1-2. Unan ulueghemhin nela Haggai nin akhasẹ yọle ọ dẹ ha sunu bhi ọne ẹghe nan?

 ẸBHO eso ne miuhọnmhọn bhi otọ nọn mun lueghe bhi Nepal bhi ukpe 2015 da yọle: “Bhi ẹkẹ ihuẹnlo eso, ene istọ nan da khiẹn emhin bi uwa ne ki dọmanlẹn da ha de guọghọ a.” “Ije rebhe da piri a . . . Ẹbho ne bunbun yọle ghe, ebe sẹbhi ihuẹnlo eva ọne otọ lueghe sẹ. Ọkpakinọn, bhi ẹlo mẹn, ọ da diabe ọne ulueghemhin wo manman re ẹghe.” Asabọmiẹn uwẹ ida yelea ghẹdẹ sade emhin nọn kaka sẹ iriọ sunu ji uwẹ.

² Ẹlẹnan nian, unan ulueghemhin ọbhebhe wo ha sunu. Ọ iyi agbaẹbho ọkpa ọne ulueghemhin nan da ha sunu. Sokpan, agbaẹbho rebhe ọ da ha sunu. Sẹyẹ, ikpe ne bunbun gbera nian nọn munhẹn ha sunu. Haggai nin akhasẹ da tẹmhọn ọne ulueghemhin nan, ẹghe nin ọle rẹ yọle: “Ọnan hi ebi Jehova nọn nyan ene eyokulo tale, ‘Osukpa sẹyẹ​—bhi obhi ẹghe khere​—mẹn dẹ mun otọ bi okhun lueghe, deba okpẹdẹ bi ọne otọ nọn kale.’”​—Hag. 2:6.

3. Be ulueghemhin nin Haggai tẹmhọnlẹn rẹ dikẹ bhi otọ nọn mun lueghe yẹ?

³ Ulueghemhin nin Haggai tẹmhọnlẹn, bha diabe otọ nọn mun lueghe nọn riia emhin an. Sokpan, emhin esili nabhọre. Jehova tobọle bhọ da taman mhan yọle: “Mẹn dẹ lueghe ene agbaẹbho rebhe, emhin ne ghanlẹn rebhe ne ribhi ene agbaẹbho ki na mẹn bhi uwa; bhiriọ mẹn ki re uyi vuọn ọne uwa nan.” (Hag. 2:7) Be ọne ọta akhasẹ nan rẹ rẹtẹ eria ne ha nyẹnlẹn bhi ẹghe nọnsi Haggai yẹ? Be ọ rẹ rẹtẹ mhan yẹ ẹlẹnan? Mhan dẹ re ewanniẹn ọbhi ene inọnta nan. Sẹyẹ mhan dẹ tẹmhọn ebi mhan ha rẹ sabọ deba ọne iwẹnna nan rẹ ha lueghe ene agbaẹbho rebhe ẹlẹnan.

4. Bezẹle nin Jehova da ji Haggai nin akhasẹ bu ẹbho nesọle?

⁴ Jehova da mun ẹsọn kpataki nin Haggai nin akhasẹ. Bha ji mhan zilo nyan ebe sunu ọkuẹsẹ Jehova mun ọne ẹsọn nanlẹn. Bhi ukpe 537 B.C.E., ibhokhan iJew eso ne ha ribhi imun bhi Babylon da fikie vae bhi Jerusalem. Asabọmiẹn Haggai rẹkhan ele vae. Ẹghe nin ele rẹ sẹbhi Jerusalem, ele da jẹje munhẹn ha bọn uwa oga nọnsi Jehova. (Ezra 3:​8, 10) Sokpan, ọ bha sẹ bue gbe, emhin da sunu nọn re egbe ọne iwẹnna lọ ele. Ranmhude ekpokpo nan ha kpokpo ele, ele da zobọ bhi ọne uwa oga nin ele ha bọn. (Ezra 4:4; Hag. 1:​1, 2) Bhiriọ, bhi ukpe 520 B.C.E, Jehova da taman Haggai nin ọle dọ re izebhudu nin ele beji ele ha da sabọ bọn ọne uwa oga sotọ. *​—Ezra 6:​14, 15.

5. Bezẹle nin uhọnmhunje nin Jehova je iHaggai le da ha yi emhin nọn ha sabọ re ikoudure nin ibhokhan iJew?

⁵ Uhọnmhunje nọn ha re ibhokhan iJew ha mhọn urẹọbhọ da iJehova, ọle Haggai nin akhasẹ wewe man ele. Ọle da re izebhudu tẹmhọn ne ribhi Haggai 2:4 man ibhokhan iJew nin egbe lọle. Enin yọle: “‘Bha yẹ mun zeze, ibha rebhe ne ribhi ọne otọ,’ ‘bha dọ wẹnna,’ iriọ Jehova tale. ‘Ranmhude mẹn ne ibha dia,’ iriọ iJehova nọn nyan ene eyokulo tale.” Asabọmiẹn ọne ukpọta nọn yọle “iJehova nọn nyan ene eyokulo” wo rẹkpa ibhokhan iJew, ranmhude ọ rẹman ghe, Jehova mhọn ẹhi ne bunbun ne manman mhọn ahu. Bhiriọ, ọkhẹke nin ene ibhokhan iJew mun udu nyan iJehova, beji ele ha da sabọ bọn ọne uwa oga sotọ.

6. Be ha sunu ranmhude ulueghemhin nin Haggai tẹmhọnlẹn?

⁶ Jehova da je iHaggai nin ọle taman ibhokhan iJew ghe, ọle dẹ mun ene agbaẹbho rebhe lueghe. Ọne uhọnmhunje nan da re izebhudu nin ibhokhan iJew ne zobọ bhi uwa oga nin ele ha bọn ranmhude ofẹn nọn ha mun ele. Ọ da yẹ rẹkpa ele lẹn ghe, Jehova dẹ lueghe ugbẹloghe ọsi Persia ne ha gbẹloghe agbaẹbho kẹkẹ. Be ha ki sunu ranmhude ọne ulueghemhin nan? Ọhẹnhẹn, ẹbho nesi Jehova ki sabọ bọn ọne uwa oga sotọ. Sẹyẹ, ene iyi ibhokhan iJew, ki dọ deba ele ha ga iJehova bhi ọne uwa oga nan kie bọn. Ọne uhọnmhunje nan da wo gene re izebhudu nin ẹbho nesi Osẹnobulua!​—Zech. 8:9.

7. Iwẹnna nela mhan ha sabọ deba lu ẹlẹnan? Gbotọle fanọn an.

⁷ Be ọta akhasẹ ọsi Haggai rẹ rẹtẹ mhan yẹ ẹlẹnan? Ẹlẹnan nian, Jehova wo ha mun ene agbaẹbho rebhe lueghe. Ọkpakinọn, ọle noo mhan rẹ miẹn ọne ẹsọn nan. Bha ji mhan zilo nyan ebe sunu bhi ikpe eso ne gbera nian. Bhi ukpe 1914, Jehova da re iJesu Kristi kiẹn Ojie ọsi Agbejele nọnsọle. (Ps. 2:6) Ọnan bha ha yẹẹ ene gbẹloghe ọne agbọn nan, ranmhude, ọ rẹman ghe, “ọne ẹghe nan rẹyi nin ene agbaẹbho” sotọ​—ẹghe nin ọria irẹ ribhọ nin Jehova re mundia nọn ha yi Ojie. (Luke 21:24) Ranmhude ọnan, rẹ na bhi ukpe 1919 ha vade, ẹbho nesi Jehova da wo kie manman ha wewe ọle ghe, Agbejele nọnsi Osẹnobulua, ọle ọkpa hi ugbẹloghe nọn ha sabọ re ọkpẹnlẹn ọbhi ugbẹloghe ọsi eria. Ọne “ọta nọn mhẹn ọsi Agbejele” nin mhan tẹmhọnlẹn wo ha lueghe ọne agbọn nan rebhe.​—Matt. 24:14.

8. Beji Psalm 2:​1-3 rẹman, be agbaẹbho ne bunbun lu yẹ ranmhude ẹmhọn Agbejele nin mhan ta?

⁸ Be ẹbho rẹ lu emhin yẹ sade mhan wewe ẹmhọn Agbejele man ele? Ẹbho ne bunbun imiẹn ọlẹn ọbhi egbe. (Tie Psalm 2:​1-3.) Ẹkẹ wo khọ ene agbaẹbho. Ele bha ka miẹn iJesu ọbhi egbe nin Jehova zẹ nọn ha gbẹloghe  mhan. Ele bhọ ighe ẹmhọn Agbejele nin mhan tẹmhọnlẹn bii ẹmhọn nọn mhẹn. Bhi ọsi ẹmhọanta, ẹbho eso ne gbẹloghe bhọ ika nin mhan da tẹmhọn Agbejele bhi agbaẹbho nọnsele. Arẹmiẹn ene bunbun bhi ene gbẹloghe bhi ene agbaẹbho nan yọle ghe Osẹnobulua ele ga, ele bha guanọ nin ele sibhi ahu re nin Osẹnobulua da ha gbẹloghe ele. Beji ene ha gbẹloghe bhi ẹghe nọnsi Jesu lu, ene gbẹloghe ẹlẹnan wo ha ne iJesu suan bhi uwedẹ nin ele rẹ ha kpokpo edibo nesọle.​—Acts 4:​25-28.

9. Isẹhoa nela Jehova re nin ene agbaẹbho ne bha miẹn ugbẹloghe nọnsọle ọbhi egbe?

⁹ Be iJehova tayẹ rẹji uwedẹ nin ene agbaẹbho rẹ ha lu emhin? Psalm 2:​10-12 da taman mhan ebi Jehova tayẹ. Enin yọle: “Bhi ejayenan nian, ibha nin ijie, bha re ilẹn-otọ-emhin man; ibha ne bhohiẹn bhi uke otọ, bha miẹn adia ọbhi egbe. Bha re imuofẹn ha ga iJehova, bha ha guọ beji bha rẹ ha ghọnghọn. Mun ekpẹn nin ọne Ọmọn, nin ẹkẹ hẹi dọ ha khọ Osẹnobulua, nin bha hẹi dọ fuẹn an, ranmhude ohu dẹ kẹ re ọle. Eghọnghọn hi ọsi ọrebhe ne nẹko bhi odotọ Ọle.” Ranmhude Osẹ nọn ọfuẹkẹ-nẹ-ẹdẹ Jehova khin, ọle da re isẹhoa nin ele rẹ fi ọkhọle denọ, yẹ dọ re obọ ba Ugbẹloghe nọnsọle. Sokpan, ẹghe nọn kẹre bha yẹ manman tan. Ẹghe ọkike ọsi ọne agbọn nan mhan ki da nyẹnlẹn. (2 Tim. 3:1; Isa. 61:2) Ọne ẹghe nan ọ rẹ khẹke nin ẹbho jẹje dọ luẹ ẹmhọanta, yẹ zẹ rẹ ha ga iJehova.

10. Beji Haggai 2:​7-9 rẹman, emhin esili nela ha nabhọre ranmhude iwẹnna nan rẹ ha lueghe otọ agbọn rebhe?

¹⁰ Ẹbho eso yẹ ribhọ ne miẹn ẹmhọn Agbejele nin mhan ta ọbhi egbe nin Haggai rẹ khọkhọ ulueghemhin. Haggai da taman mhan ebe ha na bhi ọne ulueghemhin nan re. Ọle da yọle: “Emhin ne ghanlẹn rebhe (eria ne mhọn ọkhọ esili) ne ribhi ene agbaẹbho ki na mẹn bhi uwa” dọ ga iJehova. * (Tie Haggai 2:​7-9.) Isaiah bi Micah bhọ yẹ tẹmhọn emhin nọn sẹ inian nọn ha sunu bhi ẹghe ọkike ọsi ọne agbọn nan.​—Isa. 2:​2-4, ftn.; Mic. 4:​1, 2.

11. Be obhio mhan ọkpa lu yẹ bhi ẹghe ọhẹnhẹn nan rẹ tẹmhọn Agbejele nọnsi Osẹnobulua man ọlẹn?

¹¹ Bha ji mhan tẹmhọn ebi obhio mhan nin  Ken nọn ga bhi Bẹtẹ nọn ke okhun nẹ lu yẹ, ẹghe nan rẹ tẹmhọn Agbejele man ọlẹn. Ọle yẹ wo yere ẹghe nan rẹ tẹmhọn Agbejele man ọlẹn bhi ikpe 40 ne gbera nian. Ken da yọle: “Bhi ẹghe ọhẹnhẹn nan rẹ tẹmhọn Osẹnobulua man mẹn, mẹn da wo ha ghọnghọn nin mẹn rẹ lẹn ghe, ẹghe ọkike ọsi ọne agbọn nan mhan da nyẹnlẹn. Mẹn da dọ kere ghe, ahamiẹn mẹn guanọ nin Osẹnobulua miẹn mẹn ọbhi egbe yẹ re iẹnlẹn ọsi ighegheghe nin mẹn, ọkhẹke nin mẹn sibhi ibo ọsi ọne agbọn nan re, yẹ vae bhi ibo nọnsi Jehova. Mẹn da nan erọnmhọn ji Jehova yẹ jẹje lu iriọ. Mẹn da sibhi ibo ọsi ọne agbọn nan re, yẹ jẹje vae bhi odotọ ugbẹloghe nọnsi Osẹnobulua, nan ida sabọ dunmhun an.”

12. Be emhin ne ghanlẹn rebhe ne ribhi ene agbaẹbho rẹ ha vuọn oga nọnsi Jehova yẹ ẹlẹnan?

¹² Edandan iribhọ ghe, Jehova wo ha nan erọnmhọn nin ẹbho nesọle. Bhi ẹghe ọkike nin mhan da nyẹnlẹn nan, mhan wo daghe ghe, ẹbho ne dọ ha ga iJehova wo ha bun ọbhọ. Bhi ukpe 1914, mhan bha manman bun. Sokpan, ẹlẹnan nian, mhan ki gbera ẹbo elẹnlẹn. Sẹyẹ, ukpe-ukpe, ọle ẹbho ne manman bunbun rẹ deba mhan lu iluemhin ọsi Ayere ọsi Uyumhin nọnsi Jesu. Uwedẹ nọn sẹ inian, ọle “emhin ne ghanlẹn rebhe ne ribhi ene agbaẹbho” rẹ ha vae bhi oga nọnsi Jehova. Uwedẹ nin ene ẹbho nan rẹ ha fidenọ, yẹ mun akpa ọsọgbọn yọ wo ha re ogẹn ji elin nọnsi Jehova.​—Eph. 4:​22-24.

13. Ọta akhasẹ ebhebhe nela munsẹ ranmhude ẹbho ne bunbun ne wo ha vae bhi oga nọnsi Jehova? (Fẹ adudu nọn ribhi odalo ọne ebe nan ghe.)

¹³ Ene emhin esili kẹkẹ nan ne sunu bhi agbotu nọnsi Jehova, wo mun ọta akhasẹ nekẹle ne ribhi Baibo sẹ, bọsi ọnọn ribhi uhọnmhọnlẹn 60 bhi Isaiah. Ulọnlẹn nọnzi 22 bhi ọne iBaibo nin da yọle: “Ọnọn bha bun ki dọ bun sẹbhi uli, ọnọn rẹ dia khere ki kiẹn udede agbaẹbho. Imẹn tobọmhẹn nin Jehova, dẹ tua ọle okhian bhi ẹghe nọn khẹke ọle.” Ranmhude ẹbho ne bunbun wo ha vae dọ ha ga iJehova, emhin esili wo ha sunu. Ene ẹbho nan wo ha ne emhin kẹkẹ nin ele guẹ vae bhi agbotu nọnsi Jehova. Sẹyẹ, ele wo deba ha wewe ẹmhọn Agbejele nọnsi Osẹnobulua. Ẹbho nesi Jehova wo ha noo emhin nin ele guẹ bhi agbotu nọnsi Jehova. Bhiriọ, mhan dẹ sabọ yọle ghe mhan wọn imiliki ọsi ene agbaẹbho nin Isaiah tẹmhọnlẹn. (Isa. 60:​5, 16) Ranmhude urẹkpa nin ene ibhio mhan nan ha rẹkpa, mhan  wo ha tẹmhọn Osẹnobulua bhi agbaẹbho ne bun sẹbhi 240. Sẹyẹ, a wo ha zedu ebe nesẹmhan dagbare bhi urolo nọn bun gbera 1,000.

14. Emhin nela ẹbho ha zẹ rẹ lu nian?

¹⁴ Bhi ọne ẹghe ọkike nan, ulueghemhin nan lueghe ene agbaẹbho rebhe re ẹbho ha zẹ ebi ele ha lu. Ele dẹ be zẹ rẹ re obọ ba ugbẹloghe nọnsi Osẹnobulua, la ugbẹloghe ọsi eria ele ha mun udu nyan? Ọdeọde ha tobọle zẹ ọne ọle ha lu. Arẹmiẹn ẹbho nesi Jehova re obọ rẹkhan uhi nin gọvamẹnt gbe bhi agbaẹbho nin ele da nyẹnlẹn, ele ire obọ ba ilọnmhọn ahinmhin-ibo. (Rom. 13:​1-7) Ele lẹnmhin ghe, Agbejele nọnsi Osẹnobulua ọkpa ha sabọ re ọkpẹnlẹn ọbhi iloya ọsi eria. Ọne Agbejele nin bha deba ibo ọsi ọne agbọn nan.​—John 18:​36, 37.

15. Be ebe nọnsi Revelation rẹ rẹman yẹ ghe, a dẹ dọnmhẹn asun-rẹkhan ọsi ẹbho nesi Osẹnobulua?

¹⁵ Ebe ọsi Revelation rẹman ghe, a dẹ dọnmhẹn asun-rẹkhan ọsi ẹbho nesi Osẹnobulua bhi ẹghe ọkike. Ọne edọnmhẹn nin dẹ wo manman si ekpokpo ji mhan. Ene gbẹloghe dẹ wo ha guanọ nin mhan ha ga ele. Ahamiẹn mhan bha ka lu iriọ, ele ki ha kpokpo mhan. (Rev. 13:​12, 15) Ele ki “gbe ọne uhi ghe ẹbho rebhe, ene khere bi ene kpọnọ, ene fele bi ene ibhiogue, ene nyan egbe ele bi ene igbọn, nan re ọne iyaman ele bhi obọ era la bhi ukẹhae.” (Rev. 13:16) Bhi ẹghe ẹdẹlẹ, a re iyaman ọbhi egbe ọsi igbọn nan rẹ lẹn ọnọn nyan ọlẹn. Sẹyẹ, ẹlẹnan nian, ẹbho dẹ ha guanọ nin ọrebhe ha mhọn iyaman bhi ukẹhae, la bhi obọ nọnsele nin ele rẹ rẹman ibo nin ele ye. Uwedẹ nin ele rẹ ria eria, bi uwedẹ nin ele rẹ lu emhin dẹ rẹman ugbẹloghe nin ele re obọ ọi.

16. Bezẹle nọn da khẹke nin mhan re ẹjẹje ziẹn asun-rẹkhan nin mhan mhọn da iJehova nian?

¹⁶ Mhan dẹ be re obọ ba ugbẹloghe ọsi eria, yẹ miẹn ọne iyaman nan ọbhi egbe? Eria ne bha ka re ọne iyaman nan dẹ miẹn ekpokpo bi okhẹnan bhi egbe. Ebe nọnsi Revelation da yọle: “Ọria soso ida sabọ dẹ emhin, la khiẹn emhin sade ọle imhọn ọne iyaman.” (Rev. 13:17) Ọkpakinọn, ẹbho nesi Osẹnobulua lẹn ebi ọle ha lu eria ne mhọn ọne iyaman, nan tẹmhọnlẹn bhi Revelation 14:​9, 10 yẹ. Nin ele ha rẹ miẹn ọne iyaman nan ọbhi egbe, ọ ki diabe ele gbẹn ọbhi obọ nọnsele yọle ghe, ibo nọnsi Jehova ele ye. (Isa. 44:5) Ejayenan nian ọ da khẹke nin mhan ziẹn asun-rẹkhan nin mhan mhọn da iJehova. Mhan ha lu iriọ, Jehova ki re eghọnghọn miẹn mhan ọbhi egbe bii ẹbho nesọle.

17. Be ọkhẹke nin mhan lẹn rẹji iziẹngbe nọnsi Jehova?

¹⁷ Jehova sẹ wo re iziẹngbe man bhi ẹghe ọkike ọsi ọne agbọn nan. Ọle bha guanọ nin ọria soso fuẹn an. (2 Pet. 3:9) Ọle re ọne ẹghe nin ọrebhe rẹ fidenọ, yẹ zẹ rẹ dọ ga ọle. Ọkpakinọn, ọle mhọn eji ọle ha ziẹngbe sẹ. Eria ne bha re obọ ọbhi ugbẹloghe nọnsi Osẹnobulua dẹ miẹn ugbekhuelo beji ọ rẹ sunu ji Pharaoh bhi ẹghe ọsi Moses. Jehova da taman Pharaoh yọle: “Bhi ejayenan, ọ rẹ sẹ nin mẹn rẹ mun ọkakale nọn khua gbe uwẹ bi ẹbho nesi uwẹ, yẹ fuẹn uwẹ sibhi ọne otọ nan re. Sokpan, ọnan hi emhin nọn zẹ nin mẹn da sẹyẹ ji uwẹ ha ribhọ: nin mẹn rẹ re ahu nọnsẹmhẹn man uwẹ, yẹ lu ọle nan wewe elin nọnsẹmhẹn na bhi otọ agbọn nan rebhe.” (Ex. 9:​15, 16) Agbaẹbho rebhe dẹ dọ lẹn ghe, Jehova ọkpa hi Osẹ ọsi ẹmhọanta. (Ezek. 38:23) Be ọnan ha rẹ sunu yẹ?

18. (a) Unan ulueghemhin ọbhebhe nela a tẹmhọnlẹn bhi Haggai 2:​6, 20-22? (b) Be imhan rẹ lẹn yẹ ghe, ẹmhọn nin Haggai tale dẹ yẹ munsẹ bhi ẹghe odalo?

¹⁸ Ikpe ne bunbun ki gbera nin Haggai yu, Paul nin odibo da gbẹn ilẹta ji Kristiẹn ne ribhi Judea rẹ rẹman ele ghe, ẹmhọn nọn ribhi Haggai 2:​6, 20-22 dẹ yẹ munsẹ bhi ẹghe odalo. (Tie ọle.) Paul da gbẹn yọle: “Bhi ejayenan  nian, ọle da ve yọle: ‘Sẹyẹ, ọ iyi otọ ọkpa mẹn ha mun lueghe, mẹn dẹ yẹ mun okhun lueghe.’ Ọne ukpọta ‘sẹyẹ’ rẹman ghe, a dẹ ne emhin ne lueghe kie, emhin nan manlẹn, beji emhin ne bha lueghe ha da ha ribhọ.” (Heb. 12:​26, 27) Ọne ulueghemhin nan dikẹ bhi ulueghemhin nan tẹmhọnlẹn bhi Haggai 2:7. Ọne ulueghemhin nan dẹ si ugbekhuelo ji eria ne diabe iPharaoh ne bha ka re obọ ọbhi ugbẹloghe nọnsi Jehova.

19. Emhin nela a ida sabọ lueghe? Be imhan rẹ lẹn yẹ?

¹⁹ Emhin nela a ida lueghe, la fuẹn an? Paul da gbẹn yọle: “Beji a miẹn ghe Agbejele nan ida sabọ mun lueghe dẹ sẹ mhan obọ, bha ji mhan sẹyẹ wo ha miẹn ifuẹkẹ nọn bha khẹke mhan ọbhi egbe, nin mhan da sabọ re ekpẹn bi ofẹn ha re oga nọn khiale ji Osẹnobulua.” (Heb. 12:28) Jehova ha ki fuẹn ẹbho ne bha re obọ ọbhi ugbẹloghe nọnsọle a fo, ugbẹloghe nọnsọle ọkpa ki ha ribhọ. Bhiriọ, emhin soso ida sabọ lueghe ọle, la re ọle kie.​—Ps. 110:​5, 6; Dan. 2:44.

20. Emhin nela ọkhẹke nin ẹbho zẹ rẹ lu nian? Be imhan ha rẹ rẹkpa ele yẹ?

²⁰ Ẹghe iyẹ ribhọ nan riia a. Ọkhẹke nin ẹbho zẹ ebi ele ha lu nian. Ele ha zẹ rẹ gbe rẹkhan ọne agbọn nan, ele ki miẹn ugbekhuelo. Sokpan, ele ha zẹ rẹ ga iJehova, yẹ fi emhin eso denọ bhi iẹnlẹn beji ele ha da sabọ lu iho nọnsọle, ele ki miẹn iẹnlẹn ọsi ighegheghe. (Heb. 12:25) Iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua nin mhan lu, ọle mhan ha rẹ rẹkpa ẹbho zẹ ibo nin ele da ha ye. Bhiriọ, bha ji mhan rẹkpa ẹbho ne bunbun rẹ dọ re obọ ọbhi ugbẹloghe nọnsi Osẹnobulua. Sẹyẹ, bha ji mhan ha mhọn ọta nin Jesu nin Ebeanlẹn mhan tale bhi ọkhọle, bhi ẹghe nin ọle rẹ yọle: “Ọne ọta nọn mhẹn ọsi Agbejele nan, a dẹ wewe ọle na bhi eji eria hi ki rẹ ha ye bhi ọne otọ nan rebhe, nọn ha yi ọsali rẹji agbaẹbho rebhe. Ẹghenin, ọkpẹnlẹn kuẹ vae.”​—Matt. 24:14.