1-2. Ɛdɔ ō jíla iyē nyá nɛ ɔcomɛɛbɛ Uhágāyi ka ku ó géē ya ɛpleeko ku alɔ a?

“IPU uminiti okpii, aɛga o je ɔla lá mla ainu nɛncɛ gbɔɔ ō je wula taajɛ.” “Ɛjɛɛji ācɛ ba yɔ i fiyēgbulu . . . Ācɛ alɛwa ka ɛbɛɛbɛ nōo yɔ i jíla iyē a ya bɛɛka uminiti ɛpa a. Amāŋ ami a, ó ya um bɛɛka ó gáā mɛ gboogboo gɛ ŋ ma.” Ɔɔma wɛ ɛlā nɛ ācɛ ōhī nōo wi ŋma ajɛ ō jíla iyē klla hɛwulu, nōo ya ipu éwo ku Nepal ipu ihayi ku 2015 a ka a. Ɔdaŋ ka ɔdā ō tuufi nɛhi ɛgɛnyā le ya da uwɔ, a gáā lɔfu jɛ ɔ mlanyi gboogboo ŋ.

² Abalɔbanya, ō jíla iyē ɛdɔ ɔhá yɔ i ya, ō jíla iyē nyā i kē yɔ i ya ipu igeli amāŋ éwo éyi foofunu ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma, ó lɛ ō ya mla oduudu aéwo ku ipu ɛcɛ a, ō jíla iyē nyā kē humayi ya ŋmifi ihayi alɛwa ɛ. Ó kē lɛ akacɛ éyi nɛ ɔcomɛɛbɛ Uhágāyi ka lɛyikwu ō jíla iyē nyā. Ó kahinii: “Óndú ā kahíníī, ‘Eko kpií ā, n géē jíla ɔkpánco mɛmla ɛcɛ mɛ́mla ajɛ mɛ́mla ísu iyē.’”​—Uhág. 2:6.

3. Ɛgɛnyá nɛ ō jíla iyē nɛ Uhagayi kɛla nu a wɛ ɛyɛɛyi gwo ajɛ ō jíla iyē hɛwulu ta a?

³ Ō jíla iyē nɛ Uhágāyi kɛla lɛyikwu ɔ a, i lɛbɛɛka ajɛ ō jíla iyē klla hɛwulu nōo gē biya odee foofunu a ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma, ō jíla iyē nɛ Uhagayi kɛla lɛyikwu ɔ a, gē ya ku ɔdā olɔhi kóō ya. Ujehofa abɔyi nu da alɔ kahinii: “N géē jíla odúúdú aéwo kú ipú ɛcɛ ā iyē, cɛ́ɛ́ kéē lɛ agbénú kú uwā kpó wā amānyā. Cɛ́ɛ́ n le Agblīihɔ nɛ̄hi ā tū mu mla agbénú.” (Uhág. 2:7) Ɔdi wɛ ɛyi ku akacɛ nyā lɛ ācɛ nōo lā ɛpleeko ku Uhagayi a? Ɔdi kē wɛ ɛyi nu lɛ alɔ icɛ a? Alɔ géē cila ohī ku aɔka ɔɔma klla géē nwu ɛgɛ nɛ alɔ lɛ abɔ ipu ō jíla iyē ku aéwo ku ɛcɛ nyā icɛ a.

4. Ɔdiya nɛ Ujehofa tu ɔcomɛɛbɛ Uhagayi ɛhɔ fu ācɛ ɔlɛ nu a?

⁴ Ɔcomɛɛbɛ Uhagayi miyɛ uklɔ o cɛgbá éyi ŋma ɛgiyi Ujehofa. Leyi yɛ aɔdā nōo ya gbɔbu lɛ eko nɛ ó miyɛ uklɔ nyā a. Ipu ihayi ku 537 gbɔbu lɛ eko ku Ukraist, ígwu ku ācɛ Ujiyu néē kpo ɔfiyɛ gā Ubabilɔn a le cigbihi gā Ujerusalɛm. Ó kē lɛbɛɛka Uhagayi wɛ ipu uwa a. Eko néē le faajɛ Ujerusalɛm a, ācɛ o gba Ujehofa ɛ̄gbā nōo hayi kpaakpa nyā gbɔɔ ō gwo Agbliihɔ nɛhi a boobu. (Ɛ́sra 3:8, 10) Amāŋ ó gboji ŋ, ɔdā ō kwiiyē éyi gā le ya. É ma ō gwo Agbliihɔ nɛhi a ohigbu ka ācɛ ku éwo ɔhá, nōo lā piya uwa a gbɔɔ o ya kéē yuufi, ku ɔtu ku uwa kóō klla kwu gbenyi. (Ɛ́sra 4:4; Uhág. 1:1, 2) Ohigbu ɔɔma ipu ihayi ku 520 gbɔbu lɛ eko ku Ukraist, Ujehofa le da Uhagayi kóō ta ācɛ ku Ujiyu a abɔ kéē lɛ ɔtu caca lɛ kpɔ, kóō klla ta uwa ɔtu kwu ɔtu kéē lɛ Agbliihɔ nɛhi a gwo mɛ. *​—Ɛ́sra 6:14, 15.

5. Ɔdiya nɛ alɔ lɔfu ka ku ɛlā ku Uhagayi ta ācɛ ɔlɛ Ɔwɔico ɔtu kwu ɔtu a?

⁵ Ɛlā nɛ Uhagayi da ācɛ Ujiyu a, wɛ ɛlā nōo géē ya ku ɔtu nɛ ācɛ a kpoce Ujehofa a kóō lɛ ɔfu. Uhagayi bi ɔtu ō le da ācɛ ku Ujiyu nɛ ɔtu le gbenyi lɛ uwa a kahinii: “‘Ɔtū kú odúúdú aá kóō híīī gbenyi abālɔbányā ŋ́. Aá yúklɔ́ nyɔ̄, ohígbū ka n yɔ̄ mla aá.’ Abɔ̄ Ɔwɔicō, nōo nwuné fíyɛ́ dúú ā ka lɛ á.” (Uhág. 2:4) Ó lɛ aafu ŋ, ɛlā nōo kahinii: “Ɔwɔicō, nōo nwuné fíyɛ dúú a” lɛ ɔfu tu ācɛ a iyē. Ujehofa lɛ aalelekwu nōo lɛ ɔfu nɛhi nōo yɔ ɛhaajɛ ɔ́da ku nu, ohigbu ɛnyā ācɛ ku Ujiyu a cɛgbá ō gbolo ce ɔ ɔdaŋ ka é dɔka ō ya lɔhi.

6. Ɔdi gáā ya ohigbu ō jíla iyē nɛ Uhagayi kɛla lɛyikwu ɔ a?

⁶ Ujehofa da Uhagayi ipu ɛbɛ kóō nyɔ gā da ācɛ ku Ujiyu a, ka anuɔ géē jíla aéwo ku ɛcɛ a iyē. Ɛbɛ nyā je ɔtu ō tu kwu ɔtu lɛ ācɛ Ujiyu, nɛ abɔ le hɛ uwa iyē nōo klla ma ō gwo Agbliihɔ nɛhi a. Ɛbɛ a mafu ka Ujehofa géē jíla Upɛsiya iyē, nōo kē wɛ éwo nōo lɔfu fiyɛ duu ipu oduudu ɛcɛ eko ɔɔma a. Ɔdi kē gáā bɛɛcɛ ŋma ō jíla iyē ɔɔma a? Aflɛyi, ācɛ ɔlɛ Ɔwɔico géē je Agbliihɔ nɛhi a gwo mɛ. Ɔhá kē wɛ ka ācɛ ɔhá géē wa i ba ācɛ Ujiyu a iyē, kéē gba Ujehofa ɛ̄gbā ipu Agbliihɔ nɛhi néē gwo cigbihi a. Ó lɛ aafu ŋ, ɛlā a ta ācɛ ɔlɛ Ɔwɔico ɔtu kwu ɔtu nɛhi!​—Usak. 8:9.

7. Uklɔ ku ō jíla iyē nyá nɛ alɔ yɔ i ya icɛ a? Lɛ ɔ teyi peee.

⁷ Ɔdi wɛ ɛyi ku akacɛ ku Uhagayi lɛ alɔ icɛ a? Icɛ, Ujehofa yɔ i jíla aéwo ku ɛcɛ nyā iyē kpɔ, amáŋ babanya, alɔ lɛ abɔ ipu uklɔ a. Má ɛlā nyā ɛ: Ipu ihayi ku 1914, Ujehofa kwu Ujisɔsi Ukraist i piya Ɔcɛ́ ku Ajɔɔcɛ Ku Nu, nōo yɔ ɔkpanco a. (Aíjē 2:6) Ō kwaajɛ ku Ajɔɔcɛ nyā, wɛ ɔka obɔbi lɛ aɔcɛ́ ku ipu ɛcɛ nyā. Ɛnyā wɛ ka ailɔwa nōo humayi leyikwu Ujerusalɛm a “eko kú uwā mɛ” ɛ. Ɛyi nu wɛ ka eko nɛ ɔcɛ́ duuma i yɔ, nōo géē kwɛyi ku Ujehofa ŋ ma gā le ŋmɛyi ɛ. (Ulúk. 21:24) Ohigbu ɛnyā, ācɛ ɔlɛ Ujehofa humayi da ɛjɛɛji ācɛ ofluflu ŋma ihayi ku 1919, ka Ajɔɔcɛ ku Ɔwɔico foofunu gáā ya ku unwalu ku alɔ kóō mɛ a. Ɔna ō ta lɛyikwu “ɔ̄kōolɔhi kú ajɔ̄ɔ̄cɛ́ ā” lɛ oduudu ɛcɛ nyā jíla iyē ɛ.​—Umát. 24:14.

8. O ŋma ɛlā nɛ Aíjē Kú Ɛ̄gbā 2:1-3 ka a, ɔdi nɛ ɛyinɛhi ku aéwo a ya lɛyikwu ɔkoolɔhi nɛ alɔ tɔɔna lɛ uwa a?

⁸ Ɔdi nɛ ācɛ gē ya eko néē lɛ ɔkoolɔhi nyā bi gē lɛ uwa a? Ɛyinɛhi ku uwa gē ta ō jahɔ. (Jé Aíjē Kú Ɛ̄gbā 2:1-3.) Aéwo a yɔ i cɔnu. É ta ō miyɛ Ɔcɛ́ nɛ Ujehofa fu a. É gē má uklɔ ku ɔna ō ta a kóō wɛ “ɔ̄kōolɔhi” ŋ. Ó kóō lɛ ācɛ  ku igɔmɛnti ōhī nōo lɛ uklɔ ku ɔna ō ta ku alɔ ci! Naana nɛ alɛwa ku aotrɛyi ku aéwo nyā gē ka ku aa gē gba Ɔwɔico ɛ̄gbā a, é dɔka ō habɔ ɔfu mla íkwu néē lɛ ipu igɔmɛnti a ta ŋ. Bɛɛka ɛgɛ nɛ aotrɛyi ku ɛpleeko ku Ujisɔsi a ya a, aotrɛyi ku aéwo icɛ gē ya ikpɛyi olɔfu ta Ɔcɛ nɛ Ujehofa lɛ Anɔ tu ɔ ɛyi a. É gē ya ɛnyā ŋma lɛ ō ya unwalu ta ayikpo ku nu nōo hayi kpaakpa a.​—Ācot. 4:25-28.

9. Abɔɔ aéwo ku ɛcɛ nyā ta ō miyɛ ɔkoolɔhi ku Ajɔɔcɛ a, ɔdi nɛ Ujehofa yɔ i je eko lɛ uwa kéē ya a?

⁹ Ɔdi nɛ Ujehofa ya abɔɔ aéwo a ta ō miyɛ ɛlā ku nu a? Aíjē Kú Ɛ̄gbā 2:10-12 toohi a kahinii: “Aɔ́cɛ́ kú ɛcɛ, aá jāhɔ̄ lɛ ahɔ̄ nēé yɔ̄ ī pi aá anú nyā. Aɔ́cɛ́ ogbāājɛ kú ɛcɛ, aá jéeyī káā jāhɔ̄ lɛ ɛlā nēé bá ī nwū aá ā. Aá yúufi Ɔwɔicō káā gbā ɔ̄ ɛ̄gbā. Aá gwéeyē ká aá tú iyī aá wāajɛ iyɔ̄bū nū. Aá gbo kláajɛ gblugudu iyɔ̄bū ɔyínɔ̄nyīlɔ kú nū ká aá gbā ɔ̄ ɛ̄gbā, ó lɛ [a] ŋ́, ó í cɔ̄nū fíyaa, nɛ̄ aá géē je pɛ́ kwú gbɔ̄bū lɛ eko kú aá. Amáŋ ákú ācɛ nēe ī kwu ga ɛgiyí nū kóō gbō uwā ŋmá unwalu ā kwú lɔhi ɛɛ́.” Ujehofa yɔ i je ɛga lɛ ācɛ o ya ikpɛyi olɔfu nyā kéē lɛ ōmiya okpaakpa ya. É lɔfu piya ɔtu ku uwa abɔ klla cɛ ō yɛce Ajɔɔcɛ ku Ujehofa gla kpɔ ɛɛ. Amāŋ eko i yɔ gɛ ŋ duudu. Alɔ lā “eko nɛ̄ ɛcɛ gáā mɛ ā.” (2 Utím. 3:1; Ayis. 61:2) Babanya nōó cɛgbá fiyɛ duu ku ācɛ kéē gā jé ɔkwɛyi a klla je ō gba Ujehofa a.

10. Ohi olɔhi nyā gáā bɛɛcɛ ŋma lɛ ō jíla iyē ku aéwo, néē kɛla lɛyikwu ɔ ipu ɔkpá ku Uhágāyi 2:7-9 a?

¹⁰ Ācɛ ōhī yɔ i ta ohi olɔhi lɛyikwu ō jíla iyē ku aéwo, nɛ Uhagayi kɛla taajɛ lɛyikwu ɔ a. Ó da alɔ ka ō jíla iyē a géē ya “kéē lɛ agbénú kú uwā [nōo wɛ ācɛ o yihɔtu Ɔwɔico ŋma ipu ɔtu a] kpó wā,” kéē gā gba Ujehofa ɛ̄gbā. * (Jé Uhágāyi 2:7-9.) Ayisaya, mɛmla Umayika, le ka taajɛ duu ka ɔdā ekponu nyā géē ya, ɛpleeko amoomɛ a.​—Ayis. 2:2-4; Umáy. 4:1, 2.

11. Ɔdi nɛ ɔyinɛ alɔ nɔnyilɔ éyi ya eko nɛ ó po ɔkoolɔhi ku Ajɔɔcɛ a aflɛyi a?

¹¹ Gbɛla tu ɔdā nɛ ɔyinɛ alɔ nɔnyilɔ éyi nōo lé ka u Ken, nōo gē yuklɔ ɔlɛ ɔtahɛ ku alɔ babanya  a ya, eko nɛ ó po ɔkoolɔhi a. Ó bla lɔɔlɔhi kpɔ lɛyikwu eko aflɛyi nɛ ó po ɔkoolɔhi ku Ajɔɔcɛ a, nōo lɛbɛɛka ihayi ofu ɛpa (40) nōo gā yɛ a. Ken kahinii: “Eko nɛ um po ɛlā ɔkwɛyi a ŋma Ɛlā ku Ɔwɔico aflɛyi a, ɔtu hɛ um nɛhi ka alɔ lā ɛpleeko amoomɛ ku ɛcɛ nyā. N gáā le má ka o ya ka um teyi olɔhi ku Ɔwɔico ku um klla lɛ oyeeyi opiyoo lɛ, ka um cika ō lɛ abɔ fu ŋma ɔdā duuma nōo lɛ ō ya mla ɛcɛ nyā nōó tōō gbolo ce ɔ ŋ ma, cɛɛ ku um mahayi ɛgiyi Ujehofa lɔfulɔfu. N lɛ ɔkɔ gba lɛ Ujehofa anɔɔ um lɛ ɔɔma ya boobu a. N le kwu ŋma ɛgiyi ɛcɛ nyā gā ogbotu ku Ajɔɔcɛ ku Ɔwɔico,s nɛ ɔdā duuma i jíla ɔ iyē gla ŋ ma.”

12. Ɛgɛnyá nɛ agbliihɔ nɛhi ku Ujehofa nōo yɔ ipu ɛcɛ a, mu mla ɛgahi nɛhi ɛpleeko amoomɛ nyā a?

¹² O teyi peee ka Ujehofa humayi hɔha ce ācɛ ɔlɛ nu ɛ. Ɛpleeko amoomɛ nyā, ācɛ alɛwa nɛhi yɔ i wa gā gba ɔ ɛ̄gbā. Ipu ihayi ku 1914, alɔ wɛ utaajan oligii foofunu. Babanya, alɔ fiyɛ umiliyɔn ahata, umiliyɔn alɛwa ku ācɛ kē i wa i ba alɔ iyē ihayi doodu o ya Oblatu ku Ikwu ku Ukraist. O bu ɔwɛ ɛgɛnyā, nɛ agbliihɔ nɛhi ku Ujehofa nōo yɔ ipu ɛcɛ, nōō kē wɛ ōmiya ku ɛ̄gbā ō gba ɔkwɛyi a le mu mla “agbénú kú aéwo kú ipú ɛcɛ” a. Opiyabɔ nɛ ācɛ ɛgɛnyā ya oŋma lɛ ō je piya ɔcɛ ɛyipɛ a gē bi owoofu gē lɛ iyē ku Ujehofa.​—Āfi. 4:22-24.

13. Aakacɛ ɔhá nyá ya jíla ohigbu ācɛ nōo yɔ i wa gā gba Ujehofa ɛ̄gbā nyā a? (Ifoto nōo yɔ iyɔbu a)

¹³ Aɔdā nōo yɔ i ya nyā yɔ i ya ku aakacɛ ɔhá kéē le ya jíla, bɛɛka ɛnɛ ō yɔ ipu ɔkpá ku Ayisáya ɛyi 60 a. Ɔgba 22 ku nu kahinii: “Ipɔ́ɔ́nu kú aá nōo nyɛ́ fíyɛ́ dúú ā, géē nyīla í je pīya ipɔ́ɔma. Ipɔ́ɔma kú uwɔ nōo nyɛ́ fíyɛ́ dúú ā géē nyīla í je pīya éwo nɛ̄hi. Ami wɛ Óndú ā á. Eko nɛ̄ eko le yá, n géē yá ka odúúdú ɔdā nyā kóō le yá fíyaa.” Ohigbu ācɛ alɛwa nōo gē wa i gba Ujehofa ɛ̄gbā a, ó lɛ ɔdā olɔhi éyi nōo gē ya. “Agbénú kú aéwo kú ipú ɛcɛ” amāŋ ācɛ a, gē wa mla ɔdā ɛyɛɛyɛyi néē jé a mla ɔtu caca ō tɔɔna ku “ɔ̄kōolɔhi kú Ajɔ̄ɔ̄cɛ́ a.” Ohigbu ɛnyā, ācɛ ɔlɛ Ujehofa lɔfu bi aɔdā ō jé nyā nɛ Ayisaya klla hi ka “agbénú” a le yuklɔ. (Ayis. 60:5, 16) Oŋma lɛ otabɔ ku aɛnɛɛnɛ acɛnya mla acɛnyilɔ nyā, alɔ yɔ i tɔɔna ipu éwo ofu igwɛɛpa (240) klla yɔ i ya aɔkpá ipu uce nōo fiyɛ ula ɛpa ce ofu igwo (1,000).

14. Ɔdi nɛ ācɛ cɛgbá ō je ō ya babanya a? (Má ifoto nōo yɔ iyɔbu a.)

¹⁴ Ɛpleeko amoomɛ nyā, ō jíla iyē ku aéwo a yɔ i kwu ācɛ kéē je ɔdā ō ya. É géē je ō mahayi lɛ Ajɔɔcɛ ku Ɔwɔico, kɛɛ ka é géē kpɔtuce aigɔmɛnti ku ɛcɛ nyā? Ɛnyā wɛ ɔdā ō cɛgbá nɛhi nɛ ɔnyɔɔnyɛ géē je. Naana nɛ ācɛ ɔlɛ Ujehofa gē lɛyitaajɛ lɛ íne ku igɔmɛnti ku ajɛ néē gē lā a, é gē lɛ abɔ ipu ɛlā imeli ku ɛcɛ nyā ŋ duudu. (Uróm 13:1-7) É jé ka Ajɔɔcɛ ku Ɔwɔico foofunu gáā ya ku unwalu ku ɛcɛ kóō mɛ a. Ajɔɔcɛ ɔɔma i kē ŋma ipu ɛcɛ nyā ŋ.​—Ujɔ́n. 18:36, 37.

15. Ɛgɛnyá nɛ ɔkpá ku Ɔdā Nēé Mafú Lɛ Ujɔ́ni mafu ojama nɛ ācɛ ɔlɛ Ɔwɔico géē má ohigbu ɛyi ō le taajɛ ku uwa a?

¹⁵ Ɔkpá ku Ɔdā Nēé Mafú Lɛ Ujɔ́ni kē da alɔ, ka ācɛ ɔlɛ Ɔwɔico géē má ojama ohigbu ō hayi kpaakpa ku uwa. Ojama ɔɔma kē i yɔ i bi oyaŋmo nɛɛnɛhi wa. Aigɔmɛnti ku ɛcɛ nyā géē ka alɔ gba uwa ɛ̄gbā, é kē i ya ācɛ nōo ta kéē yɛce uwa a ŋmo. (Mafú. 13:12, 15) É géē “pi odúúdú ācɛ abɔ̄fú, ācɛ nɛ̄hi mɛ́mla ācɛ nɛ̄ŋ́cɛ́, aólɔdu mɛ́mla aólɛhá, ācɛ nēe lɛ īyī uwā mɛ́mla aɔ́fiyɛ, kéē lɛ uwá fukɔ̄ abɔ̄lɔ́ná amáŋ ka udɔ̄bū kú uwā.” (Mafú. 13:16) É gē lɛ aɔfiyɛ ku ikee a fukɔ, o ya ɛɛ ku ācɛ kéē jé ācɛ nōo wɛ ondu uwa a. Ɔwɛ ekponu ɔɔma, ācɛ icɛ géē leyice ku ɔnyɔɔnyɛ kéē mafu ɔcɛ néē yɔ aya ku nu a. É géē dɔka ku ɛjɛɛji ācɛ kéē mafu o bu ipu ɛlá ō gbo amāŋ uce ō ya ku uwa, ka é yɔ aya ku imeli éyi amāŋ ɔhá.

16. Ɔdiya nōó cɛgbá nɛhi babanya ō ya ku alɔ le lɔfu ipu ō yɔ kwu Ujehofa gā ajaajɛ a?

¹⁶ Alɔ géē cɛ ku alɔ lɛ ofukɔ nyā lɛ, cɛɛ ku alɔ mahayi lɛ ācɛ ku imeli mla igɔmɛnti? Ācɛ nōo ta ō miyɛ ofukɔ nyā a géē má unwalu, oyeeyi ku uwa klla géē kwu ikwū ajaajɛ. Ɔkpá ku Ɔdā Nēé Mafú Lɛ Ujɔ́ni klla kahinii: “Ɔ̄cɛ dúú nēé fu ɔ́ ɔkɔ̄ nyā . . . ŋ́, í gáā lá ɔ́lá glá ŋ́, ó kē gáā je ɔlá lá glá ŋ́.” (Mafú. 13:17) Amāŋ ācɛ ɔlɛ Ɔwɔico jé ɔdā nɛ Ɔwɔico géē ya ācɛ, nōo lɛ ofukɔ néē ka ipu Ɔdā Nēé Mafú Lɛ Ujɔ́ni 14:9, 10 a. Ikɔkɔ ō miyɛ ofukɔ ɔɔma a, ó géē lɛbɛɛka é ta iyē tu abɔ ku iyi uwa, “ka aá ɔ́ɔ wɛ ákú Óndú ā.” (Ayis. 44:5) Babanya nɛ alɔ cika ō ya ku alɔ le lɔfu, ipu ō yɔ kwu Ujehofa gā ajaajɛ a. Ujehofa géē gweeye ō ka ku alɔ ɔ wɛ aku anuɔ!

17. Ɔdi nɛ alɔ cika ō bla lɛyikwu ogbeyicii ku Ujehofa a?

¹⁷ Ujehofa le mafu ka ó gē gbeyicii ɛpleeko amoomɛ nyā ɛ. Ó dɔka ku ɔcɛ duuma kóō le yiifi ŋ. (2 Upít. 3:9) Ó lɛ eko je lɛ ɛjɛɛji ācɛ kéē le piyabɔ, klla le je ō gā gba ɔ ɛ̄gbā. Naana a, ō gbeyicii ku nu lɛ ɛji. Ācɛ nōo ta ō mahayi lɛ Ajɔɔcɛ ku Ɔwɔico a, géē má iyi uwa ipu ɛdɔ āhɔ̄ nɛ Ufero yɔ anu ɛpleeko ku Umosisi a. Ujehofa da Ufero kahinii: “Ɔ́dāŋ ka n lɛ abɔ̄ je gicō lɛ ōcē obɔ̄bí tū klá awɔ mɛ́mla ācɛ ɔlɛ́ uwɔ nɛɛ, á géē yɛ í kwú yíífi dúúdú ŋmá ajɛ. O yá ɛ́ɛ́ ká n̄ lɛ ɔfú kú um mafú gā uwɔ ā, cɛ́ɛ́ kú odúúduú ɛcɛ kéē lɛ ofu kú ɔfú kú um pó ā, yá ɛ́ɛ́ nɛ̄ [n] habɔ̄ uwɔ tá yēeyī á.” (Oyɛb. 9:15, 16) Ɛjɛɛji aéwo ku ipu ɛcɛ a géē wa i jé ka Ujehofa foofunu wɛ Ɔwɔ ɔkwɔɔkwɛyi a. (Isík. 38:23) Ɛgɛnyá nɛ ɛnyā gáā ya a?

18. (a) Ɛdɔ ō jíla iyē ɔhá nyá yɔ ipu Uhágāyi 2:6, 20-22 a? (b) Ɛgɛnyá nɛ alɔ jé ka ɛlā ku Uhagayi géē ya jíla ɛcɔbu a?

¹⁸ Ihayi alɛwa igbihi nɛ Uhagayi gekwū a, ɔyikpo Upɔlu lɛ ɔkpá ta fu Ācɛ ku Uhibru nōo wɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist a, ka ɛlā nōo yɔ Uhágāyi 2:6, 20-22 géē ya jíla ɛcɔbu. (Jé.) Upɔlu kahinii: “Abālɔbányā ó lɛ okónu cē kahíníī, ‘N géē jíla ajɛ iyē igbɔhá ɛ́ɛ́, amáŋ ó wɛ ajɛ ōfōōfūnū ŋ́, ɔkpáncō dúú.’ Ɛlā nyā ‘Igbɔhá ɛ́ɛ́’ ā mafú péee ka é gée jíla aɔ́dā néē yá  ā iyē klla í kpó uwā ŋmá ajɛ, cɛ́ɛ́ kú aɔ́dā nēé jíliyē glá ŋ́ mā í hile.” (Uhíb. 12:26, 27) Ō jíla iyē nyā wɛ ɛyɛɛyi gwo ō jíla iyē néē ka ipu Uhágāyi 2:7 a ta. Ɛyi ku ō jíla iyē nyā wɛ kahinii, ācɛ nōo lɛbɛɛka Ufero nōo ta ō miyɛ cɛ ka Ujehofa foofunnu lɛ íkwu ō lé ɔcɛ́ ku oduudu ɛcɛ a, é géē je uwa kpo ŋmo piyoo.

19. Ɔdi i gáā jíla iyē ŋ ma, ɛgɛnyá nɛ alɔ kē bi le jé a?

¹⁹ Ɔdi i gáā jíla iyē amāŋ je cataajɛ ŋ ma? Upɔlu gɔbu kahinii: “Alɔ tá ahínyá ohígbū ka alɔ mīyɛ ajɔ̄ɔ̄cɛ́ nōó tū oōjíliyē ŋ́, ɔwɛ ɛ́gɛ́nyā alɔ gē gbā Ɔwɔicō ɛ̄gbā nōo cíkā lɛ ɔ́ mla ojīlīmā mla ufi.” (Uhíb. 12:28) Ó wɛ ɔkwɛyi ka oŋmɛyi ku ō jíla iyē nɛhi amoomɛ nyā, Ajɔɔcɛ ku Ɔwɔico foofunu gáā yɔ mɛɛ a. Ajɔɔcɛ a kē i yɔ piyoo!​—Aíjē 110:5, 6; Udán. 2:44.

20. Ɔdi nɛ ācɛ alɛwa géē je ō ya piii a, ɛgɛnyá nɛ alɔ kē gáā ta uwa abɔ a?

²⁰ Eko i yɔ ō kpo bonu ŋ! Ācɛ géē je ɔdā ō ya piii, Ɔdaŋ ka é le je ō mahayi mla ɛcɛ nyā, é géē je uwa yiifi. Ɔdaŋ ka é le je ō gba Ujehofa klla ya opiyabɔ ipu oyeeyi ku uwa o ya kéē ya ococɛ ku nu, é géē lɛ oyeeyi opiyoo. (Uhíb. 12:25) O bu ipu uklɔ ku ɔna ō ta a, alɔ lɔfu ta ācɛ abɔ kéē je ō ya ɔdā ō cɛgbá nyā. Alɔ ta ācɛ alɛwa ɔhá nōo cɛgbá nɛhi duu a abɔ, kéē le je ō mahayi mla Ajɔɔcɛ ku Ɔwɔico. Alɔ lɛ ɛlā nyā nɛ Ondu alɔ Ujisɔsi ka a ta ɔtu eko doodu, “É géē tɔ́ɔna kú ɔ̄kōolɔhi kú ajɔ̄ɔ̄ɔɛ́ ā ga odúúdú kú ɛcɛ kóō wɛ ijáalí lɛ éwo dóódu. Cɛ́ɛ́ eko nɛ̄ ɛcɛ í mɛ ā le yá.”​—Umát. 24:14.