Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

CHIHANDE CHAKULINANGULA 37

“Nangunyikisa Vaka-Mafuchi Osena”

“Nangunyikisa Vaka-Mafuchi Osena”

“Nangunyikisa vaka-mafuchi osena, kaha vyuma vyandando yayinene vyavaka-mafuchi osena naviza.”—HANGAI 2:7.

MWASO 24 Twayenu kuPili yaYehova

VYUMA NATUSHIMUTWILA *

1-2. Uno kunyikisa muka chize kapolofweto Hangai ahanjikilile chimweza?

MUMWAKA wa 2015, mulifuchi lyaNepal mwapwile mundenda. Kaha havatu vaze vayovokele kumundenda kana umwe ahanjikile ngwenyi: “Nakushimbula chiku vitanda, najizuvo vyaputukile kushiujoka.” Mukwavo nawa ahanjikile ngwenyi: “Tuvosena twalizuzukilile nawoma . . . Vatu vavavulu vambile ngwavo mundenda kana wambachile kafwe minyutu yivali kaha, olozenyi yami ngwaumwene kwijiva nge wambachile lwola lwalusuku.” Kachi nge ukalu wakufwana ngana unamisolokela mukuyoya chenu, kamweshi kuhasa kukauvulyamako.

2 Oholyapwa kuli chuma cheka chakulipwila chize chili nakunyikisa vatu mukaye kosena. Yehova ali nakunyikisa vaka-mafuchi mukaye kosena, kaha nalinginga vene ngocho kufuma kunyima. Kunyikisa kana vachihanjikilile chimweza kuli kapolofweto Hangai. Asonekele ngwenyi: “Yehova wamayongomena nambe ngwenyi, ‘Kalinwomu ngunyikise cheka melu, namavu, nakalungalwiji, natunda.’”—Hangai 2:6.

3. Mwomwo ika echi kunyikisa vaka-mafuchi mujila yachifwanyisa chalihandunwina namundenda?

3 Kunyikisa chize ahanjikile Hangai, kachapwa ngana mwamundenda uze weji kwenyekanga kaha vyuma nakunongesa vatuko, oloze cheji kunehanga vyuma vyamwaza. Yehova atulweza ngwenyi: “Nangunyikisa vaka-mafuchi osena, kaha vyuma vyandando yayinene vyavaka-mafuchi osena naviza. Kaha nanguzalisa zuvo yino naupahu.” (Hangai 2:7) Uno upolofweto kana wateselemo ngachilihi kuvatu vamumakumbi aHangai? Kaha uli nakutesamo ngachilihi makumbi ano? Natukumbulula vihula kana, natulinangula nawa omwo tunahase kwazana mumulimo wakunyikisa vaka-mafuchi makumbi ano.

MUJIMBU UZE WAKOLEZEZELE VATU MUMAKUMBI AHANGAI

4. Mwomwo ika Yehova alwezelele Hangai akolezeze vatu jenyi?

4 Kapolofweto Hangai vamuhanyine mulimo waulemu kuli Yehova. Tushimutwilenu havyuma vyasolokele shimbu kanda vamuhane mulimo kana. Chasoloka nge Hangai apwile halizavu lyavaYuleya vaze vafumine muufunge muMbavilone mu 537 B.C.E., nakukinduluka kuYelusalema. Kahomu vahetele muYelusalema, vangamba jaKalunga vakushishika vaputukile kwala chihela chazuvo yaYehova chipwe ngwetu tembele. (Ezela 3:8, 10) Oloze nakushimbula chiku vaka-kole vavafumbukilile, ngocho chavahombesele nakuvalingisa valitwamine kuzata mulimo wakutunga. (Ezela 4:4; Hangai 1:1, 2) Shikaho, kuheta mu 520 B.C.E., Yehova alwezele Hangai akolezeze vaYuleya mangana vatwaleho lika kutunga tembele nakuyikumisa. *Ezela 6:14, 15.

5. Mwomwo ika mujimbu ambulwile Hangai wakolezezele vatu jaKalunga?

5 Mujimbu ambulwile Hangai wapwile wakukolezeza vaYuleya vafwelele Yehova. Ou kapolofweto ahamukile nakulweza vaYuleya vaze vahombele ngwenyi: “Yehova nambe ngwenyi, ‘Enu vatu vamulifuchi muvosena, likolezezenu muzate milimo.’ ‘Mwomwo ami nguli nayenu.’ Omu mukiko mwanambe Yehova wamayongomena.” (Hangai 2:4) Mazu akwamba ngwavo “Yehova wamayongomena” avakolezezele chikupu. Hakuwana nge Yehova atwama nawata halizavu lyalinene lyavangelo, ngocho vaYuleya vatelelele kupendamina hali ikiye mangana vafukile.

6. Vyuma muka vyasolokele omu Hangai ambulwile mujimbu wakunyikisa vaka-mafuchi?

6 Yehova ahwiminyinyine Hangai ambulule mujimbu uze wahanjika hakunyikisa vaka-mafuchi mujila yachifwanyisa. Mujimbu kana wakolezezele vaYuleya vaze vahombele nakulitwamina kutunga tembele. Kaha nawa wavakolezezele vatachikize ngwavo Yehova mwakanyikisa vaPeleja, chiyulo changolo chakaye chize chapwileko halwola kana. Uno vyuma muka vyasolokele omu vavanyikishile? Chatete, vatu jaKalunga vakumishile kutunga tembele. Kufumaho, navatu vaze kavapwile vaYuleyako vaputukile jino kulemesa Yehova hatembele kana. Chikupu vene mujimbu kana wakolezezele vatu jaKalunga.—Zeka. 8:9.

MULIMO UZE ULI NAKUNYIKISA VATU MAKUMBI ANO

Kutala muli nakuzata natwima mulimo wakunyikisa vaka-mafuchi uze vali nakuzata makumbi ano tahi? (Talenu palangalafu 7-8) *

7. Mulimo muka wakunyikisa uze tuli nakwazanamo nayetu makumbi ano? Lumbununenu.

7 Uno upolofweto waHangai uli nakutesamo ngachilihi makumbi ano? Makumbi ano, Yehova ali nakunyikisa vaka-mafuchi osena, kaha nayetu tuli nakwazana mumulimo kana. Tuchitalenu hachuma chino. Mu 1914, Yehova atongwele Yesu Kulishitu kupwa Mwangana waWangana wenyi mwilu. (Samu 2:6) Omu Wangana kana waputukile kuyula, chevwishile kupihya vaka-kuyula vamukaye. Echi chalumbunwine nge “lwola vatongola lwavaka-mafuchi eka” lwakumine. Kulumbununa nge halwola kana kakwapwile mwangana uze emanyinyineko Yehovako. (Luka 21:24) Shikaho kufuma vene 1919, vatu jaYehova vanambululanga ngwavo Wangana waKalunga ukiko kaha naukafumisako ukalu vali nakumona vatu. Kwambulula “mujimbu wamwaza waWangana” chinanyikisa vatu mukaye kosena.—Mateu 24:14.

8. Kweseka namazu ahali Samu 2:1-3, uno mafuchi amavulu anakwakulako ngachilihi kumujimbu wamwaza tweji kwambululanga?

8 Uno vatu vali nakwakulako ngachilihi kumujimbu kana? Vatu vavavulu vali nakukana mujimbu kana. (Tangenu Samu 2:1-3.) Echi chinalingisa vaka-mafuchi valizakamine. Vali nakukana Muka-kuyula uze vatongola kuli Yehova. Kavamona mujimbu waWangana tweji kwambululanga kupwa ‘himujimbu wamwazako.’ Chakutalilaho, jifulumende jimwe jinakanyisa mulimo wetu wakwambulula. Numba tuhu vaka-kuyula vavavulu mumafuchi kana vamba ngwavo veji kuzachilanga Kalunga oloze veji kufwilanga lika kupwa nawata. Ngana muze valingilenga vaka-kuyula vamumakumbi aYesu, namakumbi ano vaka-kuyula vali nakwimanyina nakole Uze Vawavisa waYehova hakufumbukila vaka-kumukavangiza vakushishika.—Vili. 4:25-28.

9. Uno Yehova eji kwivwanga ngachilihi hakumona vaka-mafuchi navahona kwakula kanawa kumujimbu tweji kuvambulilanga?

9 Uno Yehova eji kwivwanga ngachilihi hakumona vaka-mafuchi navahona kwakula kanawa kumujimbu tweji kuvambulilanga? Mukanda waSamu 2:10-12 wakumbulula ngwawo: “Shikaho, enu vamyangana, nangakanenu. Enu vaka-kuyula vahamavu, itavilenu vamyolole. Zachilenunga Yehova nawoma, kaha wahililenu nakuchikima. Vumbikenu mwana, kuchina Kalunga mwapihilila, kaha namunonga nakufuma mujila, mwomwo eji kukwatanga washi matoto. Vawahilila vaze veji kuchinyinanga muli ikiye.” Yehova apwa walikoji, kaha eji kuhananga lwola vaka-mafuchi mangana vasakule kanawa vyakulinga. Vanahase kwalumuna vishinganyeka vyavo nakwitavila Wangana waYehova. Oloze vatela kutachikiza ngwavo lwola lunasaleko lunakehe lyehi, mwomwo tunakuyoyela ‘mumakumbi akukuminyina’ akatwamino kamyaka yino. (Chimo. 2, 3:1; Isa. 61:2) Shikaho vatu vatela kwanguhwa kulinangula muchano nakufwila kuzachila Yehova.

VATU VAMWE VEJI KWAKULANGA KANAWA KUMUJIMBU WAKUNYIKISA VAKA-MAFUCHI

10. Uno vatu vali nakwakula ngachilihi kumujimbu wakunyikisa uze vavuluka hali Hangai 2:7-9?

10 Vatu vamwe veji kwakulanga kanawa kumujimbu wakunyikisa vaka-mafuchi mujila yachifwanyisa, uze ahanjikilile chimweza Hangai. Ambile ngwenyi ou mujimbu wakunyikisa naukalingisa “vyuma vyandando yayinene [kulumbununa vatu vamichima yamwaza] vyavaka-mafuchi osena” vikeze nakulemesa Yehova. * (Tangenu Hangai 2:7-9.) Isaya naMika navakiko vahanjikilile chimweza vyuma vyakulifwanako vize navikasoloka “hamakumbi akukuminyina.”—Isa. 2:2-4; Mika 4:1, 2.

11. Chuma muka alingile ndumbwetu umwe omu evwile mujimbu waWangana halwola lwatete?

11 Achishinganyekenu hachuma alingile ndumbwetu Ken, uze azachila hachikota chetu omu evwile mujimbu wakunyikisa vaka-mafuchi. Achili lika nakwanuka halwola lwatete evwile mujimbu waWangana myaka kafwe 40 kunyima. Ndumbwetu Ken ambile ngwenyi: “Omu ngwalinangwile muchano wamuMazu aKalunga halwola lwatete, ngwevwile kuwaha chikuma hakutachikiza ngwami tuli nakuyoyela mumakumbi akukuminyina akatwamino kamyaka yino. Ngwamwene ngwami hakusaka Kalunga angwivwile uselewa nakukapwa nakuyoya chahaya myaka yosena, kangwatela kuzanga vyuma vyamuno mukayeko oloze ngwatela kupwa kusali yaYehova. Ngwalombele kuli Yehova nakufwila kulinga vyuma vize ngwamwene kupwa vyavilemu. Ngocho, ngwalitwaminyinyine kukundwiza kaye nakukundwiza jino Wangana waKalunga uze naupwangako haya myaka yosena.”

12. Uno tembele yaYehova yakushipilitu yinazale ngachilihi naupahu mumakumbi ano akukuminyina?

12 Chikupu vene Yehova nakisulanga vatu jenyi. Mumakumbi ano akukuminyina, tuli nakumona vatu vavavulu vali nakulemesa Yehova. Mu 1914, vaka-kulemesa Yehova vapwile kaha vavandende. Oloze makumbi ano kuli vatu vakuzomboka hajimiliyoni 8 vaze vali nakuzachila Kalunga natwima, kaha mwaka himwaka vatu vavavulu chikuma vali nakupwanga kuchilika chaKwanuka Kufwa chaMwata. Echi chalingisa muchipango chatembele Yehova yakushipilitu yahamavu, kulumbununa vyuma alongesa Yehova kutalisa kukulemesa chamuchano muzale ‘navyuma vyandando yayinene vyavaka-mafuchi osena.’ Lijina lyaYehova nawa vali nakulitohwesa omu vatu kana vali nakwalumunako vilinga vyavo nakuvwala mutu wamuhya.—Efwe. 4:22-24.

Vatu jaKalunga mukaye kosena veji kwivwanga kuwaha kwambulila vakwavo mujimbu waWangana waKalunga (Talenu palangalafu 13)

13. Upolofweto weka muka unatesamo mwomwo yakuvula chavatu vali nakulemesa Yehova? (Talenu muvwimbimbi wahalipapilo lyahelu.)

13 Kuvula chavatu vali nakulemesa Yehova chinatesamo upolofweto weka wakufwana nge uze watwama hali Isaya kapetulu 60. Vesi 22 yamba ngwayo: “Vavandende navakapwa likombakaji, kaha vavapululu navakapwa lifuchi lyangolo. Ami Yehova yami nangukachanguhwisa halwola lwacho.” Hakuwana nge vatu vavavulu vanakuputuka kulemesa Yehova, ngocho kunakusoloka vyuma vyamwaza. Evi “vyuma vyandando yayinene” chipwe ngwetu vatu vaze vali nauhashi wakulisezaseza, vali nakulisuula kuzata mulimo wakwambulula “mujimbu wamwaza waWangana.” Ngana muze ahanjikile Isaya, vatu jaYehova vali ‘nakunwa kumavele avaka-mafuchi.’ (Isa. 60:5, 16) Mwomwo yakukilikita chava vandumbwetu, mulimo wakwambulula vali nakuwambulula mumafuchi 240 nakwalumuna mikanda mumalimi akuzomboka 1,000.

LWOLA LWAKUSAKULA VYAKULINGA

14. Chuma muka vatela kusakula vatu kulinga oholyapwa?

14 Mumakumbi ano akukuminyina, mujimbu wakunyikisa vaka-mafuchi unakulingisa vatu vasakule vyakulinga. Uno navasakula kukundwiza Wangana waKalunga nyi navasakula kukundwiza jifulumende jamuno mukaye? Echi hichuma atela kulisakwile mutu himutu. Numba tuhu vatu jaYehova veji kukavangizanga jishimbi jafulumende yamulifuchi vatwama, oloze kavazana muvihande vyamapolitikiko. (Loma 13:1-7) Vatachikiza ngwavo, Wangana waKalunga ukiko kaha naukafumisako ukalu vali nakumona vatu. Kaha Wangana kana kaweshi wamukaye kanoko.—Yowa. 18:36, 37.

15. Mukanda waKusoloka wasolola ngachilihi nge kushishika chavatu jaKalunga navakacheseka?

15 Mukanda waKusoloka watulweza ngwawo kushishika chavatu jaKalunga navakacheseka mumakumbi ano akukuminyina. Kutweseka mujila kana nachikatulingisa tukamone ukalu wauvulu. Jifulumende jamuno mukaye najikatushinjila tukajilemese muchishishisa chakulemesa Kalunga, ngocho najikayanjisa vaze navakakana. (Kuso. 13:12, 15) Kaha ‘najikashinjila vatu vosena, ava vamokomoko navava vavalemu, navaka-luheto, navaka-kuhutwa, navatu vakulihehwa, navandungo, mangana ngwajo vavasoneke katachikijilo hamavoko avo avilyo chipwe hajiholo javo.’ (Kuso. 13:16) Kushikulu, vandungo vavahakilenga tutachikijilo twakusolola owo avalanjile. Chochimwe namakumbi ano, vatu navakashinganyeka ngwavo vatu vosena vatela kupwa nakatachikijilo kachifwanyisa kakusolola owo vatela kukundwiza. Navakasaka vatu vosena vakasolole muvilinga namuhanjikiso ngwavo vali nakukundwiza jifulumende jamukaye.

16. Mwomwo ika twatela kupwila vakushishika chikuma kuli Yehova oholyapwa?

16 Kutala natuketavila kutuhaka aka katachikijilo kachifwanyisa nakukundwiza jifulumende tahi? Vaze navakakana kuvahaka aka katachikijilo navakamona ukalu waunene chikuma. Mukanda waKusoloka wamba nawa ngwawo: ‘Kakweshi kukapwa mutu mwalanda chipwe kulanjisako, shina kuvanga uze ali nakatachikijilo.’ (Kuso. 13:17) Oloze vatu jaKalunga vatachikiza vyuma mwakalinga Kalunga kuli vaze navakapwa nakatachikijilo vaze vavuluka hali Kusoloka 14:9, 10. Kukana kuvahaka katachikijilo kana, nachikasolola kwijiva nge vanasoneka halivoko lyavo ngwavo “Ngwapwa ngumutu waYehova.” (Isa. 44:5) Shikaho luno lukiko lwola twatela kupwa vakushishika chikuma kuli Yehova. Nge natulinga ngocho, kaha Yehova mwawahilila nakutuvuluka ngwenyi tuvatu jenyi.

KUNYIKISA VAKA-MAFUCHI CHAMAKUMISHILO

17. Uno muchima waYehova wakutalilila chikoki watwama noho wakumina tahi?

17 Yehova natwaleho lika kusolola muchima wakutalilila chikoki mumakumbi ano akukuminyina. Kasaka mutu numba umwe akanongeko. (Petu. 2, 3:9) Nahane vatu vosena lwola mangana vapihilile nakwalumuka nakusakula kumuzachila. Oloze muchima wenyi wakutalilila chikoki watwama noho wakumina. Vatu vaze navakana kupihilila nakwalumuka navakamona ukalu ngana uze amwene Fwalo mumakumbi aMose. Yehova alwezele Fwalo ngwenyi: “Oholyapwa kachi ove navatu jove ngunamijihi lyehi namusongo waupi nakukunongesa hano hamavu. Oloze ngunakweche mangana ngukusolwele ngolo jami nakulingisa lijina lyami valivilike hamavu hosena.” (Kulo. 9:15, 16) Kalinwomu vaka-mafuchi osena vatachikize ngwavo Yehova ikiye kaha Kalunga wamuchano. (Ezeke. 38:23) Uno nachikapwa ngachilihi ngocho?

18. (a) Kunyikisa cheka muka vavuluka hali Hangai 2:6, 20-22? (b) Twatachikiza ngachilihi ngwetu mazu ahanjikile Hangai nawakatesamo kulutwe?

18 Omu mwahichile myaka yayivulu kufuma haze afwile Hangai, kaposetolo Paulu asoneke ngwenyi, mazu ahali Hangai 2:6, 20-22 nawakatesamo kulutwe. (Tangenu.) Paulu ambile ngwenyi: “Jino nashiki ngwenyi: ‘Nangunyikisa cheka, keshi mavu kahako, oloze nalilu nawa.’ Jino lizu lyakwamba ngwavo ‘cheka,’ linasolola nge navakafumisako vyuma vize vananyikisa, vyuma vyakutunga, mangana vyuma vize kavanyikishileko visaleho.” (Hepe. 12:26, 27) Echi kunyikisa vavuluka hali WavaHepeleu chalihandununa nachize vavuluka hali Hangai 2:7, mwomwo kunyikisa kana chalumbununa nge vatu vaze veji kuhonanga kwitavila chiyulo chaYehova chakwoloka ngana muze alingile Fwalo navakavanongesa haya myaka yosena.

19. Chuma muka chize kaveshi kukanyikisako, kaha twatachikiza ngachilihi ngocho?

19 Chuma muka chize kaveshi kukanyikisa chipwe kufumisako? Paulu atwalilileho lika ngwenyi: “Hakuwana nge natukatambula Wangana uze navahona kunyikisa, tupwenunga lika nalikoji lyalinene, lize nalitulingisa vatwitavile tumuzachilenga Kalunga mulimo wajila nakumwivwa woma nakumukomoka.” (Hepe. 12:28) Chikupu vene, omu kunyikisa chamakumishilo nachikakuma, Wangana waKalunga ukiko kaha kaveshi kukanyikisako. Naukapwangako haya myaka yosena.—Samu 110:5, 6; Ndanye. 2:44.

20. Uno vatu vatela kusakula kulinga chuma muka, kaha tunahase kuvakafwa ngachilihi?

20 Shikaho luno lukiko lwola vatu vatela kusakula kutwalaho kukundwiza kano kaye kakuhuka mangana vakanonge, chipwe kutwalaho kulinga mwaya muchima waKalunga mangana vakayoye haya myaka yosena. (Hepe. 12:25) Nge natwambulula mujimbu wamwaza, kaha natukafwa vatu vasakule vyuma vyavilemu vyakulinga. Tutwalenuho lika kukafwa vatu vavavulu mangana vakundwize Wangana waKalunga. Kaha nawa tutwalenuho lika kwanuka mazu aMwata wetu Yesu akwamba ngwavo: “Kahou mujimbu wamwaza waWangana navakawambulula hamavu hosena, nakupwa unjiho kuli vaka-mafuchi osena, numbanyi kukuma chikeze.”—Mateu 24:14.

MWASO 40 Twapwa tuVatu Jeya?

^ par. 5 Muchihande chino natushimutwila haulumbunwiso wauhya wachisoneka chaHangai 2:7. Natulinangula omwo tunahase kwazana mumulimo waulemu wakunyikisa vaka-mafuchi. Natulinangula nawa nge ou mulimo wakunyikisa vaka-mafuchi weji kulingisanga vatu vamwe vakuleko kanawa veka chiku.

^ par. 4 Twatachikiza ngwetu Hangai ateselemo mulimo wenyi vamuhanyine kuli Yehova mwomwo tembele vayikumishile kuyitunga mu 515 B.C.E.

^ par. 10 Ou hiulumbunwiso wauhya. Kunyima twambilenga ngwetu vatu vamichima yamwaza kaveshi kuputuka kuzachila Yehova mwomwo yakunyikisa vaka-mafuchi osenako. Talenu “Vihula Vyakufuma Kuli Vaka-Kutanga” muKaposhi Kakutalila waMay 15, 2006.

^ par. 63 MAZU AKULUMBUNUNA MUVWIMBIMBI: Hangai akolezezele vatu jaKalunga vazate natwima mulimo wakutungulula tembele, navatu jaKalunga makumbi ano vali nakuzata natwima hakwambulula mujimbu waKalunga. Lunga napuwenyi vali nakwambulula mujimbu wakunyikisa vaka-mafuchi chamakumishilo.