1. Zvini hi nga mahako laha hi khosahalako?

LAHA hi yako hi khosahala, hi nga tshuka hi pimisa ku hi nga ta hava va lisima nguvhu ka Jehovha a ku fana ni cikhati hi nga hi vaswa. Lisine ku loku hi khosahala a ha hi na ntamu a ku fana ni kale. Hambulezvo, hi nga tirisa wutlhari hi gi kumileko hi vhuna vaswa lezvaku va ringanelwa hi ku rwala mitiro yo kari lomu hlengeletano ya Jehovha. A makabye wo kari a nga ni malembe na a tira kota dhota i wulile lezvi: “Laha ndzi nga sangula ku zvizwa ku a ndza ha zvi koti ku maha zvotala a ku fana ni kale, ndzi wa xalala nguvhu hi ku wona ku ku wa hi ni majaha ma ringanelwako lawa ma nga wa ta simama ni ntiro.”

2. Zvini hi to bhula hi zvona ka ndzima leyi?

² Ka ndzima yi nga hundza hi wonile lezvi a vaswa va nga vhunekisako zvona loku va maha wunghana ni vamakabye va kulileko hi tanga. Ka ndzima leyi, hi ta wona lezvi a matshamela yo kota kutikoramisa, ku tiva kugumelwa ka hina, ku kombisa kubonga, ni ku hana ma nga vhunisako zvona a vamakabye va kulileko hi tanga a ku va tira zvin’we ni vaswa, lezvi zvi to maha ku a bandla gontlhe gi vhuneka.

3. Va Le Filipi 2:3, 4 i komba ku a muKristu wo ti koramisa i va wonisa kuyini van’wani niku lezvo zvi nga mu vhunisa kuyini?

³ Kasi a vamakabye va kulileko hi tanga va vhuna vaswa zvi lava ku va ti koramisa. A munhu wo ti koramisa i wona van’wani kota va chukwana ku hundza yena. (Lera Va Le Filipi 2:3, 4.) A vamakabye va kulileko hi tanga va ti koramisako va zvi  tiva khwatsi ku a kutala ka zvikhati ku ni tindlela to hambanahambana ta ku maha a ntiro wo kari, tontlhe na ti vhuna ti tlhela ti zwanana ni Mitsalo. Hikwalaho, a va rindzeli ku vontlhe va maha zvilo hi kuya hi lezvi vona va nga zvi mahisa zvona kale. (Mutsh. 7:10) Lisine ku va nga vhuna vaswa hi wutlhari legi va gi kumileko hi kufamba ka malembe. Hambulezvo, va zvi zwisisa kambe ku “a matshamela ya tiko legi ma cica” niku zvi nga tshuka zvi lava ku va ti zwananisa ni zviyimo zviswa. — 1 Kor. 7:31.

4. A vawoneleli va cipandze va kombisisa kuyini a tshamela go fana ni legi ga vaLevhi?

⁴ A vamakabye va kulileko hi tanga vo ti koramisa va zvi tiva khwatsi ku a cikhati va khosahalako, a va nge he zvi koti ku maha zvotala a ku fana ni kale. Hi cikombiso, ehleketa hi vawoneleli va cipandze. Loku va tlhanganisa 70 wa malembe, va nyikiwa ciavelo ciswa. Lezvo zvi nga tshuka zviva cikarato hakuva va tsaka nguvhu hi thomo ga ku tirela vamakabye. A ciavelo leco kambe va ci randza niku va ha zvi lava nguvhu a ku tirisiwa hi ndlela leyo. Kanilezvi va zvi zwisisa ku i chukwana ku a ntiro lowo wu mahiwa hi vamakabye va ha hiko vaswa. Hikwalaho, va kombisa tshamela go fana ni legi gi nga kombisiwa hi vaLevhi va Izrayeli wa kale, lava va nga fanele ku nyima ntiro wabye lomu tabhernakelini loku va tlhanganisa 50 wa malembe. Ni ka cihi ciavelo leci a vaLevhi va nga hi ka cona va wa tsaka. A litsako labye li wa nga mbheli loku a ciavelo cabye ci cica. Va wa maha zvontlhe va zvi  kotako ka mitiro leyi yin’wani va nga nyikiwa, va maha zvontlhe va zvi kotako kasi ku vhuna vaswa. (Mitse. 8:25, 26) Inyamutlha, hambu lezvi a muwoneleli wa cipandze a kalako a nga ha endzeli mabandla loku a tlhanganisa 70 wa malembe, i maha zvontlhe a zvi kotako kasi ku vhuna ni ku tiyisa bandla legi a avelwako ku ya tira ka gona.

5. Zvini u gondzako ka cikombiso ca Dan na Katie?

⁵ Wona cikombiso ca Dan, a nga tira kota muwoneleli wa cipandze hi 23 wa malembe. Laha a nga tlhanganisa 70 wa malembe, yena ni sati wakwe Katie, va no kuma ciavelo ca ku tira kota maphayona yo hlawuleka. Va li kumisa kuyini litsako ka ciavelo cabye ca ciswa? Dan i wula lezvaku zvezvi i tshama na a khomekile nguvhu a ku hundza kale! I khatalela mitiro yakwe laha bandla, a vhuna vamakabye kasi va ringanelwa hi kuva malandza yo vhunetela, a trenara van’wani kasi va chumayela lomu madhoropeni ya hombe ni lomu mapaxweni. N’wina vamakabye mu kulileko hi tanga, kani mu ka ntiro wa cikhati contlhe kutani ahihi, mu nga va vhuna nguvhu a van’wani. Hi ndlela muni? Ti zwananiseni ni ciyimo ciswa leci mu nga ka cona, mu ti vekela mixuvo yiswa, mu tlhela mu veka kupima ka lezvi mu zvi kotako ku maha na ku nga hi ka lezvi mu nga zvi kotiko.

6. Hikuyini zvi nga zva lisima a ku tiva kugumelwa ka hina? Nyika mufananiso.

⁶ A munhu a tivako kugumelwa kakwe, a nga rindzeli ku maha zva hombe ku hundza lezvi zvi nga ntan’wini wakwe. (Mav. 11:2) Lezvo zvi maha ku a tshama na a tsakile a tlhela a simama ku tira hi kutikarata. Hi nga fananisa munhu a tivako kugumelwa kakwe ni munhu a fambisako bhasikeni a lavako ku tsemakanya congo hi laha hehla ka cigodho. A mufambisi wa bhasikeni wa zvi tiva ku i fanele ku chika kasi a tsemakanya. Lisine ku zvi ta lava ku a tsemakanya hi kunonoka, kanilezvi a nga ta nyima kwalaha ka kale, i ta famba. A munhu a tivako kugumelwa kakwe yenawu wa zvi tiva loku ci chikele cikhati ca ku cica, a cica futsi kasi a simama ku tirela Jehovha ni ku vhuna van’wani. — Filp. 4:5.

7. Bharzilayi i kombisile kuyini ku wa ku tiva kugumelwa kakwe?

⁷ Wona cikombiso ca Bharzilayi, loyi a nga hi ni 80 wa malembe a cikhati Hosi Dhavhidha a nga mu kombela ku aya hanya wuhosini. Bharzilayi i no ala cikombelo ca hosi hi ku tiva kugumelwa kakwe hi kota ya lezvi a nga khosahele. I no byela Dhavhidha aku i chukwana ku a teka Kimhame a mu vhaleta ka ntiro lowo kota lezvi a nga hi jaha. (2 Sam. 19:35-37) A ku fana na Bharzilayi, a vamakabye va kulileko hi tanga va tsaka hi ku tsika majaha ma khatalela mitiro.

8. Hosi Dhavhidha i kombisisile kuyini ku wa ku tiva kugumelwa kakwe a cikhati a nga lava ku mu akela yindlu Jehovha?

⁸ Hosi Dhavhidha yenawu i vekile cikombiso ci nene ca ku tiva kugumelwa kakwe. I wa zvi lava hi mbilu yontlhe a ku mu akela yindlu Jehovha. Kanilezvi laha Jehovha a nga mu byela ku a ntiro lowo wu wa ta mahiwa hi Solomoni, Dhavhidha i no seketela ciboho ca Jehovha a tlhela a maha munyikelo hi mbilu yontlhe kasi ku vhunetela ntiro lowo. (1 Kro. 17:4; 22:5) A nga ti byelangi ku yena i wa ta wu maha khwatsi ntiro lowo a ku hundza Solomoni hi kota ya lezvi Solomoni a nga hi ‘n’wanana ni wo kala wutlhari’. (1 Kro. 29:1) Dhavhidha i wa zvi tiva ku kasi a ntiro lowo wu famba khwatsi ku wa laveka makatekwa ya Jehovha, a hi tanga kutani wutlhari ga lava va wu rangelako. A ku fana na Dhavhidha, a vamakabye va kulileko hi tanga nyamutlha  va simama ku tirela Jehovha hi kuhiseka, hambu loku a zviavelo zvabye zvi cica. Va zvi tiva kambe ku Jehovha i ta katekisa vaswa lava va mahako ntiro lowo vona va nga kari va maha.

9. A makabye wo kari wa ciro ca Kometi ya Ravi i kombisile kuyini ku wa ku tiva kugumelwa kakwe?

⁹ Masikwini ya hina hi na ni cikombiso ca munhu a ku tivako kugumelwa kakwe, ku nga makabye Shigeo. Hi 1976, laha a nga hi ni 30 wa malembe, i no yimisiwa kota ciro ca Kometi ya Ravi. Hi 2004 i nova mutlhanganisi wa Kometi ya Ravi. Hi kufamba ka cikhati, i no wona lezvaku i wa nga ha hi na ntamu niku i wa nga ha zvi koti ku maha ntiro wakwe hi cikhati ci faneleko. I no khongela hi mhaka leyo a tlhela a ehleketa hi mabhindzu ma nga wa tava kona loku ku wo yimisiwa makabye mun’wani wa jaha lezvaku ava mutlhanganisi. Hambu lezvi Shigeo a kalako a nga ha hi mutlhanganisi, wa ha tirisana khwatsi ni zviro lezvi zvin’wani zva Kometi ya Ravi. A cikombiso ca Bharzilayi, ca Hosi Dhavhidha ni ca Shigeo ci komba lezvaku a munhu wo ti koramisa ni wa ku tiva kugumelwa kakwe loku a wona vaswa a nga veki kupima ka lezvi va nga hava wutlhari, kanilezvi i veka kupima ka ntamu wabye. A nga va wonisi ku va lava ku mu banga citshamu; kanilezvi i va wona kota vatiri-kuloni. — Mav. 20:29.

10. A vamakabye va kulileko hi tanga va va wonisa kuyini a vaswa laha bandleni?

¹⁰ A vamakabye va kulileko hi tanga va wona vaswa kota zvinyikiwo zvi tako hi ka Jehovha niku va mu bonga nguvhu Jehovha hi kota ya vona. Laha a ntamu wa vamakabye va kulileko hi tanga wu yako wu mbhela, va tsaka nguvhu hi ku wona vaswa va nga ni ntamu na va ti yimisele ku simama ni ntiro laha bandleni.

11. Rute 4:13-16 i kombisa kuyini lezvaku a vamakabye va kulileko hi tanga va vhuneka loku va vhumela ku vhuniwa hi vaswa?

¹¹ Lomu ka Bhibhiliya, Nawomi mun’we wa lava va kulileko hi tanga a nga cikombiso ci nene mhakeni ya ku vhumela ku vhuniwa hi muswa a tlhela a bonga. Kusanguleni, Nawomi i no khongotela Rute, a katamwane wakwe, lezvaku a tlhela ka maxaka yakwe. Kanilezvi, a cikhati leci Rute a nga ala ku tlhela, Nawomi i no vhumela ku famba naye Bhetlehema a tlhela a ya vhumela ku a mu vhuna. (Rute 1:7, 8, 18) Vontlhe va vambiri va vhunene nguvhu! (Lera Rute 4:13-16.) Ni nyamutlha, a vamakabye va kulileko hi tanga lava va ti koramisako va ta pimanyisa cikombiso ca Nawomi.

12. Zvini lezvi Pawule a nga zvi bonga?

¹² Pawule i bongile nguvhu hi lezvi a vamakabye va nga mu vhuna. Hi cikombiso, i bongile maKristu ya le Filipi hi lezvi ma nga rumela zvilo kasi zvi mu vhuna hi tlhelo ga nyama. (Filp. 4:16) I bongile nguvhu lezvi Timote a nga mu vhuna. (Filp. 2:19-22) I mu bongile nguvhu Nungungulu hi kota ya lava va ngata va ta mu tiyisa a cikhati leci a nga khomiwa a yisiwa Roma. (Miti. 28:15) Pawule i wa hi munhu wa zvigingi nguvhu loyi a nga famba mipfhuka yo leha nguvhu a chumayela a tlhela a tiyisa mabandla. Hambulezvo, i wa nga hi na matshandza. Hikwalaho, i vhumele ku vhuniwa hi vamakabye.

13. A vamakabye va kulileko hi tanga va nga kombisa kuyini a ku va va bonga a vaswa lomu bandleni?

¹³ Vamakabye va kulileko hi tanga, mu nga bonga vaswa va lomu bandleni ga n’wina hi tindlela to tala. Loku va lava ku ku nyika bholeya, va lava ku ku vhuna ku ya xava zvilo kutani ku ku vhuna hi zvin’wani, vhumela na u xalele u tlhela u va bonga. Alakanya lezvaku a civhuno leco yin’we ya tindlela leti Jehovha a kombisako hi tona lirandzo ka wena. U nga tshuka u chata wunghana go tiya nguvhu ni lava va ku vhunako. Contlhe cikhati vhuna vamakabye lezvaku va kula hi tlhelo ga moya u tlhela u komba ku wa tsaka hi ku wona vaswa lomu bandleni na va ti karatela ku tirela vamakabye. Tshama na u longile ku va khemela wutlhari u nga nago lomu hlengeletanweni. Leyi i ndlela ya ku kombisa ku wa mu ‘bonga’ Jehovha hi vaswa lava a va vitanileko lomu bandleni gakwe. — Kol. 3:15; Joh. 6:44; 1 Tes. 5:18.

14. Hosi Dhavhidha i kombisile kuhana hi ndlela muni?

¹⁴ Ka cikombiso ca Hosi Dhavhidha hi kuma tshamela gin’wani ga lisima legi a vamakabye va kulileko hi tanga zvi lavako ku va gi kombisa — a kuhana. Hosi Dhavhidha i humesile zvilo zvo tala nguvhu kasi zvi tiriselwa ku aka tempeli. (1 Kro. 22:11-16; 29:3, 4) Hambu lezvi yi nga wa ta vitaniwa ku i tempeli ya Solomoni, a n’wana wakwe, a nga tsikangi ku nyikela. Na hinawu, loku hi nga ha hi na ntamu wa ku aka yindlu yo kari ya hlengeletano, hi nga seketela ntiro lowo hi minyikelo ya hina hi laha zvi kotekako hi kona. Hi nga tlhela hi vhuna vaswa kambe hi wutlhari legi hi gi kumileko ka malembe lawa hi nga tira.

15. Zvini lezvi Pawule a nga gondzisa Timote?

¹⁵ Xungetano hi kuhana, wona cikombiso hi vekelweko hi mupostoli Pawule. I rambile Timote kasi va tira zvin’we kota varumiwa a tlhela a mu gondzisa lezvi a nga chumayelisa zvona ni lezvi a nga gondzisisa zvona. (Miti. 16:1-3) Lezvi Pawule a nga gondzisa Timote zvi mu vhunile ku yenawu a zvi kota ku chumayela ni ku gondzisa khwatsi. (1 Kor. 4:17) Timote yenawu i no guma a gondzisa van’wani lezvi a nga gondza ka Pawule.

16. Hikuyini Shigeo a nga gondzisa van’wani?

¹⁶ A vamakabye va kulileko hi tanga nyamutlha  a va tsiki ku gondzisa vaswa a mitiro leyi va yi mahako hi ku chava ku vona va nga ku khwatsi a va ha vhuni nchumu lomu bandleni. Hi cikombiso, Shigeo loyi hi mu kumbukileko, i no gondzisa vamakabye vaswa laha ka Kometi ya Ravi. I mahile lezvo kasi a ntiro wa Jehovha wu famba khwatsi lomu ka tiko legi a tirako ka gona. Lezvo zvi mahile ku laha ci nga chikela cikhati ca ku a vhaletiwa kuva ni makabye a wu kotako khwatsi ntiro, a mu vhaleta futsi kota mutlhanganisi wa Kometi ya Ravi. Shigeo wa ha simama ku vhuna zviro zviswa zva Kometi ya Ravi hi wutlhari legi a gi kumileko ka 45 wa malembe ni ku hundza. A vanhu va Jehovha va vhuneka nguvhu hi vamakabye va nga ni tshamela go fana ni ga Shigeo!

17. Hi kuya hi Luka 6:38, zvini lezvi a vamakabye va kulileko hi tanga va nga nyikako vaswa?

¹⁷ A cikombiso ca n’wina vamakabye mu kulileko hi tanga ci hi komba khwatsi lezvaku a ku tirela Jehovha hi kukholwa ni kutsumbeka hi gona wutomi ga gi nene. A cikombiso ca n’wina kambe ci komba lezvaku a ku gondza matshinya ya milayo ya Bhibhiliya ni ku hanya hi wona zva hi vhuna. Mu yile hi ku zvi hanya lezvi a zvilo zvi nga mahisiwa zvona kale. Hambulezvo, ma zvi tiva khwatsi ku zvi nene a ku cica loku a zviyimo zvi cica. N’wina vamakabye mu kulileko hi tanga mu nga bhabhatiswa zvezvi mu nga vhuna van’wani hi tindlela to tala. Mu nga va bhulela litsako mu nga nalo lezvi mu tivileko Jehovha. A vaswa va ta tsaka nguvhu hi kuzwa matshango ya n’wina ni lezvi mu zvi gondzileko. Loku mu ‘randza ku va nyika’ wutlhari ga n’wina a van’wani, Jehovha i ta mu katekisa nguvhu.— Lera Luka 6:38.

18. A vamakabye va kulileko hi tanga ni vaswa va nga vhunana hi ndlela muni?

¹⁸ Laha n’wina vamakabye mu kulileko hi tanga mu chatako wunghana ni vaswa, mu ta vhunana. (Rom. 1:12) Mun’we ni mun’we i ni nchumu wa ku loyi mun’wani a nga nawo. A vamakabye va kulileko hi tanga va ni wutlhari va gi kumileko hi kufamba ka malembe. A vaswa va na ni ntamu. Loku lava va kulileko hi tanga va tira zvin’we ni vaswa kota vanghana, va dzundza Jehovha, a Papayi wa hina wa lirandzo, va tlhela va gi vhuna nguvhu a bandla.