Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

CHIBAABA CHAKUDIZA 37

‘Nakakankisha Nyuza Yejima’

‘Nakakankisha Nyuza Yejima’

“Nakakankisha ninyuza yejima, niyuma yatiyaña nyuza yejima kuwaha yakenza.”—HAG. 2:7.

KAMINA 24 Twayenu Kumpidi yaYehova

NSAÑU YIDI MUCHIBAABA *

1-2. Kukanka kwamuchidinyi kwashimwiniyi kaprofwetu Hagayi nindi kwakamwekana muyinu mpinji?

“MUJIMITI jantesha hohu, mashopu nimatala atachikili kuhumoka. Antu ejima adiña nakululuta . . . Antu amavulu ahosheli nawu chasendeli hohu maminiti kwakwihi nayedi. Kudi ami chamwekeni neyi chasendeli mpinji yayilehi.” Awa diwu mazu ahosheli antu apulukili hampinji yikwaholokeli mutentashi mwituña daNepal mu 2015. Neyi chuma chamuchidiwu chayimwekeneni, himwadi kavulamenaku.

2 Hela chochu, chayinu mpinji tunakumona kukanka kwambukaku kunakumwekana mumatuña amavulu. Yehova nakukankisha nyuza yejima mukaayi nawa natwalekihu kwila mwenimu hadi yaaka yayivulu. Iku kukanka akushimwineñahu dehi kudi kaprofwetu Hagayi. Wasonekeli nindi: “Yehova wamazaza nahoshi nindi, Cheñi nawa, kunashali mpinji yantesha nakakankisha mawulu namaseki, nikaluñalwiji, niiseki dawuma.”—Hag. 2:6.

3. Indi kukankisha kwateneniyi Hagayi kunambuki ñahi namutentashi wutweluka?

3 Kukanka kwateneniyi Hagayi hikudi neyi mutentanshi wakisañanaña hohu yumaku. Ilaña iku kukanka kwateneniyi Hagayi mwafumaña yuma yayiwahi. Yehova yomweni watuleja nindi: “Nakakankisha ninyuza yejima, niyuma yatiyaña nyuza yejima kuwaha yakenza, nakenzesha italidi nakulema.” (Hag. 2:7) Indi iwu wuprofwetu watalishili mudihi kudi antu ashakamineñaku mumpinji yaHagayi? Nawa makonu watalisha mudihi? Tukuhanjeka hañakwilu yanawa malwihu nawa tukudiza cheñi chitunateli kuzataku muniwu mudimu wakukankisha nyuza makonu.

NSAÑU YAKUKOLESHA YAMUMAFUKU AHAGAYI

4. Muloñadi Yehova chamutemesheleliyi kaprofwetu Hagayi kudi antu jindi?

4 Yehova wamwinkeli kaprofwetu Hagayi mudimu walema watela kuzatayi. Toñojokenu chuma chamwekeni henohu kanda yazata iwu mudimu. Hadaha Hagayi wadiña hakachi kawantu afuntili muYerusalema kufuma muwunkoli muBabiloni mu 537 B.C.E. Chashikiliwu hohu muYerusalema, awa akwakudifukula ashinshika alili chikuku chetala daYehova hela tembeli. (Ezera 3:8, 10) Ilaña hashimbwili wanyi kudi chuma chatama chamwekeni. Azeyeli nawa alekeli kuzata mudimu wazatileñawu muloña wekañesha. (Ezera 4:4; Hag. 1:1, 2) Mu 520 B.C.E., Yehova wamulejeli kaprofwetu Hagayi kulonda yayikwashi aYudeya ekali cheñi neyena nawa amanishi kutuña tembeli. *Ezera 6:14, 15.

5. Mazu aHagayi ayikolesheli ñahi antu jaNzambi?

5 Nsañu yaHagayi yadiña yakuyikolesha aYudeya kulonda amukuhweleli Yehova. Iwu kaprofwetu wahosheli awa mazu kudi aYudeya hampinji yazeyeliwu nindi: “Ninenu antu amwituña ejima; Yehova nindi, Dikwatishenu mukoñi. Muloña Yehova wamazaza nindi, Ami nidi nenu.” (Hag. 2:4) Mazu akwila nawu “Yehova wamazaza” ayikolesheli. Yehova wukweti añelu amavulu akwanjita alombolañayi, dichi aYudeya ateleleli kushindamena hadi yena hakwila amanishi kuzata.

6. Chumanyi chadi kufuma mukukanka kwashimwiniyi kaprofwetu Hagayi?

6 Yehova wamutemesheli Hagayi kuyileja aYudeya nindi wukakankisha nyuza yejima. Ichi chimwenu chayikolesheli aYudeya azeyeli nawa alekeli kutuña tembeli. Ichi chimwenu chamwekesheli nawu Yehova wukakankisha Peresi, wanta wamukaayi wañovu wadiñaku hayina mpinji. Yumanyi yadi kufumamu mukuna kukankisha? Chatachi, antu jaNzambi adi kumanisha kutuña tembeli. Nawa antu abulili kwikala aYudeya adi kudibomba nawantu jaNzambi kulonda adifukuleña kudi Yehova hatembeli yatuñulwiliwu. Awa mazu ayikolesheli chikupu antu jaNzambi.—Zek. 8:9.

MUDIMU WUNAKUKANKISHA ISEKI MAKONU

Komana munakuzataku mudimu wakukankisha iseki wunakuzatewa makonu? (Talenu maparagilafu 7-8) *

7. Mudimwinyi wakukankisha wutwatela kuzataku makonu? Lumbululenu.

7 Wuprofwetu waHagayi watalisha mudihi kudi etu makonu? Yehova nakukankisha cheñi nyuza yejima nawa chayinu mpinji ninetu tunakuzataku iwu mudimu. Toñojokenu hachumichi: Mu 1914, Yehova wamwilishili Yesu Kristu kwikala Mwanta waWanta windi wamwiwulu. (Mas. 2:6) Chatachikili Wanta kuyuula, chayitaminini anlomboli amukaayi. Chatalishili mukwila nawu “mpinji yatoñolawu yawakwanyuza,” yinahiti dehi, munjila yikwawu mpinji yikwabulili nyuli wamwimeneneñaku Yehova yinahiti dehi. (Luka 21:24) Hamuloña wachumichi, kufuma tuhu mu 1919, antu jaYehova alejaña antu nawu Wanta waNzambi diwunateli kumanisha kukala kwawantu. Iwu mudimu wakushimwina ‘nsañu yayiwahi yaWanta’ wunakukankisha kaayi kejima.—Mat. 24:14.

8. Kwesekeja naMasamu 2:1-3, antu amavulu amunyuza elaña ñahi nansañu yayiwahi yitwashimwinaña?

8 Antu elaña ñahi neyi tuyishimwina iyi nsañu? Amavulu akaanaña. (Tañenu Masamu 2:1-3.) Nyuza yinazuwi nankashi. Akaanaña kwiteja Nyuli atondawu kudi Yehova. Atoñojokaña nawu Nsañu yaWanta yitwashimwinaña diyi “nsañu yayiwahi” wanyi. Nfulumendi jikwawu jinalekeshi mudimu wakushimwina. Hela chakwila anyuli amavulu amuniyi nyuza ahoshaña nawu amukalakelaña Nzambi, hiyakeñaña kudizozaku. Neyi chelileña anyuli adiñaku mumafuku aYesu, adikañaña naWawayishewa waYehova kuhitila mukulukuka atumbanji twindi ashinshika.—Yilw. 4:25-28.

9. Yehova nakuyileja nindidi nyuza yinakudikaña?

9 Yehova nakuyileja nindidi nyuza yinakudikaña? Masamu 2:10-12 yinakuli nayu: “Dichi dinu babalenu, enu anyanta ankanu; kwatenu maana, enu ansompeshi ahanu hamaseki. Mukalakelenu Yehova nawoma, zañalalenu nakuzaala woma. Mupwepujolenu Mwana, wakenda kazuwa, mwakenda kajilumukila munjila muloña kuzuwa kwindi hikukukeña kuvulumuka. Ejima abatamaña mudi yena anakooleki.” Yehova wudi naluwi nawa nayinki mpinji yeneni kulonda afuukulihu chiwahi. Anateli kuhimpa nikwiteja Wanta waYehova. Hela chochu, mpinji yinamani dehi. Tunakushakama “mumafuku akukuminina” anshakaminu yamakonu. (2 Tim. 3:1; Isa. 61:2) Ayinu diyi mpinji yatela kwiluka antu chalala nikufuukulahu kumukalakela Yehova.

YUMA YAYIWAHI YINAKUFUMA MUKUKANKISHA

10. Yumanyi yayiwahi yafumaña mumudimu wakukankisha washimunawu haHagayi 2:7-9?

10 Mukukankisha kwashimwineñahu dehi Hagayi munakufuma yuma yayiwahi kudi antu amakwawu. Watulejeli nindi hamuloña wakukankisha, “yuma yatiyaña nyuza yejima kuwaha [antu ashinshika] yakenza” nakudifukula kudi Yehova. * (Tañenu Hagayi 2:7-9.) Isaya niMika ashimwineñahu dehi yuma yoyimu yikamwekana “kunyaka yakukuminina.”—Isa. 2:2-4; Mika 4:1, 2.

11. Manakwetu wumu welili ñahi chelili yatiyi nsañu yaWanta katachi?

11 Toñojokenu hadi manakwetu Ken wakalakelaña hakasanji keneni kamukaayi kejima chelili yatiyi nsañu yayiwahi. Wuchidi kwanuka mpinji yatiyiliyi nsañu yaWanta katachi yaaka 40 yinahitihu. Manakwetu Ken wahosheli nindi: “Chinatiyili chalala katachi Mwizu daNzambi, natiyili kuwaha hakwiluka nami tunakushakama mumafuku akukuminina anshakaminu yamakonu. Nelukili nami hakwila nawu nimutiyisheña Nzambi kuwaha nawa nakatambwili wumi wahaya nyaaka, natela kuleka yuma yamukaayi nakwikala kukabadi kaYehova. Namulombeli Yehova nawa dimunelili. Nalekeli yuma yamukaayi nawa nekalili kukabadi kaWanta waNzambi wunateli kubula kufumishawu kudi antu.”

12. Tembeli yaYehova yakuspiritu yinenzali ñahi nakulema munanu mafuku akukuminina?

12 Mwamweni, Yehova nakukiswila antu jindi. Munanu mafuku akukuminina, tunakumona antu amavulu chinatachiki kudifukulawu kudi yena. Mu 1914, twadiña hohu antesha. Ichi tunavuli kubadika ha 8 miliyoni anakudifukula kudi Nzambi, nawa hachaaka-hachaaka antu amavulu enzaña kuChanukishu. Muniyi njila, tembeli yaYehova yakuspiritu, ntanjikilu yindi yakudifukula kwakadi majilu yinakwinzala “nayuma yatiyaña nyuza yejima kuwaha.” Ijina daYehova nidena anadijiliki hampinji yinakuhimpawu antu anakuvwala wuntu wawuha.—Efwe. 4:22-24.

Antu jaNzambi kunyeñumuka kaayi kejima ashimwinaña nsañu yaWanta waNzambi kudi antu (Talenu paragilafu 13)

13. Wuprofwetwinyi wukwawu wunashikijewi hamuloña wawakwakudifukula anakuvulilaku? (Talenu mwevulu wudi hakava.)

13 Iku kuhimpika kwakuwahi kunashikiji wuprofwetu wukwawu, chidi neyi washimunawu haIsaya kapetulu 60. Vasi 22 yanaka kapetulu yahosha nawu: “Kakehelamu kakabalumuka ikombakaji, wadiñi wanyanya wakekala muza wañovu. Ami Yehova yami nakachinyakisha hamwaka wachu.” Chineli antu amavulu anatachiki kudifukula kudi Yehova, kunakumwekana yuma yayiwahi. Awa antu dikwila nawu ‘yuma yayiwahi’ eluka yuma yayivulu nawa anakudihana chikupu kuzata mudimu wakushimwina “nsañu yayiwahi yaWanta.” Chinakufumamu, antu jaYehova anakuzatisha yuma yelukawu yateneniyi Isaya nindi, “mayeli anyuza.” (Isa. 60:5, 16) Nawukwashu wanawa amayala niambanda, mudimu wakushimwina anakuwuzata mumatuña 240 nawa nyikanda yinakwidika mumadimi akubadika 1,000.

MPINJI YAKUFUUKULAHU CHIWAHI

14. Chumanyi chiyatela kufuukulahu antu chayinu mpinji?

14 Munanu mafuku akukuminina, kukanka kwanyuza kunakuletesha antu kumona chuma chatela kwilawu. Komana akutondahu kuhakwilaku Wanta waNzambi tahindi akukuhwelela nfulumendi jamukaayi? Ichi hichuma chatela kufuukulayi muntu yomweni. Hela chakwila antu jaYehova ovwahilaña nshimbi janfulumendi jamumatuña mwashakamañawu, hiyadiñijaña munsañu jamatuña nachiyulu mukanu kaayiku. (Rom. 13:1-7) Eluka nawu Wanta waNzambi hohu diwunateli kumanisha kukala kwawantu. Iwu Wanta hiwamukanu kaayiku.—Yow. 18:36, 37.

15. Nsona yaChimwekeshu yamwekeshaña ñahi nawu antu jaNzambi akayeseka kulonda akamoni neyi ashinshika?

15 Mukanda waChimwekeshu washimuna chakayesekawu antu jaNzambi ashinshika mumafuku akukuminina. Akatwalekahu kutukañesha nikutukabisha. Nfulumendi jamukaayi jikakeña kulekesha kudifukula kwetu nawa akakabishaña antu akakaanaña kuzatila hamu nawu. (Chim. 13:12, 15) “[Akashinjilaña] antu ejima, alema niabula kulema, aheta niatuzweñi, asubuka nianduñu, nindi awa antu ayishi chinjikijilu hamakasa awu achidiilu hela hamahama awu.” (Chim. 13:16) Anduñu kunyima ayishileña chinjikijilu chakwilukilaku nachu muntu wayiheta. Munjila yoyimu, antu makonu atela kukuhwelela kuyilamika chinjikijilu chakwilukilaku nachu hamakasa awu hela hamahama awu. Yitoñojoka yawu niyuma yelañawu yikamwekesha nawu ekala amunfulumendi yamukaayi nawa diyi nfulumendi yiyahakwilañaku.

16. Muloñadi chitwatela kumwekeshela netu twashinshika kudi Yehova chayinu mpinji?

16 Komana tuketeja ichi chinjikijilu nikukwasha nfulumendi jawantu? Antu akakaana kuyisha chinjikijilu akamona kukala nawa akekala muwubanji. Mukanda waChimwekeshu watwalekahu nawu: “Kubuli kwikala muntu hela wumu wukulanda hela kulandisha, chiña hohu muntu wukweti chinjikijilu.” (Chim. 13:17) Ilaña antu jaNzambi eluka chuma chikayimwekena antu akekala nachinjikijilu chashimunawu haChimwekeshu 14:9, 10. Chatela eteji chinjikijilu, chakekala neyi kwiji anayisoneki hamakasa awu nawu “wambala waYehova.” (Isa. 44:5) Ayinu diyi mpinji yakumwekesha chikupu netu twashinshika kudi Yehova. Chitwela mwenimu Yehova wakatiya kuwaha hakututena nindi tudi antu jindi.

KUKANKISHA KWAKUKUMISHAKU

17. Chumanyi chitwatela kwanukaña hakudiwunjika kwaYehova?

17 Yehova nadiwunjiki chikupu munanu mafuku akukuminina. Hakeñaña muntu hela wumu akajilumukiku. (2 Pet. 3:9) Nayinki antu ejima kukooleka kwakubalumuka mumuchima nawa afuukulihu chiwahi. Ilaña hakatwalekahu kudiwunjika haya nyaakaku. Antu ejima anakukaana kuhimpa haniyi mpinji, akamona chuma chochimu neyi chamweniyi Fwaro mumafuku aMosi. Yehova wamulejeli Fwaro nindi: “Nukwolola kwami chikasa chami dinu kulonda nikubabeshi nineyi niantu eyi ejima nanyisoñu; akakufumisha hanu hamaseki. Chalala dichi chinakulemesheli kulonda nikumwekesheli ñovu yami, kulonda ijina dami dakatiyakani mwejima mwahita maseki.” (Kwid. 9:15, 16) Nyuza yejima yakeluka nawu Yehova diyi Nzambi walala hohu. (Ezek. 38:23) Ichi chuma chikamwekana ñahi?

18. (a) Kukankishanyi kukwawu kwashimunawu haHagayi 2:6, 20-22? (b) Tuneluki ñahi netu mazu aHagayi akashikijewa kumbidi?

18 Chimwahitili yaaka yayivulu hanyima yakwila Hagayi wafwa dehi, kapostolu Pawulu amoneneni kumwekesha nawu mazu ekala haHagayi 2:6, 20-22 akashikijewa kumbidi. (Tañenu.) Pawulu wasonekeli nindi: “Ichi nakani nindi: “Nakakankisha cheñi bayi neyi iseki hohuku, ilaña niiwulu nawa.” Dichi izu dakwila nawu “cheñi,” damwekeshaña kufumishewa kwayuma yinakankishiwu, yuma yinaleñiwu, kulonda yuma yinabuli kukankishawu yitwalekihu.” (Heb. 12:26, 27) Kwambukaku nakukankisha kwashimunawu haHagayi 2:7, iku kukankisha kwakatalisha kukujilumuka kwahaya nyaaka kwawantu adi neyi Fwaro, akaanaña kwiteja nawu Yehova diyi watelela kuyuula.

19. Chumanyi chikabula kukankishawu, nawa tuneluki ñahi?

19 Chumanyi chikabula kukankishawu hela kuchifumishahu? Pawulu watwalekelihu nindi: “Chituneluki netu twakatambwila Wanta wabulaña kukankishawu, tutwalekenuhu kuhetela muluwi lwasweja, olu lunateli kutuleñela kumukalakela Nzambi chiwahi mudimu wajila nakumutiya woma nikumwakama nankashi.” (Heb. 12:28) Hanyima yakwila kukankisha kwakukumishaku kunahiti dehi, Wanta waNzambi hohu diwu wakabula kukankishawu. Wakemana mbe haya nyaaka.—Mas. 110:5, 6; Dan. 2:44.

20. Chumanyi chatela kutondahu antu, nawa tunateli kuyikwasha ñahi?

20 Mpinji yinamani dehi. Antu atela kutondahu: Neyi akutondahu kuhakwilaku nfulumendi yamukaayi, akayijilumuna. Ilaña neyi atondahu kumukalakela Yehova, nikuhimpa yilwilu yawu kulonda eleña nkeñelu yindi, akekala nawumi wahaya nyaaka. (Heb. 12:25) Neyi tushimwinaña, tukuyikwasha antu kutondahu kukabadi kwatela kwikalawu. Tutwalekenuhu kukwasha antu amavulu kulonda akekali kukabadi kaWanta waNzambi. Nawa mpinji yejima twanukeña mazu aMwanta wetu Yesu, ahosheliyi nindi: “Ninsañu iyi yayiwahi yaWanta akayishimwina mwahita iseki dejima mwashakamawu antu kulonda yikekali wunsahu kudi akwanyuza yejima, mwaka dinu kukuma kwakenzi.”—Mat. 24:14.

KAMINA 40 Tudi Antu Janyi

^ para. 5 Achinu chibaaba chikuhimpa ntiyishishilu yetu yaHagayi 2:7. Muchinu chibaaba, tukudiza chitunateli kuzataku mudimu wawuwahi wunakukankisha nyuza yejima. Tukudiza cheñi netu muniwu mudimu wakukankisha, antu amakwawu etejaña ilaña amakwawu akaanaña.

^ para. 4 Tweluka netu Hagayi wamanishili kuzata mudimu wamwinkeliwu kudi Yehova muloña tembeli ayimanishili kuyituña mu 515 B.C.E.

^ para. 10 Iku hikuhimpika kwantiyishishilu. Kunyima twahosheleña netu antu ashinshika hiyatachikaña kumukalakela Yehova hamuloña wakukanka kwanyuza yejimaku. Talenu “Malwihu Kufuma Kudi AntañimuKaposhi Kakutalila kaMay 15, 2006.

^ para. 63 KULUMBULULA MWEVULU: Hagayi wayikolesheli antu jaNzambi kwikala neyena dakumanisha kutuñulula tembeli. Nawa antu jaNzambi makonu anakuzata nañovu mumudimu wakushimwina mazu aNzambi. Adisumbula anakushimwina nsañu yakukankisha kwakukumishaku.