1-2. (a) Kũringana na Thimo 16:31, twagĩrĩirũo kuonaga Akristiano arĩa akũrũ na njĩra ĩrĩkũ? (b) Tũkwarĩrĩria ciũria irĩkũ thĩinĩ wa gĩcunjĩ gĩkĩ?

NĨ KŨRĨ kũndũ kũmwe andũ maceeraga thĩinĩ wa Amerika (US) na nĩ gũkoragwo na mahiga ma goro ma diamond kũrĩa andũ mageragĩra. O na kũrĩ ũguo, mahiga macio makoragwo matukanĩte na tĩĩri na mahiga mangĩ, na matikoragwo mathondeketwo nĩguo mahenie. Nĩ ũndũ ũcio, andũ aingĩ o na mona mahinga macio no mage kũmenya atĩ nĩ mahinga ma goro na kwoguo magathiĩ mamahĩtũkĩte.

² Aarĩ na ariũ a Ithe witũ arĩa akũrũ makoragwo mahaana ta mahiga macio ma goro tondũ nĩ a bata mũno. Kiugo kĩa Ngai kĩringithanagia mbuĩ ciao na thũmbĩ. (Thoma Thimo 16:31; 20:29) O na kũrĩ ũguo, nĩ ũndũ mũhũthũ kwaga gũtindanĩra na aarĩ na ariũ a Ithe witũ acio akũrũ. Andũ ethĩ arĩa monaga andũ arĩa akũrũ marĩ a bata, no megĩre na kĩndũ kĩa bata gũkĩra ũtonga. Thĩinĩ wa gĩcunjĩ gĩkĩ, tũgũcokia ciũria ici ithatũ: Nĩ kĩĩ gĩtũmaga Jehova one Akristiano arĩa akũrũ marĩ a bata? Nĩkĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ arĩa akũrũ nĩ a bata mũno ithondeka-inĩ rĩa Jehova? Tũngĩka atĩa nĩguo tũgunĩke kuumana na kĩonereria kĩao?

3. O ta ũrĩa Thaburi 92:12-15 yonanĩtie-rĩ, nĩ kĩĩ gĩtũmaga Akristiano arĩa akũrũ makorũo marĩ a bata mũno harĩ Jehova?

³ Akristiano arĩa akũrũ nĩ a bata mũno maitho-inĩ ma Jehova Ngai. Nĩ oĩ ũrĩa matariĩ na nĩ andũ a mũthemba ũrĩkũ, na nĩ onaga na agakenio nĩ ngumo ciao njega. Nĩ akenaga hĩndĩ ĩrĩa andũ arĩa akũrũ monia andũ arĩa ethĩ maũndũ marĩa merutĩte, ihinda-inĩ rĩa mĩaka mĩingĩ ĩrĩa makoretwo makĩmũtungatĩra. (Ayub. 12:12; Thim. 1:1-4) Jehova ningĩ nĩ akenagio nĩ ũkirĩrĩria  wao. (Mal. 3:16) Ũtũũro-inĩ wao nĩ makoretwo magĩcemania na mathĩna maingĩ, no nĩ mathiĩte na mbere gũkorũo marĩ ehokeku harĩ Jehova. Kĩĩrĩgĩrĩro kĩao kĩa mahinda marĩa maroka nĩ kĩgĩte na hinya makĩria, gũkĩra ũrĩa kĩarĩ hĩndĩ ĩrĩa meerutire ũhoro wa ma. Ningĩ Jehova nĩ amendete tondũ nĩ mathiaga na mbere kũhunjia ũhoro wa rĩĩtwa rĩake, ‘o na marĩ akũrũ.’—Thoma Thaburi 92:12-15.

4. Nĩ maũndũ marĩkũ mangĩkĩra ngoro aarĩ na ariũ a Ithe witũ arĩa akũrũ?

⁴ Angĩkorũo nĩ ũikangĩtie tũmatukũ, koragwo na ma atĩ Jehova no aririkanaga wĩra ũrĩa wanaruta ihinda ihĩtũku. (Ahib. 6:10) Nĩ ũkoretwo na kĩyo gĩa kũruta wĩra wa kũhunjia, na ũndũ ũcio nĩ ũkenagia Ithe witũ wa igũrũ. Nĩ ũkirĩrĩirie magerio, nginya mangĩ ma kũũraga ngoro, ũkarũmia ithimi cia Bibilia cia ũthingu, ũkahingia mawĩra maritũ ithondeka-inĩ, na ũkamenyeria arĩa angĩ. Ningĩ nĩ wĩrutanĩirie biũ gũtwarana na mogarũrũku maingĩ marĩa ithondeka rĩa Jehova rĩkĩte. Ningĩ nĩ ũteithĩrĩirie na ũgekĩra ngoro andũ arĩa marĩ ũtungata-inĩ wa mahinda mothe. Jehova Ngai nĩ akwendete mũno nĩ ũndũ wa gũkorũo ũrĩ mwĩhokeku. Eranĩire atĩ “ndagaatiganĩria andũ ake arĩa ehokeku.” (Thab. 37:28) Atũheete kĩĩranĩro gĩkĩ: “O nginya rĩrĩa mũkaagĩa mbuĩ ngũtũũra ndĩmũnyitĩrĩire.” (Isa. 46:4) Kwoguo ndwagĩrĩirũo gwĩciria atĩ tondũ rĩu ũrĩ mũkũrũ, gũtirĩ ũndũ wa bata ũngĩhingia ithondeka-inĩ rĩa Jehova. Ũrĩ wa bata mũno!

5. Nĩ ũndũ ũrĩkũ andũ arĩa akũrũ magĩrĩirũo kũririkanaga?

⁵ Andũ arĩa akũrũ nĩ a bata ithondeka-inĩ rĩa Jehova na njĩra nyingĩ. O na gũtuĩka rĩu no makorũo matarĩ na hinya ũrĩa maarĩ naguo na hau kabere, nĩ makoragwo na ũũgĩ mũingĩ kuumana na maũndũ marĩa meyoneire ihinda-inĩ rĩa mĩaka mĩingĩ. O ta ũrĩa tũkuona thĩinĩ wa ngerekano iria irũmĩrĩire, Jehova no athiĩ na mbere kũmahũthĩra na njĩra itiganĩte.

6-7. Heana ngerekano cia andũ amwe akũrũ arĩa maamũkĩrire irathimo nĩ ũndũ wa gũtungatĩra Jehova marĩ ehokeku.

⁶ No tuone ngerekano njega thĩinĩ wa Bibilia, cia andũ maatungatĩire Jehova nginya marĩ akũrũ. Kwa ngerekano, Musa aarĩ na kĩndũ mĩaka 80 rĩrĩa aambĩrĩirie gũtungata arĩ  mũnabii wa Jehova na mũtongoria wa rũrĩrĩ rwa Isiraeli. Nake Danieli arĩ na kĩndũ makĩria ma mĩaka 90, Jehova no aathiire na mbere kũmũhũthĩra arĩ mũnabii. O na mũtũmwo Johana no kũhoteke aarĩ na mĩaka mĩrongo kenda na kĩndũ rĩrĩa aatongoririo nĩ roho kwandĩka ibuku rĩa Kũguũrĩrio.

⁷ Nĩ kwarĩ na andũ angĩ aingĩ ehokeku matoĩkaine mũno, na andũ nĩ mangĩagire gũtindanĩra nao. O na kũrĩ ũguo, Jehova nĩ aamonaga na nĩ aamarathimire nĩ ũndũ wa wĩhokeku wao. Kwa ngerekano, Bibilia ndĩgwetete ũhoro mũingĩ wĩgiĩ Simeoni ũrĩa “warĩ mũthingu na wetigĩrĩte Ngai mũno,” no Jehova nĩ aamũĩ wega na nĩ aamũheire mweke wa mwanya wa kuona Jesu arĩ gakenge, na wa kũratha ũhoro wĩgiĩ kaana kau o hamwe na nyina. (Luk. 2:22, 25-35) Ningĩ ta wĩcirie ũhoro wa mũtumia wa ndigwa ũrĩa warĩ mũnabii wetagwo Anna. Aarĩ na mĩaka 84, no “ndaagaga thĩinĩ wa hekarũ.” Nĩ ũndũ wa gũkorũo atĩ ndaatĩraga hekarũ-inĩ, Jehova nĩ aamũrathimire na nginya akĩmũhe mweke wa kuona Jesu arĩ gakenge. Simeoni na Anna maarĩ a bata mũno maitho-inĩ ma Jehova.—Luk. 2:36-38.

8-9. Nĩ maũndũ ta marĩkũ aarĩ a Ithe witũ arĩa makuĩrĩirũo nĩ athuri ao mahingagia?

⁸ O na mahinda-inĩ maya, kũrĩ na andũ aingĩ akũrũ maigĩire andũ arĩa ethĩ cionereria njega mũno. Ta wĩcirie ũhoro wa kĩonereria kĩa mwarĩ wa Ithe witũ Lois Didur. Aarĩ na mĩaka 21 rĩrĩa aambĩrĩirie gũtungata arĩ painia wa mwanya thĩinĩ wa Canada. Thutha ũcio, marĩ na mũthuri wake John nĩ maatungatire mĩaka mĩingĩ wĩra-inĩ wa gũceerera ciũngano. Thutha ũcio nĩ maatungatire Betheli ya Canada makĩria ma mĩaka 20. Lois arĩ na mĩaka 58, nĩ mooririo marĩ na John kana no magatungate bũrũri-inĩ wa Ukraine. Hihi meekire atĩa? Hihi nĩ maaugire atĩ nĩ akũrũ mũno na matingĩhota gũthiĩ gũtungata bũrũri-inĩ ũngĩ? Nĩ meetĩkĩrire mweke ũcio, na John nĩ aamũrirũo atungatage thĩinĩ wa Kamĩtĩ ya Wabici ya Rũhonge ya kũu. Thutha wa mĩaka 7 John nĩ aakuire, no Lois nĩ aatuire itua rĩa gũthiĩ na mbere na ũtungata wake o kũu. Rĩu Lois arĩ na mĩaka 81 na no arathiĩ na mbere gũtungata na kĩyo, na famĩlĩ ya Betheli ya Ukraine nĩ ĩmwendete mũno.

⁹ Atumia a ndigwa ta Lois no maage kũmenyeka mũno ta ũrĩa moĩkaine rĩrĩa athuri ao maarĩ muoyo, no ũguo ti kuuga atĩ nĩ matigĩte gũkorũo marĩ a bata. Jehova nĩ endete mũno aarĩ a Ithe witũ arĩa maateithĩrĩirie athuri ao kwa ihinda iraihu, na rĩu no mathiaga na mbere kũmũtungatĩra marĩ ehokeku. (1 Tim. 5:3) Ningĩ nĩ makoragwo marĩ ũteithio mũnene harĩ andũ ethĩ.

10. Nĩ kĩonereria kĩrĩkũ kĩega Tony aigĩte?

¹⁰ Akristiano aingĩ akũrũ arĩa matahotaga kuuma mũciĩ, o nao makoragwo marĩ ũteithio mũnene maũndũ-inĩ ma kĩĩroho. Kwa ngerekano, mũrũ wa Ithe witũ ũmwe wĩtagwo Tony aikaraga kũrĩa andũ akũrũ marũmbũyagĩrio.  Aabatithirio Agosti 1942, thĩinĩ wa Pennsylvania Amerika (US) arĩ na mĩaka 20. Ihinda inini thutha wa kũbatithio, nĩ eerirũo aingĩre njeshi-inĩ no akĩrega na kwoguo akĩohwo njera mĩaka ĩĩrĩ na nuthu. Marĩ na mũtumia wake Hilda, maarereire ciana ciao igĩrĩ ũhoro-inĩ wa ma. Kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ nĩ aatungatire arĩ mũrori ũrĩa ũrũgamĩrĩire (ũrĩa rĩu wĩtagwo mũtabarĩri wa kĩama gĩa athuri) na arĩ mũrori wa kĩgomano kĩa mũthiũrũrũko. O na nĩ aatongoragia mĩcemanio na akeruta na andũ Bibilia thĩinĩ wa njera. Rĩu Tony akiriĩ gũkinyia mĩaka 100 na ndatigĩte gũtungatĩra Jehova. Nĩ erutanagĩria ũrĩa wothe angĩhota gũtungatĩra Jehova na kũnyitanĩra na aarĩ na ariũ a Ithe witũ kĩũngano-inĩ kĩao.

11. Tũngĩonania atĩa atĩ nĩ twendete andũ akũrũ arĩa matahotaga kuuma mũciĩ?

¹¹ Ũngĩonia gĩtĩo atĩa andũ akũrũ arĩa matahotaga kuuma mũciĩ? Athuri a kĩũngano no mamateithie gũthiĩ kana gũthikĩrĩria mĩcemanio na kũnyitanĩra na kĩũngano wĩra-inĩ wa kũhunjia rĩrĩa rĩothe kwahoteka. No tũmonie atĩ nĩ tũmendete na njĩra ya kũmaceerera kana kũmahũrĩra thimũ na njĩra ya video. Tũngĩaga kwĩmenyerera no twĩkore tũkĩaga gũtindanĩra na aarĩ na ariũ a Ithe witũ acio akũrũ. Andũ amwe akũrũ no mone arĩ ũndũ mũritũ kana mone ta atarĩ ũndũ mwagĩrĩru kwaria ũhoro wao ene. Ĩndĩ no tũgunĩke na njĩra nene tũngĩcaragia mahinda ma kwaria nao na kũmathikĩrĩria magĩtwĩra maũndũ mega marĩa meyoneire ithondeka-inĩ rĩa Jehova.

12. Nĩa mangĩkorũo thĩinĩ wa ciũngano citũ?

¹² No tũkene mũno kũmenya atĩ o na thĩinĩ wa ciũngano citũ, no gũkorũo na Akristiano akũrũ maigĩte cionereria njega. Mwarĩ wa Ithe witũ wĩtagwo Harriette, aatungatĩire Jehova arĩ mwĩhokeku kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ kĩũngano gĩa kwao mũciĩ New Jersey, Amerika (US). No nĩ aacokire agĩthama agĩthiĩ gũikaraga na mũirĩtu wake. Aarĩ na ariũ a Ithe witũ kĩũngano-inĩ kĩu aathamĩire, nĩ maacaririe ihinda makĩmũmenya wega na makĩona atĩ kũrĩ na maũndũ maingĩ mangĩĩruta kuuma kũrĩ we. Nĩ aamataarĩirie maũndũ ma gwĩkĩra ngoro megiĩ ũrĩa wĩra wa kũhunjia wahaanaga rĩrĩa eerutire ũhoro wa ma mĩaka-inĩ ya 1920. Ihinda-inĩ rĩu, ndaatigaga mũkinyĩ wa magego agĩthiĩ kũhunjia tondũ hĩndĩ o yothe nĩ angĩanyitirũo na aikio njera. O na mwaka-inĩ wa 1933 kũrĩ hĩndĩ aanyitirũo maita merĩ, na o riita agĩikara njera kiumia kĩmwe. Mahinda-inĩ macio aarĩ njera, mũthuri wake nĩ aamũteithagia kũrũmbũiya ciana ciao ithatũ o na gũtuĩka we ndaarĩ Mũira wa Jehova. Hatarĩ nganja, aarĩ na ariũ a Ithe witũ akũrũ ta Harriette nĩ magĩrĩire kũheo gĩtĩo.

13. Andũ arĩa akũrũ makoragwo na itemi rĩrĩkũ ithondeka-inĩ rĩa Jehova?

¹³ Aarĩ na ariũ a Ithe witũ akũrũ, nĩ mahingagia maũndũ ma bata ithondeka-inĩ rĩa Jehova. Nĩ meyoneire Jehova akĩmarathima na akĩrathima ithondeka rĩake na njĩra nyingĩ itiganĩte. Ningĩ nĩ merutĩte maũndũ ma bata kuumana na mahĩtia marĩa maneka. Onaga matariĩ ta “itherũkĩro rĩa ũũgĩ” na wĩrutage kuumana nao. (Thim. 18:4) Ũngĩcaragia mahinda nĩguo ũmamenye wega, wĩtĩkio waku nĩ ũrĩkĩragwo hinya na ũkeruta maũndũ maingĩ kuuma kũrĩ o.

14. Gũcokerithia Maathani 32:7 ĩkĩraga ngoro andũ ethĩ meke atĩa?

¹⁴ Oyaga ikinya rĩa mbere rĩa kwaranĩria na andũ arĩa akũrũ. (Thoma Gũcokerithia Maathani 32:7.) Ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ, rĩu no makorũo nĩ manyihĩirũo nĩ ũhoti wao wa kuona, magũrũ mao makaremwo nĩ gũthiĩ, na maragia mĩgambo yao ĩkĩinainaga, no ngoro-inĩ  ciao nĩ ethĩ na nĩ methondekeire “rĩĩtwa rĩega” harĩ Jehova. (Koh. 7:1) Ririkanaga kĩrĩa gĩtũmaga Jehova amone marĩ a bata. Thiĩ na mbere kũmaheaga gĩtĩo. Wĩgerekanie na Elisha. Mũthenya wa mũico rĩrĩa maarĩ na Elija, nĩ aaregire biũ gũtigwo nĩwe. Elisha eerire Elija ũũ maita matatũ: “Ndigũgũtiga”—2 Ath. 2:2, 4, 6.

15. Nĩ ciũria ta irĩkũ ũngĩũria andũ arĩa akũrũ?

¹⁵ Onanagia atĩ nĩ ũrakenio nĩ andũ arĩa akũrũ na njĩra ya kũrekaga meyarie. (Thim. 1:5; 20:5; 1 Tim. 5:1, 2) Moragie ciũria ta: “Rĩrĩa warĩ mwĩthĩ-rĩ, nĩ kĩĩ gĩagũteithirie gũkorũo na ma atĩ nĩ wonete ũhoro wa ma?” “Maũndũ marĩa wĩyoneire ũtũũro-inĩ magũteithĩtie atĩa gũkuhĩrĩria Jehova?” “Nĩ kĩĩ gĩgũteithĩtie gũkorũo na gĩkeno ũgĩtungatĩra Jehova?” (1 Tim. 6:6-8) Ũcoke ũmathikĩrĩrie rĩrĩa mareyaria.

16. Hĩndĩ ĩrĩa mũndũ mũkũrũ na mũndũ mwĩthĩ mararanĩria-rĩ, o erĩ mangĩgunĩka atĩa?

¹⁶ Rĩrĩa mũndũ mwĩthĩ araria na mũndũ mũkũrũ, o erĩ nĩ magunĩkaga. (Rom. 1:12) Gwĩka ũguo nĩ kũrĩgũteithagia mũndũ mwĩthĩ gũkorũo na ma biũ atĩ Jehova nĩ arũmbũyagia ndungata ciake njĩhokeku, nake mũndũ ũrĩa mũkũrũ nĩ arĩiguaga atĩ nĩ aheetwo gĩtĩo. Mũndũ mũkũrũ nĩ akenaga gũtaarĩria andũ arĩa angĩ irathimo iria amũkĩrĩte kuuma kũrĩ Jehova.

17. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũma tuuge atĩ Akristiano arĩa akũrũ mathiaga mathakarĩte o ũrĩa mĩaka ĩrathiĩ?

¹⁷ O ũrĩa mũndũ arathiĩ akũrĩte, noguo ũthaka wake ũthiaga ũthirĩte, no andũ arĩa ehokeku harĩ Jehova mathiaga mathakarĩte maitho-inĩ make o ũrĩa mĩaka ĩrathiĩ. (1 Thes. 1:2, 3) Gũthiaga ũguo nĩkĩ? Tondũ kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ, nĩ metĩkĩrĩtie roho wa Ngai ũmathondeke na ũmateithie gũkũria ngumo njega. O ũrĩa tũgũthiĩ na mbere kwĩrutanĩria kũmenya aarĩ na ariũ a Ithe witũ arĩa akũrũ, kũmahe gĩtĩo, na kwĩruta kuuma kũrĩ o, noguo tũrĩmonaga marĩ a bata.

18. Nĩ ũndũ ũrĩkũ warĩrĩirio gĩcunjĩ-inĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire?

¹⁸ Kĩũngano nĩ kĩgĩaga na hinya rĩrĩa andũ ethĩ mona andũ arĩa akũrũ marĩ a bata, na nginya rĩrĩa andũ arĩa akũrũ mona andũ arĩa ethĩ marĩ a bata. Gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire, nĩ kĩonanĩtie ũrĩa andũ arĩa akũrũ mangĩonania atĩ nĩ monaga andũ arĩa ethĩ kĩũngano-inĩ marĩ a bata.