Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

MUISAMBO WA KULONGA 36

Tuateyi bukome bua bansongua na muulo

Tuateyi bukome bua bansongua na muulo

‘Ntumbo ya bansongua mbukome bwâbo.’​—Nki. 20:29, EEM.

LOONO 88 Ngukishe mashinda oobe

KI’ABAKUILA MUANKA *

1. Bu biatuende na kukula abitungu tuiatshile kepatshila kinyi?

 BU BI’ATUENDE na kukula, tui balombene kubanga kutshina’shi ta tui balombene’nyi kufubisha bukome buetu boso, bua kufubila Yehowa bu bibatudi atukitshi kumpala. Pangi bi kuikala binyibinyi’shi, tatudi na bukome bupeela pe bu batudi nabo kumpala. Tui kufubisha binangu na mianda yatudi bamone bua kukuasha bansongua, bua’shi bafubishe ngobesha yabo yoso bua kupeta mashito apia. Ungi mukulu taadi na bipua bi bungi baakuile’shi: “Pa nabangile kupusha bukome buande bubende na kupeela muanda wa kukula, naadi na lutumbu muanda naadi nauku’shi kui bansongualume be na ngikashi itekibue balombene kutungunuka na uno mudimo.”

2. Mu uno muisambo atukesambila kinyi?

2 Mu muisambo ukile, tuikele besambile mushindo wi bansongua abapete miabi nsaa y’abefubuila kui bantu banunu. Mu uno muisambo, atukamono mushindo wi ino ngikashi bu kuiyisha, kuuka mikalo yetu, lutumbu, na kalolo ilombene kukuasha bantu banunu buabadia kufuba pamune na bansongua. Bu kipeta, kakongye kashima akakekala na miabi.

IKALA NA KUIYISHA

3. Muyile Bena-Fidipe 2:3, 4, kuiyisha nkinyi, na mmushindo kinyi wakudi kulombene kukuasha bena Kidishitu?

3 Abitungu bantu banunu, bekale beyishe su abakiebe kukuasha bansongua. Muntu muiyishe amonaa bangi bu be kunundu kuaye. (Badika Bena-Fidipe 2:3, 4.) Bantu banunu be na kuiyisha abakuminaa’shi, kui mishindo i bungi ya kukita midimo, bipushene na mayi a kulonda a mu Bible. Dingi be na mueneno e buwa a mianda i baabadi bakite mafuku akile. (Mul. 7:10) Be na mianda i bungi yabadi balombene kulungula bana bakinga, na abauku’shi “mianda ya uno ndumbuluilo [ikuete kuenda na kushintuluka, NWT]” na abitungu beubidishene na ino nshalelo ipia.​—1 Kod. 7:31.

Bantu banunu be na kalolo abalungulaa bangi mianda yabadi bamone (Tala kikoso 4-5) *

4. Mmushindo kinyi ukuete kulesha bakunkushi ba bifunda eyikashi di mumune na dibaadi nadio bena-Levi?

4 Bantu banunu beyishe abauku’shi babapu kukula na nta mbalombene kukita bi bungi, bu bibaabadi abakitshi kumpala nya. Tubandeyi kutala kileshesho kia bakunkushi betu ba bifunda. P’abalombasha bipua 70, abebatekaa buabadia kukita ingi midimo. Bino bi kuibakalakasha muanda, mbafule ano mashito bua kufubila bakuabo. Bu biabadi bafule uno mudimo, be na lukalo lua kutungunuka na kuiwufuba na mashimba aabo oso. Anka mbawukie’shi bansongualume, be na lukalo lua kupasukilua bua kukita wawa mudimo. Abalesha dino eyikashi di mumune na dia bena-Levi ba mu Isaleele a kala. Nsaa ibaabadi abalombasha bipua 50, babaadi abebatekie bua kuleka kufuba mudimo wabo mu ntempelo. Muloo wa bantu banunu bena-Levi, ta ubaadi wimene nka ku mashito e pa buawo abaabadi nawo nya. Nsaa y’abalekie yaya midimo, abekitshisha muabo moso bua kukuasha bansongua bua’shi bebapiane mu yaya midimo. (Mb. 8:25, 26) Lelo uno apalombasha bakunkushi ba bifunda bipua 70, abayimikaa mudimo wa kukunka tukongye tui bungi. Anka, abatushaa bukuashi bui bungi na abanyingishaa tukongye.

5. Kileshesho kiabadi balekie kui Dan na Katie kibakulongiesha kinyi?

5 Tubandeyi kutala kileshesho kia Dan, baafubile bu mukunkushi a kifunda mund’a bipua 23. Pa balombeshe Dan bipua 70, aye na mukashi aaye Katie babaadi bebatume bu ba mbala-mashinda ba nsaa yoso. Mmushindo kinyi wabadi basankile kuno kushintuluka mu mudimo wabo upia? Dan amba’shi, lelo uno ntandi na bi bungi bia kukita kukila kumpala! Apasukilaa mashito aaye a mu kakongye, akuashaa bangi buabadia kulombasha ngikashi itekibue ya bu bafubi ba midimo, na kulongiesha bangi buabadia kulungula mukandu wibuwa mu bibundi na mu nkano. Anue bantu banunu, bianuikala mu mudimo wa nsaa yoso sunga kukutua kuimuikala, nui balombene kukita bi bungi bua kukuasha bangi. Mushindo kinyi? Ewubidisheneyi na kushintuluka kua mu nshalelo enu, nuikadikie na bipatshila bia kuimena ku kiakia kianudia kulombasha, kushi ku kiakia kianushi bia kulombasha.

UUKA MIKALO YOBE

6. Buakinyi bi buwa kuuka mikalo yobe? Tusha kileshesho.

6 Muntu auku mikalo yaye ngiawa auku paadi muimene. (Nki. 11:2) Muntu auku mikalo yaye, t’ekulupilaa’shi nka aye ngi ewuku kukita bibungi nya. Bu kipeta, ashalaa nka na muloo na kutungunuka na kukita bi bungi. Tui kupuandikisha muntu auku mikalo yaye na shofere a motoka. Shofere, ashintulaa lubilo lua motoka pe bipoko bua kutungunuka na kuabuka muanka. Mu binyibinyi, atungunuka nka na kutambusha motoka bipeelabipeela, anka kuete atungunuka nka na kuenda. Mu mushindo umune, muntu awukaa mikalo yaye awukaa nsaa yadia “kushintula lubilo luaye” kadi ashala nka munyingie, buadia kutungunuka na kukita bi bungi mu mudimo wa Yehowa.​—Fid. 4:5.

7. Mmushindo kinyi ubaadi Barzilayi muleshe’shi auku mikalo yaye?

7 Tutaleyi kileshesho kia Barzilayi baadi na bipua 80, nsaa ibaadi Mfumu Davide mumuitanyine bua’shi ekadikie umune a muibalasha dia mfumu. Bu bibaadi Barzilayi muukie mikalo yaye, bapelele luitanyino lua mfumu. Baadi ewuku mikalo yaye muanda wa’shi baadi mupue kununupa. Barzilayi baatumine nsongualume Kimame enda pa mbalo yaye. (2 Sam. 19:35-37) Nka bu Barzilayi, bantu banunu be na muloo wa kupa bansongua balume mishindo ya kufuba.

Mfumu Davide baadi mukumine kitshibilo ki’Efile Mukulu kia’shi muana aaye Solomonyi ngi mulombene kuibaka ntempelo (Tala kikoso 8)

8. Mfumu Davide baadi muleshe’shi auku mikalo yaye pabitale kuibaka kua ntempelo naminyi?

8 Na Mfumu Davide namu, baalekiele kileshesho ki buwa bukile kia kuuka mikalo. Baadi mukumine kuibaka nshibo ya Yehowa n’eshimba diaye dioso. Anka nsaa ibaadi Yehowa mumulungule’shi uno mudimo ngulombene muana oobe Solomonyi, Davide baadi mukumine kitshibilo kia Yehowa. Na baadi mukumine kukuatshishena uno mudimo wa luibako n’eshimba diaye dioso. (1 Mya. 17:4; 22:5) Davide ta baadi mupushe’shi, nka aye ngi baadi mulombene kukita wawa mudimo, muanda’shi muana aaye Solomonyi baadi ki mukinga na “t’eûku kya kukita” nya. (1 Mya. 29:1) Davide baadi auku’shi bua koobesha uno mudimo wa kuibaka, bibaadi abitungu nka miabi ya Yehowa. Kushi muanda wa bipua sunga wa kapatupatu k’abakunkusha. Mu kuambula kua Davide, lelo uno bantu banunu bakuete kushala nka banyingie nsaa ayishintuluka midimo yabo. Na abauku’shi Yehowa akelela bansongua bakuete kukita midimo ibabakitanga miabi.

9. Muina Komite a Filiale baadi mukite kinyi akilesha’shi auku mikalo yaye?

9 Ano etu mafuku, kileshesho kia kuuka mikalo, nkia mukuetu abetanyinaa bu Shigeo. Mu 1976, pa baadi na bipua 30, babaadi bamutuule bua kufuba mu Komite a Filiale. Mu 2004 baafikile bu mukunkushi a kasaka ka Komite a Filiale. Kunyima, bamuene’shi bukome bua mbidi bubapeele, na nta mulombene kufuba mudimo kalolo. Baatekiele ngofu bua’shi kumuekie nsongua a kuata ano mashito. Sunga mbiadi’shi ta ki mukunkushi a kasaka ka Komite a Filiale, Shigeo ki’atungunuka nka na kufuba pamune na bena Komite a Filiale. Nka bu bibatuibimono mu bileshesho bu kia Barzilayi, kia Mfumu Davide, na kia Shigeo, muntu sha kuiyisha n’auku mikalo yaye, t’ayimenaa nka pa kiakia kiabash’abauku kui ba nsongua nya, anka emenaa pa kiakia kiabadi na ngobesha ya kukita. Na t’akebamono bu abepikena naye nya, anka ebamono bu bena mudimo naaye.​—Nki. 20:29.

IKALA NA LUTUMBU

10. Abitungu bantu banunu bekale n’eyikashi kinyi mu kakongye kui bansongua?

10 Bantu banunu abamonaa bansongua bu kia buntu akifiki kui Yehowa, abekalaa na lutumbu ku kioso ki’abakitshi. Apanyiisha kutama bukome buabo, bantu banunu abekalaa na lutumbu bua bukome bua bansongua, abakumina kuipana na kukuasha bua kupua nkalo ya kakongye.

11. Mbikunyi abilesha Luuta 4:13-16 shi, bantu banunu abakapete miabi p’abakumina bukuashi bua bansongua?

11 Naomi nyi muntu mununu kadi muikale kileshesho ki buwa kia mu Bible, muanda baadi na lutumbu na baadi mukumine’shi nsonguakashi amukuashe. Kunyima kua lufu lua muana a Naomi, Naomi baalunguile mukashi a muana aaye Luta buadia kualuka kuabo. Anka Luta bapelele kuleka Naomi na bayile naye kuabo ku Beteleme. Naomi baadi na muloo ukata muanda’shi Luta bayile naye, ngi buakinyi baadi mukumine bukuashi bua Luta. (Lut. 1:7, 8, 18) Na uno ubaadi muabi ukata, bua bano boso bana bakashi babidi! (Badika Luuta 4:13-16.) Kuiyisha akukakuasha bantu banunu, buabadia kuambula kileshesho kia Naomi.

12. Mmushindo kinyi ubaadi Mpoolo muleshe lutumbu?

12 Mpoolo mutumibua baadi na lutumbu bua bukuashi bubaadi apete. Bu kileshesho, baadi mutumbule bena Kidishitu ba mu Fidipe babaadi bamutumine bukuashi bua bintu bia ku mbidi. (Fid. 4:16) Baadi muleshe lutumbu lua bukuashi bubabamupeele kui Timote. (Fid. 2:19-22) Na Mpoolo baadi mutumbule Efile Mukulu bua boso babafikile mu kumunyingisha pabaabadi bamutuale mu lukano ku Looma. (Bik. 28:15) Mpoolo baadi na bukome buibungi bubaadi mutambukie bilometre binunu na binunu, mu kulungula mukandu wibuwa na mu kunyingisha tukongye. Biabia, ta baadi na kuitatula bua kuenda mu kukuatshishena bakuabo balume na bakashi nya.

13. Mmushindo kinyi ulombene bantu banunu kulesha lutumbu luabo kui bansongua?

13 Bantu banunu, nui balombene kulesha bansongua be mu kakongye kenu lutumbu mu mishindo i bungi. Su bakumina kuinukuasha na kuinutuala, sunga kuenda nenu mu kisalue sunga kuinukuasha na bungi bukuashi bua ku mbidi, ebalesheyi lutumbu p’anukumina bukuashi buabo. Monayi buno bukuashi bu Yehowa enulesha kifulo. Nui kukaanya bi’anupete ba kuuku be bungi abenukuasha. Efuku dioso pasukilayi ba kuuku benu bansongua buabadia kutama mu kikudi, na ebalunguleyi mushindo wanukuete kupusha muloo p’anumono bansongua be mu kakongye, abakitshi midimo i bungi bua kukuasha kakongye. Na kuminayi kukisha nabo nsaa pamune, bua kuibalungula mianda yanudi bamone mu nshalelo enu. Su nubakitshi bino, anuikala “anutumbula” Yehowa bua bansongua baadi mutueshe mu kakongye.​—Kol. 3:15; Yo. 6:44; 1 Tes. 5:18.

IKALA NA KALOLO

14. Mmushindo kinyi ubaadi Mfumu Davide muleshe kalolo?

14 Atusangana mu kileshesho kia Mfumu Davide dingi eyikashi di na muulo dilombene bantu banunu kulesha: Kalolo. Baadi mutushe bintu biaye’ye nabene bua kukuatshishena kuibaka kua ntempelo. (1 Mya. 22:11-16; 29:3, 4) Baadi mukite bino sunga mbibaadi muilo ulombene kuitanyina ino nshibo bu ntempelo a Solomonyi. Nsaa yatukutua bukome bua kupetekielua ku mudimo wa luibako lua teokrasi, tui balombene kutungunuka na kukuatshishena uno mudimo, pa kutusha bia buntu bietu muyile ngobesha yatudi nayo. Na tui balombene kukuatshishena bansongua, bapeta miabi ayitukila ku mianda yatudi bamone munda mua bipua bi bungi.

15. Mpoolo mutumibua baadi mupe Timote bia buntu kinyi?

15 Pabitale kalolo, tutaleyi kileshesho kitulekiele Mpoolo mutumibua. Baadi muitanyine Timote buadia kuenda naye mu mudimo wa bu misionere. Na Mpoolo baadi muleshe kalolo mu kupalakasha mukandu wibuwa, na kulesha uno nsongualume mayele a kulongiesha. (Bik. 16:1-3) Mpoolo balongieshe Timote buadia kuikala mulungudi na mulongieshi e buwa. (1 Kod. 4:17) Na Timote namu baadi mufubishe mayele a Mpoolo bua kulongiesha bangi.

16. Buakinyi Shigeo baadi alongiesha bangi?

16 Lelo uno, bantu banunu ta be na moo wa kufubisha bukome buabo bua kulongiesha bansongua bua kukita mudimo ubaabadi abakitshi mu kakongye nya. Bu kileshesho, munda mua bipua bi bungi, Shigeo atatupuile kutemuna kunundu, baadi alesha bena Komite a Filiale baki bansongua bia kukita. Baadi mukite bino bua kukuatshishena mudimo wa Bufumu muiwumbo diabo. Bu kipeta, pa balombene nsaa mukuetu abaadi alongiesha, baadi mumupiane bu mukunkushi a kasaka ka Komite a Filiale. Shigeo mmukite bipua 45 bu muina Komite a Filiale, na ki’atungunuka na kukuasha bansongua be muanka. Uno mmuabi ukata kui muilo w’Efile Mukulu!

17. Mu kuipushena na Luuka 6:38, bantu banunu mbalombene kupa bangi kinyi?

17 Anue bakuetu balume na bakashi batabadi banunu, nshalelo enu balesha’shi kufubila Yehowa na lukumino na kululama, ngi mushindo wi buwa mu nshalelo. Kukiila ku bileshesho bienu, nubalesha’shi bi buwa kuikitshisha bua kulonga mayi a kulonda a mu Bible na kuiatumikila mu nshalelo etu. Kukiila ku mianda yanudi bamone, anuuku bibaadi abikitshika mianda kala. Anka nukuete kumona dingi lukalo lua kuiwubidishena na kushintuluka kua mu nshalelo. Anue bakuetu banunu bababatshishibua binobino, nui na bi bungi bia kukita. Nui kulungula namu bangi muloo wenu wa kuuka Yehowa ku mongo mu muwa wenu. Bansongua abakalesha lutumbu p’abapusha pabitale mianda yenu yanudi bamone, na malongiesha anudi bekupetele. Su “nuapa” bangi malongiesha anudi bapete mu nshalelo enu bua kuibalongiesha, Yehowa akenuelela miabi i bungi.​—Badika Luuka 6:38.

18. Bansongua na bantu banunu be kuikuashena naminyi?

18 Su anue bantu banunu bafudibue nuefubuila kui bansongua, anukapete mushindo wa kuikuashena. (Lom. 1:12) Muanda, muntu oso e na kintu ki na muulo kiadi mulombene namu kukuasha nakio ungi. Bantu banunu be na binangu na mianda i bungi, yabadi bapete mu nshalelo aabo. Bansongua namu be na bukome bua mbidi. Nsaa ayifubu bansongua na bantu banunu pamune bu ba kuuku, abatumbisha nshetu sha kifulo e muiyilu na abekala bu miabi kui bena kakongye boso.

LOONO 90 Twinyingisheeneyi

^ par. 5 Tukongye tuetu tui na miabi ya kuikala na bansongua be bungi balume na bakashi, abekitshisha bua kukuatshishena ndumbuluilo a Yehowa. Bantu banunu be mu kakongye, sunga nuekala ba bipikua kinyi, sunga bakudile mbalo kinyi, nui balombene kukuasha bansongua, buabadia kufubisha bukome buabo boso mu mudimo wa Yehowa.

^ par. 55 BI MU BIFUATULO: Nsaa ibalombeshe mukunkushi a kifunda bipua 70, aye na mukashi aaye babapetele ungi mudimo upia. Mianda yabadi bamone munda mua bipua bi bungi, mbibakuashe bua kulongiesha bangi mu kakongye muabakuete kufubila binobino.