Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

MUTWE WA KUFUNDA 35

Nemekai Balongo ne Banyenga Bakoma

Nemekai Balongo ne Banyenga Bakoma

“Mvwi ye munchinya wa buya.”—MAANA 16:31.

LWIMBO 138 Mvwi ye Munchinya wa Buya

BIJI MU UNO MUTWE *

1-2. (a) Kwesakana na byaamba Byambo bya Maana 16:31, twafwainwa kumonanga byepi balongo ne banyenga bakoma? (b) Ñanyi mepuzho o tusakukumbula mu uno mutwe?

KUJI mpunzha imo yawama bingi mu U.S.A., kutanwa mabwe a daimanyi patokatu. Nangwa byonkabyo, ano mabwe ajitu byonka byo bealengele kwi Lesa kechi beachiba nangwa kwiapenta kuba’mba abekaukenga ne. Onkao mambo, bantu bavula bamona ano mabwe kechi bakonsha kuyuka’mba babena kutala pa mabwe a buneme ne, kabiji bapitapotu kapambala.

2 Ne balongo ne banyenga bakoma nabo baji nobe ano mabwe a buneme; banema bingi. Mambo a Lesa aesakanya mvwi ya bano bantu ku munchinya. (Tangai Byambo bya Maana 16:31; 20:29) Pano bino, kyapeela bingi kubula kumona buneme mu bano bantu. Bakitwala bayuka buneme bwa balongo ne banyenga bakoma bamwenamo kintu kyanema bingi kukila bunonshi. Mu uno mutwe tusakukumbula ano mepuzho asatu: Nanchi Yehoba umona balongo ne banyenga bakoma amba bya buneme nyi? Mambo ka balongo ne banyenga bakoma o banemena bingi mu jibumba ja Yehoba? Twakonsha kuba byepi pa kuba’mba tufunjileko byavula kwi abo?

ENE MAMBO YEHOBA O AMWENA BALONGO NE BANYENGA BAKOMA AMBA BYA BUNEME

Bakote ba kishinka banema bingi kwi Yehoba Lesa ne ku bantu banji (Monai jifuka 3)

3. Kwesakana na byaamba Salamo 92:12-15, mambo ka Yehoba o anemekela balongo ne banyenga bakoma?

3 Balongo ne banyenga bakoma Yehoba Lesa wibanemeka bingi. Wayuka byo baji, kabiji wayuka ne byubilo byabo byawama. Kimusangajika bingi inge bakulumpe ke babuuleko banyike maana ne milangwe yo baikala nabo na mambo a kwingijila Yehoba pa myaka yavula. (Yoba 12:12; Maana 1:1-4) Kabiji Yehoba wibanemeka na mambo a byo bachinchika pa kumwingijila. (Mala. 3:16) Bapita mu makatazho apusana pusana mu bwikalo bwabo, pano bino, batwajijila kwikala na lwitabilo lwakosa mwi Yehoba. Luketekelo lwabo lwa bwikalo bwa kulutwe lwakoselako kukila kimye kitanshi kyo bafunjile bukine. Kabiji Yehoba wibatemwa mambo batwajijila kushimuna pa jizhina janji “nangwatu mu bukote bwabo.”—Tangai Salamo 92:12-15.

4. Ñanyi byambo byakonsha kutekenesha balongo ne banyenga bakoma?

4 Inge kya kuba myaka yenu yavula kala, yukai kuba’mba Yehoba uvuluka mingilo yo mwaingilanga kala. (Hebe. 6:10) Mwaingilanga mwingilo wa kusapwila na mukoyo, kabiji kino kisangajika muchima wa Shetu wa mwiulu. Mwachinchika makatazho avula bingi, kubikapotu ne makatazho akatampe emuletelanga bulanda, bino mwatwajijile kukookela mizhilo yaoloka ya mu Baibolo ne kulwilako bukine, mwaingijile mingilo yavula mu jibumba ja Yehoba ne kufunjisha bakwenu mingilo. Mwibikako kulondela lupimpu lonse lubena kubiwa mu jibumba ja Yehoba. Mwatundaikanga ne kukwasha boba bajinga mu mwingilo wa kimye kyonse. Yehoba Lesa wimutemwa bingi na mambo bukishinka bwenu. Walaya kuba’mba “kechi ukalekelela bantu banji ba kishinka ne.” (Sala. 37:28) Kabiji wimulaya’mba: “Nkemupapangatu kufikatu ne byo mukatuñuna mvwi.” (Isa. 46:4) Onkao mambo, kange mulanguluke’mba na mambo a kuba mwakoma, kechi mwanema mu jibumba ja Yehoba ne. Mwanema bingi.

BALONGO NE BANYENGA BAKOMA BANEMA BINGI MU JIBUMBA JA LESA

5. Balongo ne banyenga bakoma bafwainwa kuvulukanga ka?

5 Balongo ne banyenga bakoma bakonsha kwibengijisha mu jibumba ja Lesa mu mashinda avula. Nangwa kya kuba kechi baji na bulume bo bajinga nabo kala ne, bayuka bintu byavula bingi byo bafunda pa myaka yavula. Yehoba wakonsha kutwajijila kwibengijisha mu mashinda avula. Tusakufundako pa bakalume ba Lesa bamo bajingako kala ne ba mu ano moba.

6-7. Ambaipo bantu bamo banembwa mu Baibolo bo bapesheshe na mambo a kwingijila Yehoba mu bukishinka?

6 Mu Baibolo mwanembwa bantu ba kishinka batwajijile kwingijila Yehoba ne mu bukote. Mosesa wajinga na myaka 80 kimye kyo aikele ngauzhi wa Yehoba ne kumusala kwikala ntangi wa bena Isalela. Yehoba watwajijile kwingijisha Danyela kumwambilako uno ngauzhi kyamweka saka aji na myaka kukila pa 90. Kabiji mutumwa Yoano kyamweka wajinga na myaka kukila pa 90 kimye kyo bamutangijile na mupashi kunemba buku wa Lumwekesho.

7 Bakalume ba Lesa bavula ba kishinka kechi bayukanyikilwe bingi ne, kabiji bantu kechi bakonsheshe kwibata muchima ne. Pano bino, Yehoba wibayukile kabiji wibafwetele pa bukishinka bwabo. Umo ke “muntu wajinga waoloka kabiji waakamwanga Lesa” aye “Shimeona” ye baambapo pacheche mu Baibolo, bino Yehoba wamuyukile kabiji wamupele munema wa kumona Yesu saka aji lukeke ne kwamba byambo bya bungauzhi pa uno mwana ne inanji. (Luka 2:22, 25-35) Kabiji langulukai pa ngauzhi wa mukazhi wafwijilwe aye Ana. Wajinga na myaka 84 bino “watanwanga moba onse pa nzubo ya Lesa.” Yehoba wamupesheshe mambo wayanga kimye kyonse na kupwila pa nzubo ya Lesa kabiji wamuswishishe ne kumona Yesu saka aji lukeke. Bonse babiji, Shimeona ne Ana banemene bingi kwi Yehoba.—Luka 2:36-38.

Nyenga Didur, luno uji na myaka kukila pa 80, bino watwajijila kwingijila Yehoba mu bukishinka (Monai jifuka 8)

8-9. Banyenga bafwilwa batwajijila kuba byepi mu jibumba ja Yehoba?

8 Mu ano moba, banyike bafunjilako byavula bingi ku bakalume ba Yehoba ba kishinka bakoma. Langulukai pa jishimikila ja Nyenga Lois Didur. Watendekele kwingila bupainiya bwiikajila mu Canada saka aji na myaka 21. Byo asongwelwe, aye ne bamwatawanji ba John baingijile myaka yavula mu mwingilo wa kwenda. Mu kuya kwa kimye bayile pa Betele mu Canada po baingijile myaka kukila pa 20. Ba Lois byo bafikizhe myaka 58, abo ne bamwatawabo bebatumine kuya na kwingijila ku Ukraine. Baubile byepi? Nanchi balangulukile’mba bakomene kechi bakonsheshe kuya na kwingijila ku kyalo kikwabo nenyi? Ine. Baswile uno mwingilo, kabiji ba John bebatongwele kwikala mu Kavoto ka Musampi mu kino kyalo. Byo papichile myaka itanu na ibiji, ba John bafwile kabiji ba Lois bafuukwilepo kutwajijila mu mwingilo wabo. Luno baji na myaka 81, kabiji batwajijila kwingila na ngovu kabiji bebatemwa bingi ku ba mu kisemi kya Betele mu Ukraine.

9 Banabakazhi bafwilwa byonka biji ba Lois kechi bakonsha kuyukanyikwa bingi byonka byo bayukanyikilwe bamwatawabo saka bakiji bomi ne, bino kufwilwa kechi kulengela muntu kuleka kunemekwa ne. Yehoba wanemeka bingi banyenga batundaikilenga bamwatawabo pa myaka yavula kabiji batwajijila kwingijila Yehoba mu bukishinka. (1 Timo. 5:3) Kabiji batundaika ne banyike mu kipwilo.

10. Tufunjilako ka kwi ba Tony?

10 Balongo ne banyenga bavula bakoma baji mu bipatela ne mu mazubo mo balamina balanda nabo banema bingi. Mulongo wa jizhina ja Tony ye umo ye balamina mu ano mazubo. Wabatizhiwe saka aji na myaka 20 mu August 1942, mu Pennsylvania, U.S.A. Kechi pabanjile kufuma pa kimye kyo abatizhiwe ne, bamukambizhe kutwela bushilikale. Na mambo a kuba’mba wakaine kutwela ino nkito, bamutayile pa kazhima myaka ibiji ne kichika. Uno mulongo ne mwinakwanji aye Hilda bajinga na baana babiji bo bafunjishe bukine. Mu kuya kwa myaka, ba Tony baikele mukulumpe utangijila (utelwa luno amba ukwatankanya mingilo ya jibumba ja bakulumpe) mu bipwilo bisatu kabiji baikelepo ne ba kalama wa kubuñana kwa mwanzo. Bayanga ne mu kaleya na kutangijila kupwila ne kufunjisha bakaili Baibolo. Luno baji na myaka 98, kabiji batwajijila na kwingijila Yehoba. Babena kwibikako papelela bulume bwabo kwingijila Yehoba pamo na balongo ne banyenga mu kipwilo.

11. Twakonsha kumwesha byepi amba twanemeka boba bo balamina mu mazubo a balanda?

11 Twakonsha kumwesha byepi amba twanemeka balongo ne banyenga bakoma bekala mu mazubo mo balamina balanda? Bakulumpe mu kipwilo bakonsha kwibakwasha kutanwa ku kupwila nangwa kuteleka ku kupwila ko balekoda ne kusapwila. Twakonsha kumwesha’mba twibata muchima kupichila mu kwibafwakesha nangwa kwisamba nabo kwingijisha biñambañamba. Kabiji twafwainwa kuteshako bingi muchima ku balongo ne banyenga bakoma bo babena kulamina ku mpunzha kwalepa na kipwilo. Inge twabula kutako muchima, twakonsha kwibalubako. Balongo ne banyenga bakoma bamo kibakatazha bingi kushimikizha byo bapitamo. Bino twakonsha kutundaikwa bingi inge twibepuzha mepuzho ne kutelekesha inge ke betushimikizhe bintu byawama byo beyowa mu jibumba ja Yehoba.

12. Balongo ne banyenga baji byepi bo twakonsha kutaana mu kipwilo kyetu?

12 Twakonsha kukumya bingi pa kuyuka kuba’mba twakonsha kufunjilako byavula bingi ku balongo ne banyenga bakoma baji mu kipwilo kyetu. Nyenga wa jizhina ja Harriette waingijila Yehoba mu bukishinka pa myaka yavula bingi mu kipwilo kyonka kyo akomenamo mu muzhi wa New Jersey, U.S.A. Kepo avilukijile ku mpunzha ikwabo na kwikala na mwananji wamukazhi. Balongo mu kipwilo kyo avilukilamo bamwenepo kimye kya kwisamba nanji pa kuba’mba bamuyuke bulongo, kabiji bamwene kuba’mba uno nyenga ke kya buneme mu kipwilo. Wibatundaikile bingi byo ebashimikizhenga byo aingilanga mwingilo wa kusapwila kimye kyo afunjile bukine mu mwaka wa 1925. Pa kyokya kimye, wasendanga musukuso mu kyola pa kuya na kusapwila mambo wayukile’mba bakonsheshe kumukwata ne kumukasa pa kimye kyabaya. Ne kya kine mu mwaka wa 1933 bamutayile pa kazhima bimye bibiji, kabiji pa bino bimye byonse bibiji waikelemo mulungu umo. Pa kyokya kimye, bamwatawanji bamukwashanga bingi nangwa kya kuba kechi bajinga Bakamonyi ne. Kimye kyo ajinga mu kaleya, bamwatawanji bo balaminenga baana babo basatu. Kwambatu kine, balongo ne banyenga bakoma ba kishinka nabiji ba Harriette twafwainwa kwibanemeka bingi.

13. Ñanyi bintu byo twafunda pa kunemeka balongo ne banyenga bakoma baji mu jibumba ja Yehoba?

13 Balongo ne banyenga yetu bakoma baji na mwingilo wanema bingi mu jibumba ja Yehoba. Bemwena Yehoba byo apesha jibumba janji mu mashinda avula bingi ne byo ebapesha abo bene. Kabiji bafunjilako bintu byanema bingi ku bintu byo balubankenyenga. Bamonainga’mba “mema aji mwazhika,” ne kufunjilako. (Maana 18:4) Inge ke mwikalepo na kimye kya kwisamba nabo ne kwibayuka bulongo, lwitabilo lwenu lukakoselako kabiji mukafunjilako byavula.

FUNJILAIKO BYAVULA KU BALONGO NE BANYENGA BAKOMA

Byonkatu Elisha byo amwenejilemo mu kwingijila pamo ne Elaija, balongo ne banyenga bamwenamo bingi mu byapitamo boba baingijila Yehoba pa myaka yavula (Monai mafuka 14-15)

14. Kinembelo kya Mpitulukilo ya mu Mizhilo 32:7 kitundaika banyike kuba byepi?

14 Tendekelaipo kwisamba na balongo ne banyenga bakoma. (Tangai Mpitulukilo ya mu Mizhilo 32:7.) Kya kine, kampe luno kechi bamwesha ne, kechi bendesha byonka byo baendanga kala ne, kabiji kampe kechi balumbulula bulongo byambo ne, bino muchima kechi ukota ne, kabiji balenga “jizhina jawama” ne Yehoba. (Sapwi. 7:1) Vulukainga ene mambo Yehoba o ebanemekela. Twajijilai kwibanemeka. Ikalai byonka byajinga Elisha. Watwajijile kwingijila pamo ne Elaija kufikatu ne juba japeleleko. Pa bimye bisatu Elisha waambile’mba: “Kechi nsakwimusha ne.”—2 Mfu. 2:2, 4, 6.

15. Ñanyi mepuzho o twakonsha kwipuzha boba bakoma?

15 Mweshainga’mba mwata muchima boba bakoma kupichila mu kwibepuzha mepuzho. (Maana 1:5; 20:5; 1 Timo. 5:1, 2) Bepuzhai mepuzho nabiji a kuba’mba: “Byo mwakijinga banyike, ki ka kimulengejile kushiinwa’mba mwataana bukine?” “Bintu byo mwapichilemo bimukwashishe byepi kufwenya kwipi ne Yehoba?” Ñanyi kintu kimukwasha kutwajijila kwingila mwingilo wa Yehoba na lusekelo?” (1 Timo. 6:6-8) Apa bino mwatako muchima kuteleka byo babena kwimulumbulwila.

16. Inge mwanyike ke esambe na mulongo nangwa nyenga wakoma, bonse babiji bamwenamo byepi?

16 Aba bakoma inge ke besambe na banyike, bonse bamwenamo. (Loma 1:12) Kabiji anweba banyike kikemulengela kushiinwa kuba’mba Yehoba ulama bakalume banji ba kishinka, kabiji aba bakoma nabo bakamona’mba bebatemwa. Mulongo nangwa nyenga wakoma ukemushimikizha Yehoba byo amupesha.

17. Mambo ka o twakonsha kwambila’mba balongo ne banyenga ba kishinka bakoma bakilamo kwikala na buuya monka mu kuvula kwa myaka?

17 Muntu inge ubena kuya na kukoma ne buuya nabo buya na kupwa, bino aba ba kishinka kwi Yehoba bakilamo ne kumweka bulongo kwi aye. (1 Tesa. 1:2, 3) Mambo ka o kyaikela bino? Mambo pa myaka yavula, baswisha mupashi wa Lesa kwibafunjisha ne kwibakwasha kwikala na byubilo byawama. Umvwe twibayuka bulongo balongo ne banyenga yetu bakoma, kwibanemeka, ne kufunda byavula kwi abo, tukebamonanga’mba bya buneme.

18. Tukesamba pa ka mu mutwe walondelapo?

18 Kipwilo kitwajijila kukosa inge banyike ke banemeke balongo ne banyenga bakoma, ne boba bakoma nabo inge ke banemeke banyike. Mu mutwe walondelapo, tukesamba pa bena Kilishitu bakoma byo bakonsha kumwesha’mba banemeka banyike mu kipwilo.

LWIMBO 144 Langulukaingatu pa Mfweto!

^ jifu. 5 Balongo ne banyenga yetu bakoma baji nobe bya buneme. Uno mutwe usakwitutundaika kunemeka bano bantu kabiji tusakwisamba ne byo twakonsha kumwenamo mu maana abo ne bintu byo bapitamo. Kabiji uno mutwe usakukwasha balongo ne banyenga bakoma kuyuka’mba banema bingi mu jibumba ja Lesa.