Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

OMWATSI W’ERIGHA 37

“Nasyasukania Ebihanda Byosi”

“Nasyasukania Ebihanda Byosi”

“Nasyasukania ebihanda byosi; nabo basyasa n’obusoki bw’ebihanda byosi.”​—HAG. 2:7.

OLHWIMBO 24 Mwase Okwa Kithwe kya Yehova

EBIKENDI KANIBWAKO *

1-2. Ni suka-sukania lyahi erihambire okwa buthuku bwethu erya lhaghulhawa?

ABALHAMA okwa musiki owabya e Nepal omwa 2015, bakabugha bathi: “Omwa dakika nyike buyira, amaduka n’amanyumba awakera mwatsukiraho eritherenga.” “Obuli mundu abya akatukumira . . . Abandu bangyi bakabugha bathi omusiki oyu mwaghunza dakika ng’ibiri. Okw’ingye munowa nga ni buthuku buuli.” Nawu ekindu ekikalire ng’eki kyamakubyako, isiwangakibirirwa.

2 Nomwabine, munabwire thuli omwa buthuku bw’erisuka-sukania ery’embaghane, erisuka-sukania erithe omwa tawuni nguma kutse ekihugho kighuma kisa. Aliwe liri omwa bihanda byosi, kandi lyamabirighunza myaka mingyi. Omuminyereri Hagai yuwalhaghulha erisuka-sukania eri. Mwahandika athi: “Kusangwa Omwami Mukulhu w’emilhondo athi, Hakisiya ngendo nguma​—ni kathambi kake​—inasukania olhubulha, n’ekihugho n’engetse, n’ekithaka ekyumire.”​—Hag. 2:6.

3. Erisuka-sukania eri liri lithi mbaghane okwa musiki?

3 Erisuka-sukania eryo Hagai akanayako siriri ng’omusiki, owakatsandalikanaya lisa. Aliwe, iryo likalhwiririramo ebibuya. Yehova iyuwene-wene akathubwira athi: “Nasyasukania ebihanda byosi; nabo basyasa n’obusoki bw’ebihanda byosi; naghe nasyusulya enyumba eyi n’olhukengerwa.” (Hag. 2:7) Obuminyereri obu mubwahamba buthi oko babyaho omwa buthuku bwa Hagai? Kandi nethu bukathuhambako buthi munabwire? Thukendi kania okwa by’erisubirya okwa bibulyo ebyo kandi ithwaminya ngoku thwanga sangira omw’isuka-sukania ebihanda munabwire.

OMWATSI OW’AKAHIMBA OMWA BUTHUKU BWA HAGAI

4. Ni kyahi ekyaleka Yehova iniathuma omuminyereri Hagai okwa bandu Biwe?

4 Yehova mwaha omuminyereri Hagai y’omubiiri mukulhu w’erikolha. Thalengekania oko byabya ibinemubya ekyo kithe kyabya. Hagai akabya ngabya mughuma w’okwa basuba e Yerusalemu bakalhua omwa bunyewa mwe Babeli omwa 537 E.K.K. Buthuku buke enyuma waho, abaramya abathaleghulha abo mubatsuka omusingyi w’enyumba ya Yehova, kutse ehekalu. (Ezr. 3:8, 10) Aliwe hathe halhaba buthuku, muhabuthuka emibere eyik’itha bulighe. Mubahwa amani, bamaleka obuhimbe busana n’erihakanisibwa. (Ezr. 4:4; Hag. 1:1, 2) Neryo omwa 520 E.K.K., Yehova mwabwira Hagai athi abahire mw’omuhwa w’erighunza obuhimbe bw’ehekalu. *​—Ezr. 6:14, 15.

5. Busana naki omwatsi wa Hagai angabya imwaghumya abandu ba Nyamuhanga?

5 Omwatsi wa Hagai abya w’eriwathikya Abayuda eribya n’erikirirya omu Yehova. Omwa buthubaha, omuminyereri mwabwira Abayuda ababbunikire muthima ebinywe bino: “Wusikaye omuthima; n’inywe bandu bosi b’ekihugho, musikaye emithima, mukole, Omwami Mukulhu athya; kusangwa indi haghuma nenyu, Omwami Mukulhu [w’Emilhondo] athya.” (Hag. 2:4) Ebinywe “Omwami Mukulhu w’Emilhondo” byangabya imubyabaghumya. Yehova awithe abalhwi banene abamalaika abo akasondolha, neryo Abayuda erisingura, babya batholere ibamuyikethera.

6. Ni byahi ebyanga lhwiririre omwa mwatsi w’erisuka-sukania ogho Hagai alhaghulha?

6 Yehova mwasondolha Hagai erithulha omwatsi ow’abya akakania okw’isuka-sukania ly’ebihanda byosi. Eribisulirwa eri mulyaghumya abahimbi b’ehekalu ababya babbunikire muthima ngoku Yehova abya iniakayasuka-sukanaya e Persia, obuthabali bw’ekihugho kyosi okwa buthuku obo. Kandi ni byahi ebyanga lhwiririre omw’isuka-sukania eryo? Erimbere, abandu ba Nyamuhanga bangaghunzerere obuhimbe bw’ehekalu. N’ekindi, nibya n’abathe Bayuda banga bayiyungireko omw’iramya Yehova okwa hekalu eyo. Omwatsi oyo atholere eribya imwahimba abandu ba Nyamuhanga!​—Zek. 8:9.

OMUBIIRI W’ERISUKA-SUKANIA EKIHUGHO MUNABWIRE

Wunemusangira ndeke omwa mubiiri w’erisuka-sukania ekihugho owanemukolhwa munabwire? (Lebaya enungu 7-8) *

7. Ni mubiiri wahi w’erisuka-sukania owathunemusangiramo munabwire? Soborera.

7 Obuminyereri bwa Hagai bukathuhambako buthi munabwire? Kandi na lino Yehova anemusuka-sukania ebihanda byosi, nethu thunemusangira omwa mubiiri oyo. Lengekanaya oku kino: Omwa 1914, Yehova mwayira Yesu Kristo mwa Mwami w’Obwami Bwiwe bw’elhubulha. (Esy. 2:6) Erihiribwaho ly’Obwami obo abya mwatsi mubi okwa bathabali b’ekihugho. Mukyamanyisya kithi “emighulhu y’ebihanda”​—obuthuku omughulhu habya isihali omuthabali oyuk’imanira Yehova​—yamabererera, kutse yamahika okwa nduli yayu. (Lk. 21:24) Busana n’ekyo, kutsibu-tsibu eritsuka 1919, abandu ba Yehova babiribya ibanemukangania ngoku Obwami bwa Nyamuhanga w’amaha masa w’abandu. Erithulhughania “engulhu yuwene y’Obwami” eri lyabirisuka-sukania ekihugho kyosi.​—Mt. 24:14.

8. Ngoku kiri mwa Esyonyimbo 2:1-3, abangyi b’okwa b’ebihanda bakakolha kyahi bakowa omwatsi oyu?

8 Abandu babirikolha kyahi bakowa omwatsi oyu? Abangyi babirighanagho. (Soma Esyonyimbo 2:1-3.) Ebihanda byabirihithana kutsibu. Sibaliligha Omuthabali oyo Yehova abirihiraho. Sibalilhangira omwatsi w’Obwami owathukathulha mwa “ngulhu yuwene.” Nibya n’esindi gavumente syabirighania omubiiri wethu w’erithulira! Nomwakine indi abathabali bangyi b’ebihanda ebi bakabugha bathi bakakolera Nyamuhanga, sibanzire erilhwika obuthoki n’ehamuli yabu. Neryo ng’abathabali b’omwa biro bya Yesu, munabwire abathabali bakahakanisaya Omuhakabibwa wa Yehova omw’ibambira abigha biwe abathaleghulha.​—Emib. 4:25-28.

9. Yehova akakolha kyahi ab’ebihanda bakaghana?

9 Yehova akakolha kyahi ab’ebihanda bakaghana? Esyonyimbo 2:10-12 hakasubiraya hathi: “Neryo inywe bami, mubane amenge, inywe batsweri b’ekihugho mw’ighe ndeke. Mukolere Omwami Mukulhu n’eryubaha. Mutseme n’erithithimana. Muname embere sy’Omughalha, [Nyamuhanga] akasyahithana, nenyu imwaholha, kusangwa erihithana liwe likaka lhuba. Obutseme buli oko bosi abakamusaghirako.” Omwa lhukeri, Yehova anemuha abahakani aba akaghisa k’erithwamu. Bangana hindulha amalengekania wabu neryo ibaligha Obwami bwa Yehova. Aliwe, obuthuku obusighereyo ni buke kutsibu. Thuli omwa “biro by’enyuma-nyuma” eby’omughulhu mubi ono. (2 Tim. 3:1; Isa. 61:2) Sikiri kyathayithaghisibwa omwa byalhuba nga munabwire abandu eriminya ekwenene banathwamu ndeke.

ABANDI BANEMWANGIRIRA NDEKE OMUBIIRI W’ERISUKA-SUKANIA

10. Abandu banemwangirira bathi ndeke omubiiri w’erisuka-sukania owakanibweko omu Hagai 2:7-9?

10 Erisuka-sukania erya Hagai alhaghulha abandi banemwangiriralyo ndeke. Akathubwira athi busana n’erisuka-sukania, “obusoki bw’ebihanda byosi,” ni bugha ambu, abandu b’emithima myolho, basyasa eriramya Yehova. * (Soma Hagai 2:7-9.) Isaya kuthya na Mika, mubabugha bathi ekyo kyangabere omwa “biro by’enyuma.”​—Isa. 2:2-4; Mika 4:1, 2.

11. Mughalha wethu mughuma mwakolhaki akatsuka eriowa omwatsi w’Obwami?

11 Thalengekania okwa mibere omwatsi w’erisuka-sukania ekihugho kyosi ahamba oku mughalha wethu oyukahulhawamo Ken, oyukakolera okwa kyaghanda kikulhu. Akin’ibuka ndeke-ndeke akatsuka eriowa okwa mwatsi w’Obwami myaka nga 40 enyuma. Ken akabugha athi: “Ingatsuka eriowa ekwenene erilhua omwa Kinywe kya Nyamuhanga, munatsema ingaminya ngoku thuli omwa biro by’enyuma-nyuma eby’omughulhu mubi ono. Munalhangira ngoku erithoka erisimwa na Nyamuhanga n’eribana engebe y’erikotha, ngatholere ingayighabulha okwa kihugho ekitsandire kino n’eribya okwa lhuhandi lhwa Yehova. Munakibwira Yehova omwa musabe n’erithwamu aho naho. Munasighania ekihugho n’erithibitha omwa butheya bw’Obwami bwa Nyamuhanga obuthe bwanga suka-sukanibwa.”

12. Ehekalu ya Yehova ey’obunyakirimu yabiryusulhamo yithi olhukengerwa omwa biro by’enyuma-nyuma bino?

12 Kilhangirikire ndeke-ndeke ngoku Yehova abiribya inianemutsumulha abandu biwe. Omwa biro by’enyuma-nyuma bino, thwabiriyilhangirira eryongera kutsibu ly’omughanzo w’abakamuramaya. Omwa 1914 thwabya syongumi nyike buyira. Lino thulhabire omu miliyoni munani abanemuramya Nyamuhanga n’omuhwa, kandi esyomiliyoni nyingyi esy’abandu bakathuyiyungako obuli mwaka okw’Ibuka olhuholho lhwa Yesu. Omo nzira eyi, ebibugha by’ehekalu ya Yehova ey’okwa kihugho ey’obunyakirimu​—endegheka yiwe y’eriramya erihenirye​—byabirisulhamo “obusoki bw’ebihanda byosi.” Kandi erina lya Yehova lyabirihebwa olhukengerwa busana n’esyombinduka esyo bandu aba bakakolha bakambalha omundu muhya-muhya.​—Efe. 4:22-24.

13. Ni wandi maminyereri wahi awabiribererera busana n’eryongera ly’abaramya ba Yehova? (Lebaya ekisasani ky’okwa kidipa.)

13 Emyatsi eyikasisimulha eyi yabiriberererya awandi maminyereri, ng’obuli omu Isaya sura 60. Omulhondo 22 ow’esura eyo akabugha athi: “Omuke asyabya kihanda, omuke kutsibu asyabya kihanda kikalire. Ingye Mwami Mukulhu, nasyanguhyabyo okwa mughulhu wabyo.” Busana n’abandu erikumukalira omw’iramya ly’okwenene, ekindu ekikaswekaya kinemubya. “Obusoki” obu, ni bugha ambu, ab’emithima myolho, bakasa n’ebya basi n’amaaka muthina-muthina, ibane n’omuhwa w’erisangira omw’ithulhughania “engulhu yuwene y’Obwami.” Busana n’ekyo, ngoku Isaya anakanganaya, abandu ba Yehova banemukolesya “amasabu w’ebihanda.” (Isa. 60:5, 16) Busana n’obuwathikya bw’abalhume n’abakali ab’obughuli aba, omubiiri w’erithulira anemukolhwa omwa bihugho 240 n’ebitabu binemuhulhukibwa omwa mibughe eyilhabire omwa 1,000.

ENDAMBI Y’ERITHWAMU

Abandu ba Yehova erithimba omo kihugho kyosi, ibanatsemire babirisangira omw’ibwira abandi oko Bwami (Lebaya enungu 13)

14. N’ithwamu lyahi erya bandu batholere ibakolha lino?

14 Omwa buthuku bw’enduli buno, erisuka-sukania ly’ebihanda linemukaka abandu erithwamu. Banemwendi sighika Obwami bwa Nyamuhanga kutse bakendi yikethera esyogavumente sy’ekihugho kino? Eri ni thwamu erya buli mundu atholere iniakolha. Nomwakine indi abandu ba Yehova bakasikaya ebilhaghiro by’egavumente ey’ekihugho ekya bikiremo, bakasighalha isibawithe lhuhandi na hake omwa by’ekipolitiki by’ekihugho kino. (Abar. 13:1-7) Banasi ngoku Obwami bwa Nyamuhanga busa bw’obukendi syaghunzaho ebitsibu by’abandu. Obwami obo si bw’ekihugho kino.​—Yn. 18:36, 37.

15. Ngoku kiri omwa kitabu ky’Eribisulirwa, obuthaleghulha bwethu bukendi lengwako buthi kutsibu?

15 Ekitabu ky’Eribisulirwa kikakanaya okw’ilengwako ly’obuthaleghulha bw’abandu ba Nyamuhanga omwa biro by’enyuma-nyuma. Erilengwako eryo likendi lholha embere erithulethera erihakanisibwa linene. Esyogavumente sy’ekihugho kino sikendyanza sithi thusiramaye kandi sikendyendererya abakaghana erisisighika. (Erib. 13:12, 15) Sikendi leka “abandu bosi, abake-bake n’abakulhu-bakulhu, abatheke n’abera, abaghombe n’abandu b’obwiranda, bahirawe kw’olhusako okwa byalha byabu by’amali, n’okwa mbumo syabu.” (Erib. 13:16) Kera abakobe ibakahirawako ekiminyikalho erikangania nga ni bakobe bandi. Kuthya, n’omwa biro byethu bino abandu bakendyanza obuli mundu abye kw’ekiminyikalho okwa byalha kutse oko mbumo. Amalengekania n’emikolere yabu bikendi syakangania ng’abakasighika kyama kyahi eky’ekipolitiki.

16. Busana naki lino kikayithaghisibawa omwa byalhuba erighumya obuthaleghulha bwethu oku Yehova?

16 Thunemwendi syaligha erihirwako ekiminyikalho eki n’erisighika esyogavumente sy’ekipolitiki? Abakaghana erihirwako ekiminyikalho eki bakendi syabana ebitsibu ebikalire kandi ibabya omo kabi. Ekitabu ky’Eribisulirwa kikalholha embere kithi: “Omundu syasyeghulha kutse erighulya, yo n’oyusakire olhusako olho.” (Erib. 13:17) Aliwe abandu ba Nyamuhanga banasi ekya Nyamuhanga akendi syakolha okw’abo abali kw’ekiminyikalho. (Erib. 14:9, 10) Omwakanya k’erihirwako ekiminyikalho ekyo, bakendi syabya ng’abahandikire oko byalha byabu bathi, ‘Indi wa Yehova.’ (Isa. 44:5) Eno y’endambi y’erilhangira thuthi obuthaleghulha bwethu oku Yehova bukabya ibunaghumire. Thwamakolha ekyo, n’obutseme bunene Yehova iniakendi bugha athi thuli biwe!

ERISUKA-SUKANIA LY’ERIGHUNZERERA

17. Ni kyahi ekya thutholere ithw’ibuka bikahika okw’ighumisirizya lya Yehova?

17 Yehova abirikangania erighumisirizya linene omwa biro by’enyuma-nyuma bino. Syanzire omundu n’omughuma akahera. (2 Pet. 3:9) Abiriha obuli mundu y’akaghisa k’eriyisubamo n’erithwamu ndeke. Aliwe erighumisirizya liwe linawithe aho likasubulira. Abakaghana akaghisa aka bakendi syayisanga omwa mibere eyiri ng’eya Farao abyamo omo biro bya Musa. Yehova mwabwira Farao athi: “Oko mughulhu ono nganabirisumba ebyalha byaghe, n’erikuswirya n’abandu bawu omo ndwalha y’akasusu, kumbe wabirilhusibwa okwa kihugho. Nikwa busana n’omwatsi oyu, nabirikuhangania, erikukangya obuthoki bwaghe, kandi n’erina lyaghe lithulhawe omwa kihugho kyosi.” (Eri. 9:15, 16) Erighunzerera ebihanda byosi bikendi syaminya ngoku Yehova musa ya Nyamuhanga w’okwenene. (Eze. 38:23) Eki kikendi syathokekana kithi?

18. (a) Ni rindi suka-sukania lyahi erikanibweko omu Hagai 2:6, 20-22? (b) Thukaminya thuthi ngoku ebinywe bya Hagai bikendi syabererera n’omwa buthuku bw’embere?

18 Myaka mingyi Hagai aliholire, omukwenda Paulo mwasondolibwa erikangania ngoku ebinywe ebiri omu Hagai 2:6, 20-22 byangaberere omwa buthuku bw’embere. (Soma.) Paulo mwahandika athi: “Lino abirilhagha athi, nasyasukya-sukya kandi, butsira ekihugho ikyokyene, nikwa n’olhubulha nibya. Omughulhu akabugha athi, akandi, akakangaya ndeke ngoku ebyahangikawa ebikasuka-sukanibawa byasyalhusibwaho, neryo ebindu ebyo ebithethoka erisuka-sukanibwa ibyasighalhaho.” (Ebr. 12:26, 27) Mbaghane n’erisuka-sukania eriri omu Hagai 2:7, erisuka-sukania eri ni thoghothya erya kera na kera ery’abo abali nga Farao abakaghana eriligha ehamuli ya Yehova ey’erithabalha.

19. Ni kyahi ekithendi syasuka-sukanibwa, kandi thukaminya thuthi?

19 Ni kyahi ekithendi syasuka-sukanibwa, kutse erilhusibwaho? Paulo mwalholha embere athi: “Kusangwa thukabana obwami obuthethoka erisuka-sukanibwa. Thukolere Nyamuhanga n’erimutsemesya, thumukenge n’erimusikya.” (Ebr. 12:28) Kwesi, erisuka-sukania linene ery’erighunzerera eri likendisyabya likahwa, Obwami bwa Nyamuhanga busa b’obuthendi syasuka-sukanibwa. Bukendi syabya ibuneho kera na kera!​—Esy. 110:5, 6; Dan. 2:44.

20. N’ithwamu lyahi ery abandu batholere ibakolha, kandi thwanga bawathikya thuthi?

20 Sihali ndambi y’eritsandya! Abandu batholere ibathwamu: Mbwino bakendi lholha embere erisighika engebe y’ekihugho kino, eyikalholhaya okw’ihera, kutse bakendi lengaho erihambania engebe yabu n’erisonda lya Nyamuhanga, ekindu ekikendi bakolya okwa ngebe y’erikotha? (Ebr. 12:25) Erilhabira omwa mubiiri wethu w’erithulira, thwangana wathikya abandu erithwamu okwa mwatsi mukulhu oyu. Kwesi ka thuwathikaye abandu bangyi erithwamu erisighika Obwami bwa Nyamuhanga. Kandi ambi ithwabya ithunibukire ebinywe by’Omukama wethu Yesu bino: “Engulhu yuwene y’Obwami eyi yasyatsuka erithulhughanibwa omwa kihugho kyosi busana n’eriminyisya ebihanda byosi, neryo enduli yasyahika.”​—Mt. 24:14.

OLHWIMBO 40 Ithwe Thuli Bandi?

^ enu. 5 Omwatsi ono akendi kania okw’iyitheghererya lihya-lihya ery’ebiri omu Hagai 2:7. Omo mwatsi ono, thukendi minya ngoku thwanga sangira omwa mubiiri ow’akasisimulha ow’erisuka-sukania ebihanda byosi. Kandi thukendi minya ngoku abandi bak’angirira ndeke omubiiri w’erisuka-sukania oyu n’abandi ibaghanagho.

^ enu. 4 Thunasi ngoku Hagai mwaberererya ndeke omubiiri wiwe kundi obuhimbe bw’ehekalu mubwahwa omwa 515 E.K.K.

^ enu. 10 Eri ni yitheghererya lihya-lihya. Kera thwabya thukabugha thuthi abandu b’emithima myolho si balyasa oku Yehova busana n’erisuka-sukania ly’ebihanda byosi. Lebaya “Ebibulyo Erilhua Omwa Basomi” omwa Watchtower ey’Okwakathano 15, 2006.

^ enu. 63 ERISOBORERA EBISASANI: Hagai mwahira omwa bandu ba Nyamuhanga mw’omuhwa w’erithasyahimba ehekalu; namunabwire, n’omuhwa munene abandu ba Nyamuhanga banemuthulhughania omwatsi wiwe. Mughalha wethu na mukali wiwe banemuthulhughania omwatsi owahambire okw’isuka-sukania ly’erighunzerera erikasa.