1. Kasi tingajiŵikira chilato wuli para tamba kuchekura?

APO tikuchekura, tingamba kufipa mtima kuti tiŵenge ŵakuzirwa chomene yayi kwa Yehova nga umo tikaŵira apo tikaŵa ŵawukirano. Nangauli mbunenesko kuti pasono tili na nkhongono zinandi yayi nga umo tikaŵira apo tikaŵa ŵawukirano, kweni tingagwiliskira ntchito mahara na maluso ghithu kusambizgira ŵawukirano kuti ŵaŵe ŵakovwira mu gulu la Yehova na kuŵa na vyakuchita vinandi. Mubali munyake uyo waŵa mulara kwa vyaka vinandi wakati: “Nkhati namba kutondeka kuchita vinandi nga umo nkhachitiranga kale, mtima ukaŵa m’malo chifukwa pakaŵa ŵabali ŵanandi ŵawukirano ŵakwenelera ŵakuti ŵangalutizga milimo.”

2. Kasi tidumbiskanenge vichi mu nkhani iyi?

² Nkhani iyo yajumpha yikayowoya vyandulo ivyo vikuŵapo para ŵawukirano ŵakuŵa paubwezi na ŵachekuru. Mu nkhani iyi, tiwonenge umo mikhaliro nga kujiyuyura, kuwonga na kupa yingawovwilira ŵachekuru kuti ŵateŵeterenge makora na ŵawukirano, ndipo ivi vingawovwira mpingo wose.

3. Kuyana na Ŵafilipi 2:3, 4, kasi munthu wakujiyuyura wakuchita wuli, ndipo kuchita nthena kukumovwira wuli?

³ Ŵachekuru ŵakwenera kuŵa ŵakujiyuyura para ŵakukhumba kovwira ŵawukirano. Munthu wakujiyuyura wakuwona ŵanji kuti ŵakumuluska. (Ŵazgani Ŵafilipi 2:3, 4.) Ŵachekuru awo ŵali na mukhaliro uwu, ŵakumanya kuti kanandi pakuŵa nthowa zakupambanapambana zakuchitira mulimo unyake, chikuru zikukolerana na fundo za mu Malemba. Ntheura ŵakukhazga kuti waliyose wachitenge mwakuyana na umo iwo ŵakachitiranga kale  yayi. (Muph. 7:10) Nangauli ŵangawovwira ŵawukirano mwakuŵaphalirako ivyo ŵasambira pa umoyo wawo, kweni ŵakweneraso kumanya kuti “vyakuchitika vya charu ichi vikusintha” ndipo nawo chingaŵa chakwenelera kuti ŵasambire nthowa ziphya pakuchita vinthu.—1 Kor. 7:31.

4. Kasi ŵalaŵiliri ŵa dera ŵakulongora wuli mzimu wa nga uwo Ŵalevi ŵakalongoranga?

⁴ Ŵachekuru awo mbakujiyuyura ŵakumanya kuti kuyana na vyaka vyawo, ŵangachita vinandi yayi nga umo ŵakachitiranga kale. Mwachiyelezgero, ghanaghanirani za ŵalaŵiliri ŵithu ŵa dera. Para ŵakwaniska vyaka 70, ŵakupempheka kuti ŵambe uteŵeti unyake. Kweni ichi chingaŵa chakusuzga chomene, chifukwa chakuti iwo ŵakuŵa kuti ŵakondwanga chomene na uteŵeti wawo pakovwira ŵabali. Ndipo ukaŵa uteŵeti uwo ŵawutemwanga chomene, ndipo ŵakuŵa kuti ŵachali kukhumbisiska kulutilira kuchita mulimo uwu. Kweni ŵakupulikiska kuti ŵachiwukirano ndiwo ŵakwenera kuchita mulimo uwu. Ntheura nawo ŵakulongora mzimu uwo Ŵalevi mu nyengo yakale ŵakalongoranga, chifukwa nawo ŵakeneranga kuleka kuteŵetera pa chihema para ŵakwaniska vyaka 50. Ŵalevi aŵa ŵakakondwanga na uteŵeti uliwose uwo ŵapika. Ŵakaŵikangapo mtima kuchita vyose ivyo ŵangafiska pa uteŵeti wawo kweniso kovwira ŵawukirano. (Maŵa. 8:25, 26) Mazuŵa ghano para ŵalaŵiliri ŵa dera ŵafiska vyaka 70, ŵakuleka kwendera mipingo yinandi, kweni ŵakovwira chomene mpingo uwo ŵakuwunganamo.

5. Kasi mukusambirako vichi kwa Dan na Katie?

 ⁵ Wonani umo vikaŵira kwa Dan uyo wakaŵa mulaŵiliri wa dera kwa vyaka 23. Wati wakwaniska vyaka 70, iyo na muwoli wake Katie ŵakaphalirika kuti ŵambe kuchita upayiniya wapadera. Kasi ŵachita wuli kuti ŵakondwenge na uteŵeti wawo wasono? Dan wakuti pasono ndipo wakutangwanika chomene kuluska kumanyuma kose. Iyo wakuŵikapo mtima kufiska maudindo agho wali nagho pa mpingo, kovwira ŵabali kuti ŵaŵe ŵakwenelera kuŵa ŵateŵeti ŵakovwira, kweniso kusambizga ŵanji kupharazga mu msumba na ku majele. Imwe mwa ŵachekuru, kwali muli mu uteŵeti wanyengozose panji yayi, mungachita vinandi kuti movwire ŵanji. Kasi mungachita wuli? Mukondwenge na uteŵeti uwo mukuchita pasono, jiŵikirani vilato, ndipo muŵikenge mtima pa ivyo mungafiska kuchita m’malo mwa ivyo mungatondeka.

6. Chifukwa wuli ni mahara kuŵa wakuyuyura? Pelekani chiyelezgero.

⁶ Munthu wakujiyuyura wakumanya ivyo wakutondeka. (Zinth. 11:2) Ndipo chifukwa chakuti ngwakujiyuyura wakukhazga kuti wangachita vinandi kuluska ivyo wangafiska yayi. Ntheura wakuŵa wakukondwa na kulutilira kulimbikira milimo. Munthu wakujiyuyura tingamuyaniska na munthu uyo wakwendeska galimoto ndipo wakukwera phiri. Dilayivala wakwenera kusintha magiya na kuŵika giya lichoko chomene mwakuti walutilire kukwera makora chikwezga. Mbunenesko kuti wendenge pachokopachoko, kweni mtunda uliko ukumara. Mwakuyana waka, munthu wakujiyuyura wakumanya nyengo yakwenelera yakusinthira mwakuti walutilire kuteŵetera Yehova na kovwira ŵanji.​—Fil. 4:5.

7. Kasi Barazilayi wakalongora wuli kuti ngwakujiyuyura?

⁷ Ghanaghanirani za Barazilayi, uyo wakaŵa na vyaka 80 apo Themba Davide likamuchema kuti nayo waŵe chigaŵa cha nyumba yachifumu. Chifukwa chakuti Barazilayi wakaŵa wakujiyuyura, wakakana mwaŵi uwo themba likamupa. Iyo wakamanya kuti wangachita vinandi yayi chifukwa cha msinkhu wake, ntheura wakasachizga kuti muwukirano Kimuhamu, ndiyo wanjire mu malo ghake. (2 Sam. 19:35-37) Nga ni Barazilayi, ŵachekuru ŵakukondwa kupeleka mwaŵi ku ŵachinyamata kuti ndiwo ŵachitenge milimo.

8. Kasi Themba Davide likalongora wuli kujiyuyura apo likakhumbanga kuti ndilo lizenge tempile?

⁸ Themba Davide nalo likalongora chiyelezgero chiwemi chomene pa nkhani ya kujiyuyura. Na mtima wake wose, likakhumbisiskanga chomene kuti lizenge nyumba ya Yehova. Kweni Yehova wati wamuphalira kuti ntchito iyi wazamuchita ni Solomoni, Davide wakazomerezga ivyo Yehova wakasankha, ndipo wakawovwirapo na mtima wose pa mulimo uwu. (1 Mid. 17:4; 22:5) Davide wakaghanaghanapo yayi kuti iyo ndiyo wangazenga makora chomene tempile chifukwa chakuti Solomoni wakaŵa ‘muchoko ndipo wakamanyanga vinandi yayi.’ (1 Mid. 29:1) Davide wakamanya kuti ntchito yakuzenga tempile yendenge makora chifukwa cha wovwiri wa Yehova, kuti ntchifukwa cha vyaka panji kumanya vinthu kwa awo ŵakulongozga yayi. Pakuyezga Davide, ŵachekuru mazuŵa ghano ŵakulutilira kulimbikira kuteŵetera Yehova, nanga uteŵeti wawo ungasintha. Ndipo ŵakumanya kuti Yehova wawovwirenge ŵawukirano awo ŵakuchita mulimo uwo iwo ŵakachitanga.

9. Kasi mubali munyake wa mu Komiti ya Munthavi wakalongora wuli kuti ngwakujiyuyura?

⁹ Chiyelezgero chiwemi pa nkhani ya kujiyuyura mazuŵa ghithu ghano ni Mubali Shigeo. Mu 1976 wati wakwaniska vyaka 30, wakimikika kuti wateŵeterenge mu Komiti ya Munthavi. Ndipo mu 2004 wakaŵa mulaŵiliri wa milimo ya Komiti ya Munthavi. Pamanyuma wati wachekura, wakawona kuti wakaŵa na nkhongono nga umo wakaŵira pakwamba yayi, ndipo vikamutoleranga nyengo yitali kuti  wamalizge ntchito iyo wakugwira. Wakayilombera nkhani iyi na kughanaghanirapo uwemi uwo ungaŵapo para wachiwukirano ndiyo wangaŵa mulaŵiliri wa milimo ya Komiti ya Munthavi. Nangauli sono ni mulaŵiliri wa milimo ya Komiti ya Munthavi yayi, kweni wakulutilira kuteŵetera lumoza na ŵanyake ŵa mu Komiti ya Munthavi. Nga umo tawonera mu chiyelezgero cha Barazilayi, Themba Davide, na Shigeo, munthu uyo ngwakujiyuyura wakughanaghanira ivyo ŵawukirano ŵangafiska m’malo mwakughanaghanira waka ivyo ŵangatondeka kufiska. Ndipo wakuŵawona kuti mbanthu awo ŵakuphalizgana nayo yayi, kweni nga mbantchito ŵanyake.​—Zinth. 20:29.

10. Kasi ŵachekuru ŵakuŵawona wuli ŵawukirano mu mpingo?

¹⁰ Ŵachekuru ŵakuwona ŵawukirano kuti ni vyawanangwa vyakufuma kwa Yehova ndipo ŵakuwonga chomene ivyo ŵawukirano aŵa ŵakuchita. Apo nkhongono zawo zikumara, ŵachekuru ŵakuwonga kuti awo ŵali na nkhongono mbakukhumbisiska kugwira ntchito na kuteŵetera mpingo.

11. Kasi lemba la Rute 4:13-16 likulongora wuli kuti ŵachilara ŵakusanga vyandulo para ŵazomera wovwiri kufuma ku ŵawukirano?

¹¹ Mu Baibolo, Naomi ntchiyelezgero chiwemi chomene ku awo mbachekuru sono, chifukwa wakazomera wovwiri kufuma ku wachiwukirano. Pakwamba, Naomi wakachiska mkamwana wake Rute kuti wawelere kukwawo. Kweni Rute wakakana kumuleka Naomi ndipo ŵakalutira lumoza ku Betelehemu. Naomi wakakondwa chomene kuti Rute wakalutira nayo lumoza, ndipo wakazomera wovwiri wa Rute. (Rute 1:7, 8, 18) Ndipo ŵanakazi wose ŵaŵiri aŵa ŵakatumbikika. (Ŵazgani Rute 4:13-16.) Kujiyuyura kungawovwira ŵachilara kuyezga Naomi.

12. Kasi mpositole Paulosi wakalongora wuli kuwonga?

 ¹² Mpositole Paulosi wakawonga wovwiri uwo wakapokera. Mwachiyelezgero, wakawonga vyawanangwa ivyo Ŵakhristu ŵa ku Filipi ŵakamutumira. (Fil. 4:16) Wakawongaso chomene wovwiri uwo wakapokeranga kufuma kwa Timote. (Fil. 2:19-22) Paulosi wakawongaso Chiuta chifukwa cha awo ŵakiza kuzakamukhozga apo ŵakamusamuskiranga ku Romu nga mukayidi. (Mil. 28:15) Paulosi wakaŵa munthu wankhongono chomene uyo wakendanga mitunda yitaliyitali kuti wakapharazge na kukhozga mipingo. Kweni wakaŵa wakujiyuyura ndipo wakazomeranga wovwiri kufuma ku ŵabali na ŵadumbu.

13. Kasi ŵachekuru ŵangalongora wuli kuti ŵakuwonga chifukwa cha ŵawukirano?

¹³ Ŵachekuru, mungalongora kuti mukuwonga ŵawukirano mu mpingo winu munthowa zakupambanapambana. Usange ŵakukhumba kumovwiraniko kuyegha vinthu, kukagura vinthu panji kuchita vinthu vinyake vyakukhumbikwa, zomerani wovwiri wawo. Kumbukani kuti wovwiri wawo ni nthowa yimoza iyo Yehova wakumulongolerani chitemwa. Mungaŵa paubwezi wakukhora na ŵanthu awo ŵakumovwirani. Nyengo zose muyezgeyezgenge kovwira ŵanyinu kuti ŵaŵe paubwezi wakukhora na Yehova, ndipo ŵaphalirani kuti mukukondwa chomene kuwona ŵawukirano ŵakuchita vinandi kuti ŵawovwire mpingo. Ndipo mupaturenge nyengo na kuŵaphalirako ivyo mwakumana navyo pa umoyo winu. Para mukuchita nthena, ‘mulongorenge kuti muli ŵakuwonga’ kwa Yehova chifukwa cha ŵawukirano awo wali kuŵaguzira mu mpingo.​—Kol. 3:15; Yoh. 6:44; 1 Tes. 5:18.

14. Kasi Themba Davide likalongora wuli kuti ndakupa?

¹⁴ Mu nkhani ya Themba Davide tikusangaso mukhaliro unyake uwo ngwakuzirwa chomene uwo ŵachekuru ŵakwenera kulongora. Mukhaliro uwu ni kupa. Iyo wakapeleka ndalama zinandi na vinthu vyakuzirwa kufuma pa chuma chake kuti wawovwirepo pa mulimo wakuzenga tempile. (1 Mid. 22:11-16; 29:3, 4) Wakachita nthena nangauli wakamanyanga kuti ŵanthu ŵazamuchemanga tempile ili kuti tempile la Solomoni. Para muli ŵachekuru ndipo mulije nkhongono kuti muchiteko milimo ya vyakuzenga iyo yikuchitika mu gulu la Yehova, mungawovwirapo pa ntchito izi kwizira mu vyakupeleka vinu ivyo mungakwaniska kupeleka. Kweniso mungawovwira ŵawukirano kuti ŵasange chandulo na vinthu ivyo vyamuchitikirani pa umoyo winu.

15. Kasi ni vinthu wuli vyakuzirwa ivyo mpositole Paulosi wakasambizga Timote?

¹⁵ Kweniso pa nkhani ya kupeleka yeneyiyi wonaniso chiyelezgero cha mpositole Paulosi. Wakatora Timote kuti ŵalutire lumoza pa maulendo ghake gha umishonale ndipo wakamusambizga muwukirano uyu umo iyo wakapharazgiranga na kusambizga. (Mil. 16:1-3) Ivyo Paulosi wakasambizga Timote vikamovwira kuti wapharazgenge na kusambizga makora makani ghawemi. (1 Kor. 4:17) Pamanyuma Timote nayo wakasambizgakoso ŵanji ivyo wakasambira kwa Paulosi.

16. Chifukwa wuli Shigeo wakasambizga ŵanji?

¹⁶ Ŵachekuru mazuŵa ghano ŵakufipa mtima yayi kuti iwo ŵaŵenge ŵambura ntchito para ŵasambizga ŵawukirano kuchita milimo iyo iwo ŵakachitanga mu mpingo. Mwachiyelezgero, vyaka ivyo vyajumphapo, Shigeo uyo tamuzunura kale, wakaŵasambizga makora ŵachiwukirano ŵa mu Komiti ya Munthavi. Wakachita nthena kuti wawovwire pa ntchito ya Ufumu mu charu icho wakuteŵetera. Ntheura wati waleka kuŵa mulaŵiliri wa milimo ya mu Komiti ya Munthavi, munthu wakusambizgika makora wakaŵa kuti walipo kuti wanjire m’malo ghake. Shigeo wateŵetera mu Komiti ya Munthavi kwa vyaka vyakujumpha 45 ndipo wakulutilira kugwiliskira ntchito ivyo wali kusambira kovwira ŵabali ŵachiwukirano. Ŵabali nga Shigeo ni  thumbiko mu gulu la Yehova, ndipo ŵakovwira chomene ŵanthu ŵa Chiuta.

17. Kuyana na Luka 6:38, kasi ŵachekuru ŵangapeleka vichi ku ŵanji?

¹⁷ Mwaŵachekuru mose mukupelekera ukaboni wakuwoneka na maso kuti kuteŵetera Yehova na chipulikano kweniso mwakugomezgeka ndiwo umoyo uwemi chomene. Kwizira mu ivyo mukuchita, mukulongoraso kwa ise kuti ntchiwemi kusambira fundo za mu Baibolo na kuzilondezga pa umoyo withu. Mwajumpha mu vinandi, ntheura mukumanya umo vinthu vikachitikiranga kale, kweni mukuwonaso kuti ntchakukhumbikwa kuti muzgoŵere nthowa ziphya zakachitiro ka vinthu. Mwaŵachekuru imwe mwabatizika sonosono, namwe muli na vinandi vyakuti mungapeleka, mungaphalirako ŵawukirano umo kumanya Yehova kwamovwilirani kuti muŵe ŵakukondwa pa umoyo winu. Ŵawukirano ŵakondwenge chomene kupulikako ivyo mwajumphamo kweniso ivyo muli kusambirapo. Usange “mupelekenge” panji kuti kusambizga ŵanji ivyo mwasambira pa umoyo winu, Yehova wamutumbikaninge chomene.​—Ŵazgani Luka 6:38.

18. Kasi ŵachekuru na ŵawukirano ŵangawovwirana wuli?

¹⁸ Para imwe ŵachekuru ŵithu ŵakutemweka mukutemwana na ŵawukirano, mose movwiranenge. (Rom. 1:12) Waliyose wali na chinthu chinyake chakuzirwa icho munyake walije. Ŵachekuru ŵali na vinjeru kweniso ŵakumanya vinandi chifukwa cha ivyo ŵajumphamo. Apo ŵawukirano ŵali na nkhongono. Para ŵachekuru na ŵawukirano ŵakuchitira vinthu lumoza, ŵakupeleka ntchindi kwa Adada ŵithu ŵakuchanya ndipo ŵakuŵa thumbiko ku wose mu mpingo.