Skip to content

Skip to table of contents

CHIIYO 36

Babone Kabayandikana Bachiniini Bali Mumbungano

Babone Kabayandikana Bachiniini Bali Mumbungano

“Bulemu bwabalombwana ninguzu zyabo.”—TUS. 20:29.

LWIIMBO 88 Kondipa Kuzyiba Nzila Zyako

ZITAYIIGWE *

1. Niinzi nzitukonzya kuzoochita kuti twachembaala?

CHIINDI nituyabukomena, tulakonzya kuyoowa kuti tuyookachilwa kuchita zyiingi mumulimu waJehova mbuli mbutwakali kuchita chiindi. Nisimpe kuti bakwesu abachizi bachembeede nga tabachikwe manguzu pe mbuli chiindi pesi balakonzya kugwasya bachiniini kuti babeleke changuzu mumulimu waJehova kwiinda mukubapa luzibo abusongo mbubakajana. Umwi mwaalu waba aachiindi kali mukasimpe wakaamba kuti: “Chiindi nindakabona kuti tandichikonzyi kuchita imwi milimu akaambo kakuchembaala, ndakabotelwa loko kubona kuti kuli bachiniini bakonzya kuchita milimu eeyo.”

2. Tulalanga-langaanzi muchiiyo eechi?

2 Muchiiyo chayinda, twakayiya atala abachiniini mbubakonzya kugwasigwa alwiiyo ndubalaalo bachembeede kuti baba aabweenzinyina busimide ambabo. Muchiiyo eechi, tulabona kuti kulibombya, kulumba, kupa, kuziba mpugolela akuchita zintu kweendelana ambuzyeelede kuchitwa nga kulabagwasya biyeni bachembeede kuti babelekelaamwi abachiniini kuchitila kuti mbungano isime.

AMULIBOMBYE

3. Kweendelana alugwalo lwa Bafilipi 2:3, 4, kulibombya chaambaanzi alubo nga kulamugwasya biyeni muKristu?

3 Bakwesu abachizi bachembeede beelede kulibombya kuchitila kuti bakonzye kugwasya bachiniini. Muntu uulibombya ubona bamwi kabayandikana loko kwiinda nguwe. (Bala Bafilipi 2:3, 4.) Bachembeede balibombya tabajatilili kunzila iimwi yakuchita zintu pesi balizi kuti zintu zilakonzya kuchitwa munzila zisiyene-siyene alubo kazyeendelana aMagwalo. Tabalangilili kuti bantu boonse bachite zintu munzila njibakali kuchitaayo chiindi. (Muk. 7:10) Nikuba kuti bali aaluzibo lwiingi ndubakonzya kupa bachiniini pesi balizi kuti “izintu zicitika munyika eeyi ziyaabucinca” nkinkaako, ambabo beelede kuchincha kuchitila kuti beendelane anzizyo.—1 Kor. 7:31.

Bachembeede batondeezya kuti balapa kwiinda mukubuzya bamwi zintu zyakabachitikila mubuumi bwabo (Langa fuka 4-5) *

4. Balangizi bamabazu bazitobelezya biyeni zyakali kuchitwa aamaLevi?

4 Bakwesu abachizi bachembeede balibombya balizi kuti tabachikonzyi pe kuchita imwi milimu mbuli mbubakali kuchita chiindi. Muchikozyano, atuyeeye atala abalangizi bamabazu. Chiindi nibasisya minyaka iili 70, balakumbilwa kuti bachite umwi mulimu uutali wakweendenda. Eezi zilakonzya kubayumina nkaambo balawuyanda mulimu wakugwasya bakwesu abachizi alubo ngabachili aachiyandisyo chakwiinkilila kunembo kuchita mulimu wakweendenda. Pesi balamvwisisisya kuti kuyandikana bakwesu bachiniini kuti bachite mulimu ooyu. Bachita mbuli mbubakali kuchita maLevi bamuchiindi chamaIsrayeli. MaLevi nibakali kusisya minyaka iili 50 bakali kwiimikila kubeleka milimu njibakalayilidwe kuti bachite aatente lyakukombela. Kubotelwa kwamaLevi bakali bachembaala teekwakali kuzwa aazilongezyo nzibakalaazyo pe pesi kubeleka changuzu kumilimu yabo nkuko kwakali kupa kuti babotelwe. Alubo bakali kuchita zyoonse nzibakonzya kuti bagwasye maLevi bakali baniini. (My. 8:25, 26) Mazubaano, nikuba kuti aabo bakali balangizi bamabazu tabachiswayi mbungano pe pesi bali kugwasya bakwesu abachizi bali mumbungano nzibabede.

5. Wayiyaanzi kuzwa kuchikozyano chaDan aKatie?

5 Atubone chikozyano chaDan wakabeleka kali mulangizi wabbazu kwaminyaka iisika ku23. Chiindi naakasisya minyaka iili 70, Dan amwanakazi wakwe Katie bakakumbilwa kuti babeleke kabali mapayona aayandikana. Niinzi chakabagwasya kuti babotelwe amulimu wabo mupya? Dan wakaamba kuti lino wakaba aamilimu myiingi yakuchita kwiinda chiindi. Ulikuchita milimu yakwe njapedwe mumbungano, ulikugwasya bakwesu kuti beelele kuba babelesi babelekela, ulikuyiisya bamwi mbubakonzya kuchita bukambawusi bwaantanganana akukambawukila kumajele. Nibakwesu abachizi bachembeede, mulakonzya kuchita zyiingi kuti mugwasye bamwi kazitakwe ndaba kuti muli mumulimu wachiindi choonse na naakuti pe. Nga mulazichita biyeni? Mweelede kuchincha, muchite zintu kweendelana ambuzyabuchitwa mazubaano. Amusale kuchita zimwi zintu zipya alubo amubikkile maanu kuzintu nzimukonzya kuchita.

AMUZIBE MPUMUGOLELA ALUBO MUCHITE ZINTU KWEENDELANA AMBUZYEELEDE KUCHITWA

6. Nkamboonzi nikuyandikana kuziba mpugolela? Amba chikozyano.

6 Muntu uuzi mpagolela ulizi kuti kuli zintu nzyakonzya kuchita anzyatakonzyi. (Tus. 11:2) Alubo kuziba mpagolela kumugwasya kuti achite zintu kweendelana azyiimo zyakwe. Kuchita oobo kulamugwasya kuti abotelwe akuti abeleke changuzu kumilimu njapedwe. Tulakonzya kukozyanisya muntu uuzi mpagolela adilayiva ulikutanta chilundu. Dilayiva ulakonzya kuselusya magiya kuchitila kuti akonzye kutanta kabotu chilundu eecho. Nikuba kuti moota yakwe nga iyoobweenda mbichaani-mbichaani pesi nga ilikutanta. Munzila iikozyenie, muntu uuzi mpagolela ulizi kuti chimwi chiindi nga kwayandikana kuti aselusye magiya kuchitila kuti azumanane kubeleka changuzu mumulimu waJehova.—Flp. 4:5.

7. Bbarizilayi wakatondeezya biyeni kuti wakalizi mpagolela?

7 Yeeya atala achikozyano chaBbarizilayi. Chiindi naakali aaminyaka iili 80, Mwaami Davida wakamukumbila kuti bayinkaamwi kuti akabe umwi wabasikulaya bakwe. Akaambo kakuti Bbarizilayi wakalizi mpagolela, taakayinka pe. Wakabona kuti wakali wachembaala mpawo wakasala kuti kwiinke Kkimuhamu wakachili wachiniini. (2 Sam. 19:35-37) Mbuli Bbarizilayi, bakwesu bachembeede balikusiila bakwesu bachiniini milimu.

Mwaami Davida taakanyema pe chiindi naakabuzigwa kuti Leza wakasala mwanaakwe kuti nguwe wakali kuyoomuyakila tempele (Langa fuka 8)

8. Mwaami Davida wakatondeezya biyeni kuti wakalizi mpagolela?

8 Mwaami Davida anguwe nchikozyano chibotu loko chamuntu wakatondeezya kuti ulizi mpagolela. Wakalilipedelede amoyo woonse kuti ayakile Jehova ng’anda. Pesi Jehova wakamubuzya kuti mwanaakwe Solomoni nguwe wakali kuyoomuyakila ng’anda. Davida taakanyema pe pesi wakagwasya Solomoni amoyo wakwe woonse. (1 Mak. 17:4; 22:5) Davida taakwe naakayeeya kuti nguwe wakali kweelela kuyakila Jehova ng’anda akaambo kakuti Solomoni wakachili muniini akuti taakalikwe luzibo. (1 Mak. 29:1) Pesi wakalizi kuti Jehova nguwe wakali kuyoopa kuti mabambe aaya azwidilile kutali minyaka naakuti luzibo lwamuntu ulikuzulwida mumulimu ooyo. Mbuli Davida, bakwesu bachembaala balikuzumanana kubelekela Jehova nikuba kuti milimu njibachita mumbungano ngayachincha. Alubo bali aachoonzyo chakuti Jehova uyoobagwasya bachiniini balikuchita milimu njibakali kuchita.

9. Mukwesu Shigeo wakatondeezya biyeni kuti ulizi mpagolela?

9 Lino atubone chikozyano chawumwi mukwesu wakatondeezya kuti ulizi mpagolela. Mukwesu Shigeo wakasalwa kuti abe waKkomiti yaMutabi naakali aaminyaka iili 30 mu1976 mpawo mu2004 wakaba mulangizi waKkomiti yaMutabi. Mukuya kwachiindi, wakabona kuti taakachili kukonzya pe kuuchita kabotu mulimu wakwe akaambo kakuti wakali wachembaala. Wakakomba atala ankani eeyi alubo wakayeeya kuti umwi mukwesu wachiniini ulakonzya kuba mulangizi waKkomiti yaMutabi. Lino Shigeo tachili mulangizi waKkomiti yaMutabi pe pesi uchibeleka kali muKkomiti yaMutabi. Zyakachitwa aaBbazilayi, Mwaami Davida aMukwesu Shigeo zilakonzya kugwasya bachembeede kuziba kuti muntu uulibombya alubo uuzi mpagolela ubikkila maanu kuzintu nzibakonzya kuchita bachiniini kutali kuluzibo ndubalaalo. Alubo zilabagwasya kuti batabachitili bbivwe pe bakwesu bachiniini pesi bababone mbuli babelesinyina.—Tus. 20:29.

AMUBE BANTU BALUMBA

10. Bachembeede beelede kubabona biyeni bachiniini bali mumbungano?

10 Bakwesu abachizi bachembeede babona bachiniini mbuli zipo zizwa kuli Jehova alubo balazilumba nzibachita. Balabalumba bachiniini balipeda kubelesya manguzu aabo woonse kuti bachite milimu iigwasya mbungano.

11. Lugwalo lwa Rute 4:13-16, lutondeezya biyeni kuti bachembeede bajana zilongezyo kuti bazumina kugwasigwa abachiniini?

11 Nawomi nguumwi muntu uulembedwe muBbayibbele wakalumba akaambo kalugwasyo ndwaakapegwa awumwi wachiniini. Kumasaangunino, Nawomi wakabuzya mukamwana wakwe Rute kuti abweede kubantu bakulimbabo. Pesi Rute wakakaka, wakali kuyanda kuti bayinkaamwi aNawomi kuBbetelehemu. Nawomi wakazumina kugwasigwa aRute. (Rut. 1:7, 8, 18) Eezi zyakapa kuti boonse kabali babili bajane zilongezyo. (Bala Rute 4:13-16.) Kuti ambabo bachembeede balibombya, bayootobelezya chikozyano chaNawomi.

12. Mwaapostolo Pawulu wakatondeezya biyeni kuti wakali kuzilumba nzibakamuchitila bamwi?

12 Mwaapostolo Pawulu wakabalumba bakombinyina akaambo kalugwasyo ndubakamupa. Muchikozyano, wakalumba maKristu bakuFilipi akaambo kazipo nzibakali kumutumizya. (Flp. 4:16) Wakalumba Timotewo akaambo kakumugwasya nkwaakachita. (Flp. 2:19-22) Alubo wakalumba Leza akaambo kabakombinyina bakasika kuti bazoomusungwaazye chiindi naakali mulweendo lwakuya kuRoma kasungidwe. (Mil. 28:15) Eezi zitondeezya kuti Pawulu taakalisumpula pe akukaka kugwasigwa aabamwi nikuba kuti wakalisimide zyakuti wakali kweenda misinzo milamfu kuti akakambawuke akusimya mbungano.

13. Bachembeede nga balatondeezya biyeni kuti balazilumba nzibachitilwa abachiniini?

13 Nibakwesu abachizi bachembeede, mulakonzya kutondeezya kuti mulabalumba bachiniini bali mumbungano yanu munzila zisiyene-siyene. Muchikozyano, kuti kabayanda kumugadisya moota, kumuulila zimwi zintu naakuti kumugwasya aazimwi nzimuyanda, mutakaki pe pesi amutondeezye kuti mulabalumba akaambo kazintu nzibamuchitila. Amuzibe kuti eeyi njiimwi nzila Jehova njamutondeezyaayo kuti ulamuyanda. Kuti mwazumina kuti bachiniini bamugwasye, muyoomvwanana loko ambabo. Chiindi choonse amugwasye bachiniini kuti babe aabweenzinyina busimide aJehova alubo amubabuzye kuti mulabotelwa kubabona kabali kuchita zyiingi mumbungano. Amujane chiindi chakubabuzya zyakamuchitikila mubuumi bwanu. Kuti mwachita oobo, muyootondeezya kuti ‘mulamulumba’ Jehova akaambo kakukwelela bachiniini mumbunga yakwe.—Kol. 3:15; Joh. 6:44; 1 Tes. 5:18.

AMUBE BANTU BAPA

14. Mwaami Davida wakatondeezya biyeni kuti wakali muntu uupa?

14 Bakwesu abachizi bachembeede balakonzya kwiiya kuti babe bantu bapa kuzwa kuchikozyano chaMwaami Davida. Davida wakapa zintu zyiingi kuzwa kulubono lwakwe kuti agwasilizye mumulimu wakuyaka tempele. (1 Mak. 22:11-16; 29:3, 4) Wakachita oobo nikuba kuti kwakali kuyoowambwa kuti tempele eelyo lyakayakwa aaSolomoni. Kuti katutachikonzyi kutola lubazu mumulimu wakuyaka uuchitwa mumbunga akaambo kakuchembaala, tulakonzya kugwasilizya kwiinda mukupa zipo kweendelana azyiimo zyesu. Alubo tulakonzya kugwasya bachiniini katubelesya luzibo ndutwakajana.

15. Mwaapostolo Pawulu wakatondeezya biyeni kuti wakali muntu uupa?

15 Mwaapostolo Pawulu anguwe wakatondeezya kuti wakali muntu uupa. Wakazitondeezya biyeni? Wakatamba Timotewo kuti bayinke aamwi mumulimu wabumishinali alubo wakamuyiisya mbakonzya kuchita mulimu wakukambawuka awakuyiisya. (Mil. 16:1-3) Lwiiyo ndwaakajana Timotewo lwakamugwasya kuti azwidilile mumulimu wakukambawuka akuti abe muyiisi ulikabotu. (1 Kor. 4:17) Timotewo anguwe wakazoobelesya zintu nzyaakayiisigwa aaPawulu kuti ayiisye bamwi.

16. Nkamboonzi Shigeo naakayiisya bamwi bakwesu bachiniini?

16 Bakwesu bachembeede balabotelwa kuti bayiisya bakwesu bachiniini milimu njibakali kuchita mumbungano. Muchikozyano, kwaminyaka myiingi, Mukwesu Shigeo waambwa aajulu wakayiisya bakwesu bachiniini bakali muKkomiti yaMutabi mbubakonzya kuchita milimu. Wakali kuchita oobo akaambo kakuti wakali kuyanda kuti milimu yabukombi yinkilile kunembo kunyika nkwakkala. Chiindi naakabona kuti tachikonzyi pe kuba mulangizi waKkomiti yaMutabi, umwi mukwesu wachiniini wakali aaluzibo nguwe wakasalwa kuti abe mulangizi waKKomiti yaMutabi. Lino Mukwesu Shigeo waba aaminyaka yinda ku45 kali muKkomiti yaMutabi alubo ulikwiinkilila kunembo kuyiisya bakwesu bachiniini kabelesya luzibo ndwaakajana. Zilaantanganana kuti nchilongezyo chipati kuba aabakwesu bali mbuli Shigeo mumbunga yaJehova.

17. Kweendelana alugwalo lwa Luka 6:38, niinzi bachembeede nzibakonzya kupa bamwi?

17 Nibakwesu abachizi bachembeede, muli chikozyano chibotu loko chitondeezya kuti kuzumanana kusyomeka kuli Jehova kulagwasya. Chikozyano chanu chitondeezya kuti kutobelezya malayilile aamuBbayibbele kulagwasya. Nikuba kuti muli aaluzibo atala ambuzyakali kuchitwa zintu chiindi pesi mulazumina kuchincha kweendelana ambuzyabuchitwa lino. Andinywe nibachembeede bakabbabbatizigwa lino-lino, muli aazyiingi nzimukonzya kubuzya bamwi atala akuti kuziba Jehova kamuli mwachembaala kwakamugwasya biyeni kuti mubotelwe. Bakwesu abachizi bachiniini balabotelwa kumvwa zintu zyakamuchitikila akujana luzibo kuzwa kuzintu nzimwakaswaana. Kuti mwatondeezya kuti muli bantu ‘bapa’ kwiinda mukubuzya bamwi zintu zyakamuchitikila kuchitila kuti bajane luzibo, Jehova uyoomulongezya.—Bala Luka 6:38.

18. Bachembeede abachiniini nga balagwasyania biyeni?

18 Nibachembeede, kuti mwaba aabweenzinyina busimide abakwesu abachizi bachiniini ziyoopa kuti mukonzye kugwasyania. (Rom. 1:12) Bachembeede abachiniini boonse bali aamulimu uuyandikana ngubakonzya kuchita. Muchikozyano, bachembeede bali aabusongo aluzibo ndubakajana mubuumi bwabo. Bachiniini bali aamanguzu. Kuti bachembeede abachiniini babelekelaamwi bayoopa kuti Taateesu wakujulu atembawulwe alubo bayoopa kuti mbungano isime.

LWIIMBO 90 Amukulwaizyanye

^ par 5 Mumbungano zyesu muli bachiniini biingi babeleka changuzu mumulimu waJehova. Kazitakwe ndaba kuti bakakomezegwa biyeni, bakwesu abachizi bachembeede balakonzya kugwasya bachiniini kuti babelesye manguzu aabo woonse mumulimu waJehova.

^ par 55 BUPANDULUZI BWACHIFANIKISYO Peji 9: Mulangizi wabbazu naakasisya minyaka iili 70, kabali babili amwanakazi wakwe bakapegwa umwi mulimu. Balikubelesya luzibo ndubakajana mumulimu wakweendeenda kuti bagwasye bamwi mumbungano mubabede.