Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUŊGƐI PƐƐKƐI 35

Nɔ Bɛɛle Yiŋgoloŋndeŋ le Puaapiliaa a Ndepiliaa Naa Yuwɛiya

Nɔ Bɛɛle Yiŋgoloŋndeŋ le Puaapiliaa a Ndepiliaa Naa Yuwɛiya

“Yuluŋii waŋndo sɔla hei o yuuwɛi nduɛi niŋ nde, bɛɛleŋ pila i nɔ ni.”—PULƆ. 16:​31.

CHONDII 138 Naŋɔɔ o Yuluŋnde Niŋ

SƆƆŊ KULLOŊ O BUŊGƐI HEI NIŊ *

1-2. (a) A mɛɛ Pulɔwaa 16:​31 dimi yɛ, vɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ che puaapiliaa a ndepiliaa naa yuwɛiya? (b) Nyunala kuɛɛ naŋ cho yɛ muli o buŋgɛi hei niŋ?

O AMƐLIKA niŋ, fondaŋndo opum cho naa waŋnda kua ma saaluŋ diamɔŋndoŋ nda, fondaŋ koŋ cho Akasaa ni. Le mɛɛ diamɔŋndoŋ cho wɔ mɛɛ Mɛlɛka toosiaa muŋ yɛ, mi keŋ tosa wanaa bɔɔbɔɔ chi muŋ maa pouta baa kala le ŋ cho le. Le hei ma hiounuŋ.

2 O nɛi pilɛ koŋ choo, puaapiliaa a ndepiliaa naa yuwɛiya bɛɛ cho ko maa diamɔŋndoŋ muŋ, nduyɛ a cho bɔɔ a sɔvɛ. Mi Diom Mɛlɛkaa dimi pɛŋ maa, bɛɛleŋ pila yuluŋii ndɛi nɔ ni. (Nuawɔ Pulɔwaa 16:​31; 20:​29) Kɛ te ŋ chiee le, naa bɛɛ kue le nda chua maa wanaa sɔvɛ le. Te feleŋguaa bii pɛ bila maa bɛnduaa yuuwa cho a sɔvɛ, a nɔla ma sɔla nyɛ nda o ba mbo hiou pɛŋ sullo. O buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho mulilaŋ sɔla le nyunalaŋ la yaa. Laŋ la cho ni: Le yɛɛ Chɛhowa tuu yɛ bɛnduaa yuuwa a nyɛm baa kalaŋ? Le yɛɛ puaapiliaa a ndepiliaa naa yuwɛiya cho yɛ a sɔvɛ o kɔɔna Chɛhowaa niŋ? Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa le miŋ sɔla tɔnɔɔ o sɔɔŋ ndaŋ yɔŋnaŋndoŋ niŋ?

LE YƐƐ CHƐHOWA TUU YƐ BƐNDUAA YUUWA A NYƐM BAA KALAŊ?

Puaapiliaa a ndepiliaa yuwɛiyaa cho Chɛhowa piɛiyo o laalaŋndo choo wa cho a sɔvɛ ndu o hɔl a wanaa nduaa (Tofa pɛl 3)

3. A mɛɛ Sam 92:​12-15 dimi yɛ, le yɛɛ puaapiliaa a ndepiliaa naa yuwɛiyaa cho Chɛhowa piɛiyo o laalaŋndo choo wa cho yɛ a sɔvɛ ndu o hɔl?

3 Chɛhowa Mɛlɛka che puaapiliaa a ndepiliaa naa yuwɛiyaa cho ndu piɛiyo o laalaŋndo choo wa a sɔvɛ. O sina wanaa suu nda cho o kɔllo niŋ di wa, nduyɛ o che suliŋnda kɛndɛ kɛndɛla nda nɔlaŋ la sɔvɛ. Mbo nɔ balika melaa tau le bɛnduaa yuuwa haa, te a chɔm pɛ feleŋguaa taasi nda sɔla o ndu piɛiyo niŋndo a sɔɔŋ ndaŋ yɔŋnaŋndoŋ. (Choobu 12:​12; Pulɔ. 1:​1-4) Chɛhowa che vɛlɛ biuwɔŋ ndaa o sɔvɛ. (Mal. 3:​16) Mi che bɛɛ ma sɔla bahawɛilaŋ tau o yoomula ndalaŋ niŋ, kɛ ma hiou lachi a laalaŋ kala kalaa nɔɔ o Chɛhowa niŋ. Tiindaŋ nda nɔ le chilaŋndo cho o kala poŋ, mbo hiau teleŋ tase nda pɛɛku tonyaa wo. Nduyɛ Chɛhowa kaala nda tau kanifuule, a cho hiouwɔɔ lachi a ndu piɛiyo hali o yuuwɛi ndɛi niŋ bɛɛ.—Nuawɔ Sam 92:​12-15.

4. Yɛɛ nɔla yɛ mbo dɛɛniaa puaapiliaa a ndepiliaa naa yuwɛiya?

4 Te o yɔŋ pɛ maa a cho niŋ o yuuwɛi numnde niŋ, mɛɛ kɛsiŋ o kɔl maa mi Chɛhowa loonuŋ sɔɔŋ ŋ tosa o paandoo niŋndoŋ. (Hibu. 6:​10) Ma yɔŋguŋ a kɔl numndo kpou le wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ tooloo. Finya naa kaalaa cho o choo choo niŋndo hini kɔl a keŋ. A biunuŋ niŋ simulta bɔɔbɔɔ, hali la tɛɛmbuu num kɔllo tau laŋ bɛɛ. Nduyɛ a cho wɔ hiouwɔɔ lachi a sawala ndɔlaŋ biyɔɔ. O faŋaŋ okoŋ kɔɔli, a tosa niŋ waltaŋ tau o kɔɔna ndɔɔ niŋ, nduyɛ a pɛɛku niŋ acheleŋnda a ndu okɔɔ. A kindiŋ niŋ vɛlɛ le chɛlɔɔ siŋgaŋnda bɔɔbɔɔ kɔɔna Chɛhowaa cho tosaalaŋ. A dɛɛniaa niŋ vɛlɛ acheleŋnda le ma luɛi o wali lɔɔlɔɔ Mɛlɛkaa niŋ, nduyɛ ma toolu nda. Chɛhowa kaala num tau le mɛɛ ŋ cho hiouwɔɔ lachi a lo lechoo wo chɔmndo o ndu lo yɛ. Nduyɛ o mɛi lediom maa, “o puɛɛnuŋ wanaa yɔŋguŋ o ndu lo sakpo wa le.” (Sam 37:​28) O mɛi vɛlɛ lediom maa, o “lo niŋ nya mandaa haaa mi bolle dendu nya fo a yuluŋnde.” (Aisaya 46:​4) Lelaŋ, yiyaŋ naa maa le mɛɛ ŋ cho niŋ o yuwɛi yɛ, a cho wana sɔvɛ o kɔɔna Chɛhowaa niŋ te le. O kpeekpei niŋ, a cho bɔɔ o sɔvɛ!

PUAAPILIAA A NDEPILIAA NAA YUWƐIYA CHO A SƆVƐ O KƆƆNA CHƐHOWAA NIŊ

5. Yɛɛ bɛnduaa yuuwa nɔ yɛ ma kɛsiŋ o kɔl?

5 Bɛnduaa naa yuwɛiya cho a sɔvɛ o kɔɔnaa niŋ o nɛila bɔɔbɔɔ niŋ. Mi che bɛɛ a nɔla lɛ tosaa tau maa paandu le, kɛ a sɔla niŋ taasioo tau o wɔsiŋ hiou woŋ niŋ. Chɛhowa nɔla mbo hiou lachi a nda soliŋndo kpeku o nɛila yɛ yɛlaŋ niŋ. Ŋ cho hei chɔ a buɛiyaa nduaa o paandoo niŋ okɔɔ a haa suŋ suŋ.

6-7. Chɔm tamaseliilaŋ a wanaa yuwɛiya okɔɔ o Baabuiyo niŋ, a hiou lachi a Chɛhowa piɛiyo o laalaŋnda choo nduyɛ mbo duau nda sala wa.

6 Ŋ nɔla miŋ saaluŋ tamaseliila kɛndɛ kɛndɛlaŋ o Baabuiyo niŋ, a buɛiyaa laalaŋaa Chɛhowaa okɔɔ, a lo ndu piɛiyo haaa o yuuwɛi ndɛi niŋnda. Le tamaseliiyo, Muuse wa wɔsilaŋ 80 mi Chɛhowa yulu ndu iso le mbo wa wana suaa le ndu wo, nduyɛ mbo hɛli ndu le mbo wa kaaleŋ Isɔluɛi chilaŋ. Mi che bɛɛ Daaniɛɛ wa niŋ o wɔsiŋ 90 niŋ, kɛ Chɛhowa wa wɔ hiouwɔɔ lachi a ndu soliŋndo kpeku maa sondo suaa le ndu. Naapum kiilanɔɔ Chɔŋ bɛɛ wa niŋ o wɔsiŋ 90 niŋ, mbo poonyiaa yau Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ.

7 O faŋaŋndɔ o haa kɔɔli, buɛiyaa Chɛhowaa a bɔɔbɔɔ wa a ndaa pelnuŋ ladio le wa. Le hei, ndii wa tɛtɛlɛ mi waŋnda ndaa puɛɛnuŋ a nda okɔɔ. Kɛ, Chɛhowa ndoo sina nda, nduyɛ mbo duau lo lechoo ndaa sala. Le tamaseliiyo, Simiɔŋ wa sakpo nduyɛ mbo yɔŋguŋ o Mɛlɛka lo, kɛ nyɛɛmbɔ koni Baabuiyo soo a ndu okɔɔ ni. A koŋ kpou, Chɛhowa ndoo sina wana suu o wa wo. Le hei, mbo ke ndu dikeŋnaŋndo le mbo che Chiisu o ichɛlɛkpɛya, nduyɛ mbo dimi huuluei a ndu okɔɔ vɛlɛ a kala ndɔ. (Luku 2:​22, 25-35) Yiyaŋndɔ vɛlɛ a wana lanɔ ndoo suaa le Mɛlɛka wo Ana. Mi che bɛɛ mbo vii pɔnɔɔ nduyɛ o wa niŋ wɔsilaŋ 84, kɛ lepilɛ bɛɛ ndoo bindu kɔlaŋ o chiɛi Mɛlɛkaa niŋ te. Le hei, mi Chɛhowa duau ndu sala sanaa a mɛɛ o tosa mi ndu bɛɛ cha Chiisu o ichɛlɛkpɛya yɛ. Simiɔŋ nda Ana kpou wa bɔɔ a sɔvɛ Chɛhowa o hɔl.—Luku 2:​36-38.

Mi che bɛɛ Yema Didɔ cho niŋ o wɔsiŋ 80 niŋ, kɛ o cho wɔ Chɛhowa piɛiyo o laalaŋndo choo (Tofa pɛl 8)

8-9. Yɛɛ ndepiliaa vii piaanduaa wa cho yɛ hiouwɔɔ lachi a tosaa?

8 O teleŋ naa hoo niŋ bɛɛ, puaapiliaa a ndepiliaa naa yuwɛiyaa cho Chɛhowa piɛiyo o laalaŋndo choo wa cho tamaseliila kɛndɛlaŋ kɛsioo le feleŋguaa. Ŋ yaasiaŋndɔ tamaselii Yema Lɔis Didɔ wo. Wɔsioŋ 21 kinɛi o wa ni, mbo simnuŋ kɔɔfanɔ teŋgeŋndo o Kanada niŋ. Mi ndu nda pɔnɔ ndɔ Chɔŋ tosa buɛile ibuŋgaleŋ le wɔsiŋ bɔɔbɔɔ. Okoŋ kɔɔli, ma tosa vɛlɛ wallo o Lɛuve Kanada hiouwɔɔ wɔsioŋ 20. Mɛɛ Lɔis fuuluu wɔsilaŋ 58, ma yɔŋ nda o lɛŋnde Yukileŋndeŋ niŋ. Yɛɛ ndaa nɔ yɛ ma tosa? Baa ndaa nɔ pa ma yiyaŋ maa a wa bɔɔ a yuwɛi le kɔlaŋ o lɛŋnde cheleŋ niŋ? Sako. Ma chɛl viomɔɔ koŋ. Nduyɛ mɛɛ nda kuɛ, ma yulu Chɔŋ iso le mbo wa waŋndo opilɛ o Kunda Cho Lɛuve Chilaŋndo choo. Mɛɛ Chɔŋ vi, wɔsioŋ 7 okoŋ kɔɔli, mi Lɔis yiyaŋ maa o bɛnda mbo miiŋgu naa nda wa wa. Suŋ suŋ niŋ, Lɔis cho wɔsilaŋ 81, kɛ a koŋ kpou, o cho hiouwɔɔ lachi a Chɛhowa piɛiyo o laalaŋndo choo a yuŋgoo Bɛtɛɛl o lɛŋnde Yukileŋndeŋ niŋ, nduyɛ yuŋgoo kpou kaala ndu tau.

9 Maa Lɔis, waŋnda hendu ko kɔllo o waŋ laanduaa vii piaanduaa wa choo mbo sulaŋ a teleŋ piaandaa ndaa wa yoomu wo le. Mi che bɛɛ a nɔ lɛ ŋ piaandu le, kɛ a koŋ kpou a cho wɔ a sɔvɛ. Chɛhowa che ndepiliaa toolu piaandaa ndaa o wali lɔɔlɔɔ wo niŋ, nduyɛ ma wa hiouwɔɔ lachi a ndu piɛiyo o laalaŋndo choo wa a sɔvɛ. (1 Timo. 5:​3) Nduyɛ mi ndepiliaa haa ke vɛlɛ feleŋguaa kɔl dɛɛniaa tau.

10. Tamasi kɛndɛ kuɛɛ Toni kɛsullɛ naa?

10 Puaapiliaa a ndepiliaa naa yuwɛiya cho bɔɔ a sɔvɛ. Le tamaseliiyo, puaapilɛnɔ pilɛ diolaŋ Toni wa wɔsilaŋ 20 mbo sɔla yiŋɔɔ o Pɛŋsiveeniaa niŋ Amɛlika, a Naandɔɔ 1942. Mɛɛ o sɔla dɔɔ yiŋɔɔ, ma baŋ ndu le luɛiyɔɔ o wali le sovɛiyo niŋ. Kɛ mɛɛ o kɛɛ, ma duau ndu o chiɛi manyumndo niŋ le wɔsilaŋ la tiɔɔŋ a tɛndaa tɛɛŋ. O wɔsiŋ hiou woŋ niŋ, ma yulu ndu iso le waa bɛndu kunda kɔɔna sɔɔŋ ndo o kundala yɛ yɛlaŋ niŋ la yaa, nduyɛ ndu wa vɛlɛ wana ndoo chua chilaŋ o bɔŋaŋnda ibuŋgalaŋ ndo ni. Mi ndoo kuɛ vɛlɛ waŋnda Baabuiyo pɛɛkoo a bɔŋaŋndaŋ biyɔɔ o chiɛila manyumndaŋ niŋ. Kɛ mɛɛ o fuuluu wɔsilaŋ 98, ndoo nɔla lɛ tosaa tau o wali Chɛhowaa niŋ maa paandu le. A koŋ kpou, o cho wɔ hiouwɔɔ lachi a tosaa nyɛ o tiuba wo o Chɛhowa piɛiyo niŋ a le kunda ndɔɔ malaa.

11. Vɛɛ naŋ chɔm yɛ maa ŋ nɔ bɛɛleŋ le puaapiliaa a ndepiliaa naa yuwɛiya?

11 Vɛɛ naŋ ke yɛ puaapiliaa a ndepiliaa naa yuwɛiya bɛɛleŋ? Bɛnduaa tiuba ma mala nda le ma bii bɔŋaŋndaŋ ɔɔ ma dimi yooŋgu kɛndɔɔ. Ŋ nɔla miŋ chɔm yeemɛi kpeekpeiye o nda niŋ, te ŋ kuɛ nda pɛ yilɔɔ ɔɔ te ŋ veelu nda pɛ o foŋndo choo miŋ wa chaŋnaŋndo. Ŋ nɔ miŋ nɔ yeemɛi teŋgeŋnde le puaapiliaa a ndepiliaa naa haa. Pesiŋ bɛɛ ŋ nɔ miŋ puɛɛnuŋ a nda okɔɔ le. Te ŋ wa pɛ suukaŋndo a nda, naapum ma che ndi ikala le naa tɛɛsiallo nyɛ cho nda o kɔllo ɔɔ ma yiyaŋ maa o bɛnda ma chɔm naa nyɛ cho nda o kɔllo le. Kɛ ŋ nɔla miŋ sɔla tɔnɔɔ tau, te ŋ chua pɛ teleŋndo le nda nyuuniaa le ma tɛɛsial naa sɔɔŋ kɛndɛŋ nda tuei niŋ yeela, o kɔɔna Chɛhowaa niŋndo.

12. Nɛɛ waa naŋ saaluŋ yɛ o kundala naalaŋ niŋ?

12 Mi kɔndɔfillo bii naa le sinaa maa, ŋ nɔ puaapiliaa a ndepiliaa yuwɛiyaa cho Chɛhowa piɛiyo o laalaŋndo choo, nduyɛ ma nɔ tamasi kɛndɛ kɛndɔɔ wa o kundala naalaŋ niŋ. Mi ndepilɛnɔ pilɛ diolaŋ Haliaa piɛi Chɛhowa o laalaŋndo choo le wɔsiŋ bɔɔbɔɔ o kundaa Niu Chɛsi niŋ, Amɛlika. Kɛ mɛɛ teleŋ tiŋ hiou, mbo kua o kunda cheleŋ niŋ naa chua ndɔɔ wa wa. Mi puaapiliaa o kunda koŋ niŋ chua teleŋndo a ndu le ma sina ndu nyɛkɛndɛi. Nduyɛ ma sina maa o wa bɔɔ o sɔvɛ o kundaa niŋ. Mi ndoo dimul nda sɔɔŋ yɔŋnaŋndoŋ a wali poli ndɔɔ okɔɔ, a teleŋ tase o pɛɛku tonyaa o wɔsiŋ 1920 niŋndo. A teleŋ koŋ, te ndoo wa pɛ kɔlaŋ yooŋgu kɛndɔɔ dimioo, mi ndoo wou kpɛsɛ tuaa sondoo o bɔlɔ ndɔɔ niŋ le wana sinaŋ dɛnɛ le wo. Kanifuule teleŋndaŋ lapum, mi ndaa bii nda ma dɔu nda o chiɛila manyumndaŋ niŋ. Nduyɛ o wɔsi 1933 niŋ, bɛmbɔɔ le diiŋ nda dɔu ndu o chiɛi manyumndo niŋ ni, nduyɛ o kɛ kɛ le lɔɔ opilɛ. A teleŋ koŋ, mi che bɛɛ pɔnɔ ndɔ ve Chɛhowa piɛi le, kɛ mi ndoo toolu ndu nduyɛ mbo wa chuauwaa ndaa yaa wa hɔlteŋ choo. A tonya, ŋ nɔ miŋ nɔ bɛɛle yiŋgoloŋndeŋ le bɛnduaa yuwɛiya, mɛɛ Yema Haliaa cho naa yɛ.

13. Le yɛɛ naŋ dimi yɛ maa bɛnduaa yuuwa cho a sɔvɛ o kɔɔna Chɛhowaa niŋ?

13 Puaapiliaa a ndepiliaa naa yuwɛiya cho bɔɔ a sɔvɛ o kɔɔna Chɛhowaa niŋ. A che niŋ mɛɛ Chɛhowa dɔu nda a kɔɔna ndɔɔ sala o nɛila bɔɔbɔɔ niŋ yɛ. A pɛɛku niŋ vɛlɛ sɔɔŋ sɔvɛ sɔviɔŋ o biondɔŋnda ndalaŋ niŋ. Lelaŋ, sina maa a nɔ “kɔl kaloo” tau, nduyɛ ma pɛɛku o sɔɔŋ ndaŋ yɔŋnaŋndoŋ niŋ. (Pulɔ. 18:​4) Te a chua pɛ teleŋ numndo le nda sinaa, a cho nda pɛɛku o ba tau nduyɛ mi keŋ tosa ma kindi laalaŋ numndo.

A TIUBA MA SƆLA TƆNƆƆ O TAMASI BƐNDUAA YUUWA NIŊ

Mi Ilaasia sɔla tɔnɔɔ Ilaacha o ba. O nɛi pilɛ koŋ choo, puaapiliaa a ndepiliaa nɔla ma sɔla tɔnɔɔ o sɔɔŋ yɔŋnaŋ bɛnduaa yuwɛiyaa cho Chɛhowa piɛiyo o laalaŋndo choo wa niŋ (Tofa pɛl 14-15)

14. Yɛɛ Ditɔnɔmii 32:​7 dɛɛniaa yɛ feleŋguaa le tosaa?

14 Chua teleŋndo le waa suukaŋndo a nda. (Nuawɔ Ditɔnɔmii 32:​7.) Mi che bɛɛ a chi lɛ lapi le, a nɔla lɛ kɔlaŋ maa paandu le, nduyɛ diom ndaa bɛɛ siŋgaŋ niŋ, kɛ a koŋ kpou, ma yeema wɔ tosaa tau o wali Chɛhowaa niŋ. Nduyɛ a nɔ “diola kɛndɛ laŋ” a ndu. (Ikili. 7:​1) Loonuŋ le sabu Chɛhowa che nda a sɔvɛ wo, nduyɛ ma hiou lachi a nda bɛɛle yiŋgoloŋndeŋ kioo. Wa maa Ilaasia. Mbo baŋ kaŋgalaŋ maa o feŋaŋ Ilaacha kɔɔli o paale ndɔle mɛɛlaaleŋ choo le. Mbo dimi bɛmbɔɔ leyaa kpulukuu aa, “I mel num te.”—2 Ma. 2:​2, 4, 6.

15. Nyunala kuɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ nyuna bɛnduaa yuuwa?

15 Chɔm yeemɛi kpeekpeiye o bɛnduaa yuuwa haa niŋ, nduyɛ ma nyuuniaa nda o nɛi lebɛɛ niŋ le ma chɔm num nyɛ cho nda o kɔllo. (Pulɔ. 1:​5; 20:​5; 1 Timo. 5:​1, 2) A nyuna bɛndu yuwɛiyo aa: “Yɛɛ ndoo ke yɛ num laalaŋndo kɛsɛ maa a saaluŋ tonyaa?” “Vɛɛ sɔɔŋ yɔŋnuŋ o yoomu numndo niŋndoŋ mala yɛ num ma sɔɔŋguu Chɛhowa ikɛi kpɛɛluŋ?” “Yɛɛ mala yɛ num le hiouwɔɔ lachi a waa a kɔl kɛndɛ o Chɛhowa piɛiyo niŋ?” (1 Timo. 6:​6-8) Nduyɛ te o wa num pɛ tɛɛsiallo, yaŋ ndu nilaŋ nyɛkɛndɛi.

16. Te bɛnduaa yuuwa a feleŋguaa wa pɛ baltaŋ dɔwɔɔ, vɛɛ nda sɔla yɛ tɔnɔɔ?

16 Te bɛndu yuuwo a feleŋgɔnɔɔ wa pɛ baltaŋ dɔwɔɔ, mi nda ŋiɔɔŋ kpou sɔla tɔnɔɔ. (Luomaŋ. 1:​12) Te feleŋguaa dɔu pɛ baltaŋ a nda, keŋ cho nda mala ma chɔɔlu balika melaa nɔ le mɛɛ Chɛhowa cho buɛiyaa nduaa mandaa yɛ. Nduyɛ mi bɛnduaa yuuwa bɛɛ cheŋnuŋ maa a cho a sɔvɛ. Ma wa a kɔl kɛndɛ le feleŋguaa dimullo mɛɛ Chɛhowa dɔu niŋ nda sala yɛ.

17. Le yɛɛ naŋ dimi yɛ maa mi bɛnduaa yuuwaa lo o laalaŋ ndaa choo wa hiou lachi a naŋɔɔ mɛɛ nda yuuwa fau?

17 Mɛɛ waŋndo kua a yuuwaa fau, lende naŋɔɔ ndɔɔ bɛɛ faŋaŋ lechoo ni. Kɛ mɛɛ waŋndo hiau lachi fau a Chɛhowa piɛiyo o laalaŋndo choo, lende koni naŋɔɔ ndɔɔ chɔɔluŋ lechoo ni. (1 Tɛsa. 1:​2, 3) Le yɛɛ naŋ dimi yɛ lende? Kanifuule o wɔsiŋ hiou woŋ niŋ, ma chɛl mi Chɛhowa pɛɛku nda, nduyɛ mbo mala nda ma sɔla suliŋnda kɛndɛ kɛndɛlaŋ. Te ŋ hiou pɛ lachi a puaapiliaa a ndepiliaa naa sinaa nyɛkɛndɛi, nduyɛ miŋ ke nda bɛɛle yiŋgoloŋndeŋ, miŋ pɛɛku nda o ba, keŋ cho tosa miŋ che nda maa nyɛm baa kalaŋ sɔvɛ sɔviɔŋ nda cho ni.

18. Yɛɛ naŋ cho yɛ pɛɛku o buŋgɛi cho lachi ve niŋ?

18 I cho tonya maa le mi kundaa kendu poŋ, feleŋguaa nɔ ma che bɛnduaa yuuwa a sɔvɛ, kɛ bɛnduaa yuuwa bɛɛ nɔ ma che feleŋguaa a sɔvɛ. O buŋgɛi cho lachi ve niŋ, ŋ cho pɛɛku mɛɛ bɛnduaa yuuwa chɔm maa a che feleŋguaa a sɔvɛ o kundaa niŋ yɛ.

CHONDII 144 Handu Kɔllo o Fandaa Choo!

^ pɛl. 5 Puaapiliaa a ndepiliaa naa yuwɛiya cho ko maa nyɛm baa kalaŋ, nduyɛ a cho bɔɔ a sɔvɛ. O buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho chɔ mɛɛ naŋ chɔɔlu balika melaa chɔm le nda yɛ, nduyɛ miŋ yaasiaa mɛɛ naŋ sɔla tɔnɔɔ o taasi ndaa niŋ a o sɔɔŋ ndaŋ yɔŋnaŋndoŋ niŋ yɛ. Buŋgɛi hei cho vɛlɛ bɛnduaa yuuwa haa mala ma sina maa nda bɛɛ cho a sɔvɛ o kɔɔna Chɛhowaa niŋ.