Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

MUISAMBO WA KULONGA 35

Bakuetu batabadi banunu be na lulamato be na muulo

Bakuetu batabadi banunu be na lulamato be na muulo

“Nyeene itooka ii bu lùbàngo lwa kineemo.”​—Nki. 16:31, EEM.

LOONO 138 Buwa bwa nfwidi

KI’ABAKUILA MUANKA *

1-2. (a) Muyile Nkindji 16:31, mmushindo kinyi watudi balombene kumona bantu banunu be na lulamato? (b) Nkonko kinyi y’atukaluula mu uno muisambo?

 BANTU babayile mu kutemba dia ku park a mu Arkansas mu États-Unis, babaadi bakapete diama dibaadi adimueka dia muulo ukata. Biabia, dino diama dibaadi nka bibabedipangile kushi ka mufunda su nkamune. Boso babamuene diadia diama, ta babaadi balombene kumona dingi ebue dilombene kuibakaanyisha bu di na muulo kukila dia diama nya.

2 Mu mushindo umune, bantu banunu be na lulamato be nka bu dino diama; be na kinemo nka bu mabue a muulo ukata. Eyi di’Efile Mukulu adipuandikisha nyene itooka bu lubango lua kinemo. (Badika Nkindji 16:31; 20:29) Bi kuikala bibofulo bua kumona ano mabue a muulo bu ashi na kinemo. Bansongua abaata bantu banunu na kinemo, be kupeta miabi ibungi kukila bupeta. Mu uno muisambo atukaluula nkonko isatu: Buakinyi Yehowa amonaa bantu banunu be na lulamato bu mabue a muulo? Be na mudimo kinyi mu ndumbuluilo a Yehowa? Tui kukita kinyi bua’shi bileshesho biabo bitukuashe?

BUAKINYI YEHOWA AMONAA BANTU BANUNU BE NA LULAMATO BU MABUE A MUULO UKATA

Bantu banunu baasha lulamato be na muulo ku meso kua Yehowa Efile Mukulu na kua muilo waye (Tala kikoso 3)

3. Muyile Misambo 92:12-15, Buakinyi bantu banunu be na lulamato be na muulo ku meso kua Yehowa?

3 Bantu banunu be na lulamato, be na muulo ku meso kua Yehowa Efile Mukulu. Ebamonaa binyibinyi bu bantu be mu binangu biaye, ebawuku kalolo na ataa ngikashi yabo ibuwa na muulo. Yehowa ekalaa na muloo p’amono bantu banunu, abalungula bansongua binangu biabadi bapete mund’a bipua bibungi biabadi bafube na lulamato. (Yob. 12:12; Nki. 1:1-4) Yehowa ataa dingi kunyingila kuabo na muulo. (Mal. 3:16) Mu nshalelo aabo babaadi bapete namu’nyi nkalakashi; kadi ta mbashimishe lukumiino luabo kui Yehowa nya. Lukulupilo luabo lua mafuku aafiki ndunyingie ngofu kukila pa babalongiele bia binyibinyi. Yehowa mmuibafule ngofu muanda baki’abatungunuka na kulungula eshina diaye “sunga mbitabadi banunu.”​—Badika Misambo 92:12-15.

4. Nkinyi kilombene kunyingisha bakuetu balume na bakashi batabadi banunu?

4 Su tanudi bantu banunu, shinkamishayi’shi Yehowa atentekieshaa mudimo oso wanudi bakite mafuku akile. (Eb. 6:10) Nui bakuatshishene mudimo wa bulungudi na katshintshi na bino abisankishaa Nshetu a muiyilu. Nuibanyingile mianda i bungi ifikie mpa na mu kuinuinyongosha kadi nuakaluila miya ilulame ya mu Bible, nuashala na lulamato ku mashito e na muulo mu ndumbuluilo a Yehowa, na kulongiesha bangi. Nui bakite muenu moso bua kulama butale na kuiwubidishena na kushintuluka kua mu ndumbuluilo a Yehowa. Nui bakuatshishene bangi na kuibanyingisha buabadia kutungunuka na mudimo wa nsaa yoso. Yehowa mmuinufule ngofu p’anue kushala na lulamato. Yehowa mmule’shi: “Taasumbusheena bamulamate” nya! (Mis. 37:28) Yehowa enushinkamiisha’shi: “Nenutwaala mpaa naa paanupete nyeene itooka.” (Yesh. 46:4) Biabia, tanunangushenanga’shi muanda nubapu kununupa, tanuki na muulo mu ndumbuluilo a Yehowa nya. Nui nka na muulo ukata!

BANTU BANUNU BE NA MUULO MU NDUMBULUILO A YEHOWA

5. Nkinyi akitungu’shi bantu banunu balamiine mu binangu biabo?

5 Bantu banunu be na bi bungi bia kukita, mu ndumbuluilo a Yehowa. Sunga mbiabashi’nyi na bukome bua kukita bu bibaabadi abakitshi kala, anka be na bupeta bua mianda i bungi yabadi bamone mund’a bipua bi bungi. Yehowa mmulombene kutungunuka na kuibafubisha mu mishindo i bungi, nka bu bi’atuibimono mu bileshesho abilondo bia bantu ba kala na ba lelo uno.

6-7. Tusha bileshesho bia mu Bible bia bantu banunu babaadi bapete miabi ya kufubila Efile na lulamato.

6 Tui balombene kupeta bileshesho bi buwa mu Bible, bia bantu be na lulamato babaadi bafubile Yehowa mpa na ku bununu buabo. Bu kileshesho, Moyise baadi na bipua 80 pa babangile kufubila Yehowa bu mutemuki na bu muntu alesha mpala yaye kui muilo wa Isaleele. Yehowa batungunukile na kufubisha Ndanyele bu mutemuki, pa baadi mpa na bipua bikile pa 90. Na Yowano mutumibua, baadi namu’nyi na bipua bikile pa 90 pa baadi muyokielue, bua kufunda mukanda wa Kibafumbuilue.

7 Bangi bantu be bungi baasha lulamato, ta babaadi abawukibua nya, na ta babaadi abebaata sunga na muulo. Anka, Yehowa baadi ebaata na muulo na kuibapa efuto dia lulamato luabo. Bu kileshesho, Simeone muntu baadi “mululame na mushimate mwi Efile Mukulu” ta mbakambe kumuakula mu Bible nya, anka Yehowa baadi amuuku bibaadi na bamupeele kinemo kia kumona Yesu ku bukinga na kutemuka pabitale muana na nyinaye. (Luk. 2:22, 25-35) Binobino tubandeyi kunangushena bua mukashi kilele Aana mutemuki. Baadi na bipua 84, anka “tabakatukanga ku ntempelo.” Baadi “atuele mu bisangilo” na lulamato loso na baadi mupete efuto dikata dia kupeta muabi wa kumona Yesu ku bukinga. Boso babidi Simeone na Aana, babaadi na muulo ku meso kua Yehowa.​—Luk. 2:36-38.

Mukuetu mukashi Didur, taadi binobino na bipua bikile pa 80, ki’atungunuka na kufuba na lulamato mu mudimo waye (Tala kikoso 8)

8-9. Nkileshesho kinyi kibuwa akitupa bakuetu bakashi kilele?

8 Mu ano etu mafuku, bantu banunu bebungi be na lulamato, mbekale bileshesho bi buwa bua bansongua. Tutaleyi mianda yabadi bamone kui mukuetu mukashi Lois Didur. Pa babangile kufuba mudimo wa bu mbala-mashinda a nsaa yoso mu Canada, baadi nka na penda bipua 21. Kunyima kuabo kumuibakila, aye na mulume aaye John, babaadi bakite bipua bibungi mu mudimo wa bu bakunkushi ba kifunda. Akupu babafubile ku Betele a mu Canada mund’a bipua bikile pa 20. Pa balombeshe Lois bipua 58, aye na mulume aaye John, babaadi bebayipushe su abakumiina nkafuba ku ungi mudimo upia mu Ukraine. Nkinyi kibaabadi balombene kukita? Babaadi balombene kuata kitshibilo kia’shi bu bitatudi banunu ta tui bia nkafuba ku dingi eumbo su? Babaadi bakumine wawa mudimo wabo upia, na John babaadi bamusangule bua kukuasha bu muina Komite a Filiale a kuakua. Akupu pa bafuile John kunyima kua bipua musambo, Lois batshile kitshibilo kia kushala nka mu mudimo waye. Binobino Lois taadi na bipua 81, kadi ki’atungunuka nka na kufuba ku Betele a mu Ukraine na mmufule mudimo waye ngofu. Kifuko kia mu Betele a ku Ukraine nkimufule ngofu.

9 Nka bu Lois, bangi bakuetu bakashi pangi be kukutua kuatshibua na muulo bu bibaabadi abebaata pabaadi balume babo baki’abatala. Anka nta mbiabia, bu mukashi kilele ta mbulombene kupua kinemo kiabo nya. Yehowa ataa bano bakuetu bakashi na muulo ukata, bakuatshishene balume babo mund’a bipua bi bungi; na baki’abatungunuka na kumufubila na lulamato. (1 Tim. 5:3) Na dingi, bakuete kunyingisha bansongua.

10. Tony mmulekie kileshesho kinyi ki buwa?

10 Bantu banunu be bungi be na lulamato bashale ku mashibo a balaminaa bantu bapue kununupa, be na kinemo nka bu mabue a muulo ukata. Bu kileshesho, mukuetu abetanyinaa bu Tony taadi lelo uno mushale ku nshibo y’abalaminaa bantu bapue kununupa. Baadi mubatshishibue pa baadi na bipua 20 mu Pennsylvanie mu États-Unis mu mueshi wa muanda 1942. Aye ki’akatuka mu kubatshishibua, babamutekiele bua’shi atuele busalayi. Bu bibaadi mupele, babamukuatshile bamuela mu lukano mund’a bipua bibidi na kipindi. Aye na mukashi aaye Hilda, mbakushe bana babo babidi mu bia binyibinyi. Mund’a bipua bi bungi Tony baafubile mu tukongye tusatu bu surveillant-président (abayitanyina lelo uno bu mukunkushi a midimo ya kasaka ka bakulu) na bu mukunkushi a kikongeno kia kifunda. Baadi akunkusha bisangilo na kulonga kua Bible mu lukano. Lelo uno taadi na bipua 98, Tony t’akumina kuleka kufubila Yehowa. Kadi ki’atungunuka nka na kuikitshisha muaye moso bua kufubila Yehowa mu kakongye kabo!

11. Mmushindo kinyi watudi balombene kulesha’shi atuneemekaa baaba boso bashaale ku mashibo a balaminaa bantu banunu?

11 Mmushindo kinyi watudi balombene kulesha kanemo bua bantu banunu bashale ku mashibo a balaminaa bantu banunu? Su kui mushindo bakulu be kuibakuasha bua kutuela mu bisangilo sunga kuibiteemesha na kukita bulungudi. Tui kulesha’shi atuibapasukila pa kuibatembela sunga kuibetanyina ku appel video bua kuimonena nabo. Atukuminaa kupasukila mu mushindo wi pa buawo bantu banunu, bashale pangi ku mashibo a balaminaa bantu banunu e kula na tukongye tuabo. Tui na lukalo lua kupasukila, bantu banunu kushi kuibayiluankana. Bangi ba kuabadi pangi be kumona’shi nta mbibofule, sunga kunangushena’shi ta bi buwa besamba mianda yabo mu abo banabene. Anka, atukapete miabi i bungi p’atuata nsaa ya kuifubuila kuabadi, bua kuibateemesha bua’shi betulondele miloo yabo yabadi bapete mu ndumbuluilo a Yehowa.

12. Mbantu ba mushindo kinyi b’atupete mu kakongye ketu?

12 Pangi bi kuitukaanyisha pa kumona’shi mu kakongye ketu, mui bileshesho bia bantu banunu be na lulamato. Mukuetu mukashi abetanyinaa bu Harriette, mmufubile Yehowa na lulamato loso mund’a bipua bi bungi mu kakongye kabo ke mu New Jersey, États-Unis. Anka, baafilukile bua nkashala kui muana aaye mukashi. Bakuetu ba mu kakongye kaye kapia, babaadi baate nsaa ya kumuiwuka kalolo, mbasangane’shi baadi muntu a kinemo. Baadi ebanyingisha na mianda i baadi ebalondela ya mudimo wa bulungudi mu bipua bia 1920, kipungo kibaadi muukie bia binyibinyi. Mu biabia bipua, pa baadi ende mu bulungudi, baadi atuala kasuulo ka meno bua’shi tala pa tabamukuata. Ngi bibaadi bimufikile. Mu 1933 babamukuatshile misusa yoso ibidi, alalanga lubingo mu lukano. Mu kiakia kipungo, mulume aaye ta baadi Temue a Yehowa nya, anka baadi amukuatshishena pa baadi mu lukano na kupasukila bana babo basatu. Mu binyibinyi, bantu banunu baasha lulamato bu Harriette, abitungu kuibaata na muulo!

13. Ndilongiesha kinyi dibatupete pabitale mbalo i na bantu banunu mu ndumbuluilo a Yehowa?

13 Bakuetu balume na bakashi babapu kununupa be na muulo mu ndumbuluilo a Yehowa. Mbamone mishindo i bungi ilekenelekene yele Yehowa miabi mu ndumbuluilo aaye, na kuibelela miabi muntu pa bupenka. Na dingi, mbalongiele ku bilubilo biabo. Ebamoneyi bu nsulo ya binangu na kuifubuila kuabadi bua kuuka mianda yabadi bamone. (Nki. 18:4) Su buata nsaa ya kuibawuka, lukumino lobe alunyingishibua na okawuku mianda i bungi ngofu!

PETA MIABI AYITUKILA KU BILESHESHO BIA BANTU BANUNU

Nka bu bibaadi Elisha mupete miabi ya kuikala pamune na Eliya, bakuetu balume na bakashi be kupeta miabi ayitukila ku bi’abebalungula, kui bantu banunu bapue kufubila Yehowa mund’a bipua bi bungi (Tala kikoso 14-15)

14. Miiya Ikituulwe 32:7 ayinyingisha bansongua bua kukita kinyi?

14 Ekitshishe bua kuisamba na bantu banunu. (Badika Miiya Ikituulwe 32:7.) Mu binyibinyi, meso aabo e kubanga kukutua kumona kalolo, butaale buabo buabanga kupeela, ngakuilo aabo abanga kushikala, anka mashimba aabo aki nka na bukome, na be na “nkumo i buwa” ku meso kua Yehowa. (Mul. 7:1) Ngi buakinyi Yehowa ebaataa na muulo. Tungunuka na kulesha’shi okuete kuibaata na muulo. Nka bu Elisha. Baadi mushishikile kushaala pamune na Eliya mafuku aaye a mfudiilo. Elisha baakuile misusa isatu’shi: “Ntankulekye’mi.”​—2 Bf. 2:2, 4, 6.

15. Nkonko kinyi yatudi balombene kuela bantu banunu?

15 Lesha’shi opasukilaa bantu banunu pa kuifubuila kuabadi na kuibayipusha i ngi minda. (Nki. 1:5; 20:5; 1 Tim. 5:1, 2) We kuibeela nkonko bu ino: “Pabanudi nuki bansongua, nkinyi kibaadi kinushinkamiishe’shi nubapete bia binyibinyi?” na “Mmianda kinyi yanudi bamone inukuashe bua kuifubuila kui Yehowa?” na dingi “Mmianda kinyi inukuashe buanudia kulama muloo wenu mu mudimo wa Yehowa?” (1 Tim. 6:6-8) Ebateemeshe kalolo nsaa y’abakulondela myanda yabo ya kala.

16. Nsaa ayakula nsongua na muntu mununu abibanyingisha boso mushindo kinyi?

16 Nsaa ayakula nsongua na muntu mununu, abibanyingisha boso. (Lom. 1:12) Anue bansongua, anukanyiisha kutamisha lutumbu luenu bua mushindo awupasukilaa Yehowa bafubi baye baasha lulamato. Eekala na muloo wa kuinulondela mushindo wadi mupete miabi kui Yehowa.

17. Buakinyi tui kuamba’shi bantu banunu be na lulamato abanyishaa kulongama ngofu ku kipua kioso akikidi?

17 Apende muntu na kukula, buwa bua mbidi abuluilaa. Anka boso be na lulamato kui Yehowa, abanyiishaa kumulongamina ku kipua kioso akikidi’kia. (1 Tes. 1:2, 3) Buakinyi bino mbia binyibinyi? Muanda apakidi bipua, abatadiilaa bua’shi kikudi kia Yehowa kibakuashe bua kudima ngikashi i buwa. P’atunyisha kuiwuka muulo wa bakuetu balume na bakashi babapu kununupa, atuibanemeka n’atulongiela bibungi kuabadi, n’atunyisha kuibamona bu mabue a muulo ukata!

18. Nkinyi ki’atukesambila mu muisambo awulondo?

18 Kakongye t’akanyingaa nka penda nsaa i bansongua abanemeka bantu banunu nya, anka akanyingaa nsaa i bantu banunu abaata namu bansongua na muulo. Mu muisambo wetu awulondo, atukesambila mushindo ulombene bantu banunu, kulesha’shi abaataa namu bansongua na muulo mu kakongye.

LOONO 144 Tula meso oobe kwifuto!

^ par. 5 Bakuetu batabadi banunu be na lulamato, be na kinemo nka bu mabue a muulo. Uno muisambo awuketunyingisha biatudia kuibalesha lutumbu, n’atukamono abitukuasha binangu biabo na mianda yabadi bamone. Auketushinkamisha dingi mbalo i na bantu banunu mu ndumbuluilo a Yehowa.