm hangihtö ṙô cha yěn vë-eny nang meh min cha-a.

16. Asup min yanöölen meh yěm kēnyö ṙētakre öm vë-ekūö yip tököiny hol maneuk re?

¹⁶ Yēḵ meh teūngen tö ṙētak re öm vë-ekūö yip tö köiny hol maneuk hī. Rö-ö man höng më-eṅ tö reuslöre alaha min, pön cha-a inrē. (Rōm. 1:12) Yī-ö ṙālö ngönlöre min ngam ṙinatö-ellōn yīö tö Yāvē nö tö chumkūöṙen tö yip tarik re. Akahakūö min inrē yip tököiny tö meh öm hangenlōn tö cha. Ṙamlōn min cha-a yěn vë-eny nang meh tö nup inkôlò kahëtö Yāvē nö in cha.

17. Sitih inlahen aich vē tököiny hol maneuk hī nöng kööpö vanayö pòrô ngaich nö köiny?

¹⁷ Sā sanīöpö ngam ṙēḵti hī, ngatī inlahen ngam lamātunyi uk alaha hī nö öt vai, meuk sanīöpö vanayö öp lamatuhēt tarik pöri ang Yāvē, nö in hī, yēḵ hī öi lamöklōn ò. (1 Tös. 1:2, 3) Kūö yòh nö ngatī? Pön ngam töhet fanöinylö ngam Tēv ma-asīöp minë tö vai tinrīken lamātuhēt nö in më tököiny hol maneuk hī. Lökten in hòṅ kēnyö ṙētak re öi mikahtökūö re tö cha. Ngaich sīöp min ngam minlēḵṙen hī tö cha. Pōiṙāi inrē min cha-a nö imat hī.

18. Asuh öp min haköp hī in öp yamih ātiköl?

¹⁸ Rö-ö yip nöng yip tököiny tö hòṅ hareuslöng alaha, pön yip ṙālö inrē. Hòṅ milēḵṙen inrē yip tököiny tö yip ṙālö tarik. Ngaich köp min ngam hinëngö cha nö el ngam māṅ, kū-ö urěh min inrē ngam la-en inhangköm tölöök inhānga. Anū-ö nun min haköp hī in öp yamih ātiköl.