1, 2. 1) Extëm jyënaˈanyë Proverbios 16:31, ¿wiˈix mbäät nˈijxëm ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib të myëjjäˈäyëndë? 2) ¿Tijaty nˈatsoowëmbitäˈänëm mä tyääbë artikulo?

MÄ TUˈUGË parke jap Arkansas (Estados Unidos), mbäädë jäˈäy tpäättë oyatypyë tsää naxkëjxy. Tyäˈädë tsää nikootsy kukootsy kyëxëˈëky ets kyaj tyëˈkxy jyajy, pääty mayë jäˈäy diˈib jap näjx tëjkëdëp kyaj tpëktë kuentë nuˈunën tsyobääty.

² Nmëguˈukˈäjtëm diˈib të myëjjäˈäyëndë mëjwiin kajaa tsyobäättë, duˈun extëmë tyäˈädë tsää diˈib tëˈkx jäjp. Diosë yˈAyuk yëˈë mëët tˈijxkijpxyë tuˈugë koronë ja kupoˈoˈat (käjpxë Proverbios 16:31; * 20:29). Per mbäät kyaj nbëjkëmë kuentë nuˈunën tsyobäättë pënaty të mëjjäˈäyëndë. Ënäˈktëjk diˈib yajtsobattëp mëjwiin kajaa pyudëkëdë. Mä tyääbë artikulo nˈatsoowëmbitäˈänëm tëgëëgë yajtëˈëwën: ¿tiko Jyobaa mëjwiin kajaa dyajtsobäätyë nmëguˈukˈäjtëm diˈib të myëjjäˈäyëndë?, ¿tiko dyajtsobääty mä nyax kyäjpn? ets ¿ti mbäät nduˈunëm parë nnaytyukpudëjkëm ja yˈijxpajtën?

3. Extëm jyënaˈanyë Salmo 92:12-15, ¿tiko Jyobaa dyajtsobääty pënaty të myëjjäˈäyëndë?

³ Jyobaa mëjwiin kajaa dyajtsobääty pënaty të myëjjäˈäyëndë. Yëˈë yˈixyˈajtypy yajxon ets yajtsobatypy wiˈix jyaˈayˈattë. Agujk jotkujk nyayjyawëtyë Jyobaa ko tˈixy wiˈix ttukniˈˈixëdë ja ënäˈktëjk tijaty të tjattë nuˈun kujk Dios mëdundë (Job 12:12; Prov. 1:1-4). Nan yajtsobatypy ko tˈixy wiˈix tmëmadäˈäktë tijatyë mëjjäˈäytyëjk (Mal. 3:16). Oy nuˈun të tpäättë amay jotmay mä jyukyˈäjtën, duˈunyëm mëkë myëbëjk tmëdattë. Ets tyam, mas niˈigyë  tmëbëktë tijatyë Jyobaa të twandaˈaky, këdiinëm ko tnijäˈäwëdë ja tëyˈäjtën. Jyobaa mëk tsyokëdë mët ko duˈunyëm yˈëwäˈkx kyäjpxwäˈkxtë oy të myëjjäˈäyëndë (käjpxë Salmo 92:12-15). *

4. ¿Ti pudëkëyanëdëbë pënaty të myëjjäˈäyëndë?

⁴ Pën mijts jam kujk mëjjäˈäyënë, mbäät mˈity seguurë ko Jyobaa jyamyejtsypy tëgokyë tijaty të xytyukmëduny (Eb. 6:10). Të xytyukxondaˈaky mä të mˈëwaˈkxy të mgäjpxwaˈkxy ets jantsy agujk jotkujk yajnayjyawëtyë Jyobaa. Të xymyëmadaˈagyë amay jotmay, ta diˈib të mmoˈoyëtyë jäj jëmuˈumën, të xymyëmëdoy tijaty nyiˈanaˈamëbë Biiblyë ets të xynyitsiptuny, të tijaty xynyikëjxmˈaty mä Diosë kyäjpn ets të xytyukniˈˈixë mëguˈuktëjk. Nan të xytyunyë mëjääw parë të xypyanëjkxy wiˈix tyamë Diosë nyax kyäjpn tnëˈëmoˈoy ttuˈumoˈoy, pes tyam nëgoo tijaty yˈoktëgäjtsnë. Ets nan të xymyëjääwmoˈoy pënaty yajtuundëp aduˈugë xyëëw tiempë mä Dios mëdundë. Jyobaa mëk mtsokyëty ets kyaj mmastuˈutyëty, pes wyandakypy ko “kyaj tmastuˈudäˈäny pënaty xëmë mëduunëdëp” (Sal. 37:28). Duˈun mdukwandaˈagyëty: “Axtë ko mgupoˈojënët duˈunyëm nbudëkëyaˈany” (Is. 46:4). Pääty këdii mwinmay ko kyaj mnekytsyobääty mä Jyobaa nyax kyäjpn mët ko të mëjjäˈäyënë, ¡it seguurë ko Jyobaa mëjwiin kajaa myajtsobäätyëty!

5. ¿Ti tsojkëp tjamyatstët pënaty të myëjjäˈäyëndë?

⁵ Nmëguˈukˈäjtëm diˈib të myëjjäˈäyëndë, mbäät mëjwiin kajaa yˈaktundë mä Diosë kyäjpn. Oy kyaj tˈokmëdäjnëdë jot mëjääw, per mbäät xytyukmëtmaytyakëm wiˈix të Dios mëdundë nuˈun të jyukyˈattë. Jyobaa mbäät duˈunyëm yajtunëdë, duˈun extëm nˈixäˈänëm mä tyääbë artikulo. Yajmaytyäˈägäämbë Dios mëduumbëty diˈib tëëyëp jukyˈäjttë ets diˈib tyam mä ndiempëˈäjtëm.

6, 7. Oknimaytyäˈäk tuˈuk majtskë ijxpajtën diˈib yajmaytyakp mä Biiblyë mä wiˈixë Jyobaa ojts tkunuˈkxyë mëjjäˈäytyëjkëty diˈib xëmë mëmëdoowëdë.

⁶ Mä Biiblyë yajmaytyaktëbë jäˈäy diˈib  duˈunyëm myëduunˈadëtstë Jyobaa oyë nety të myëjjäˈäyëndë. Niduˈuk, yëˈë Moisés diˈibë netyë jyëmëjt naa 80 ko tyuuny kugajpxy ets tniwintsënˈäjty ja israelitëty. Jatuˈuk yëˈë Daniel, waˈanë netyë jyëmëjt naxy 90, per duˈunyëmë Jyobaa tmëduunˈadëtsy extëmë kugajpxy. Ets jatuˈuk yëˈë apostëlë Juan, të nety nyäjxnë 90 jyëmëjt ko Dios tyukjääyë ja liibrë diˈib xyëwˈäjtypy Apocalipsis.

⁷ Ta mayë Dios mëduumbë diˈib kyaj nëgoo yaˈixyˈäjttë ets kyaj ojts yajmëjkuˈëw yajmëjkugäjpxëdë. Perë Jyobaa pyëjkë kuentë wiˈix myëduunëdë ets ojts yajkunuˈkxtë mët ko myëmëdoowëdë. Extëm nˈokpëjtakëm, mä Biiblyë kyaj nëgoo yajmaytyaˈagyë Simeón “tuˈugë jäˈäy diˈibë jikyˈäjt tëyˈäjtën mëët es tˈawdaty ja Dios”. Perë Jyobaa wäˈätsë nety yˈixyˈatyëty ets yajmëjnäjxë ko tyukˈixyˈäjtë Jesus ets ojts tnaskäjpxë diˈibë netyë Jesus yaˈˈadëwaampy ets ja tyääk (Luk. 2:22, 25-35). Nenduˈun ja kugajpxy Ana. Yëˈë tuˈugë kuˈookytyoxytyëjk diˈibë netyë jyëmëjt 84, per xëmë yajpaty “mä ja mëj tsäjptëjk es tmëduuny ja Dios xëëny koots”. Päätyë Jyobaa ojts kyunuˈkxyëty ko tyukˈijxë Jesus. Seguurë ko Simeón etsë Ana, mëjwiin kajaa yajtsobatëdë Jyobaa (Luk. 2:36-38).

8, 9. ¿Wiˈix tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm duˈunyëm tmëduunˈadëˈëtsyë Jyobaa oy të kyuˈoˈknë?

⁸ Tyam, taa mayë nmëguˈukˈäjtëm diˈib të myëjjäˈäyëndë, per nan mëjwiin kajaa tpudëkëdë ënäˈktëjk. Min nˈokˈijxëm wiˈix yajnimaytyaˈagyë nmëguˈukˈäjtëm Lois Didur. Jeˈeyënëmë netyë jyëmëjt 21 ko tyuundëjkë prekursoora espesial jap Canadá. Ok, ta pyejky mëdë John, ets kanäk jëmëjt tyuundë sirkuitë. Ko tiempë nyajxy, ta yajwoowdë mä Betel diˈib Canadá ets ja 20 jëmëjt naxy jap tyuundë. Ko netyë Lois jyëmëjt 58, ta yaˈˈanmääytyë parë nyëjkxtët Ucrania. ¿Ti net tyuundë? ¿Waˈandaa wyinmääytyë ko të myëjjäˈäyëndë ets ko tsip nyëjkxtët wiink paˈis? Kyaj, pes kyupëjktë nyëjkxäˈändë. John ta yaˈˈanmääy parë tyunët mä Komitee diˈib Betel. Kyum jëxtujk jëmëjt, ta yˈoˈkyë John, per ja kyudëjk japyëm ojts wyeˈemy Ucrania mä nety të yajkaxtë. Tyam ja jyëmëjtnë 81, per duˈunyëm tmëduunˈadëˈëtsyë Jyobaa ets niˈamukë nmëguˈukˈäjtëm jyantsy tsyokëdë.

⁹ Mbäät näägë toxytyëjkjäˈäy diˈib ko kyuˈoˈknë extëmë Lois, kyaj nëgoo yajmëjkuˈëˈëw yajmëjkugäjpxëdë extëm ko nety jyukyˈaty ja myëmëjjäˈäy, diˈib mëjwiin kajaa tuunk nyikëjxmˈäjt mä Diosë kyäjpn. Perë Jyobaa duˈunyëm yajtsobäädëdë, mët ko yëˈëjëty të mëjwiin kajaa tpudëkëdë ja myëmëjjäˈäy ets duˈunyëm tmëduunˈadëˈëtstë Jyobaa (1 Tim. 5:3). Ets nan mëjwiin kajaa tpudëkëdë ënäˈktëjk.

10. ¿Ti xytyukniˈˈijxëmë yˈijxpajtënë Tony?

¹⁰ Ta mayë nmëguˈukˈäjtëm diˈib të myëjjäˈäyëndë ets naytyuˈuk tsyënääynyëdë, per yëˈëjëty nan mëjwiin kajaa tsyobäättë. Extëm nˈokpëjtakëmë Tony, ja netyë jyëmëjt 20 ko nyëbejty agostë mä jëmëjt 1942 jap Pensilvania (Estados Unidos). Ko waanë tiempë nyajxy, ta yaˈˈanmääy parë tyunët soldäädë, per kyaj tkupëjky ets pääty yˈijty pujxndëgoty majtsk jëmëjt ja kujkm.  Ok, ta pyëjk mëdë Hilda ets tpattë nimajtskë myäänk diˈib tyukjëjwoˈo tyukjëjwijtsëdë ja tëyˈäjtën. Nuˈunë tiempë të nyaxy, wiˈixëm të Dios mëduny, pes të tyuny mä tëgëëgë kongregasionk extëmë mëjjäˈäy diˈib tijaty tyukniwijtsëp mä mëjjäˈäytyëjk ets nan të tnikëjxmˈaty mäjaty tyunyëtyë asamblee de sirkuitë. Nan nëjkxp ijty mä tuˈugë pujxndëjk parë dyajnaxyë reunyonk ets dyaˈëxpëkyë pujxndëjkjäˈäy. Oy tyamë jyëmëjtnë 98 kyaj pyoˈkxy, duˈunyëm tmëduunˈadëˈëtsyë Jyobaa ets tpudëkë ja myëguˈuktëjk.

11. ¿Wiˈix mbäät nyajnigëxëˈkëm ko nyajtsobatëm ja mëjjäˈäytyëjkëty diˈib naytyuˈuk tsënääynyëdëp o mët ja jyiiky myëguˈuk diˈib kyaj yˈëxpëktë?

¹¹ ¿Wiˈix mbäät nyajnigëxëˈkëm ko nyajtsobatëm ja mëjjäˈäytyëjkëty diˈib naytyuˈuk tsënääynyëdëp o mët ja jyiiky myëguˈuk diˈib kyaj yˈëxpëktë? Oy ko pënaty tuundëp mëjjäˈäy tpudëkëdët nuˈun myadäˈäktë, extëm ko mëët nyëjkxtët ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë ets dyajnëjkxtët reunyonk o ttukmëdoowˈittët. Ets ëtsäjtëm, nan mbäät nyajnigëxëˈkëm ko naytyukjotmaytyuˈunëmë nmëguˈukˈäjtëm diˈib të myëjjäˈäyëndë ko nëjkx nguˈijx ngugäjpxëm o nmëgäjpxëm mä bidioyamaadë. Per oy ko niˈigyë nmëmäˈäy nmëdäjëm ja mëjjäˈäytyëjkëty diˈib jantsy jagam tsënääytyëp mä kongregasionk ets kyaj nˈijxtëgoˈoy njäˈäytyëgoˈoyëm. Waˈan nääk kyaj tnigäjpxäˈändë wiˈixën nyayjyawëdë o wyinmaytyë ko kyaj yˈoyëty tnigäjpxtët. Per mëjwiin kajaa ndukˈoyˈatäˈänëm ko nyajtëˈëwëm wiˈixën të Dios mëdundë agujk jotkujk, etsë net nmëdoowˈijtëm wiˈix xytyukmëtmaytyakëm.

12. ¿Tiko yˈoyëty nduˈunëmë mëjääw parë nˈixyˈäjtëmë nmëguˈukˈäjtëm?

¹² Waˈan mä kongregasionk jyapˈatyë nmëguˈukˈäjtëm diˈib të myëjjäˈäyëndë ets mbäät xyajmonyˈijx xyajmonyjyäˈäwëm ko xytyukmëtmaytyakëm wiˈix kujk tmëdundë Jyobaa. Extëmë Harriette, yëˈë tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib jantsy kanäk jëmëjt tyuuny mä tuˈugë kongregasionk jap Nueva Jersey Estados Unidos. Per ta ojts tsyoˈonë ets ojts nyëjkxnëdë wiink kongregasionk mëdë nyëëx. Mä jap jyäjttë, ja nmëguˈukˈäjtëm tyuundë mëjääw parë yˈixyˈäjtëdë ets pyëjktë kuentë ko mëkë nety tmëdatyë mëbëjkën. Pes ojts tyukmëtmaytyäˈägëdë wiˈixë nety të yˈëwaˈkxy kyäjpxwaˈkxy naa ja mä jëmëjt 1925 ko tnijäˈäwë tëyˈäjtën. Ko ijty nyijkxy ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë, xëmë tkoonëjkxy tuˈugë syepiyë diˈib mëët yˈabujy mët ko alokë yajtsumët. Ets mä jëmëjt 1933, majtskˈok yajtsuumy ets tuk sëmäänaty jap yˈijty. Mientrës jap yˈity pujxndëgoty, ja myëmëjjäˈäy diˈib kyaj tyestiigëty, yëˈë diˈib pudëjkë parë tkuentëˈäjty nidëgëëgë yˈënäˈkuˈunk. Seguurë ko nmëguˈukˈäjtëm diˈib duˈun extëmë Harriette, nitëjkëdëp parë nyajtsobatëm mëjwiin kajaa.

13. Extëm të nˈijxëm, ¿nuˈunënë Jyobaa dyajtsobäätyë mëjjäˈäytyëjk mä nyax kyäjpn?

¹³ Nmëguˈukˈäjtëm diˈib të myëjjäˈäyëndë mëjwiin kajaa yajtsobäädë Jyobaa mä nyax kyäjpn. Të tˈixtë wixatyë Jyobaa të tkunuˈkxyë nyax kyäjpn ets wiˈix yëˈëjëty të yajkunuˈkxtë. Nan të tyëgoytyë, per mëjwiin kajaa tijaty të tyukniˈˈixëdë. Pääty, nˈokˈijxëm ko niˈigyë tijaty tjat tnijawëdë ets nˈoknaytyukpudëjkëm tijaty xytyukniˈˈijxëm (Prov. 18:4). Pën nˈixyˈäjtëm yajxonë nmëguˈukˈäjtëm diˈib të myëjjäˈäyëndë, ta niˈigyë kyëktëkëyaˈany ja nmëbëjkënyëˈäjtëm ets mas niˈigyë tijaty njatäˈänëm.

14. ¿Ti käjpxwijënë yajmooytyëbë ënäˈktëjk mä Deuteronomio 32:7?

¹⁴ Nˈokˈëxtäˈäyëmë winmäˈäny wiˈix mbäät nmëtkäjpx nmëtmaytyakëmë nmëguˈukˈäjtëm diˈib të myëjjäˈäyëndë (käjpxë Deuteronomio 32:7). * Waˈan kyaj oy yˈokˈijxnëdë, kyaj peˈtypy yˈokˈyeˈey yˈoknäjxnëdë ets kyaj nëgoo ja  jot mëjääw tˈokmëdäjnëdë parë kyäjpx myaytyäˈäktët. Per jeˈeyëm tijaty tjantsy tyunäˈändë ets oy ja xyëëw të dyajwëˈëmdë Dios wyindum (Ecl. 7:1). Nˈokjamyajtsëm tiko Jyobaa yajtsobäädëdë ets nˈokˈyajtsobatëm nenduˈun. Nˈokpanëjkxëmë yˈijxpajtënë Eliseo, diˈib niwiˈixtsoo tkamastuˈudanyë Elías, pes tëgëkˈok duˈun tˈanmääy: “Nijënaˈa nˈëxmatsëty neytyuˈuk” (2 Rey. 2:2, 4, 6, TY).

15. ¿Tijaty mbäät nyajtëˈëwëm ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib të myëjjäˈäyëndë?

¹⁵ Nˈokˈyajtëˈëwëm tijatyë nmëguˈukˈäjtëm diˈib të myëjjäˈäyëndë, pes duˈunë nety nyajnigëxëˈkëm ko nmëmäˈäy nmëdäjtëm (Prov. 1:5; 20:5). Extëm nˈokpëjtakëm, mbäät nyajtëˈëwëm: “Ko mˈënäˈkˈäjty, ¿ti diˈib myaˈijtë seguurë ko të nety xypyaatyë tëyˈäjtën?”, “Extëm të mjukyˈaty, ¿jam ti xyjyamyetsy diˈib niˈigyë Jyobaa të mdukmëwingonyëty?”, “¿Ti të mbudëkëty parë duˈunyëm agujk jotkujk xymyëduunˈadëˈëtsyë Jyobaa?” (1 Tim. 6:6-8). Ko nety tnimaytyäˈäktë, nˈokmëdoowˈijtëm tsuj yajxon.

16. Ko tuˈugë mixy o kiixy tmëtmaytyaˈagyë nmëguˈukˈäjtëm diˈib të myëjjäˈäyënë, ¿wiˈix nnijäˈäwëm ko naymyëjääwmoˈoyanëdëp nixim niyam?

¹⁶ Ko tuˈugë kiixy o mixy tmëtmaytyaˈagyë nmëguˈukˈäjtëm diˈib të myëjjäˈäyëndë, ta nixim niyam nyaymyëjääwmoˈoyëdë (Rom. 1:12). Ja mixy, ta mas niˈigyë yˈitäˈäny seguurë ko Jyobaa kyuentëˈäjtypy pënaty mëduunëp, ets ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib të myëjjäˈäyënë, ta nyayjyawëyaˈanëty ko yajtsojkp ets tyukxondäˈägaampy ko tnigajpxy tnimaytyaˈaky wiˈixënë Jyobaa të pyudëkëty mä jyukyˈäjtën.

17. ¿Tiko njënäˈänëm ko ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib të myëjjäˈäyëndë mas niˈigyë kyëxëˈëktë tsuj ko tiempë nyaxy?

¹⁷ Ja tsujˈäjtën këjx näjxp, per pënaty xëmë myëduundëbë Jyobaa, tuˈuk tuˈugë jëmëjt niˈigyë yajnaxëdë tsuj (1 Tes. 1:2, 3). ¿Tiko? Yëˈko nuˈunë xëëw jëmëjt të nyaxy, të tnasˈixëdë ets ja Diosë myëjääw pyudëkëdët parë nyayaˈoyëdët. Ko niˈigyë nˈixyˈäjtëm ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib të myëjjäˈäyëndë ets ko niˈigyë tijaty xytyukniˈˈijxëm, ta niˈigyë nyajtsobäädäˈänëm.

18. ¿Ti nˈixäˈänëm mä jatuˈukpë artikulo?

¹⁸ Ko ja ënäˈktëjk dyajtsobäättë ja mëjjäˈäytyëjk, ets ko ja mëjjäˈäytyëjk dyajtsobäättë ja ënäˈktëjk, ta niˈamukë ja nmëguˈukˈäjtëm ttukˈoyˈattë. Mä jatuˈukpë artikulo nˈixäˈänëm, wiˈixë mëjjäˈäytyëjkëty mbäät dyajnigëxëˈëktë ko yajtsobattëp ja ënäˈktëjk diˈib mä kongregasionk.