1. ¿Kasa anaka süpüla waaʼinrüin laülaapa waya?

LAÜLAAPA waya eesü jülüjale waaʼin nnojoliinnapain jaloulin waya nümüin Jeʼwaa maʼakaapuʼu paala. Mayaainjeʼe nnojoliinnapain katsüin waaʼin maʼakaapuʼu, wainma tü kasa watüjakalü apüleerua jee tü walatüitpakalü achikumüin. Sutuma müin wakuwaʼipa, eeshii süpüla wakaalinjain na joʼuuyuukana woulia süpüla jaloulin naya sümüin nupueulose Jeʼwaa jee nakooʼomüinrüin naʼyataain nümüin. Anuu nünüiki wanee wawala kakaliaichikai laülaashin: «Süka laülaaichin taya isaitpa tachiki taaʼinrüin waneirua kasa, anapejeʼe taaʼin süka eein waneinnua jimaʼalii atüjakana jee anakana süpüla tü aʼyatawaa taaʼinrapuʼukat».

2. ¿Kasa wekirajaajeetka anain sünain ekirajaayakat tüü?

² Wekirajaaitpa anain suluʼu ekirajaaya 35, neʼrüin kasa anasü na jimaʼaliikana jee na majayünnüükana sutuma naʼaleewajaain namaa na wawalayuu laülaayuukana. Sünain ekirajaayakat tüü, wekirajaweerü anain eein süpüla naʼyataajiraain na wawalayuu laülaayuukana namaa na jimaʼaliikana jee na majayünnüükana nnojorüle yaletüin naaʼin, nayaawatüle saaʼu eein tü kasa isakat nachiki, natüjale aapaa analuʼut jee kamaneere naya.

3. (1) Saashin Filipos 2:3, 4, ¿kasa jaʼyaka naaʼu chi wayuu nnojoikai yaletüin aaʼin? (2) ¿Jamüsü aneetka nukuwaʼipa wanee wawala nnojorüle yaletüin naaʼin?

³ Keeʼireere naaʼin na wawalayuu laülaayuukana nakaalinjain na joʼuuyuukana noulia, nnojoluinjatü yaletüin naaʼin. Chi wayuu  nnojoikai yaletüin aaʼin kojutusü wayuu nümüin (paashajeʼera Filipos 2:3, 4). Na wawalayuu laülaayuu nnojoliikana yaletüin aaʼin, nnojotsü mojushiin namüin nnojorüle saainjünüin wanee aʼyatawaa maʼakaapuʼu natuma paala, natüjaa aaʼu wainmain sukuwaʼipa süpüla saainjünüin wanee kasa (Ecl. 7:10). Mayaainjeʼe wainmain kasa natüjaka apüleerua, natüjaa aaʼu naatajatüitpain saainjia wanee kasa maaʼulu süka suʼwanajaain maʼin tü mmapaʼakat (1 Cor. 7:31, TNM).

4. ¿Kasa naaʼinraka na wawalayuu nnojoliinnapakana alapalaain naaʼu na wawalayuukana süpüla nashatüin nakuwaʼipa na leviitakana?

⁴ Na wawalayuu laülaayuu nnojoliikana yaletüin aaʼin, nayaawata aaʼu iseerüin nachiki naaʼinrüin waneirua kasa naaʼinrapuʼuka paala. Jülüjataa waaʼin nakuwaʼipa na wawalayuu alapalaakana naaʼu na wawalayuukana. Shikeraajapa 70 nouyase kettaashii naya suulia tü aʼyatawaakat jee aapünüsü namüin wanee shiiʼiraka. Eesü süpüla mojuin naaʼin süka kiʼrainnapain naya sünain alapalawaa naaʼu na wawalayuukana. Kojutusü maʼin namüin tia aʼyatawaakat otta keeʼireesü naaʼin ayatüin naʼyataain maʼakaapuʼu paala. Nayaawatapejeʼe saaʼu nayain anain na jimaʼaliikana süpüla tia aʼyatawaakat. Tü nakuwaʼipakat müsü aka saaʼin nakuwaʼipa na leviitakana. Shikeraajapa 50 nouyase, kettaashii naya suulia aʼyatawaa suluʼu tü piichi aʼwaajüleekat Maleiwa. Jaʼitairü kasain naʼyataain anain nümüin Jeʼwaa, talatüsia naaʼin. Nachajaain maʼin sukuwaʼipa süpüla nakaalinjain na jimaʼaliikana (Núm. 8:25, 26). Akaʼaya na wawalayuu alapalaapuʼukana naaʼu na wawalayuukana,  ayatüshii nakaalinjain jee natütüleʼerüin naaʼin na wawalayuu noutkajaakana amaa.

5. ¿Kasa pütüjaka sünainjee nukuwaʼipa Dan otta Katie?

⁵ Jülüjataa waaʼin nukuwaʼipa Dan, 23 juya nülapalaain naaʼu na wawalayuukana. Shikeraajapa 70 nuuyase aapünüsü nümüin wanee aʼyatawaa naata suluʼu nupueulose Maleiwa, pürekutsootshi pesiaat nia sümaa Katie tü nuʼwayuusekat. ¿Kasa naaʼinraka süpüla talatüin naaʼin? Naashin Dan, wainma kasa niʼyataaka anain suluʼu tü outkajaaleekat. Nükaalinjain na wawalayuukana süpüla naʼyataainjanain neʼipajee na laülaashiikana, süpüla natüjain aküjaa pütchi eere jouluin wayuu jee naküjain pütchi suluʼu kaatset. Jiakana wawalayuu laülaainnakana, jaʼitainna pürekutsooliin jia otta nnojoliire pürekutsooliin jia, eeshii süpüla jükaalinjain na waneinnua müleka talatüle jaaʼin sümaa tü kasa jaaʼinrakat maaʼulu jee jülüjale jaaʼin tü eekat süpüla juuntuin jaaʼinrüin.

6. ¿Jamüsü anaka nukuwaʼipa wanee wayuu niyaawatüle saaʼu eein tü isakat nüchiki? Püküja wanee sukuwaʼipa.

⁶ Anasü nukuwaʼipa chi wayuu ayaawatakai saaʼu eein tü kasa isakat nüchiki naaʼinrüin (Prov. 11:2). Sutuma müin nukuwaʼipa, talatüshi nia jee naaʼinrüin süka süpüshuaʼa naaʼin tü aʼyatawaa aapünakat nümüin. Tü nukuwaʼipakat wanee wayuu ayaawatakai saaʼu tü kasa isakat nüchiki naaʼinrüin, müsü aka saaʼin nukuwaʼipa wanee wayuu oʼuniraka kemion saaʼupünaa wanee uuchi. Nütüjaa aaʼu nnojoluin nuʼwateʼerüinjatüin tü kemionkat sümaʼinruʼu noʼoteʼerüin saaʼupünaa tü uuchikat. Müinjatü joo nukuwaʼipa chi wayuu ayaawatakai saaʼu tü isakat nüchiki süpüla ayatüin nia sünain aʼyatawaa nümüin Maleiwa jee sünain ekirajaa na waneinnua (Filip. 4:5).

7. ¿Kasa naaʼinraka Barzilái süka niyaawatüin saaʼu eein tü isakat nüchiki naaʼinrüin?

⁷ Waashajaa süchiki nukuwaʼipa Barzilái, 80 nuuyase wanaa sümaa nuunejaanüin nutuma David süpüla niʼipajanainjachin nia sünain aluwatawaa. Nüküjaka nümüin David niain kettaain Kimham süpüla nümaainjachin niiʼirakaluʼu, jama jimaʼalin nia nuulia (2 Sam. 19:35-37). Talatüsü naaʼin na wawalayuu laülaayuukana süka nayain na joʼuukana noulia neeʼirakaluʼuin sünain wanee aʼyatawaa maʼaka naaʼinrüin shia Barzilái.

8. ¿Kasa naaʼinraka David sutuma niyaawatüin saaʼu eein tü kasa isakat nüchiki?

⁸ Akaʼaya David, niyaawata aaʼu eein tü kasa isakat nüchiki naaʼinrüin. Jamüshijaʼa nia, nukumajireein wanee piichi aʼwaajülee Jeʼwaa, shiasaʼa nüküjapa Jeʼwaa niainjachin chi jimaʼaikai Salomón akumajirüin tia, nnojoishi ayüülajaain David, nükaalinjain nia sünain akumajaa tia piichikat (1 Crón. 17:4; 22:5). Mayaainjeʼe jintülin Salomón jee nnojoluin wainmain kasa nütüjaka apüleerua, nnojotsü jülüjain naaʼin David niain anain süpüla akumajaa tia piichikat nuulia (1 Crón. 29:1). Nütüjaa aaʼu David anakuwaʼipaleerüin tü piichi aʼwaajüleekat niale Jeʼwaa akaalinjain na akumajakana shia, nnojotsü shiain saaʼujee kekiin maʼin naya sutuma laülaayuuin naya. Maʼaka naaʼin David, ayatüshii na wawalayuu laülaayuukana aʼyataain nümüin Maleiwa mayaainjeʼe naatain tü aʼyatawaa aapünakat namüin. Natüjaa aaʼu nükaalinjeenain Jeʼwaa na joʼuuyuukana noulia süpüla anain natuma tü aʼyatawaa naaʼinrapuʼukat.

9. ¿Kasa naaʼinraka chi wawalakai Shigeo sutuma niyaawatüin saaʼu tü kasa isakat nüchiki?

⁹ Waashajaa süchiki nukuwaʼipa Shigeo, wanee wawala ayaawatakai saaʼu tü kasa isakat nüchiki. Soʼu 1976 wanaa sümaa 30 nuuyase, aneekünüshi süpüla noʼutkuin nia na Laülaashii Jülüjakana aaʼin tü Aʼyatawaakat suluʼu Weteet. Soʼu 2004, aneekünüshi nia süpüla niainjachin chi wawala akumajakai sukuwaʼipa tü naainjainjatkat na Laülaashii Jülüjakana aaʼin tü Aʼyatawaakat suluʼu Weteet. Niyaawataka saaʼu mapa nnojoluichipain katsüin nia jee nnojoluichipain  kajaalapüin nia sünain tü niʼyataainkat. Naashajaaka nümaa Jeʼwaa süchiki tia jee jülüjasü naaʼin niain anain wanee jimaʼai niiʼirakaluʼu. Maaʼulu yaa, nnojoluichipa niain chi akumajakai sukuwaʼipa tü naainjainjatkat na Laülaashii Jülüjakana aaʼin tü Aʼyatawaakat suluʼu Weteet. ¿Kasa watüjaka sünainjee nukuwaʼipa Barzilái, chi aluwataaikai David otta Shigeo? Chi wayuu nnojoikai yaletüin aaʼin otta ayaawatakai saaʼu tü kasa isakat nüchiki, nnojoleerü jülüjain naaʼin tü isakat nachiki naaʼinrüin na jimaʼaliikana, jülüjeerü naaʼin tü kasa nountakat. Akaalinjiraajeena naya otta nnojoleerü nayoujireʼerüin nakuwaʼipa namaa (Prov. 20:29).

10. ¿Kasa jülüjainjatka naaʼin na wawalayuu laülaayuukana nachiki na joʼuuyuukana noulia?

¹⁰ Na jimaʼaliikana jee na majayünnüükana müshii aka saaʼin asülajuushi nutuma Jeʼwaa namüin na wawalayuu laülaayuukana. Süka isaitpain nachiki naaʼinrüin kasa sutuma matchin müin naya, kojutushii namüin na jimaʼalii jee majayünnüü aʼyataweekana napüleerua na wawalayuukana.

11. Saashin Rut 4:13-16, ¿jamüsü anaka nakuwaʼipa na wawalayuu laülaayuukana nacheküle nakaalinjünüin natuma na joʼuuyuukana noulia?

¹¹ Aküjünüsü suluʼu tü Bibliakat süchiki sukuwaʼipa wanee wayuu laülaa, Noemí sünülia. Anasü sukuwaʼipa süka sütüjain aapaa analuʼut otta anain sümüin sükaalinjünüin sutuma wanee wayuu joʼuu suulia. Nünaajaapa chi süchonkai Noemí, süküjain sümüin Rut, tü saʼütkat, süleʼejaainjatüin süchikuaʼa eemüin süpüshi. Süküjapejeʼe Rut sümüin oʼunajatüin shia sümaa Belénmüin. Anakaʼa sümüin Noemí tia (Rut 1:7, 8, 18). Anasü maʼin nakuwaʼipa süka nakaalinjiraain (paashajeʼera Rut 4:13-16). Na wawalayuu laülaayuu  nnojoliikana yaletüin aaʼin, nashatüin sukuwaʼipa Noemí.

12. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu nütüjain aapaa analuʼut Pablo?

¹² Wanee wayuu aapakai analuʼut saaʼu nükaalinjünüin, nia Pablo. Soʼu wanee kaʼi, aapüshi nia analuʼut namüin na anoujashii chajanakana Filipos saaʼu tü kasa naluwataakat nümüin (Filip. 4:15, 16). Otta müsia naapüin analuʼut nümüin Timoteo saaʼu nükaalinjain nia (Filip. 2:19-22). Jamüshijaʼa soʼu püreesain nia jee nümaanüin chamüin Roma, aapüshi nia analuʼut nümüin Maleiwa naaʼu na anoujashii atütüleʼerakana naaʼin, na apanapakana nia (Aluw. 28:15). Oʼunushi Pablo wattapünaa maʼin sünain aküjaa pütchi jee sünain atütüleʼeraa naaʼin na anoujashiikana, wayaawata aaʼu sünainjee tia wayuuin yalayala aaʼinchi nia. Mayaainjeʼe müin nukuwaʼipa Pablo, anasü nümüin nükaalinjünüin natuma na anoujashiikana süka nnojoluin yaletüin naaʼin.

13. ¿Kasa naaʼinrajatka na wawalayuu laülaayuukana süpüla kojutuin namüin tü naaʼinrakat na joʼuuyuukana noulia?

¹³ Jiakana wawalayuu laülaainnakana, wainma sukuwaʼipa süpüla jaapüin analuʼut saaʼu tü kasa naaʼinrakat na jimaʼalii jee na majayünnüü outkajaakana jümaa. Müleka neʼikajaweere jia eemüinjanale jia, noʼuneere jümaa sünain ayaʼlajaa kasa jee shiale sünain waneirua kasa, juuʼulaa nakaalinjai jia. Makaʼa nakaalinjain jia na wawalayuukana shia süka alin jia nüpüla Jeʼwaa. Eeshii süpüla aleewajiraain maʼin jia namaa yalejeechiki. Jükaalinja naya süpüla aleewainjanain naya nümaa Jeʼwaa. Jüküja namüin talatüin jia namaa süka naʼyataain maʼin napüleerua na wawalayuukana. Jümaa naya jee jüküja namüin tü jülatüitpakalü achikumüin. Jaaʼinrüle tia, jaʼyeerü jaaʼu kojutuin jümüin nüntirüin Jeʼwaa suluʼumüin nupueulose jimaʼalii jee majayünnüü (Col. 3:15; Juan 6:44; 1 Tes. 5:18).

14. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu kamaneein David?

¹⁴ Kamaneeinjana na wawalayuu laülaayuukana maʼaka kamaneein David. Jamüshijaʼa David, wainma maʼin tü kasa naapakat süpüla sukumajünüin tü piichi aʼwaajüleekat Maleiwa (1 Crón. 22:11-16; 29:3, 4). Naapüin tia mayaainjeʼe nnojoluin aapünüin ekii nümüin süpüla nukumajirüin shia. Laülaale pia jee isale püchiki pükaalinjain sünain akumajaa piichi aʼwaajülee Maleiwa, eesü süpüla püsülajüin nneerü wanaapünaa sümaa tü eekat süpüla paapüin. Otta püküja namüin na jimaʼaliikana jee na majayünnüükana süchiki tü pülatüitpakalü achikumüin.

15. ¿Kasa nükaalinjaka anain Pablo Timoteo?

¹⁵ Wane wayuu kamaneekai nia chi aluwataaushikai Pablo. Nuunejaain Timoteo chi jimaʼaikai süpüla nuʼunajachin nümaa sünain aküjaa pütchi wattapünaa jee nikirajüin nia süpüla nütüjain aküjaa pütchi jee ekirajaa wayuu (Aluw. 16:1-3). Atüjashi maʼin Timoteo süka nikirajünüin nutuma Pablo (1 Cor. 4:17). Jee nikirajüinya Timoteo waneinnua anoujashii süpüla natüjainjanain wanaa nümaa.

16. ¿Jamüshii nikirajaka Shigeo waneinnua wawalayuu?

¹⁶ Nnojotsü jülüjain naaʼin na wawalayuu laülaayuukana nnojoliijeenain jaloulin naya nekirajüle na jimaʼaliikana süpüla neeʼirakain naya sünain aaʼinraa wanee kasa. Jülüjataa waaʼin nukuwaʼipa chi wawalakai Shigeo, chi wachuntayüikai anülia suluʼu pütchika 9. Wainma juya nikirajüin na wane Laülaashii Jülüjakana aaʼin tü Aʼyatawaakat suluʼu Weteet, na joʼuuyuukana nuulia. Naaʼinrüin tia süpüla anainjatüin sukuwaʼipa tü aʼyatawaakat nümüin Maleiwa suluʼu tü mma eere niʼyataain. Shiasaʼa isapa nüchiki tü niʼyataainkat sutuma laülaain nia, aneekünüshi wanee wawala niiʼirakainjachikai naʼakajee na nikirajakana paala. Wainma kasa nütüjaka apüleerua Shigeo soʼunnaa tü 45 juya  niʼyataakalü anain namaa na Laülaashii Jülüjakana aaʼin tü Aʼyatawaakat suluʼu Weteet. Ayatüshi nikirajüin na wawalayuu joʼuuyuukana nuulia sünain tü nütüjakalü apüleerua. Talatüsü maʼin waaʼin süka eein wawalayuu wamaa maʼaka naaʼin Shigeo.

17. ¿Kasa eeka süpüla naaʼinrüin na wawalayuu laülaayuukana napüleerua na waneinnua? (Lucas 6:38)

¹⁷ Sutuma tü jaaʼinrakat jiakana wawalayuu laülaainnakana, wayaawata aaʼu eein süpüla talatüin waaʼin weʼitaale waaʼin nünain Jeʼwaa jee waneepiale waya nümaa. Wayaawata aaʼu anain wakuwaʼipa wekirajaale sünain tü Bibliakat sümaa waaʼinrüin tü sümakat. Sutuma kakaliainnain jia sünain aʼyatawaa nümüin Maleiwa, jütüjaa aaʼu jamapuʼuin sukuwaʼipa saainjia wanee kasa paala, jüüjüüpejeʼe jia sümüin tü aʼwanajaaitpakat. Jekenale jia woutiisain, eesü süpüla jüküjain namüin na waneinnua jamüin talataka jaaʼin sutuma jiʼraajüin nukuwaʼipa Jeʼwaa. Kamalainjeerü namüin na wawalayuu joʼuuyuukana juulia naapajüin süchiki tü kasa jülatüitpakalü achikumüin jee tü jütüjakalü apüleerua. Jikirajawaire na waneinnua, anakuwaʼipaleena jia nutuma Jeʼwaa (paashajeʼera Lucas 6:38).

18. ¿Kasa nakaalinjiraainjatka anain na wawalayuu laülaayuukana namaa na jimaʼaliikana jee na majayünnüükana?

¹⁸ Aleewajiraale na wawalayuu laülaayuukana namaa na jimaʼaliikana jee na majayünnüükana, akaalinjiraajeena naya (Roma 1:12). Kekiishii maʼin na wawalayuu laülaayuukana jee wainma kasa natüjaka apüleerua süka nalatüinnapain süchikumüin wainma kasa. Eekajasaʼa na jimaʼaliikana jee na majayünnüükana, katchinshii naya. Wanaa sümaa naʼaleewajiraain jee naʼyataajiraain na jimaʼaliikana jee na majayünnüükana namaa na wawalayuu laülaayuukana, kojutushi chi Washi iipünaajachikai natuma jee talatüsü naaʼin napüshuaʼa na wawalayuukana namaa.