1, 2. Whinwhàn yẹhiadonu tọn tẹwẹ yẹwhegán Hagai dọ dọdai dọ e na wá aimẹ to ojlẹ mítọn mẹ?

“TO NUKUNWHIWHE kleun delẹ gblamẹ, ṣọfu po ohọ̀ hoho delẹ po jẹ hihọliai ji debọdo-dego. Obu daho wẹ jẹ mẹlẹpo ji . . . Mẹsusu dọ dọ nujijọ lọ dẹn na nudi nukunwhiwhe awe. Na yẹn tọn, e taidi dọ e nọ aimẹ na ojlẹ dindẹn wẹ nkọ.” Nuhe mẹhe gán whenue aigba whàn to Népal to 2015 lẹ dọ niyẹn. Eyin a ko do numimọ nujijọ dobu enẹ nkọ de tọn pọ́n, e na vẹawu dọ a ni yawu wọn.

² Amọ́ to alọnu, mí to numimọ whinwhàn he gbọnvo de tọn do, yèdọ whinwhàn de he ma gando tòdaho kavi otò dopo gee go. Kakatimọ, e gando akọta lẹpo go, podọ e ko to yìyì sọn owhe susu lẹ die. Yẹwhegán Hagai ko dọ dọdai etọn. E dọmọ: “Na nuhe Jehovah awhànpa lẹ tọn dọ die, ‘Whladopo dogọ—to ojlẹ vude godo—yẹn nasọ whàn olọn, aigba, ohù po aigba-klo po.’”—Hag. 2:6.

3. Nawẹ akọta lẹ whinwhàn to yẹhiadonu-liho he hó Hagai dọ gbọnvona aigba whinwhàn jọnun de gbọn?

³ Whinwhàn he hó Hagai dọ ma taidi aigba whinwhàn jọnun de he ma nọ wà nudevo de hú nado hẹnnugble. Kakatimọ, e nọ hẹn kọdetọn dagbe lẹ wá. Jehovah lọsu dọ dọ: “Yẹn nasọ whàn akọta lẹpo bọ nuhọakuẹ akọta lẹpo tọn na biọ ohọ̀ ehe mẹ; yẹn nasọ hẹn ohọ̀ ehe gọ́ na gigo.” (Hag. 2:7) Etẹwẹ dọdai ehe zẹẹmẹdo na mẹhe nọgbẹ̀ to ojlẹ Hagai tọn mẹ lẹ? Podọ, etẹwẹ e zẹẹmẹdo na míwlẹ to egbehe? Mí na dọhodo gblọndo kanbiọ ehelẹ tọn ji, bo nasọ mọ lehe mí gán do mahẹ to azọ́n akọta lẹ whinwhàn tọn mẹ do to egbehe.

4. Naegbọn Jehovah do dó yẹwhegán Hagai hlan omẹ Etọn lẹ?

⁴ Jehovah deazọ́n titengbe de na yẹwhegán Hagai. Lẹnnupọndo nuhe jọ jẹnukọnna enẹ ji. Hagai gán ko tin to Ju he lẹkọ sọn kanlinmọgbenu to Babilọni bo wá Jelusalẹm to 537 J.W.M. lẹ mẹ. Ojlẹ kleun de to whenue sinsẹ̀n-basitọ nugbonọ enẹlẹ lẹkọwa whé godo, yé do dodonu ohọ̀ Jehovah tọn kavi tẹmpli lọ tọn ai. (Ẹzla 3:8, 10) Amọ́, e madẹn bọ ninọmẹ he blawu de wá aimẹ. Yé gbọjọ bo doalọtena azọ́n lọ na nukundiọsọmẹ wutu. (Ẹzla 4:4; Hag. 1:1, 2) Enẹwutu, to 520 J.W.M., Jehovah deazọ́nna Hagai nado vọ́ zodolanmẹna yé bosọ whàn yé nado dotana tẹmpli lọ. *—Ẹzla 6:14, 15.

5. Naegbọn wẹndomẹ Hagai tọn dona ko vọ́ jide na omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ?

⁵ Yanwle owẹ̀n Hagai tọn wẹ nado hẹn yise Ju lẹ tọn to Jehovah mẹ lodo. Yẹwhegán lọ yí adọgbigbo do dowẹn ehe na Ju he ko gbọjọ lẹ dọmọ: “‘Mì mẹhe nọ nọ̀ aigba lọ ji lẹpo emi, mì yin huhlọnnọ,’ wẹ Jehovah dọ, ‘bo wazọ́n. Na yẹn tin hẹ mì,’ wẹ Jehovah awhànpa lẹ tọn dọ.” (Hag. 2:4) Hodidọ lọ “Jehovah awhànpa lẹ tọn” dona ko vọ́ jide na yé taun. Jehovah tindo awhànpa awhànfuntọ angẹli lẹ tọn daho de he e nọ deanana, enẹwutu Ju lọ lẹ dona ganjẹ ewọ go nado tindo kọdetọn dagbe.

6. Etẹ mẹ wẹ akọta lẹ whinwhàn he Hagai dọ dọdai etọn lọ na dekọtọn do?

⁶ Jehovah gbọdo Hagai nado lá owẹ̀n de he dohia dọ akọta lẹpo na yin whinwhàn to yẹhiadonu-liho. Wẹndomẹ ehe vọ́ jide na Ju he to tẹmpli lọ gbá bo ko jẹflumẹ ehelẹ dọ Jehovah na whàn Pẹlsia, yèdọ huhlọn aihọn tọn he to aṣẹpa do akọta susu lẹ ji to ojlẹ enẹ mẹ. Podọ, etẹ mẹ wẹ akọta lẹ whinwhàn enẹ na dekọtọn do? Jẹnukọn whẹ́, omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ na dotana tẹmpli lọ gbigbá. Enẹgodo, mẹhe ma tlẹ yin Ju lẹ na kọnawudopọ hẹ yé nado sẹ̀n Jehovah to tẹmpli he yin vivọgbá enẹ mẹ. Owẹ̀n tulinamẹ tọn nankọ die ehe dona ko yin na omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ!—Zek. 8:9.

7. Azọ́n he to gbẹtọ lẹ whàn tẹ mẹ wẹ mí to mahẹ tindo te to egbehe? Basi zẹẹmẹ.

⁷ Zẹẹmẹ tẹwẹ dọdai Hagai tọn do na mí to egbehe? Whladopo dogọ, Jehovah to akọta lẹpo whàn, podọ mílọsu to adà de yiwà to e mẹ. Lẹnnupọndo ehe ji: To 1914, Jehovah ze Jesu Klisti do ofìn ji taidi Ahọlu Ahọluduta Etọn tọn to olọn mẹ. (Salm. 2:6) Ahọluduta ehe he yin didoai ma yin owẹ̀n dagbe de na nukọntọ aihọn tọn lẹ. Ehe dohia dọ “ojlẹ dide akọta lẹ tọn”—enẹ wẹ ojlẹ he gblamẹ gandutọ depope ma ze afọ Jehovah tọn dai tlọlọ te—ko wá vivọnu. (Luku 21:24) Enẹwutu, titengbe bẹsọn 1919, omẹ Jehovah tọn lẹ ko to alọdlẹndo Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn taidi todido dopo gee lọ na gbẹtọvi lẹ. “Wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn” ehe lilá ko whàn aihọn lọ blebu.—Mat. 24:14.

8. Sọgbe hẹ Salmu lẹ 2:1-3, nawẹ suhugan akọta lẹ tọn yinuwa gando owẹ̀n ehe go gbọn?

⁸ Nawẹ gbẹtọ lẹ nọ yinuwa gando owẹ̀n ehe go gbọn? Suhugan yetọn wẹ nọ gbẹ́ ẹ dai. (Hia Salmu lẹ 2:1-3.) Akọta lẹ ko to bẹwlu mẹ. Yé gbẹ́ nado kẹalọyi Gandutọ dide Jehovah tọn. Yé ma nọ pọ́n owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn he lá mí te hlan di “wẹndagbe” de. Na nugbo tọn, gandudu delẹ tlẹ ko hẹnalọdotena azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ! Dile etlẹ yindọ  susu gandutọ akọta ehelẹ tọn wẹ nọ sọalọakọ́n dọ emi nọ sẹ̀n Jiwheyẹwhe, yé ma nọ jlo dọ nudepope ni jẹ huhlọn kavi aṣẹpipa yetọn go. Enẹwutu, kẹdẹdile gandutọ azán Jesu tọn gbè tọn lẹ wà do, gandutọ egbé tọn lẹ nọ diọnukunsọ Mẹyiamisisadode Jehovah tọn bo nọ yangbé hodotọ nugbonọ etọn lẹ tọn.—Owalọ 4:25-28.

9. Nawẹ Jehovah yinuwa gando nuyiwa he ma sọgbe akọta lẹ tọn go gbọn?

⁹ Nawẹ Jehovah yinuwa gando nuyiwa he ma sọgbe akọta lẹ tọn go gbọn? Salmu lẹ 2:10-12 na gblọndo lọ dọmọ: “Enẹwutu, mì ahọlu lẹ emi, mì do zinzin hia; mì kẹalọyi wọhẹ, mì whẹdatọ aigba ji tọn lẹ. Mì sẹ̀n Jehovah po budisi po, bosọ jaya po sisi sisosiso po. Mì gbògbéna visunnu lọ, na Jiwheyẹwhe nikaa gblehomẹ bọ mìwlẹ na yin vivasudo sọn aliho lọ ji, na homẹgble Etọn sọgan yawu fọ́n. Ayajẹnọ wẹ mẹdepope he yí Ewọ do basi fibẹtado etọn.” Jehovah gbọn homẹdagbe dali hùn dotẹnmẹ de dote na nukundiọsọmẹtọ ehelẹ. Yé gbẹ́ gán diọlinlẹn bo kẹalọyi Ahọluduta Jehovah tọn. Amọ́, azán kaka de masọ pò to gbàn ji na yé. Mí to gbẹnọ to “azán godo tọn” titonu ehe tọn lẹ mẹ. (2 Tim. 3:1; Isa. 61:2) Hugan gbede pọ́n, gbẹtọ lẹ dona yawu yọ́n nugbo lọ bosọ basi nudide he sọgbe lọ.

10. Nawẹ Hagai 2:7-9 basi zẹẹmẹ aliho dagbe he mẹ mẹlẹ na yinuwa gando azọ́n akọta lẹ whinwhàn tọn lọ go te tọn gbọn?

¹⁰ Akọta lẹ whinwhàn to yẹhiadonu-liho he Hagai dọ dọdai etọn yinuwado mẹdelẹ ji to aliho dagbe mẹ. Hagai dọna mí dọ, taidi kọdetọn whinwhàn lọ tọn “nuhọakuẹ [yèdọ gbẹtọ ahunjijlọnọ] akọta lẹpo tọn na biọ ohọ̀ ehe mẹ” nado sẹ̀n Jehovah. * (Hia Hagai 2:7-9.) Isaia po Mika po lọsu dọ dọdai nujijọ mọnkọ de tọn he na wá aimẹ “to azán godo tọn lẹ mẹ.”—Isa. 2:2-4; Mika 4:1, 2.

11. Nawẹ mẹmẹsunnu de yinuwa gbọn whenue e sè owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn whla tintan?

¹¹ Lẹnnupọndo nuyiwadomẹji he owẹ̀n he  to aigba whàn lọ tindo do mẹmẹsunnu Ken he to sinsẹ̀n to tatọ́-tẹnnọ mítọn ji. E gbẹ́ nọ flin ganji whla tintan he e sè owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn to nudi owhe 40 die wayi. Ken dọmọ: “Whla tintan he n’sèhó gando nugbo lọ go sọn Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ, homẹ ṣie hùn nado yọnẹn dọ mí to gbẹnọ to azán godo tọn titonu ehe tọn lẹ mẹ. N’mọdọ nado tindo nukundagbe Jiwheyẹwhe tọn bo mọ ogbẹ̀ madopodo, n’ma dona yin apadewhe aihọn he ma do jide ehe tọn, podọ n’dona nọtegligli to adà Jehovah tọn mẹ. To afọdopolọji, n’magbe nado wàmọ bosọ hodẹ̀ hlan Jehovah gandego. N’jo aihọn lọ do, bo yawu wá dín hihọ́ to Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn he ma gán yin whinwhàn lọ mẹ.”

12. Nawẹ tẹmpli gbigbọmẹ tọn Jehovah tọn ko gọ́ na gigo to azán godo tọn ehelẹ mẹ gbọn?

¹² Na nugbo tọn, Jehovah to didona omẹ etọn lẹ. To azán godo tọn ehelẹ gblamẹ, sọha mẹhe to sinsẹ̀n ẹn lẹ tọn ko jideji to aliho ayidego tọn mẹ. To 1914, sọha mítọn ma hugan fọtọ́n delẹ poun. Amọ́ to egbé, mímẹ livi ṣinatọ̀n linlán wẹ to Jiwheyẹwhe sẹ̀n po zohunhun po, podọ gbẹtọ livi susu devo lẹ wẹ nọ wá kọnawudopọ hẹ mí to whemẹwhemẹ na hùnwhẹ Oflin tọn. Gbọnmọ dali, “nuhọakuẹ akọta lẹpo tọn” ko gọ́ awánu aigba ji tọn tẹmpli gbigbọmẹ tọn Jehovah tọn mẹ, enẹ wẹ tito he ewọ zedai na sinsẹ̀n-bibasi wiwe-ṣeke. Diọdo he omẹ ehelẹ ko basi dile yé to gbẹtọ-yinyin yọyọ lọ zedo ogo lẹ ko sọ pagigona yinkọ Jehovah tọn ga.—Efe. 4:22-24.

13. Dọdai devo tẹlẹ wẹ nujijọ ojlofọndotenamẹ tọn ehelẹ ko hẹndi? (Pọ́n yẹdide he to wepa ji.)

¹³ Nujijọ ojlofọndotenamẹ tọn ehelẹ ko hẹn dọdai devo lẹ di, taidi dehe tin to Isaia weta 60tọ mẹ. Wefọ 22tọ weta ehe tọn dọmọ: “Omẹ vude na lẹzun fọtọ́n podọ omẹ pẹvi de na lẹzun akọta huhlọnnọ. Yẹn, Jehovah lọsu, wẹ na basi i po awuyiya po to ojlẹ etọn mẹ.” Na mẹsusu to wiwọ̀ wá sinsẹ̀n-bibasi nugbo mẹ wutu, onú jiawu de nọ jọ. “Nuhọakuẹ” ehelẹ nọ hẹn nugopipe po nunina voovo lẹ po wá, podọ yé nọ jlo na doalọ to yẹwheho “wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn” didọ mẹ. Gbọnmọ dali, omẹ Jehovah tọn lẹ gán yí nugopipe he Isaia ylọdọ “anọ́sin  akọta lẹ tọn” lẹ zan. (Isa. 60:5, 16) Po alọgọ sunnu gọna yọnnu họakuẹ ehelẹ tọn po, azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ to yinyin wiwà to otò 240 mẹ, podọ owe mítọn lẹ nọ yin zinzinjẹgbonu to ogbè 1 000 linlán mẹ.

14. Nudide tẹwẹ gbẹtọ lẹ dona basi todin?

¹⁴ To ojlẹ opodo tọn ehe mẹ, azọ́n akọta lẹ whinwhàn tọn he to yìyì lọ zọ́n bọ gbẹtọ lẹ to dandannu glọ nado basi nudide de. Be yé na nọgodona Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn wẹ ya, kavi yé na ze jidide yetọn do gandudu aihọn ehe tọn lẹ mẹ? Nudide he mẹlẹpo na pannukọn de wẹ ehe yin. Dile etlẹ yindọ omẹ Jehovah tọn lẹ nọ setonuna osẹ́n gandudu otò he mẹ yé te lẹ tọn, yé nọ nọ̀ kada mlẹnmlẹn na nuhe dù whẹho tonudidọ tọn aihọn lọ tọn lẹ. (Lom. 13:1-7) Yé yọnẹn dọ Ahọluduta lọ wẹ yin todido nujọnu tọn dopo gee lọ na nuhahun gbẹtọvi tọn lẹ. Ahọluduta enẹ ma yin apadewhe aihọn ehe tọn.—Joh. 18:36, 37.

15. Whlepọn nugbonọ-yinyin tọn daho tẹwẹ owe Osọhia tọn basi zẹẹmẹ etọn?

¹⁵ Owe Osọhia tọn basi zẹẹmẹ whlepọn nugbonọ-yinyin tọn he omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ na pehẹ to azán godo tọn lẹ mẹ de tọn. Mẹtẹnpọn enẹ na fọ́n bo to homẹkẹn sinsinyẹn hẹnwa na mí. Gandudu aihọn ehe tọn lẹ na biọ mẹdezejo mlẹnmlẹn to mí si, bo na dohomẹkẹn mẹhe gbẹ́ nado nọgodona yé lẹ. (Osọ. 13:12, 15) Yé na hẹn ẹn zun “dandan na mẹlẹpo—yèdọ pẹvi po daho po, adọkunnọ po wamọnọ po, mẹhe to yedekannu po afanumẹ lẹ po—dọ yé ni yin hiadogona do alọ adusi tọn yetọn go kavi do nukọn.” (Osọ. 13:16) To hohowhenu, afanumẹ lẹ nọ yin hiadogona nado do mẹhe tọn yé yin hia. Mọdopolọ to egbehe, mẹlẹ na donukun dọ gbẹtọ lẹpo ni yin hiadogona do alọ kavi do nukọn. Linlẹn po nuyiwa yetọn lẹ po na dohia dọ gandudu lẹ tọn wẹ yé yin bosọ nọ nọgodona yé.

16. Naegbọn e do yin whẹho niyaniya tọn de todin dọ mí ni hẹn nugbonọ-yinyin mítọn na Jehovah lodo?

¹⁶ Be mí na kẹalọyi hiadogonamẹ yẹhiadonu tọn ehe bo nọgodona gandudu lẹ wẹ ya? Mẹhe gbẹ́ nado yin hiadogona lẹ na pehẹ nuhahun lẹ bo nasọ tin to owù mẹ. Owe Osọhia tọn yidogọ dọmọ: “Mẹdepope ni ma penugo nado họ̀ kavi sà blo adavo mẹhe tindo ohia lọ.” (Osọ. 13:17) Amọ́, omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ yọ́n nuhe Jiwheyẹwhe na wà na mẹhe tindo ohia he go Osọhia 14:9, 10 donù lẹ. Na nugbo tọn, kakati yé ni kẹalọyi ohia enẹ, yé na kàn do alọ yetọn lẹ go dọ, “Jehovah tọn wẹ yẹn yin.” (Isa. 44:5) Din wẹ ojlẹ lọ nado hẹn ẹn diun dọ nugbonọ-yinyin mítọn na Jehovah lodo. Eyin mí wàmọ, po homẹhunhun po wẹ Jehovah na dọ dọ emitọn wẹ mí yin!

17. Etẹwẹ mí dona nọ flin gando homẹfa Jehovah tọn go?

¹⁷ Jehovah ko fahomẹ taun to azán godo tọn ehelẹ mẹ. E ma jlo dọ mẹdepope ni yin vivasudo. (2 Pita 3:9) E ko hùn dotẹnmẹ lọ dote na mẹlẹpo nado lẹnvọjọ bosọ basi nudide dagbe lọ. Amọ́ homẹfa etọn do dogbó. Mẹhe gbẹ́ dotẹnmẹ hundote ehe dai lẹ na mọ yede to ninọmẹ dopolọ mẹ hẹ Falo he nọgbẹ̀ to azán Mose tọn gbè. Jehovah dọna Falo dọmọ: “Kakajẹ din, yẹn dona ko dlẹnalọ ṣie nado yí azọ̀nylankan nuvasudo tọn de do hò hiẹ po omẹ towe lẹ po, bọ mìwlẹ na ko yin vivasudo sọn aigba lọ ji. Ṣigba, na ehe wutu wẹ yẹn ko hẹn we dogbẹ̀: nado sọgan do huhlọn ṣie hia we podọ na oyín ṣie nido yin lilá to aigba lẹpo ji.” (Eks. 9:15, 16) To godo mẹ, akọta lẹpo na wá to dandannu glọ nado yọnẹn dọ Jehovah wẹ Jiwheyẹwhe nugbo dopo akàn lọ. (Ezek. 38:23) Nawẹ ehe na jọ gbọn?

18. (a) Whinwhàn alọpa devo tẹwẹ yin zẹẹmẹ basina to Hagai 2:6, 20-22 mẹ? (b) Nawẹ mí wagbọn do yọnẹn dọ hogbe Hagai tọn lẹ na tindo hẹndi sọgodo tọn de?

 ¹⁸ Owhe kanweko susu lẹ to ojlẹ Hagai tọn godo, apọsteli Paulu yin gbigbọdo nado dohia dọ nuhe to Hagai 2:6, 20-22 mẹ lẹ na gbẹ́ tindo hẹndi sọgodo tọn de. (Hia.) Paulu dọmọ: “Ewọ ko dopagbe todin dọmọ: ‘Whladopo dogọ, yẹn na whàn, e ma yin aigba kẹdẹ ṣigba olọn lọsu ga.’ Todin, hogbe lọ ‘whladopo dogọ’ zẹẹmẹdo didesẹ nuhe yin whinwhàn lẹ tọn—yèdọ nuhe ko yin bibasi lẹ—na nuhe ma yin whinwhàn lẹ nido sọgan gbọṣi aimẹ.” (Heb. 12:26, 27) To vogbingbọn mẹ na whinwhàn akọta lẹ tọn he yin nùdego to Hagai 2:7 mẹ, whinwhàn ehe na dekọtọn do vasudo madopodo mẹ na mẹhe gbẹ́ taidi Falo nado kẹalọyi dọ Jehovah wẹ do jlọjẹ nado dugán lẹ.

19. Etẹwẹ ma na yin whinwhàn, podọ nawẹ mí wagbọn do yọnẹn?

¹⁹ Etẹwẹ ma na yin whinwhàn kavi yin didesẹ? Paulu zindonukọn dọmọ: “Mimọ dọ míwlẹ na mọ Ahọluduta he ma sọgan yin whinwhàn de yí, mì gbọ mí ni zindonukọn nado to vivi nukundagbe majẹhẹ tọn dù, gbọn ehe gblamẹ mí sọgan yí budisi Jiwheyẹwhe po sisi sisosiso po do basi sinsẹ̀nzọn wiwe na Jiwheyẹwhe to aliho he yin alọkẹyi de mẹ.” (Heb. 12:28) Mọwẹ, to whenue whinwhàn godo tọn lọ na ko wá vivọnu, Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn kẹdẹ wẹ ma na yin whinwhàn. E na gbọṣi aimẹ gligli!—Salm. 110:5, 6; Dan. 2:44.

20. Nudide tẹwẹ gbẹtọ lẹ dona basi, podọ nawẹ mí gán gọalọna yé gbọn?

²⁰ Mí ma dona hẹn whenu gú! Gbẹtọ lẹ dona basi nudide dopo: Be yé na zindonukọn nado to godonọna aliho gbẹninọ tọn aihọn ehe tọn he nọ planmẹ yì vasudo wẹ ya, kavi yé na dovivẹnu nado hẹn gbẹzan yetọn tin to kọndopọ mẹ hẹ ojlo Jiwheyẹwhe tọn, ehe nọ planmẹ yì ogbẹ̀ madopodo? (Heb. 12:25) Eyin mí nọ dọyẹwheho na gbẹtọ lẹ, mí gán gọalọna yé nado basi dide dopo to whẹho titengbe ehe mẹ. Mì gbọ mí ni gọalọna gbẹtọ susu dogọ nado basi dide bo nọgodona Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn. Podọ, mì gbọ mí ni hẹn hogbe Oklunọ mítọn Jesu tọn ehelẹ do ayiha mẹ dọmọ: “Yẹwheho wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn ehe na yin didọ to aigba fininọ lẹpo ji taidi okunnu de na akọta lẹpo, podọ whenẹnu wẹ opodo lọ na wá.”—Mat. 24:14.