1-2. Ekakamo lopafaneko lilipi omuprofeti Haggai a xunganeka tali ningwa pefimbo letu?

OVANHU ovo va li va xupa pekakamo ledu, olo la li la ningwa moNepal mo 2015, ova popya va ti: “Moule ashike wominute dinini, eefitola nosho yo omatungo makulu okwa li a hovela okumbolokota. Keshe umwe okwa li a tila. Ovanhu vahapu ova ti kutya ekakamo olo ola ningwa mepakumo leisho, oule ashike wominute mbali lwaapo. Ndele kwaame ola li tali monika la fa la kwata efimbo lile.” Ngeno opo wa li poshiningwanima sha tya ngaho, otashi dulika ngeno ku na efiku u shi dimbwe.”

² Kakele kaasho, kunena oku na ekakamo limwe le likalekelwa, olo tali ningwa moilando i dulife pushimwe, ile moilongo ihapu. Ponhele yaasho, ola kwatela mo oiwana aishe nola kala tali ningwa oule womido dihapu. Ekakamo la tya ngaha, ola xunganekwa komuprofeti Haggai. Okwa shanga a ti: “Omwene womatanga ovakwaita osho ta ti: Okafimbo kaxupi akeke, Ame ohandi ka kakamifa eulu nedu, efuta noukukutu.” — Hag. 2:6.

3. Ongahelipi ekakamo olo lopafaneko la yooloka ko kwaalo lo venevene?

³ Ekakamo olo la popiwa kuHaggai inali fa ekakamo ledu lo venevene, olo hali hanauna ashike. Ponhele yaasho, ekakamo olo otali eta oidjemo iwa. Jehova okwa popya ta ti: ‘Ohandi ka kakamifa oiwana aishe, opo omamona oiwana aishe tae ke uya, ndele Ame ohandi ka yadifa otembeli ei noshinge.’ (Hag. 2:7) Exunganeko olo ola li la kuma ngahelipi ovanhu vopefimbo laHaggai? Ole tu kuma ngahelipi kunena? Ohatu ka nyamukula omapulo oo, nohatu ke lihonga yo nghee hatu dulu okukufa ombinga moshilonga osho tashi kakamifa oiwana kunena.

4. Omolwashike Jehova a li a tuma omuprofeti Haggai koshiwana shaye?

⁴ Jehova okwa li a pa omuprofeti Haggai oshinakuwanifwa sha fimana. Diladila osho sha li sha ningwa po, ofimbo osho inashi ningwa. Haggai otashi dulika a li mokati kaavo va li va alukila kuJerusalem okudja moukwatwa waBabilon mo 537 K.O.P. Diva konima eshi va fika muJerusalem, ovalongeli ovo vaJehova ovadiinini ova li va hovela okutunga eumbo laJehova, ile otembeli. (Esra 3:8, 10) Ashike mefimbo lixupi opa li pa holoka onghalo inyikifa oluhodi. Ova li va teka omukumo nova efa po oilonga yokutunga otembeli, molwaashi ova li tava patanekwa. (Esra 4:4; Hag. 1:1, 2) Onghee hano, mo 520 K.O.P., Jehova okwa li a lombwela Haggai e va kwafele va kale vali ve na ouladi noku va twa omukumo, opo va manife okutunga otembeli. * — Esra 6:14, 15.

5. Omolwashike etumwalaka laHaggai la li tali tu omukumo oshiwana shaKalunga?

⁵ Etumwalaka laHaggai ola li la nuninwa okukwafela oshiwana shi kale shi na eitavelo la kola muJehova. Omuprofeti okwa li a lombwela nouladi Ovajuda, ovo va teka omukumo, eendjovo edi tadi ti: “Lipameka, novanhu aveshe vomoshilongo, lipamekeni, nye mu longe, Omwene ta ti. Osheshi Ame ndi li pamwe nanye, Omwene womatanga ovakwaita ta ti.” (Hag. 2:4) Outumbulilo “Omwene womatanga ovakwaita” ou na okukala wa li we va pameka. Jehova oku na ongudu inene yetangakwaita linene lovaengeli. Onghee hano, Ovajuda ova li ve na okukala ve lineekela muye, opo va pondole.

6. Ekakamo olo la xunganekwa kuHaggai otali ka eta oidjemo ilipi?

⁶ Jehova okwa li a tuma Haggai a ka lombwele Ovajuda kutya ota ka kakamifa oiwana aishe. Exunganeko olo ola li la hekeleka Ovajuda, ovo va li va teka omukumo nova li va efa po oilonga yokutunga otembeli, kutya Jehova ota ka kakamifa Persia, oshilongo osho sha li oshinaenghono mounyuni pefimbo opo. Ekakamo olo ola li tali ka eta oidjemo ilipi? Tete, oshiwana shaKalunga osha li tashi ka manifa oilonga yokutunga otembeli. Opo nee, naavo vehe fi Ovajuda ova li tave ke va waimina mokulongela Jehova motembeli oyo ya tungululwa. Etumwalaka olo kala li tuu tali tu omukumo oshiwana shaKalunga! — Sak. 8:9.

7. Oilonga tai kakamifa ilipi hatu kufa ombinga muyo kunena? Shi yelifa.

⁷ Exunganeko laHaggai ole tu kuma ngahelipi kunena? Natango, Jehova ota kakamifa oiwana aishe, nopomhito ei nafye ohatu kufa ombinga moilonga ya tya ngaho. Diladila kwaashi: Mo 1914, Jehova okwa nangeka po Jesus Kristus e li Ohamba yOuhamba waye womeulu. (Eps. 2:6) Eshi Ouhamba oo wa dikwa po, osha li onghundana ii kovapangeli vomounyuni. Osho osha li sha hala kutya “eufwafimbo loiwana,” efimbo olo paha li omupangeli wokondadalunde, oo e lile po Jehova komudidi, ola li la wanifwa, ile la fika pexulilo. (Luk. 21:24) Omolwetomheno olo, oshiwana shaJehova osha kala nokulombwela keshe umwe kombinga yOuhamba waKalunga kutya oo ashike ekandulepo lomaupyakadi ovanhu, unene tuu okudja mo 1919. Eudifo eli ‘longhundana iwa yOuhamba’ ola kakamifa ounyuni aushe. — Mat. 24:14.

8. Metwokumwe nEpsalme 2:1-3, ovanhu vahapu vomoiwana ova li ve linyenga ngahelipi ketumwalaka eli?

⁸ Ovanhu ova li ve linyenga ngahelipi ketumwalaka eli? Vahapu inave li tambula ko. (Lesha Epsalme 2:1-3.) Oiwana oya li ya handuka. Inava tambula ko Omupangeli, oo a nangekwa  po kuJehova. Inava tala ko etumwalaka lOuhamba olo hatu udifwa li li ‘onghundana iwa.’ Kakele kaasho, omapangelo amwe okwa shilika oilonga yokuudifa. Nonande ovapangeli vahapu voiwana oyo ohave liti kutya otava longele Kalunga, inava hala okweefa po eenghonopangelo davo. Onghee hano, ngaashi ashike ovapangeli vopefimbo laJesus, ovapangeli vokunena navo ohava pataneke Omuvaekwa waJehova mokuponokela ovashikuli vaye ovadiinini. — Oil. 4:25-28.

9. Jehova ohe linyenge ngahelipi, ngeenge oiwana itai tambula ko etumwalaka lOuhamba?

⁹ Jehova ohe linyenge ngahelipi, ngeenge oiwana itai tambula ko etumwalaka lOuhamba? Enyamukulo otali hangwa mEpsalme 2:10-12, olo tali ti: “Hano eehamba nye, paife pukulukeni, ovatokoli nye vokombada yedu, lungameni. Kaleleni Omwene netilo, nyakukweni nokukakama. Xupiteni Omona komilungu, opo ehe mu handukile ndee tamu nyonauka mondjila yeni; osheshi ehandu laye ka li kwete kufuluka. Ovanelao ovava aveshe have mu lineekele.” Jehova omunanghenda nokwa pa ovapataneki va tya ngaho omhito, opo va ninge etokolo li li mondjila. Natango otava dulu okuninga omalunduluko nokutambula ko Ouhamba waJehova. Kakele kaasho, oku na ashike okafimbo kanini. Otu li “momafiku axuuninwa” ounyuni ou. (2 Tim. 3:1; Jes. 61:2) Osha endelela neenghono kunena, ovanhu va shiive oshili nova hoolole okulongela Jehova.

10. Oidjemo iwa ilipi ya etifwa koilonga oyo ya tumbulwa muHaggai 2:7-9?

¹⁰ Ekakamo lopafaneko olo la xunganekwa kuHaggai ola kwafela vamwe va katuke eenghatu diwa. Okwe tu lombwela kutya omolwekakamo olo, “omamona [ovanamitimadiwa] oiwana aishe tae ke uya” okulongela Jehova. * (Lesha Haggai 2:7-9.) Jesaja naMika navo ova xunganeka kutya osho otashi ka ningwa “pomaxulilo omafiku.” — Jes. 2:2-4; Mika 4:1, 2.

11. Omumwatate umwe okwa li e linyenga ngahelipi ketumwalaka lOuhamba, eshi e li uda oshikando shotete?

¹¹ Diladila nghee etumwalaka lOuhamba la li la kuma omumwatate Ken, oo paife ha longo keembelewa detu da kula. Natango ota dimbuluka  nawa eshi a uda etumwalaka lOuhamba oshikando shotete hanga omido 40 da pita. Ken okwa ti: “Eshi opo nda udu oshili oshikando shotete mEendjovo daKalunga, onda li nda hafa eshi nde lihonga kutya otu li momafiku axuuninwa ounyuni ou. Onda mona kutya opo ndi kale nda hokiwa kuKalunga nondi ka mone omwenyo waalushe, ondi na okushilipaleka kutya kandi li oshitukulwa shounyuni ou wa nyanauka nokukala nda tokola toko okwaama kombinga yaJehova. Onda li nda ilikana kuJehova nda mana mo nokukatuka eenghatu meendelelo. Onda fiya po ounyuni nokutondokela kOuhamba waKalunga, oo u li eameno nokau na efiku u hanaunwe po.”

12. Ongahelipi otembeli yaJehova yopamhepo ya yadifwa oshinge momafiku aa axuuninwa?

¹² Osha yela kutya Jehova okwa kala nokunangeka noupuna oshiwana shaye. Momafiku aa axuuninwa, otwa mona nghee ovo have mu longele tava hapupala momuvalu munene. Mo 1914, otwa li ashike omayovi manini. Paife ope na ovanhu ve dulife pomamiliyona ahetatu ovo ve lipyakidila, nomamiliyona mahapu ohae tu waimine omudo keshe pEdimbuluko. Kungaho, oihale yotembeli yaJehova yopamhepo, oyo i li elongekido laye li na sha nelongelokalunga la koshoka, oya wanifwa po ‘nomamona oiwana aishe.’ Edina laJehova otali tumbalekwa yo eshi ovanhu tava ningi omalunduluko nokudjala omunhu mupe. — Ef. 4:22-24.

13. Omaxunganeko amwe elipi a wanifwa po omolwoiningwanima oyo itunhula? (Tala efano kombada yoshifo.)

¹³ Oiningwanima oyo itunhula oya wanifa po vali omaxunganeko amwe, ngaashi olo tali hangwa muJesaja etukulwa 60. Ovelishe 22 yetukulwa olo oya ti: “Ou muningholi ota ka ninga eyovi, naau munini ota ningi oshiwana sha pama. Ame Omwene nda hala oku shi ninga diva pefimbo lasho.” Molwaashi ovanhu vahapu ova li va hovela okulongela Jehova, opa li pa ningwa oshinima shitunhula. “Omamona” a tya ngaho, okwe va etela owino muhapu nova halelela okuudifa “onghundana iwa yOuhamba.” Oshidjemo, oshiwana shaJehova otashi longifa owino oo sha likola, eshi sha nyama “omashini oiwana,” oo a popiwa kuJesaja. (Jes. 60:5, 16) Omolwovalumenhu novakainhu ovo ve na ondilo, otwa dula okuudifa onghundana iwa moilongo 240 nohatu nyanyangida oishangomwa momalaka e dulife 1 000.

14. Etokolo lilipi ovanhu va pumbwa okuninga paife?

¹⁴ Pefimbo eli lexulilo, ekakamo loiwana otali fininike ovanhu va ninge etokolo. Mbela otava ka yambidida Ouhamba waKalunga, ile otave ke lineekela omapangelo omounyuni ou? Olo oli li etokolo olo keshe umwe e na okuninga. Nonande oshiwana shaJehova ohashi dulika keemhango depangelo omo shi li, ihashi kufa nandenande ombinga moinima yopolotika younyuni ou. (Rom. 13:1-7) Ove shii kutya Ouhamba waKalunga oo ashike ekandulepo lashili lomaupyakadi ovanhu. Ouhamba oo kau li oshitukulwa shounyuni ou. — Joh. 18:36, 37.

15. Ehololo ola ulika ngahelipi kutya oudiinini woshiwana shaKalunga otau ka yelekwa?

¹⁵ Embo lEhololo ole tu lombwela kutya oudiinini woshiwana shaKalunga otau ka yelekwa momafiku axuuninwa. Eyeleko olo otali twikile oku tu etela omapataneko nosho yo omahepeko a kwata moiti. Omapangelo omounyuni ou otaa kala nokupataneka elongelokalunga letu notaa ka hepeka ovo tava ka anya oku a yambidida. (Eh. 13:12, 15) Otaa ka “fininika yo ovanhu aveshe, ovanhu vongaho novatumbalekwa, oipuna neehepele, ovamangululwa novapika, opo va didilikwe keke lokolulyo ile meembaba doipala yavo.” (Eh. 13:16) Ovapika vopefimbo lonale ova li hava tulwa edidiliko laalushe, olo tali ulike kutya ova lyelye. Sha faafana, ovanhu aveshe vopefimbo letu ova teelelika va kale ve na edidiliko lopafaneko pomake avo, ile meembaba doipala yavo. Omadiladilo neenghatu davo otadi ka ulika kutya ova ama notava yambidida omapangelo opapolotika.

16. Omolwashike sha endelela okukala twa tokola toko okukala ovadiinini kuJehova paife?

¹⁶ Mbela ohatu ka tambula ko edidiliko olo lopafaneko nokuyambidida omapangelo opapolotika? Ovo tava anye edidiliko olo otave ke lihanga momaudjuu. Embo lEhololo ola yelifa tali ti: ‘Kape na ou ta dulu okulanda ile okulandifa, kakele kaao e na edidiliko.’ (Eh. 13:17) Ndele oshiwana shaKalunga oshi shii kutya Jehova ota ka ningila shike ovo ve na edidiliko, olo la tumbulwa mEhololo 14:9, 10. Ponhele yokutambula ko edidiliko olo, otava ka kala va fa ve lishanga pomake kutya, ‘Ame owOmwene.’ (Jes. 44:5) Paife olo efimbo lokushilipaleka kutya otu li ovadiinini kuJehova filufilu. Ngeenge otwa ningi ngaho, Jehova ota ka popya nehafo kutya fye ovaye.

17. Oshike tu na okudimbuluka shi na sha nelididimiko laJehova?

¹⁷ Jehova okwa ulika elididimiko laye linene momafiku aa axuuninwa. Ina hala nande oumwe a ka hanaunwe po. (2 Pet. 3:9) Okwa pa ovanhu aveshe omhito, opo ve lialuluke nova ninge etokolo li li mondjila. Ashike elididimiko laye ola ngabekwa. Ovo tava anye omhito ya tya ngaho, otave ke lihanga monghalo ya faafana naayo Farao a li muyo pefimbo laMoses. Jehova okwa lombwela Farao a ti: “Hanga nda yelula eke lange kwoove nokovanhu voye mu hangike koudu wolutapo, nosho ove wa dimwa po ngeno kombada yedu, ndelenee Ame nde ku efa u kale po, opo ndi shiive okumonifa eenghono dange mwoove, edina lange opo li udifwe kombada yedu alishe.” (Ex. 9:15, 16) Mokweendela ko kwefimbo, oiwana aishe otai ka shiiva kutya Jehova oye aeke Kalunga kashili. (Hes. 38:23) Osho otashi ka ningwa ngahelipi?

18. (a) Ekakamo limwe vali lilipi la popiwa muHaggai 2:6, 20-22? (b) Otu shi shii ngahelipi kutya eendjovo daHaggai otadi ka wanifwa monakwiiwa?

¹⁸ Konima yomido dihapu eshi Haggai a fya, omuyapostoli Paulus okwa li a nwefwa mo a ulike kutya Eendjovo odo tadi hangwa muHaggai 2:6, 20-22 otadi ka wanifwa monakwiiwa. (Lesha.) Paulus okwa shanga a ti: “Ashike paife okwa ti: ‘Itandi ka kakamifa vali edu alike, ndele ohandi ka kakamifa yo eulu.’ Outumbulilo  “kakamifa vali” otau ulike kutya Kalunga ota ka xulifa po oinima oyo ya kakamifwa, oinima oyo ina shita, opo oyo inai kakamifwa i kale po.” (Heb. 12:26, 27) Mepingafano nekakamo olo la tumbulwa muHaggai 2:7, ekakamo eli otali ka hanauna po fiyo alushe, ovo va fa Farao, ovo va anya okutambula ko onghedi yaJehova yokupangela.

19. Oshike itashi ka kakamifwa, notu shi shii ngahelipi?

¹⁹ Oshike itashi ka kakamifwa, ile itashi ka hanaunwa po? Paulus okwa twikila ko ta ti: “Molwaashi ohatu ka mona Ouhamba oo itau dulu okukakamifwa, natu twikileni okumona ouwa mefilonghenda laKalunga, opo tu dule okulongela Kalunga oilonga iyapuki tu na etilokalunga nefimaneko.” (Heb. 12:28) Onghee hano, konima yekakamo laxuuninwa linene, Ouhamba waKalunga oo auke tau ka kala po. Otau ka kala wa pamenena. — Eps. 110:5, 6; Dan. 2:44.

20. Etokolo lilipi ovanhu ve na okuninga, nongahelipi hatu dulu oku va kwafela?

²⁰ Efimbo ola ya neenghono. Ovanhu ove na okuninga ehoololo, ngeenge otava twikile okuyambidida onghedi yokukalamwenyo, oyo tai xumifwa komesho kounyuni ou notai twala mehanauno. Ile otava ka longa noudiinini, opo onghalamwenyo yavo i kale metwokumwe nehalo laKalunga, opo va ka mone omwenyo waalushe. (Heb. 12:25) Ohatu dulu okukwafela ovanhu va ninge etokolo la fimana li na sha naasho okupitila moilonga yetu yokuudifa. Natu kwafeleni ovanamitimadiwa vahapu, va hoolole okuyambidida Ouhamba waKalunga. Natu kaleke alushe momadiladilo eendjovo dOmwene wetu Jesus, odo tadi ti: “Onghundana ei iwa yOuhamba otai ka udifilwa ounyuni aushe opo ovanhu vomoiwana aishe ve i ude, opo nee exulilo tali uya.” — Mat. 24:14.