Thiĩ harĩ ũhoro

Thiĩ harĩ ũhoro ũrĩa wĩ thĩinĩ

GĨCUNJĨ KĨA WĨRUTI KĨA 37

“Nĩ Ngaathingithia Ndũrĩrĩ Ciothe”

“Nĩ Ngaathingithia Ndũrĩrĩ Ciothe”

“Nĩ ngaathingithia ndũrĩrĩ ciothe, na indo cia goro cia ndũrĩrĩ ciothe nĩ ikaaingĩra.”—HAG. 2:7.

RWĨMBO NA. 24 Ũka Kĩrĩma-inĩ kĩa Jehova

GĨCUNJĨ-INĨ GĨKĨ *

1-2. Nĩ gũthingitha kũrĩkũ kwarathĩtwo kũngĩgeekĩka matukũ-inĩ maya maitũ?

“THUTHA wa ndagĩka nini, nduka itiganĩte na nyũmba iria ngũrũ nĩ ciaambĩrĩirie kũgwa.” “Andũ othe nĩ maaiyũrirũo nĩ guoya . . . Andũ aingĩ maugaga atĩ ũndũ ũcio wahaanĩkire na kĩndũ ndagĩka igĩrĩ. No niĩ ndonire ta ũndũ ũcio waikarire mũno.” Icio nĩ ciugo ciaugirũo nĩ andũ amwe arĩa maahonokire gĩthingithia kĩrĩa gĩekĩkire bũrũri-inĩ wa Nepal mwaka wa 2015. Ũngĩgerera ũndũ ta ũcio wa kũmakania ũtũũro-inĩ waku, no kũhoteke ndũrĩ hĩndĩ ũngĩriganĩrũo nĩguo.

2 O na kũrĩ ũguo, tũratũũra ihinda kũrĩ na gĩthingithia kĩngĩ kĩa mũthemba ngũrani, na gĩtihutĩtie o taũni ĩmwe tu kana bũrũri ũmwe. Handũ ha ũguo, gũthingithio kũu kũhutĩtie mabũrũri mothe na gũkoretwo gũgĩthiĩ na mbere kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ. Mũnabii Hagai nĩ aarathĩte ũhoro wĩgiĩ ũndũ ũcio. Aandĩkire ũũ: “Ũũ nĩguo Jehova mũnene wa ita ekuuga, ‘O rĩngĩ—thutha wa ihinda inini—nĩ ngaathingithia igũrũ na thĩ na iria na thĩ nyũmũ.’”—Hag. 2:6.

3. Gũthingitha kũrĩa Hagai aaririe ũhoro wakuo nĩ ngũrani atĩa na ithingithia iria ciĩkĩkaga?

3 Hagai ndaaragia ũhoro wĩgiĩ gĩthingithia kĩrĩa kĩhaanĩkaga gĩgatiga gĩathũkangia indo. No aaragia ũhoro wa gũthingitha kũngĩ kũngĩgaatũma maũndũ mega mekĩke. Jehova we mwene atwĩrĩte ũũ: “Nĩ ngaathingithia ndũrĩrĩ ciothe, na indo cia goro cia ndũrĩrĩ ciothe nĩ ikaaingĩra; na nĩ ngaaiyũria nyũmba ĩno riri.” (Hag. 2:7) Ũrathi ũcio wahingire atĩa matukũ-inĩ ma Hagai? Na hihi ũrathi ũcio ũtũhutĩtie na njĩra ĩrĩkũ ũmũthĩ? Nĩ tũkwarĩrĩria macokio ma ciũria icio, na twĩrute ũrĩa tũngĩnyitanĩra wĩra-inĩ wa gũthingithia ndũrĩrĩ matukũ-inĩ maya.

NDŨMĨRĨRI NJEGA MATUKŨ-INĨ MA HAGAI

4. Nĩ kĩĩ gĩatũmire Jehova atũme mũnabii Hagai kũrĩ andũ ake?

4 Mũnabii Hagai nĩ aaheirũo wĩra wa bata nĩ Jehova. Ta wĩcirie maũndũ marĩa meekĩkaga hĩndĩ ĩyo. No kũhoteke Hagai aarĩ ũmwe wa andũ arĩa maacokire Jerusalemu kuuma ithamĩrio itũũra-inĩ rĩa Babuloni mwaka wa 537 M.M.M. Kahinda kanini thutha wa athathaiya acio a Jehova gũkinya Jerusalemu, nĩ maambĩrĩirie gwaka mũthingi wa nyũmba ya Jehova kana hekarũ. (Ezar. 3:8, 10) No ihinda inini thutha ũcio, nĩ gwekĩkire ũndũ wa kũmoraga ngoro. Mookĩrĩirũo nĩ andũ arĩa maaikaraga gĩcigo-inĩ kĩu, nginya magĩkua ngoro na magĩtiga gũthiĩ na mbere na gwaka. (Ezar. 4:4; Hag. 1:1, 2) Kwoguo mwaka-inĩ wa 520 M.M.M., Jehova nĩ eerire Hagai athiĩ akamekĩre ngoro nĩguo macokererie kĩyo kĩao na marĩkie gwaka hekarũ. *Ezar. 6:14, 15.

5. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũma tuuge atĩ ndũmĩrĩri ya Hagai nĩ yekĩrire andũ a Ngai ngoro?

5 Ndũmĩrĩri ĩrĩa Hagai aarĩ nayo yarĩ na muoroto wa gũteithia andũ makũrie wĩtĩkio harĩ Jehova. Mũnabii ũcio arĩ na ũmĩrĩru, eerire Ayahudi acio maakuĩte ngoro ciugo ici: “‘Mũgĩe na hinya, inyuĩ andũ othe a bũrũri,’ ũguo nĩguo Jehova ekuuga, ‘na mũrute wĩra. Nĩ gũkorũo niĩ ndĩ hamwe na inyuĩ,’ ũguo nĩguo Jehova mũnene wa ita ekuuga.” (Hag. 2:4) Ciugo “Jehova mũnene wa ita” no mũhaka akorũo nĩ ciekĩrire Ayahudi acio ngoro. Jehova nĩ akoragwo na mbũtũ nene ya araika marĩ hinya, na kwoguo Ayahudi nĩ maabataraga kũmwĩhoka nĩguo magaacĩre wĩra-inĩ wao.

6. Gũthingitha kũrĩa Hagai aarathĩte ũhoro wakuo kũngĩarĩ na maumĩrĩra marĩkũ?

6 Jehova akĩhũthĩra roho wake nĩ aatongoririe Hagai gũkinyia ndũmĩrĩri kũrĩ Ayahudi atĩ nĩ angĩathingithirie ndũrĩrĩ ciothe. Ndũmĩrĩri ĩyo nĩ yekĩrire hinya Ayahudi acio maakuĩte ngoro magatiga gwaka hekarũ tondũ nĩ yoonanirie atĩ Jehova nĩ angĩathingithirie Perisia, ĩrĩa nĩyo yarĩ thirikari nene ya thĩ mahinda-inĩ macio. Kũngĩathiire atĩa thutha wa gũthingitha kũu? Wa mbere, andũ a Ngai nĩ mangĩarĩkirie gwaka hekarũ. Ningĩ, o na andũ arĩa mataarĩ Ayahudi nĩ mangĩanyitanĩire harĩ gũthathaiya Jehova thĩinĩ wa hekarũ ĩyo njerũ. No mũhaka akorũo ndũmĩrĩri ĩyo nĩ yekĩrire ngoro mũno andũ a Ngai.—Zek. 8:9.

WĨRA ŨRATHINGITHIA THĨ YOTHE ŨMŨTHĨ

Hihi nĩ ũranyita itemi biũ wĩra-inĩ wa gũthingithia thĩ yothe ũrĩa ũrathiĩ na mbere matukũ-inĩ maya? (Rora kĩbungo kĩa 7-8) *

7. Nĩ wĩra ũrĩkũ wa gũthingithia tũngĩteithĩrĩria ũmũthĩ? Taarĩria.

7 Ũrathi wa Hagai ũratũhutia atĩa ũmũthĩ? Jehova nĩ arathingithia ndũrĩrĩ ciothe o rĩngĩ na tũrĩ na mweke wa kũnyita itemi wĩra-inĩ ũcio. Ta wĩcirie ũndũ ũyũ: Mwaka-inĩ wa 1914, Jehova nĩ aatuire Jesu Kristo Mũthamaki wa Ũthamaki wake wa igũrũ. (Thab. 2:6) Kũhandwo kwa Ũthamaki ũcio, kwarĩ ũhoro wa kĩeha kũrĩ athamaki a thĩ ĩno. Ũndũ ũcio woonanirie atĩ “mahinda marĩa matuĩtwo ma ndũrĩrĩ,” na ũguo nĩ kuuga ihinda rĩrĩa gũtaarĩ na mũthamaki ũrarũgamĩrĩra Jehova gũkũ thĩ, nĩ rĩakinyĩte mũico. (Luk. 21:24) Thutha wa andũ a Jehova kũmenya ũndũ ũcio, makĩria kwambĩrĩria mwaka wa 1919, makoretwo makĩĩra andũ atĩ Ũthamaki wa Ngai noguo tu kĩhonia kĩa mathĩna mothe ma andũ. Kũhunjio kwa ‘ũhoro ũrĩa mwega wa Ũthamaki’ nĩ gũthingithĩtie thĩ yothe.—Mat. 24:14.

8. Kũringana na Thaburi 2:1-3, andũ aingĩ mamũkĩrĩte atĩa ndũmĩrĩri ĩgiĩ Ũthamaki?

8 Andũ mamũkĩrĩte atĩa ndũmĩrĩri ĩyo? Andũ aingĩ matimĩamũkĩrĩte na njĩra njega. (Thoma Thaburi 2:1-3.) Ndũrĩrĩ nĩ itangĩkĩte mũno. Andũ nĩ maregaga gwĩtĩkĩra Mũthamaki ũrĩa ũthuurĩtwo nĩ Jehova. Mationaga ũhoro ũrĩa tũhunjagia wĩgiĩ Ũthamaki ũrĩ ‘ũhoro mwega.’ O na thirikari imwe nĩ ihũũrĩte wĩra witũ wa kũhunjia marubuku. O na gũtuĩka athamaki aingĩ a thĩ ĩno maugaga atĩ matungatagĩra Ngai, matiendaga kũrekia tũturũa twao twa ũnene. Kwoguo o ta ũrĩa athamaki meekaga matukũ-inĩ ma Jesu, noguo mekaga mahinda-inĩ maya, makaregana na Ũrĩa Ũitĩrĩirio Maguta nĩ Jehova na njĩra ya gũtharĩkĩra andũ arĩa makoragwo marĩ ehokeku harĩ we.—Atũm. 4:25-28.

9. Jehova ekaga atĩa ona atĩ ndũrĩrĩ itiramũkĩra ũhoro wa Ũthamaki na njĩra njega?

9 Jehova ekaga atĩa ona atĩ ndũrĩrĩ itiramũkĩra ũhoro wa Ũthamaki na njĩra njega? Thaburi 2:10-12 ĩcoketie kĩũria kĩu ũũ: “Nĩ ũndũ ũcio, inyuĩ athamaki, onaniai ũtaũku; ĩtĩkĩrai kũrũngwo, inyuĩ atuanĩri ciira a thĩ. Tungatĩrai Jehova mũrĩ na guoya, na mũkene mũkĩinainaga. Tĩai mũriũ, nĩgetha Ngai ndakarakare na inyuĩ mũthire mwehere njĩra-inĩ, tondũ marakara Make marĩrĩmbũkaga na ihenya. Gũkena nĩ arĩa othe moragĩra harĩ We.” Nĩ ũndũ wa ũtugi wake, Jehova nĩ aheete andũ arĩa mamũkararagia mweke wa gũtua itua rĩrĩa rĩagĩrĩire. Marĩ na mweke wa gũcenjia na manyite mbaru Ũthamaki wa Jehova. No ihinda rĩrĩa matigĩtie rĩa gwĩka ũguo nĩ inini. Tũratũũra “matukũ-inĩ ma kũrigĩrĩria” ma mũtabarĩre ũyũ wa maũndũ. (2 Tim. 3:1; Isa. 61:2) Andũ nĩ marabatara kũmenya ũhoro wa ma na ihenya nĩguo matue matua marĩa magĩrĩire.

MAUMĨRĨRA MEGA MA GŨTHINGITHIO KWA NDŨRĨRĨ

10. Nĩ maumĩrĩra marĩkũ mega ma wĩra wa gũthingithia ndũrĩrĩ magwetetwo nĩ Hagai 2:7-9?

10 Gũthingithio kũu Hagai aarathĩte ũhoro wakuo nĩ kũngĩgaakorũo na maumĩrĩra mega harĩ andũ amwe. Aaugĩte atĩ gũthingithio kũu nĩ kũngĩgaatũma andũ marĩ na ngoro njega na nĩo metĩtwo “indo cia goro cia ndũrĩrĩ ciothe” maingĩre ũthathaiya-inĩ wa Jehova. * (Thoma Hagai 2:7-9.) O na Isaia na Mika nĩ maarathĩte atĩ maũndũ macio nĩ mangĩgeekĩka “matukũ-inĩ ma kũrigĩrĩria.”—Isa. 2:2-4, kohoro ka magũrũ-inĩ; Mik. 4:1, 2, kohoro ka magũrũ-inĩ.

11. Mũrũ wa Ithe witũ ũmwe eekire atĩa rĩrĩa aaiguire ũhoro wa Ũthamaki riita rĩa mbere?

11 Ta wĩcirie ũrĩa ndũmĩrĩri ĩyo ya gũthingithia thĩ yothe yahutirie mũrũ wa Ithe witũ wĩtagwo Ken, ũrĩa ũtungataga wabici-inĩ nene ya Aira a Jehova. No aririkanaga wega rĩrĩa aaiguire ũhoro wa Ũthamaki riita rĩa mbere mĩaka ta 40 mĩthiru. Ken aaugire ũũ: “Rĩrĩa ndaiguire ũhoro wa ma kuuma Kiugo-inĩ kĩa Ngai riita rĩa mbere, nĩ ndakenire mũno nĩ kũmenya atĩ tũratũũra matukũ-inĩ ma kũrigĩrĩria ma mũtabarĩre ũyũ. Nĩ ndamenyire atĩ nĩguo njĩtĩkĩrĩke nĩ Ngai na ngaagĩa na muoyo wa tene na tene, no mũhaka ndige gũkorũo ndĩ gĩcunjĩ gĩa thĩ ĩno na nũmie mwena wa Jehova. Nĩ ndahoire Jehova mũno na ngĩoya ikinya rĩu o rĩo. Nĩ ndatigire kũiga mwĩhoko wakwa harĩ thĩ ĩno, na ngĩiga mwĩhoko wakwa harĩ Ũthamaki wa Ngai ũrĩa ũtagaathingithio o rĩ.”

12. Hekarũ ya Jehova ya kĩĩroho ĩiyũrĩtwo nĩ riri matukũ-inĩ maya ma kũrigĩrĩria na njĩra ĩrĩkũ?

12 Hatarĩ nganja Jehova nĩ akoretwo akĩrathima andũ ake. Matukũ-inĩ maya ma kũrigĩrĩria, nĩ tuonete andũ arĩa mamũthathayagia makĩongerereka na njĩra nene mũno. Mwaka-inĩ wa 1914, maarĩ o andũ ngiri cigana ũna tu. No rĩu andũ arĩa mathathayagia Jehova nĩ makĩria ma milioni inyanya, na andũ angĩ milioni nyingĩ nĩ manyitanagĩra na ithuĩ o mwaka hĩndĩ ya Kĩririkano. Na njĩra ĩyo, “indo cia goro cia ndũrĩrĩ ciothe” nĩ ciyũrĩte thĩinĩ wa gĩcunjĩ gĩa gũkũ thĩ kĩa hekarũ ya Jehova ya kĩĩroho, na ũguo nĩ kuuga mũbango-inĩ wake wa ũthathaiya mũtheru. Ningĩ mogarũrũku marĩa andũ acio mekaga nĩguo mehumbe ũmũndũ mwerũ nĩ magoocithagia rĩĩtwa rĩa Jehova.—Ef. 4:22-24.

13. Kuongerereka kwa athathaiya a Jehova kũhingĩtie morathi marĩkũ mangĩ? (Rora mbica ngothi-inĩ.)

13 Maũndũ macio ma bata mekĩkĩte nĩ mahingĩtie morathi mangĩ, ta ũrathi ũrĩa ũkoragwo thĩinĩ wa Isaia mũrango wa 60. Mũhari wa 22 wa mũrango ũcio uugĩte ũũ: “Ũrĩa mũnini agaatuĩka andũ ngiri nake ũrĩa mũnyinyi atuĩke rũrĩrĩ rũrĩ hinya. Niĩ mwene, Jehova, nĩ ngaahĩka ũndũ ũcio ihinda-inĩ rĩaguo.” Gũkorũo atĩ andũ aingĩ nĩ mokĩte ũthathaiya-inĩ wa ma gũtũmĩte ũndũ wa bata wĩkĩke. Andũ acio arĩa maringithanĩtio na “indo cia goro,” nĩ makoragwo na ũhoti na iheo ngũrani o hamwe na wendi mũnene wa kũhunjia “ũhoro ũrĩa mwega wa Ũthamaki.” Nĩ ũndũ ũcio, andũ a Jehova nĩ magunĩkaga kuumana na iheo na ũhoti ũcio ngũrani, ũndũ ũrĩa Isaia aaringithanirie na kũnyua “iria rĩa ndũrĩrĩ.” (Isa. 60:5, 16) Nĩ ũndũ wa ũteithio wa andũ a bata arĩa mokĩte ũthathaiya-inĩ wa ma, wĩra wa kũhunjia rĩu nĩ ũrarutwo thĩinĩ wa mabũrũri 240 na mabuku maitũ makarutwo na thiomi makĩria ma 1,000.

IHINDA RĨA GŨTUA ITUA

Andũ a Ngai thĩinĩ wa thĩ yothe nĩ makenaga kũhunjĩria andũ arĩa angĩ ũhoro wĩgiĩ Ũthamaki wa Ngai (Rora kĩbungo gĩa 13)

14. Nĩ itua rĩrĩkũ andũ marabatara gũtua?

14 Gũthingithio kwa ndũrĩrĩ matukũ-inĩ maya ma kũrigĩrĩria, nĩ kũratũma andũ mabatare gũtua itua rĩa bata. Nĩ marabatara gũtua kana mekũnyita Ũthamaki wa Ngai mbaru kana mekũiga mwĩhoko wao harĩ thirikari cia gũkũ thĩ. Rĩu nĩ itua rĩrahutia mũndũ o wothe. O na gũtuĩka andũ a Jehova nĩ mathĩkagĩra mawatho ma mabũrũri marĩa maikaraga, matiĩingĩragia maũndũ-inĩ ma gĩũteti ma thĩ ĩno. (Rom. 13:1-7) Nĩ mamenyaga atĩ Ũthamaki wa Ngai noguo tu kĩhonia kĩa mathĩna mothe ma andũ. Ũthamaki ũcio ti wa thĩ ĩno.—Joh. 18:36, 37.

15. Nĩ ũndũ ũrĩkũ wa kũgeria wĩhokeku ũtaarĩirio ibuku-inĩ rĩa Kũguũrĩrio?

15 Ibuku rĩa Kũguũrĩrio rĩonanĩtie atĩ wĩhokeku wa ndungata cia Ngai nĩ ũngĩkaagerio matukũ-inĩ ma kũrigĩrĩria. Kũgerio kũu nĩ kũrĩtũmaga tũthiĩ na mbere gũũkĩrĩrũo na kũnyarirũo na njĩra nene. Thirikari cia thĩ ĩno nĩ irĩtũtindĩkagĩrĩria tũcithathaiye na ikanyarira andũ arĩa marega gũcinyita mbaru. (Kũg. 13:12, 15) Wendi wao nĩ gwatha “andũ othe na hinya—anini na anene, arĩa atongu na arĩa athĩni, arĩa marĩ wĩyathi o na ngombo—atĩ magĩrĩirũo gwĩkĩrũo rũũri guoko-inĩ kwao kwa ũrĩo kana thiithi-inĩ.” (Kũg. 13:16) Mahinda-inĩ ma tene ngombo nĩ ciekĩragwo rũũri nĩguo imenyeke nĩ cia ũ. Na njĩra o ta ĩyo, matukũ-inĩ maya maitũ andũ nĩ marĩrĩgagĩrĩrũo makorũo na rũũri rwa mũhaano guoko-inĩ kana thiithi-inĩ wao, rwa kuonania mwena ũrĩa maranyita mbaru. Meciria na ciĩko cia mũndũ nĩ irĩonanagia kana nĩ aranyita mbaru thirikari cia gũkũ thĩ.

16. Twagĩrĩirũo gwĩkĩra hinya wĩhokeku witũ harĩ Jehova ihinda-inĩ rĩrĩ nĩkĩ?

16 Hihi nĩ tũgwĩtĩkĩra gwĩkĩrũo rũũri rũu rwa mũhaano na tũnyite thirikari cia gĩũteti mbaru? Andũ arĩa marĩregaga gwĩkĩrũo rũũri rũu nĩ marĩcemanagia na maũndũ maritũ. Ibuku rĩa Kũguũrĩrio rĩthiĩte na mbere kuuga ũũ: “Gũtirĩ mũndũ ũngĩgũra kana endie o tiga mũndũ ũrĩ na rũũri rũu.” (Kũg. 13:17) No o ta ũrĩa Kũguũrĩrio 14:9, 10 yonanĩtie, andũ a Ngai nĩ moĩ ũrĩa Ngai ageeka andũ acio mekĩrĩtwo rũũri. Handũ ha gwĩtĩkĩra gwĩkĩrũo rũũri rũu, o nĩ ta magakorũo mandĩkĩte guoko-inĩ kwao, “Niĩ ndĩ wa Jehova.” (Isa. 44:5) Twagĩrĩirũo kũhũthĩra ihinda rĩrĩ gwĩkĩra hinya wĩhokeku witũ harĩ Jehova. Tũngĩka ũguo, Jehova nĩ arĩkenaga kuuga tũrĩ ake.

GŨTHINGITHIO KWA MŨICO

17. Nĩ ũndũ ũrĩkũ wĩgiĩ wetereri wa Jehova twagĩrĩirũo kũririkanaga?

17 Jehova nĩ onanĩtie wetereri mũnene matukũ-inĩ maya ma kũrigĩrĩria. Ndendaga mũndũ o na ũmwe akaaniinwo. (2 Pet. 3:9) Nĩ aheete andũ othe mweke wa kwĩrira na gũtua itua rĩrĩa rĩagĩrĩire. No Jehova ndegweterera tene na tene. Arĩa mekũrega gũtua itua rĩrĩa rĩagĩrĩire, megũcemania na ũndũ ta ũrĩa wakorire Firauni matukũ-inĩ ma Musa. Jehova eerire Firauni ũũ: “Gũkinyĩria rĩu nĩ ingĩtambũrũkĩtie guoko gwakwa ngakũhũũra ihũũra inene hamwe na andũ aku, na ngakweheria thĩinĩ wa thĩ. No ũndũ ũyũ nĩguo ũtũmĩte ngwĩtĩkĩrie ũthiĩ na mbere gũkorũo kuo: nĩgetha nguonie hinya wakwa, na nĩguo rĩĩtwa rĩakwa rĩmenyithanio thĩ yothe.” (Tham. 9:15, 16) Mũthia-inĩ, ndũrĩrĩ ciothe nĩ ikaamenya atĩ Jehova nowe Ngai ũrĩa wa ma. (Ezek. 38:23) Ũndũ ũcio ũgeekĩka atĩa?

18. (a) Nĩ gũthingithio kwa mũthemba ũrĩkũ ũngĩ gũtaarĩirio thĩinĩ wa Hagai 2:20-22? (b) Tũmenyaga atĩa atĩ ciugo cia Hagai nĩ ikaahinga mahinda marĩa maroka?

18 Mĩaka mĩingĩ thutha wa Hagai gũkua, mũtũmwo Paulo nĩ aatongoririo nĩ roho kuonania atĩ ciugo iria irĩ thĩinĩ wa Hagai 2:20-22 nĩ ingĩkaahinga mahinda marĩa maroka. (Thoma.) Paulo aandĩkire ũũ: “Rĩu eranĩire ũũ: ‘O rĩngĩ nĩ ngaathingithia, to thĩ iki no nĩ nginya igũrũ o narĩo.’ Ciugo ‘o rĩngĩ’ cionanagia kweherio kwa indo icio irathingithio, indo iria ithondeketwo, nĩguo indo iria itarathingithio itigare.” (Ahib. 12:26, 27) Gũthingithio kũu gũgakorũo kũrĩ ngũrani na kũrĩa kũgwetetwo thĩinĩ wa Hagai 2:7. Andũ arĩa makaarega kũnyita mbaru wathani wa Jehova, o ta Firauni makaaniinwo tene na tene.

19. Nĩ kĩĩ gĩtagaathingithio, na tũmenyaga ũguo atĩa?

19 Nĩ kĩĩ gĩtagaathingithio kana kĩeherio? Paulo aathiire na mbere akiuga ũũ: “Kuona atĩ nĩ tũkaamũkĩra Ũthamaki ũtangĩthingithio-rĩ, nĩ tũthiĩi na mbere kwamũkĩra ũtugi mũnene, o ũcio ũngĩtũhotithia kũrutĩra Ngai ũtungata mũtheru na njĩra ĩretĩkĩrĩka tũrĩ na wĩtigĩri Ngai na gĩtĩo.” (Ahib. 12:28) Rĩrĩa gũthingithio kũu kwa mũico gũkaarĩka, no Ũthamaki wa Ngai tu ũtagaakorũo ũthingithĩtio. Ũgaakorũo wĩhandĩte o wega.—Thab. 110:5, 6; Dan. 2:44.

20. Nĩ itua rĩrĩkũ andũ marabatara gũtua, na tũngĩmateithia atĩa?

20 Ihinda rĩrĩa rĩtigarĩte nĩ inini. Andũ no mũhaka mathuure kana mekwenda: Gũthiĩ na mbere kũnyita mbaru maũndũ ma thĩ ĩno na mũthia-inĩ makaaniinwo, kana mathuure gũtungatĩra Jehova na gwĩka mogarũrũku marĩa marabatarania na mũthia-inĩ makaaheo muoyo wa tene na tene. (Ahib. 12:25) Kũgerera wĩra witũ wa kũhunjia, no tũteithie andũ gũtua itua rĩu rĩa bata. Rekei tũtue itua rĩa gũteithia andũ angĩ aingĩ nĩguo matue itua rĩa kũnyita mbaru Ũthamaki wa Ngai. Ningĩ rekei hingo ciothe tũririkanage ciugo cia Mwathani witũ Jesu Kristo iria aaugire: “Ũhoro ũyũ mwega wa Ũthamaki nĩ ũkaahunjio thĩ yothe ĩrĩa ĩikaragwo ũtuĩke ũira kũrĩ ndũrĩrĩ ciothe, na hĩndĩ ĩyo nĩrĩo mũico ũgaakinya.”—Mat. 24:14.

RWĨMBO NA. 40 Ithuĩ Hihi Tũrĩ a Ũ?

^ kĩb. 5 Gĩcunjĩ gĩkĩ kĩarĩrĩirie ũtaũku mwerũ wĩgiĩ Hagai 2:7. Nĩ tũkwĩruta ũrĩa tũngĩnyitanĩra wĩra-inĩ ũrĩa ũrathingithia ndũrĩrĩ ciothe. Ningĩ nĩ tũkwĩruta atĩ andũ amwe nĩ mamũkagĩra wega wĩra ũcio wa gũthingithio kwa ndũrĩrĩ no angĩ matiũkenagĩra.

^ kĩb. 4 Nĩ tũũĩ atĩ Hagai nĩ aahingirie wĩra ũrĩa aahetwo nĩ Jehova, tondũ hekarũ nĩ yarĩkire gwakwo gũkinyĩria mwaka wa 515 M.M.M.

^ kĩb. 10 Ũyũ nĩ ũtaũku mwerũ. Hau mbere kũrĩ hĩndĩ tũraugaga atĩ andũ arĩa marĩ na ngoro njega matituĩkaga ndungata cia Jehova nĩ ũndũ wa gũthingithio kwa ndũrĩrĩ ciothe. Rora Maswali Kutoka kwa Wasomajithĩinĩ wa Mnara wa Mlinzi wa Mĩĩ 15, 2006.

^ kĩb. 63 GŨTAARĨRIA MBICA: Hagai nĩ eekĩrire ngoro andũ a Ngai mekĩre kĩyo gĩa gwaka hekarũ, na andũ a Ngai ũmũthĩ nĩ makoragwo na kĩyo gĩa kũhunjia ndũmĩrĩri ya Ngai. Mũrũ wa Ithe witũ na mũtumia wake makĩhunjia ndũmĩrĩri ya gũthingithio kwa mahinda marĩa maroka.