Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUŊGƐI PƐƐKƐI 37

‘I Cho Lɛŋnde o Chieeŋndo Niŋ Kpou Hiiluu’

‘I Cho Lɛŋnde o Chieeŋndo Niŋ Kpou Hiiluu’

‘I cho lɛŋnde o chieeŋndo niŋ kpou hiiluu, mi tosa mi lɛŋii keŋ hiŋ a nyɛm ndaŋ baa kalaŋ nanuŋ.’—HAKAI 2:​7.

CHONDII 24 La Hel o Pembii Chɛhowɛi Choo

SƆƆŊ KULLOŊ O BUŊGƐI HEI NIŊ *

1-2. A lɛŋnde nyiiyaale suu kuɛɛ okɔɔ Hakai dimi yɛ maa le cho yɔŋnɔŋ o teleŋ naa niŋ?

“O LEPILƐ niŋ kpe, mi fondaŋnda pisiaa laŋ a chiɛilaŋ la kandu koombiaa wo.” “Mi kɔltaŋ la laasiaŋ waŋnda kpou. . . . Wanaa bɔɔbɔɔ wa dimioo maa chemchemndaŋ ma miɔɔŋ kinɛi lɛŋnde nyiiyaale leŋ le chua ni. Kɛ le ya ndu ndu, teleŋndo ndoo viou bɔɔ.” Nyɛ waŋnda apum a sɔla chindaa o lɛŋnde nyiiyaale yɔŋnuŋ o lɛŋnde Nɛpal leŋ niŋ, o wɔsi 2015 niŋndo dimi wo cho koŋ ni. Te ndoo yɔŋ pɛ maa num kpundɛ bɛndoo hoo ndoo komal ni, baa a wa ndi pa keleŋa puɛɛnɔŋ chɔ chɔ?

2 O nɛi pilɛ koŋ choo, naa bɛɛ cho suŋ suŋ lɛŋnde nyiiyaaleŋ chɔɔ yɔŋnɔŋndo, kɛ o nɛi cheleŋ niŋ. Nduyɛ le cho teŋgeŋ kanifuule, o cho chiee pilɛ ɔɔ o lɛŋnde pilɛ niŋ te le cho nyiiyaa le, kɛ o chieeŋndo choo kpou. Nduyɛ, hei cho niŋ yɔŋnɔŋndo le teleŋ vilɛi. Mi Hakai wana ndoo suaa le Mɛlɛka wo suaa a lɛŋnde nyiiyaale teŋgeŋndeŋ ndeŋ okɔɔ. Mbo poonyiaa aa: “Ya Mɛlɛka Yaawɛɛ Kpuluŋguma Bɛndoo, nyɛ ya I dimi wo cho hoo ni. O teleŋ biŋgi bɛŋgu, I cho vɛlɛ nyɔɔŋ muŋ hiiluu, halaa, a chieeŋndo, a Pee Mɛŋma Ihɛllo nduyɛ a lɛŋnde vesɛileŋ.”—Hakai 2:​6.

3. Vɛɛ lɛŋnde nyiiyaale tɛɛmbuu nyɔɔŋ ndeŋ le cho yɛ teŋgeŋ a le Hakai soo a leŋ okɔɔ leŋ?

3 Lɛŋnde nyiiyaale Hakai soo a leŋ okɔɔ leŋ le cho teŋgeŋ a lɛŋnde nyiiyaale tɛɛmbuu nyɔɔŋ ndeŋ. Kanifuule, mi le hiŋ a fulamakɔɔli kɛndɔɔ. Mi Chɛhowa pila dimi aa: ‘I cho lɛŋnde o chieeŋndo niŋ kpou hiiluu, mi I tosa mi lɛŋii keŋ hiŋ a nyɛm ndaŋ baa kalaŋ nanuŋ, okoŋ, mi chiɛi nuu pɛ a nyɛm baa kalaŋ bɛndoŋ.’ (Hakai 2:​7) Yɛɛ huuluei hei ndii sim yɛ le wanaa wa o teleŋ Hakaiyo niŋnda? Nduyɛ, yɛɛ i sim yɛ vɛlɛ le naa hau? Ŋ cho mulilaŋ saalɔŋ le nyunalaŋ ndaŋ o buŋgɛi hei niŋ, nduyɛ miŋ che mɛɛ naa bɛɛ toolu wali cho hoo lɛŋnde kpou o chieeŋndo niŋ hiiluuwo wo.

YOOŊGU KƆL DƐƐNIAA LE WAŊNDA O TELEŊ HAKAIYO NIŊ

4. Yɛɛ Chɛhowa ndoo dimullɛ Hakai le mbo tosa?

4 Mi Chɛhowa Mɛlɛka ke Hakai wana ndoo suaa le ndu wo wali sɔvɛ sɔviɔɔ le tosaa. Yiyaŋndɔ a nyɛ ndoo yɔŋnuŋ tuupa mi Chɛhowa viam ndu wo. A wɔsi 537 tuupa mi Chiisu vialuŋ, mi Chuuwa chaŋ Babilɔŋ o chɛleŋ niŋ kunda bɛndoo ma miiŋgu Chulusalɛm. Nduyɛ, naapum Hakai bɛɛ wa nda tɛɛŋ. Mɛɛ nda fuuluu Chulusalɛm, paŋguŋ biŋgi okoŋ kɔɔli, mi buɛiyaa laalaŋaa Chɛhowaa haa kandu chiyii chiɛi Mɛlɛkaa taŋgullo. (Ɛsi. 3:​8, 10) Kɛ mɛɛ teleŋ tiŋ hiou, mi simullo komal nda. Le hei, ma tambu kɔl tau, okoŋ ma mal wali ndaa kandu koŋ tosaa wo. (Ɛsi. 4:​4; Hakai 1:​1, 2) Lelaŋ a wɔsi 520 tuupa mi Chiisu vialuŋ, mi Chɛhowa dimul Hakai le mbo luei nda yoomuaŋ le ma siou wali ndaa kandu koŋ tosaa wo. *Ɛsi. 6:​14, 15.

5. Le yɛɛ yooŋgu Mɛlɛka ke Hakaiyo ndoo nɔ yɛ mbo luei Chuuwa yoomuaŋ?

5 Sabu Hakai ndoo dimul Chuuwa yooŋgoo hoo wo wa ni, le mi ndoo luei nda yoomuaŋ ma dɔu tiindaŋndo o Chɛhowa niŋ. Mi Hakai sɔla kɔl simulaa le Chuuwaa ndaa tambu haa kɔltaŋ nda dɛɛniaa a diomndaŋ ndaŋ. Mbo dimi aa: “Nyɛ ya Mɛlɛka Yaawɛɛ dimi wo cho hoo ni. . . . Nya wanaa tuaa cho o lɛŋndeŋ ndeŋ niŋnda kpou, la simul kɔltaŋ yi, mi la tosa wallo, I cho wa a nya latulu.” (Hakai 2:​4) Ŋ sina maa mi diomndaŋ ndaŋ la luei nda yoomuaŋ. Chɛhowa nɔ puaa chɔuwaa kpaaya bɛnduaa choo choo a hɔbɛi. Lelaŋ, Chuuwa ndaa nɔ ma dɔu tiindaŋndo o ndu niŋ le batiuwaa sɔlaa.

6. Yɛɛ wa yɛ wa fulamakɔɔlioo te lɛŋnde Hakai ndoo soo a leŋ okɔɔ leŋ lee hiiluŋ pɛ?

6 Mi Chɛhowa dimul Hakai le mbo dimul waŋnda yooŋgu ndoo nɔ mbo hiiluu lɛŋnde kpou o chieeŋndo niŋndo. Mi yooŋgoo hoo luei Chuuwaa ndaa tambu haa kɔltaŋ le chiɛi Mɛlɛkaa taŋgullo wa yoomuaŋ. Kanifuule, mi yooŋgoo hei chɔm maa Chɛhowa wa hiiluu lɛŋnde lee nɔ kpaaya chieeŋndo o ba a teleŋ koŋ ndo. Leŋ le wa yɛ Paasiaa ni. Nduyɛ yɛɛ wa yɛ wa fulamakɔɔlioo, te lɛŋnde leŋ lee hiiluŋ pɛ? O tasoo, Chuuwa wa siou chiɛi Mɛlɛkaa taŋgul. Nduyɛ okoŋ kɔɔli, wanaa ve ŋChuu le wa wa nda sɔɔŋguu choo le Chɛhowa piɛiyo o maaŋ ndaa miŋgi koŋ taŋgullo niŋ. Hei wa bɔɔ yooŋgu kɔl dɛɛniaa le wanaa Mɛlɛkaa!—Sɛka. 8:​9.

WALI CHO HAU CHIEEŊNDO HIILUUWO WO

Baa a cho pa hau tooloo wali dimiaa yooŋgu kɛndɛ cho lɛŋnde o chieeŋndo niŋ kpou hiiluuwo wo? (Tofa pɛl 7-8) *

7. Tɛɛsiaawɔ wali naŋ cho hau tooloo wo.

7 Yɛɛ huului Hakai ndoo dimi ve sim yɛ le naa hau? O teleŋ naa niŋ bɛɛ, Chɛhowa cho lɛŋnde o chieeŋndo niŋ kpou hiiluuwo. Nduyɛ, naa bɛɛ cho malaa le wallo hoo tosaa. Yiyaŋndɔ a hei okɔɔ: O wɔsi 1914 niŋ, mi Chɛhowa siiŋguu Chiisu Kiliti Masaa le Masale ndɔleŋ o choo choo niŋ. (Sam 2:​6) Masale kilaŋ ndeŋ ndeŋ le wa yooŋgu wɔɔŋ le masaa chieeŋnda kpou. Hei sim ni maa, “boondii wanaa lekaa wa” ndii fuuluu o mɛɛlulaŋ. Ɔɔ o baa pilɔɔ choo, ŋ dimi maa teleŋ wanaa wa masaleŋ le Chɛhowa wa ndoo fuuluu o mɛɛlulaŋ. (Luku 21:​24) Le saboo hoo, chɔŋ wɔsi 1919, mi wanaa Mɛlɛkaa cha kpendekele maa Masale Mɛlɛkaleŋ kinɛi nda nɔ ni ma tiindaŋ. Nduyɛ, ‘yooŋgu kɛndɔɔ a Masale Mɛlɛkaleŋ okɔɔ’ bɛɛ hiiluu niŋ chieeŋndo kpou.—Maa. 24:​14.

8. A mɛɛ Sam 2:​1-3 dimi yɛ, vɛɛ wanaa bɔɔbɔɔ yiyaŋ yɛ a yooŋgu kɛndɛ naŋ dimi wo okɔɔ?

8 Vɛɛ waŋnda yiyaŋ yɛ a yooŋgu kɛndɛ naŋ dimul nda wo okɔɔ? Mi a bɔɔbɔɔ kɛɛ le naa nilaŋ yaŋɔɔ. (Nuawɔ Sam 2:​1-3.) Mi apum dɔɔnuŋ pɛŋ tumbe a naa. O dimi niŋ, a kɛɛ Masa Chɛhowa pila yulu iso wo tooloo. Le hei, a chi yooŋgu naŋ dimul nda wo maa ‘yooŋgu kɛndɛ’ le. Le handɔɔ lechoo, o lɛŋnde ipum niŋ, masaa bɔɔbɔɔ kuuna niŋ wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ. Mi che bɛɛ mi masaa bɔɔbɔɔ dimi maa Mɛlɛka nda cho piɛiyo ni, kɛ a chɛl le ma faŋaŋ o masale ndaleŋ choo le. Maa masaa lelɛŋnda o teleŋ Chiisu wo niŋ, hau bɛɛ mi masaa waa simul wana Chɛhowa pɔya wo, sanaa a mɛɛ nda cho wanaa nduaa nyɛpalaa tusioo choo yɛ.—Walta. 4:​25-28.

9. Vɛɛ Chɛhowa yiyaŋ yɛ a wanaa kɛɛ yooŋgu kɛndɛ leMasa naŋ dimi wo nilaŋ yaŋɔɔ wa?

9 Vɛɛ Chɛhowa yiyaŋ yɛ a wanaa kɛɛ yooŋgu kɛndɛ naŋ dimi wo nilaŋ yaŋɔɔ wa? Sam 2:​10-12 dimi aa: “Lelaŋ, nya masaa bɛnduaa, la nɔ taasioo. Nya wanaa cho lɛŋnde bolle o chieeŋndo niŋ nda, la tuei silaa hoo. La yɔŋ siooŋnde, mi la sooluu Mɛlɛka Yaawɛɛ, la nyiiya a siooŋnde le ndu. La tunduŋ ndu o labɛŋgu niŋ, yɔŋi o dɔɔnuŋ tumbe le sɔɔŋ nya cho tosaa woŋ, yɔŋi o dɔɔnuŋ tumbe chɔ chɔ mbo tɛɛmbuu nya. Kɛ wanaa huŋ naa ndu chua le nda mandaa wa nda nda, a pɛl tɔnɔɔ.” Chɛhowa cho bɔɔ wana ikɛndɛ. Lelaŋ, o ke wanaa cho haa ndu simullo wa fondaa le ma siŋgaŋ. A nɔ wɔ kɛ teleŋndo le ma siŋga yiyaŋnda ndalaŋ, okoŋ ma toolu Masale ndɔleŋ. Kɛ teleŋ bɔɔ lo lɛ le hei le kanifuule, ŋ cho niŋ o “palɛi mɛɛlɛi” chieeŋndo hoo niŋ. (2 Timo. 3:​1; Aisaya 61:​2) I cho niŋ choŋ choŋ le mi waŋnda sina tonya cho a ndu okɔɔ wo, nduyɛ ma tosa kɛɛsiaa le ndu piɛiyo.

MI WAŊNDA APUM CHƐL YOOŊGU NAŊ DIMUL NDA WO

10. Vɛɛ yooŋgu Hakai 2:​7-9 soo a ndu okɔɔ wo piiliaŋ yɛ waŋnda apum?

10 Mi waŋnda apum chɛl le yooŋgu Hakai soo a ndu okɔɔ wo nilaŋ yaŋɔɔ. Mi Hakai dimi maa te Chɛhowa hiiluu pɛ lɛŋii cho o chieeŋndo choo ve kpou, “nyɛm baa kalaŋ bɛndoŋ” cho fula o lɛŋii keŋ niŋ le ndu piɛiyo. Nyɛm baa kalaŋ muŋ sim yɛ ni, wanaa nɔ yeemɛi le ndu sinaa wa. * (Nuawɔ Hakai 2:​7-9.) Mi Aisaya a Makal bɛɛ dimi maa hei ndii nɔ le yɔŋnɔŋndo o “palɛi mɛɛlɛi” niŋ.—Aisaya 2:​2-4; Makal 4:​1, 2.

11. Yɛɛ puaapilɛnɔ pilɛ tosa yɛ mɛɛ o tuei yooŋgu kɛndɛ leMasaa le teleŋ tasoo?

11 Tofawɔ mɛɛ wali cho hoo lɛŋnde kpou o chieeŋndo choo hiiluuwo wo piiliaŋ puaapilɛnɔ pilɛ diolaŋ Kɛŋ yɛ. Puaapilɛnɔɔ hoo cho wallo o fondaŋnda leboltaŋ. Mbo loonuŋ ndɔ kɛ a teleŋ tase o tuei yooŋgu kɛndɛ leMasaa wo, mi che bɛɛ o cho niŋ suɛi wɔsila 40. Mbo dimi aa: “Mɛɛ ya pɛɛku tonya cho o Diom Mɛlɛkaa niŋndo o tasela ndɔ, mi naŋ kɔl tau le sinaa maa ŋ cho niŋ o palɛi mɛɛlɛi chieeŋndo hoo niŋ. Mi cha maa le mi nɛŋi Mɛlɛka kɔl nduyɛ mi huŋ sɔla yoomu fafɛɛŋndo, yaa nɔ mi soli balaŋ o sɔɔŋ chieeŋ nɔ hoo le tambei sɔlaa wo niŋ, nduyɛ mi chua simndaŋ yi le waa o kumbuii Chɛhowɛi choo. Mi piɛi sakpo o Chɛhowa lo a ndi okɔɔ. Nduyɛ, mi mal sɔɔŋ chieeŋndoŋ tolɔɔ kɔɔli okoŋ mi wa niko le Masale Mɛlɛkaleŋ kanifuule, wana nɔla leŋ nyɛ o nyɛ yɔŋ te.”

12. Vɛɛ chiɛi bɛndu Mɛlɛkaa o wana chi hoo a lehɔl te wo, cho yɛ o piaa cha a nyɛm baa kalaŋ bɛndoŋ o palɛi mɛɛlɛi hei niŋ?

12 I cho kpendekele maa Chɛhowa cho wanaa nduaa salaa dɔwɔɔ. O palɛi mɛɛlɛi hei niŋ, ŋ cho chɔɔ hiouwɔɔ lachi cho tosaŋndo wo sanaa a mɛɛ wanaa bɔɔbɔɔ cho simnda ndalaŋ chuaa le Chɛhowa piɛiyo yɛ. A wɔsi 1914, waŋnda waalaŋ la ŋuɛɛnu a nyɛ lechoo koni wa ndu piɛiyo ni. Kɛ suŋ suŋ niŋ, ŋ hiou niŋ miiliɔŋndaŋ la ŋɔmaa. Nduyɛ iwɔsi o wɔsi, waŋnda o miiliɔŋndaŋ niŋ huŋ o loonuŋyaa ni. Hei chɔm kpendekele maa chiɛi bɛndu Mɛlɛkaa o wana chi hoo a lehɔl te wo, o sim lewundu le piɛile tonya leŋ ndo, cho o piaa cha a “nyɛm baa kalaŋ bɛndoŋ.” Nduyɛ, siŋgaŋnda waŋnda tosa niŋ le wanachieeyɛi sɛnɛiye wounɔŋndo wo tosa niŋ mi diola Chɛhowalaŋ la sɔla saŋgalaa.—Ɛfi. 4:​22-24.

13. Huuluŋ cheleŋ kuɛɛ cho yɛ peelɔŋndo a hiouwɔɔ lachi cho tosaŋndo o kɔɔna Chɛhowaa niŋndo? (Tofa fotueiyo o kɔɔ.)

13 Hiouwɔɔ lachi cho hoo yɔŋnɔŋndo wo chɔm kpendekele maa, huuluŋ cheleŋ cho o Baabuiyo niŋndoŋ bɛɛ cho peelɔŋndo, mɛɛ Aisaya 60 cho naa yɛ. Aisaya 60:​22 dimi aa: “Yuŋgu cho bɛɛ yuŋgu pɔmbuiinaa wo o yuŋgula numndaŋ tɛɛŋ ndo, I cho tosa mbo simnuŋ kaaleŋ, nduyɛ o cho o mɛsɛlɛi yo, mbo simnuŋ lɛŋnde kpaayale bɛndu. Ya cho Mɛlɛka Yaawɛɛ ni. Te teleŋ koŋ fuuluu pɛ, I cho tosa mi hei i yɔŋnuŋ o teleŋ biŋgi bɛŋgu.” Le mɛɛ wanaa bɔɔbɔɔ cho hunɔɔ o piɛile tonyaleŋ niŋ le Chɛhowa piɛiyo yɛ, suɛi kɔndɔfilii cheleŋ cho vɛlɛ yɔŋnɔŋndo. “Nyɛm baa kalaŋ bɛndoŋ” cho hunɔɔ a kelaŋ yɛ yɛ o piɛile tonyaleŋ niŋ. Nduyɛ miŋ yɔŋguŋ wulee le ‘yooŋgu kɛndɔɔ dimioo a Masale Mɛlɛkaleŋ okɔɔ.’ Fulamakɔɔlioo cho ni, a mɛɛ Aisaya dimi yɛ, waŋnda cho ‘mɛɛyaŋ’ o kaalaŋ niŋ kpou soliŋndo kpeku o wali Chɛhowaa niŋ. (Aisaya 60:​5, 16) Mala puaapiliaa a ndepiliaa sɔviaa haa cho yɔŋgoo wo cho tosaa, mi wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ wa tosaŋndo o lɛŋnde 240 niŋ. Nduyɛ, yaula naalaŋ bɛɛ la cho niŋ hiviŋndo hiouwɔɔ sɔɔŋ maŋgalaŋ 1,000.

SUŊ SUŊ NAŊ NƆ NI MIŊ TOSA KƐƐSIAA

Wanaa Mɛlɛkaa chieeŋndo balɔɔ silɔ cho acheleŋnda yooŋgu kɛndɔɔ dimullo a Masale Mɛlɛkaleŋ okɔɔ a kɔl kɛndɛ (Tofa pɛl 13)

14. Kɛɛsiaa yɛɛ waŋnda nɔ yɛ le tosaa suŋ suŋ?

14 O palɛi mɛɛlɛi hei niŋ, yooŋgu cho hoo lɛŋnde o chieeŋndo niŋ hiiluuwo wo cho waŋnda apum nyindɔɔ le kɛɛsiaa tosaa. Baa Masale Mɛlɛkaleŋ nda cho tiindaŋ ni ɔɔ baa masɛi chieeŋnde? Kɛɛsiaa wana o wana nɔ mbo tosa wo cho koŋ ni. Mi che bɛɛ mi wanaa Chɛhowaa diikuŋ sawala masaleŋ le kɛsi o lɛŋnde ndaleŋ niŋndaŋ, kɛ te o hiŋ pɛ a sɔɔŋ lemasaŋ chieeŋndo hoo, a choŋnuŋ yuŋyeŋ. (Luomaŋ. 13:​1-7) A sina maa Masale Mɛlɛkaleŋ kinɛi le soli niŋ bahawɛila waŋnda chieeya ni. Nduyɛ masaleŋ ndeŋ le cho kumbuii chieeŋndo hoo le.—Chɔŋ 18:​36, 37.

15. Vɛɛ yau Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ chɔm yɛ maa wanaa Mɛlɛkaa cho sɔla tofaa le lo lechoo ndaa?

15 Mi yau Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ tɛɛsiaa mɛɛ lo lechoo buɛiyaa Chɛhowaa cho luɛiyɔɔ o tofaa bɛŋgu, o palɛi mɛɛlɛi niŋ yɛ. Hei sim ni maa waŋnda cho naa simul, nduyɛ ma tusi naa nyɛpalaa choo. Masɛi chieeŋnde hei nɔ niŋ yeemɛi le miŋ ke nda nyɛ cho le Mɛlɛka wo, nduyɛ mii tusi wana o wana kɛɛ pɛ le nda tooloo nyɛpalaa choo. (Sɔɔŋ. 13:​12, 15) Nyɛ yau Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ tɛɛsiaa hoo wo cho niŋ yɔŋnɔŋndo o palɛi mɛɛlɛi hei niŋ, nduyɛ o cho hiouwɔɔ lachi a yɔŋnɔŋndo. Masɛi hei cho baŋɔɔ “wana o wana le ma handu ndu pondaleŋ o ba kɛndɔɔ ɔɔ o itendu. Wana pɔmbɔ ni, wana bɛndu ni, wana sulaa ni, wana bala fondo ni, chiaa a wanaa baŋaŋnda kpou.” (Sɔɔŋ. 13:​16) O sindɔɔ niŋ, mi ndaa handu chiaa pondaleŋ le chɔmndo wana nɔ nda wo. O nɛi pilɛ koŋ choo, masaa chieeŋnda yeema niŋ miŋ nɔ pondaleŋ o ba ɔɔ o itendu, le chɔmndo maa le nda naŋ cho ni. A yeema niŋ mi yiyaŋnda naalaŋ a sɔɔŋ naŋ tosa woŋ chɔm maa nda naŋ cho tooloo ni.

16. Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ kindi lo lechoo naa suŋ suŋ?

16 Baa ŋ cho pa chɛlɔɔ ma hol naa pondaleŋ nduyɛ miŋ toolu masale ndaleŋ? Wana o wana kɛɛ pɛ le ma hol ndu pondale leŋ, a cho ndu nyɛpalaa tusi choo tau, nduyɛ yoomu ndɔɔ cho luɛiyɔɔ o kpundɔɔ niŋ. Mi yau Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ hiau lachi a dimioo aa: “Te a nɔ pondaleŋ ndeŋ, diola visioo hoo, ɔɔ nɔmbɛi sim le diola ndɔlaŋ ndo le, a chɛl num ma pendu kɛlɛŋgaa ma pisi le.” (Sɔɔŋ. 13:​17) Kɛ wanaa Mɛlɛkaa sina nyɛ Mɛlɛka cho hunɔɔ tosa, a wanaa nɔ pondale Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 14:​9, 10 soo a nda okɔɔ wa. Wanaa Mɛlɛkaa chɛl niŋ ma hol nda pondale leŋ te. Kɛ i wa niŋ ko naŋ chaa pondaleŋ nda poonyiaŋ o ba ni aa: “Naŋ cho wanaa Mɛlɛka Yaawɛɛ wa ni.” (Aisaya 44:​5) Lelaŋ, suŋ suŋ naŋ nɔ ni miŋ chɔm maa lo lechoo naa o Chɛhowa lo cho o kala poŋ. Te ŋ tosa keŋ pɛ, ndu bɛɛ cho wa a kɔl kɛndɛ le dimioo maa naŋ cho wanaa nduaa ni!

HIILUU MƐƐLAA

17. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ loonuŋ a biuwɔŋ Chɛhowaa okɔɔ?

17 Chɛhowa cho hiouwɔɔ lachi a kaa biuwaŋndo chɔmndo o palɛi mɛɛlɛi hei niŋ kanifuule, o yeema mi wana o wana sɔla tambei le. (2 Pitɛ 3:​9) O ke wana o wana fondaa le mbo mal yɔŋnda ndɔla wɔɔŋndaŋ, nduyɛ mbo tosa chuaŋ chuaa le ndu piɛiyo. Kɛ biuwɔŋ ndɔɔ nɔ mɛɛlulaŋ. Nyɛ yɔŋnuŋ Felo o palɛi Muuse ve niŋndo, cho wanaa cho dikeŋnaŋndo kiɔɔ le Masale Mɛlɛkaleŋ tooloo wa komal. Mi Chɛhowa dimul Felo aa: “I nɔ kpaayaa, num ni, waŋnda Ichipi ni, mi ya ii tusi nya naa wɔɔŋ bɛndoo choo, mi ya ii basu nya tɛɛ. Kɛ, le sabu ya chɛl lɔ nya mi la wa wɔ yoomu wo cho ni, le mi chɔm nya maa ya Mɛlɛka wana kpaaya bɛndoo ya I cho ni. O koŋ, mi waŋnda kpou o chieeŋndo choo, ma dimi a ya okɔɔ.” (Ɛsɔ. 9:​15, 16) Waŋnda o chieeŋndo choo kpou cho hunɔɔ sina maa Chɛhowa kinɛi cho Mɛlɛka tonyaa ni. (Isi. 38:​23) Vɛɛ hei cho yɛ yɔŋnɔŋ?

18. (a) A hiiluu cheleŋ kuɛɛ Hakai 2:​6, 20-22 soo yɛ okɔɔ? (b) Vɛɛ naŋ looku yɛ sina maa nyɛ Hakai dimi o bolle Baabuileŋ niŋndo ndoo nɔ le peelɔŋndo o chilaŋ niŋ?

18 Nuawɔ Hakai 2:​6, 20-22. Mɛɛ teleŋ Hakaiyo chuu, wɔsiŋ bɔɔbɔɔ okoŋ kɔɔli, mi kiilanɔɔ Pɔɔl poonyiaa maa diomnda Hakai dimilaŋ, laa nɔ le peelɔŋndo o chilaŋ niŋ. Mbo dimi aa: “A boondii keŋ, mi diom ndɔɔ hiiluu chieeŋndo. Kɛ o mɛi vɛlɛ lediom aa: ‘I cho vɛlɛ chɔɔlu chieeŋndo hiiluu. Nduyɛ choo choo bɛɛ I cho ndu hiiluu.’ Te o dimi pɛ aa ‘I cho vɛlɛ chɔɔlu,’ hoo chɔm ni maa o cho nyɛm o hiiluu woŋ kpou faŋa. Koŋ cho ni, nyɛm o toosiaa woŋ, le mi nyɛm hiiluŋ te woŋ lo.” (Hibu. 12:​26, 27) Hiiluu bolle Baabuileŋ le soo a ndu okɔɔ wo cho teŋgeŋ a o Hakai 2:​7 soo a ndu okɔɔ wo. Kanifuule wana o wana kɛɛ pɛ di Chɛhowa nɔ le waa Masa wo, wana koŋ cho hunɔɔ tambii fafɛɛŋnde sɔla maa Felo.

19. Yɛɛ cho yɛ hiilɔŋ te, nduyɛ vɛɛ naŋ looku yɛ keŋ sina?

19 Kɛ yɛɛ hiiluuwo hoo feŋa yɛ niŋ te? Mi Pɔɔl hiau lachi a dimioo aa: “Lelaŋ, mɛɛ naŋ nɔ le hunɔɔ Masale hiiluŋ te leŋ sɔlaa yɛ, la ŋ kindiŋ kpoke le mi kɛndɛi bɛnduii Mɛlɛkɛi hiou lachi a naa waa choo. Hei tosa miŋ piɛi ndu mɛɛ o hɛnaŋ yɛ, miŋ ke ndu bɛɛleŋ, nduyɛ miŋ nɔ siooŋii nduɛi.” (Hibu. 12:​28) A tonya, te hiiluu mɛɛlaa hoo yɔŋnuŋ pɛ, Masale Mɛlɛkaleŋ kinɛi le cho lo ni. Le feŋaŋ niŋ o fondaŋ ndɔɔ le!—Sam 110:​5, 6; Daan. 2:​44.

20. Kɛɛsiaa yɛɛ waŋnda nɔ yɛ le tosaa, nduyɛ vɛɛ naŋ mala yɛ nda?

20 Le mɛɛ teleŋ bɔɔ lo lɛ le yɛ, waŋnda nɔ ma tosa kɛɛsiaa suŋ suŋ. Te a hiou pɛ lachi a yoomula ndalaŋ biyɔɔ mɛɛ chieeŋndo yeema yɛ, mɛɛ a cho hunɔɔ tambei sɔla. Kɛ te a kɛɛsiaa pɛ le Chɛhowa piɛiyo nduyɛ ma tosa siŋgaŋnda yeemaŋ ndaŋ o yoomula ndalaŋ niŋ, mɛɛ a cho hunɔɔ yoomu fafɛɛŋndo sɔla. (Hibu. 12:​25) Ŋ nɔla miŋ mala nda ma tosa chuaŋ chua sɔviɔɔ sanaa a nda yooŋgu kɛndɔɔ dimullo. Lelaŋ, maa ŋ kindiŋ o nɛi o nɛi niŋ le wanaa bɔɔbɔɔ malaa ma tosa kɛɛsiaa le Masale Mɛlɛkaleŋ tooloo. Nduyɛ, maa ŋ kɛsiŋ diomnda Masanɔ naa Chiisu dimi laŋ ndaŋ o kɔl. Mbo dimi aa: “Yooŋgu kɛndɔɔ hoo a Masale Mɛlɛkaleŋ okɔɔ cho dimiŋ ba o ba fee o chieeŋndo choo, le mi waŋnda kpou tuei. Okoŋ, mi mɛɛlula chieeŋndo la fuuluu.”—Maa. 24:​14.

CHONDII 40 Le Nɛɛnɛ Naŋ Cho Yɛ?

^ pɛl. 5 O buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho yaasiaa sinapɛŋgu sɛnɛi naŋ sɔla a Hakai 2:​7 okɔɔ wo. Ŋ cho vɛlɛ pɛɛku mɛɛ naŋ yɔŋguŋ a kɔllo kpou, le yooŋgu cho hiiluuwo kaalaŋ kpou o chieeŋndo choo wo dimioo yɛ. Ŋ cho vɛlɛ chɔ maa yooŋgu cho hoo kaalaŋ kpou hiiluuwo wo nɔ fulamakɔɔlila kɛndɛlaŋ a la wɔɔŋndaŋ.

^ pɛl. 4 Ŋ sina maa mi Hakai sɔla batiuwaa kanifuule, mi chiɛi Mɛlɛkaa chuu taŋgul a wɔsi 515 tuupa mi Chiisu vialuŋ.

^ pɛl. 10 Sinapɛŋgu sɛnɛiyo cho hoo ni. O paandoo niŋ, miŋ dimi maa o cho wali cho lɛŋnde kpou o chieeŋndo choo hiiluu wo le, cho tosa mi wanaa nɔ yeemɛi le Chɛhowa sinaa wa huŋ piɛi ndu le. Tofa “Nyunala Wanaa Nua o Yaula Naalaŋ Niŋnda” o Bandu Mɛŋgɛlaa niŋ le Bukuloo 15, 2006.

^ pɛl. 63 TƐƐSIAA LE FOTUEIYO: Hakai cho wanaa Mɛlɛkaa yoomuaŋ lueiyo le ma nɔ sɛmbɔɔ le chiɛi Mɛlɛkaa miŋgioo taŋgullo. Nduyɛ, wanaa Mɛlɛkaa o teleŋ naa niŋ cho yooŋgu kɛndɔɔ dimioo a dialuŋ fulaa. Pɔnɔɔ a lanɔɔ cho yooŋgu kɛndɔɔ dimioo a hiiluu mɛɛlaa okɔɔ.