1-2. Profet Haggai nih kan chan ah zei bantuk hninhnak phun dah a cang lai tiah a ti?

“MINIT tlawmpal chung ah dawr le innhlun pawl cu an rawk dih.” “Mi kip cu ṭihnak in an khat . . . Mi tam deuh nih mah cu minit pahnih hrawng lawng a rau tiah an ti. Ka caah cun caan saupi a lo.” Mah hi 2015, Nepal ah a cangmi lihninhnak in a luatmi hna nih an chimmi a si. Nangzong cu bantuk ngaihchiat awk ngai a simi thil sining na ton ahcun mah kong kha philh awkah naa harh men lai.

² Asinain atu ah khuakhat asiloah ramkhat nak tam ah aa lo lomi hninhnak hna an tong. Jehovah nih vawleicung miphun vialte kha a hninh hna i cutin a tuahnak cu kum saupi a si cang. Mah hninhnak kong kha profet Haggai nih a chimchung. Hitin a ti: “Ṭihnak zeihmanh ngei hlah u. Zeicahtiah hihi Ralkapbu BAWIPA chimmi bia a si: Thil dang pakhat a um rih: Vancung le vawlei le rili le lei le lung kha ka hninh hna lai; miphun vialte kha ka hninh hna lai.”—Hag. 2:6.

3. Haggai chimmi hninhnak cu lihnin taktak he zeitindah aa dan?

³ Haggai nih a chimmi hninhnak cu rawhnak lawng a chuahpimi lihnin taktak bantuk a si lo. Mah canah mah nih thil ṭha a chuahter khawh. Jehovah nih hitin a kan ti: “Miphun vialte hna chawhlawn cu hika ah hin an ra lai i hi inn cu sunparnak in ka khahter lai tiah Ralkapbu BAWIPA nih a ti.” (Hag. 2:7) Mah chimchungbia cu Haggai chan i a nungmi hna caah zei sullam dah a ngeih? Tuchan kan caah ah tah zei sullam dah a ngeih? Mah biahalnak a phi le miphun vialte hninhnak ah zeitindah kan i tel khawh timi kong kha kan i ruah hna lai.

4. Jehovah nih profet Haggai kha zeicah a miphun pawl sinah a thlah?

⁴ Jehovah nih profet Haggai kha a biapi tukmi rian pakhat a pek. Mah hlanah a cangmi kong kha ruathmanh. Haggai cu BC 537 ah Babilon sal tannak in Jerusalem ah a kir ṭhanmi hna lakah i tel dawh a si. Jerusalem an phanh tikah zumhfekmi Jehovah a biami hna nih Jehovah inn asiloah biakinn kha an sak colh. (Ezra 3:8, 10) Asinain a rauhhlan ah lungretheih awk ngai a simi thil sining a rak cang. Mah tikah an lung a dong i ralchanhnak ruangah an rian kha an rak ngol. (Ezra 4:4; Hag. 1:1, 2) Cucaah BC 520 ah Jehovah nih Haggai kha Judah mi hna nih lungthawhnak an ngeih ṭhan nakhnga bawmh awk le biakinn sak an liim nakhnga forh awkah a rak fial. *—Ezra 6:14, 15.

5. Haggai chimmi thawngpang cu Pathian miphun pawl caah zeicah thazaang petu a si?

⁵ Haggai thanhmi thawngpang i aa tinhnak cu Judah mi pawl nih Jehovah cungah a fekmi zumhnak an ngeih nakhnga caah a si. Profet nih a lung a dongmi Judah mi hna sinah ralṭha ngaiin hitin a ti: “‘Na lungṭhawng ve ko, tiah BAWIPA nih a ti. Mi vialte hna, nan lung ṭhawng u’ tiah BAWIPA nih a ti.” (Hag. 2:4) Mah cu thazaang petu taktak a si. Jehovah i rel cawk lomi vancungmi hna cu a nawlpeknak tang i an um caah Judah mi hna nih hlawhtlinnak an hmuh nakhnga amah kha an i bochan a hau.

6. Haggai chimchungmi hninhnak ruangah a phichuak cu zeidah a si lai?

⁶ Jehovah nih Haggai kha Judah mi hna sinah miphun dihlak a hninh hna lainak kong kha chim awkah a thlah. Jehovah sinin a rami mah thawngpang nih a lung a dong i biakinn sak a ngolmi Judah mi hna kha thazaang a pek hna. Cun mah nih mah lio caan ah vawleicung nawlngeitu a simi Persia kha Jehovah nih a hninh lai ti kha a langhter. Mah hninhnak ruangah a phichuak cu zeidah a si lai? Pakhatnak, Pathian miphun nih biakinn saknak rian kha an liim lai. Cun Judah mi a si lomi hna hmanh dirh ṭhanmi biakinn ah Jehovah biak dingin an i fonh lai. Mah thawngpang cu Pathian miphun pawl caah thazaang petu taktak a si.—Zek. 8:9.

7. Tuchan ah zei bantuk hninhnak rian ah dah kan i tel? Fianter.

⁷ Haggai chimchungbia cu tuchan kan caah zei sullam dah a ngeih? Jehovah nih miphun dihlak kha a hninh ṭhan hna lai i mah caan ahcun kanmah zong kan i tel lai. Mah kong hi ruathmanh: 1914 ah Jehovah nih Jesuh Khrih kha vancung Pennak Siangpahrang in a thim. (Salm 2:6) Mah Pennak dirh a simi cu vawleicung hruaitu pawl caah thawngpang chia a si. A chim duhmi cu ‘miphun dang hna caan’ cu a dih cang. Phundang in cun Jehovah a aiawhmi uktu a um lo caan cu a dih cang. (Luka 21:24) Mah ruangah a hleiin 1919 thawkin Jehovah miphun pawl nih Pathian Pennak lawng hi minung caah ruahchannak a si timi kong kha mikip sinah an chimh hna. “Pennak kong thawngṭha” chimnak nih vawleicung pumpi kha a hninh.—Matt. 24:14.

8. Salm 2:1-3 ningin miphun tam deuh nih mah thawngpang kha zeitindah an lehrulh?

⁸ Mi nih mah thawngpang kha zeitindah an lehrulh? Mi tam deuh nih cun an cohlang lo. (Salm 2:1-3 rel.) Miphun hna cu an lung aa tuai. Jehovah nih rian a pekmi Uktu kha an cohlang lo. Cun kan chimmi Pennak kong kha  “thawngṭha” in an hmu lo. Cheukhat cozah pawl nih phunchim rian hmanh kha an khenkham. Miphun pawl a ukmi uktu tampi nih Pathian rian kan ṭuan tiah an ti ko nain anmah thazaang le nawlngeihnak kha hlawt an duh lo. Cucaah Jesuh chan lio i uktu hna bantukin tuchan i uktu hna nih zumhfekmi a salle pawl an doh hnanak thawngin Jehovah Chiti Thuhmi kha an ralchanh.—Lam. 4:25-28.

9. Miphun hna i a ṭhatlonaklei in an lehrulhmi kha Jehovah nih zeitindah a lehrulh hna?

⁹ Miphun hna nih a ṭhatlonaklei in an lehrulhmi kha Jehovah nih zeitindah a lehrulh hna? Salm 2:10-12 ah hitin a ti: “Cucaah siangpahrang hna, ka bia ngai tuah u, uktu bawi hna, hngal cang tuah u. BAWIPA cu ṭihbu tein a rian ṭuan tuah u, therphang in um u law a hmai ah kun tuah u. Cu ti a si lo ahcun, a thinhunnak kha khulrangin a alhmi a si caah a thin a hung lai i nan thi sual lai. Amah tangah aa dormi cu thluachuakmi an si.” Jehovah nih mah ralchanhtu hna kha zaangfahnak he caan ṭha a pek hna. Cucaah an i thleng kho rih i Jehovah Pennak zong kha an cohlan khawh rih. Asinain a caan cu tam a tang ti lo. Kannih cu hi vawlei i “ni hmanung bik” ni ah kan nung cang. (2 Tim. 3:1; Isa. 61:2) Cucaah mi pawl nih biatak an theih nakhnga le Jehovah an biak nakhnga i thim cu a biapi tukmi a si.

10. Haggai 2:7-9 ah a langhtermi hninhnak rian cungah zei a ṭhami lehrulhnak dah a um?

¹⁰ Mi cheukhat nih Haggai chimchungmi hninhnak kha a ṭhatnaklei in an lehrulh. Mah hninhnak ruangah Jehovah biak awkah “miphun vialte hna chawhlawn [lungthin ṭha a ngeimi] cu hika ah hin an ra lai” tiah a ti. * (Haggai 2:7-9 rel.) Isaiah le Mikah zong nih “ni hmanung bik” ah a cang dingmi kong kha an chimchung.—Isa. 2:2-4; Mik. 4:1, 2.

11. Unaupa pakhat nih Pennak kong a theih tikah zeidah a rak tuah?

¹¹ Vawleicung zungpi ah rian a ṭuanmi unaupa  Ken nih lungthawh awk ngai a simi thawngpang a theih tikah zeidah a rak tuah timi kong kha ruathmanh. A luancia kum 40 lio i Pennak kong a theih hmasa bik lio caan kha aa cinken rih. Ken nih hitin a ti: “Baibal kong ka theih hmasa bik lioah hi vawlei ni hmanung bik ni ah kan nung ti kha ka hngalh caah ka rak i nuam tuk. Pathian mithmai ṭha hmuh awk le zungzal nunnak hmuh awkah hi a hmun lomi vawlei in chuah le Jehovah lei ah fek tein i bek a hau ti kha ka hun hngalhthiam. Cuaah thla ka cam colh. Hi vawlei ka rak bawmhmi kha ka ngol i hrawh khawh a si lomi Pathian Pennak kilvennak kha ka cohlan colh.”

12. Hi ni hmanung bik ni ah Jehovah i thlarau lei biakinn cu zeitindah sunparnak in a khah?

¹² Jehovah nih a miphun pawl cu thluachuah a pek hna ti cu a fiang ko. Hi ni hmanung bik caan chungah mi tampi nih Jehovah an hun biakmi kha kan hmuh. 1914 ah Jehovah a biami cu a thong lawng kan rak si. Atu cu nuai riat leng kan si cang i nuai tampi cu kum fatin Ruahnolhnak ah kanmah he an i pum. Mah lam in Jehovah i langhternak biakinn vawlei tual, a hmaanmi biaknak timhtuahnak ah “miphun vialte hna chawhlawn” in a khat. Mi tampi nih Jehovah kha an hun biak caah mihring thar kha an i hruk.—Efe. 4:22-24.

13. Mah lungthawh awk ngai a simi ṭhanchonak thawngin a dang zei chimchungbia dah a tling? (A phaw hmanthlak zoh.)

¹³ Mah lungthawh awk ngai a simi ṭhanchonak hna nih a dang chimchungbia hna zong a tlinter. Mah lakah pakhat cu Isaiah dal 60 ah hmuh khawh a si. Dal 60, caang 22 ah hitin a ti: “Nan innchungkhar hna lak i a hme bik le santlailo bik hna hmanh kha a ṭhawngmi miphun tluk ah an i cang lai. Caan rem a phak tikah hi thil cu ka umter zau lai. Keimah cu BAWIPA ka si.” Mi tampi nih Jehovah an hun biak caah khuaruahhar a simi thil cheukhat a cang. Mah “chawhlawn” asiloah mi pawl nih thiamnak le sining tampi an ngeih lengah “Pennak kong thawngṭha” chim zong kha an duh. A phichuak cu Isaiah nih “miphun dang hna hnuk” in a langhtermi mah thiamnak hna kha Jehovah miphun nih an hman khawh. (Isa. 60:5, 16, NW) Mah a sunglawi tukmi nu  le pa pawl bawmhnak thawngin phungchim rian kha ram 240 ah chim a si i cauk kha holhphun 1,000 leng in chuah a si.

14. Atu ah mi nih zei biakhiahnak dah an tuah?

¹⁴ Hi donghnak caan chung ah miphun hninhnak nih mi pawl kha biakhiahnak tuah awkah a forh hna. Pathian Pennak maw an bawmh lai asiloah hi vawlei nawlngeitu pawl dah an i bochan hna lai? Mah cu mikip nih tuah dingmi a biapimi thimnak a si. Jehovah miphun pawl nih an umnak ram i cozah nawlbia kha an ngaih ko nain hi vawlei ramkhellei kong he aa tlaiin khoikalei hmanhah an ṭang lo. (Rom 13:1-7) Pennak lawng hi minung buaibainak a tawngtham khotu taktak a si ti kha an hngalh. Mah Pennak cu hi vawlei he aa pehtlai lo.—Johan 18:36, 37.

15. Biathlam Baibal ah zei a nganmi hneksaknak kong dah a langhter?

¹⁵ Biathlam Baibal ah zumhfekmi Pathian salle cu ni hmanung bik ni ah hneksak an si lai tiah a ti. Mah hneksaknak nih ralchanhnak le hremnak a kan tonter chin rih lai. Cun hi vawlei ramkhellei nih anmah biak awkah an kan hal lai i anmah bawmh a almi hna kha a hrem hna lai. (Biat. 13:12, 15) Annih nih “mi vialte, a hme si hna seh, a ngan si hna seh, a rum si hna seh, sifak si hna seh, sal si hna seh, a luatmi si hna seh, an dihlak in an orhlei kut le an cal ah hmelchunhnak hramhram in a ngeihter hna” lai. (Biat. 13:16) Hlan lioah sal pawl cu aho sal dah an si ti hngalh awkah hmelchunhnak tuah an si. Cu bantukin kan chan ah a ummi mi pawl dihlak zong nih an kut asiloah an cal ah hmelchunhnak kan ngei lai tiah an i ruahchan men lai. An ruahnak le an tuahsernak nih hi vawlei ramkhellei an bawmh kha a langhter lai.

16. Atu ah Jehovah cungah kan zumhnak fehter cu zeicah a biapit?

¹⁶ Mah hmelchunhnak kha cohlan in cozah ramkhellei kha kan bawm lai maw? Hmelchunhnak a cohlang lomi hna cu harnak le ṭih a nungmi thil an tong lai. Biathlam Baibal ah hitin a ti: “Cu hmelchunhnak an ngeih lo ahcun ahohmanh nih thil kha a cawk zong an caw kho lo i a zuar zong an zuar kho lo.” (Biat. 13:17) Asinain Pathian salle nih Biathlam 14:9, 10 ah a langhtermi hmelchunhnak a ngeimi hna cu Pathian nih zeitindah a tuah hna lai ti kha an hngalh. Annih nih mah hmelchunhnak cohlan canah ‘BAWIPA mi an si’ kha an kut ah an i ṭialmi bantuk a si lai. (Isa. 44:5) Atu caan hi Jehovah cungah zumhfek tein kan um ti langhter caan a si. Cutin kan tuah ahcun Jehovah nih lunglawm tein amah ta kan si tiah a kan ti lai.

17. Jehovah lungsaunak kong he aa tlaiin zeidah kan i cinken a hau?

¹⁷ Jehovah nih hi ni hmanung bik caan chungah lungsaunak taktak a langhter. Ahohmanh hrawh a duh hna lo. (2 Pet. 3:9) Cucaah mi kip nih an i ngaihchih nakhnga le amah biak awkah an i thim nakhnga caanṭha a pek hna. Asinain a lungsaunak cu ri a ngei. Mah caanṭha a cohlang duh lomi hna cu Moses chan lio i Faraoh mi hna nih an tonmi thil sining kha an tong ve lai. Jehovah nih Faraoh kha hitin a ti: “Nangmah le na mi hna cung i rai tlunter awkah ka kut kha rak samh ning law nan rak lo dih cikcek cang hnga. Sihmanhselaw ka ṭhawnnak kha nangmah cu kaan hmuhsak khawh nakhnga kaan nunter i cu ti cun ka minthannak nih vawleicung kha a cul dih lai.” (Ex. 9:15, 16) A donghnak ah, miphun vialte nih Jehovah lawng hi a hmaanmi  Pathian a si ti kha an hngalh lai. (Ezek. 38:23) Mah cu zeitindah a si lai?

18. (a) Haggai 2:6, 20-22 ah a dang zei bantuk hninhnak phun kong dah a chim? (b) Mah Haggai bia cu hmailei ah a tling lai ti kha zeitindah kan hngalh khawh?

¹⁸ Haggai a thih in kum tampi hnuah lamkaltu Paul nih Haggai 2:6, 20-22 bia cu hmailei ah a tling lai tiah Hebru Khrihfa hna sinah cakuat a ṭial. (Rel.) Hitin a ti: “Sihmanhsehlaw atu i bia a kan kammi cu, ‘Vawlei lawng hi si ti loin van zong voikhat cu ka hninh ṭhan lai’ ti hi a si. ‘Voikhat cu ka hninh ṭhan lai’ ti bia nih hin, sermi thil cu hninh le ṭhial an si lai ti kha fiang tein a langhter i hninh khawh lomi thil kha a hmun lai.” (Heb. 12:26, 27) Haggai 2:7 ah a chimmi hninhnak he i lo loin mah hninhnak nih Faraoh bantukin Jehovah i a dingmi uknak a cohlang duh lomi hna caah zungzal hrawhnak kha a chim duhmi a si.

19. Zeidah hninh khawh a si lai lo, zeitindah kan hngalh khawh?

¹⁹ Zeidah hninh khawh asiloah hloh khawh a si lai lo? Paul nih hitin a ti chap: “Cucaah cun kannih nih hninh khawh lomi pennak kha kan hmuh caah i lawm u sih.” (Heb. 12:28) Hmanung bik hninhnak a dih hnuah Pathian Pennak lawng hi hninh khawh lomi a si lai. Mah cu fek tein a hmun zungzal lai.—Salm 110:5, 6; Dan. 2:44.

20. Mi nih zei tuah awkah dah an i thim awk a si, zeitindah kan bawmh khawh hna?

²⁰ Sawksam awkah a caan a um lo. Mi nih mah hi an i thim awk a si: Hi vawlei bawmh peng awkah an i thim ahcun hrawh an si lai. Jehovah biak awk le a duhnak tuah awkah an nunnak ah a herhmi thlennak an tuah ahcun zungzal nunnak an hmu lai. (Heb. 12:25) Phungchim rianṭuannak thawngin mi pawl kha mah a biapimi biakhiahnak tuah awkah kan bawmh khawh hna. A sunglawi tukmi mi tampi kha Pathian Pennak ṭanh awkah biakhiahnak tuah dingin bawm hna u sih. Cun mah kan Bawipa Jesuh bia hi i cinken hna u sih: “Miphun vialte hna ca i tehte si awkah Vancung Pennak kong Thawngṭha hi khuazakip ah chim a si lai, cun cu hnu lawngah cun donghnak cu a si lai.”—Matt. 24:14.