A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

ZIR TUR THUZIAK 37

“Hnam Tinrêng Ka Tinghîng Ang”

“Hnam Tinrêng Ka Tinghîng Ang”

“Hnam tinrêng ka tinghîng ang a, hnam tinrêng thil duh zâwngte chu a lo thleng ang.”—HAG. 2:7.

HLA 24 Jehova Tlângah Chho R’u

THLIR LAWKNA *

1-2. Eng entîr nei tihnghîngna nge kan hun atâna sawilâwk a nih?

 “MINUTE rei lo te chhûngin, dâwrte leh in hlui tak takte chu a tlu chhe ṭan a.” “Mite chu an thlabâr hle a . . . Mi tam tak chuan chu chu minute hnih vêl chauhva rei niin an sawi a. Keia tân chuan chatuan tluka rei a ni.” Chûng thusawite chu kum 2015-a Nepal rama lîrnghîr laka dam khawchhuakte zînga mi ṭhenkhat sawi a ni a. Chutiang thilthleng hlauhawm tak chu i tawng a nih chuan, i theihnghilh leh mai mai tawh lo vang.

2 Mahse, keini chuan khawpui emaw, ram pakhat emaw chauh tinghîngtu ni lo, tihnghîngna dang pakhat tûnah kan tâwk mêk a. Jehova chuan khawvêla hnam tinrêng chu a tinghîng mêk a, chu chu kum tam tak aṭang tawhin a lo ti ṭan tawh a ni. Chu tihnghîngna chu zâwlnei Hagaia’n a sawi lâwk a. Ani chuan: “Sipaihote Lalpa chuan heti hian a ti si a, ‘Vawi khat chu vân leh lei leh tuifinriat leh khawmualte hi rei lo te ka la tinghîng leh ang,’” tiin a ziak a ni.—Hag. 2:6.

3. Engtin nge he entîr nei tihnghînna hi lîrnghîng tak tak nêna a inan loh?

3 Hagaia sawi tihnghîngna chu chhiatna chauh thlengtu lîrnghîng tak tak ang a ni lo. Chu aiin, chu chuan rah ṭhate a chhuah a. Jehova ngeiin heti hian min hrilh a ni: “Hnam tinrêng ka tinghîng ang a, hnam tinrêng thil duh zâwngte chu a lo thleng ang a, he in hi ropuinain ka tikhat ang,” tiin. (Hag. 2:7) Chu hrilh lâwkna chuan Hagaia hun laia mite tân eng awmzia nge a neih? Chu chuan tûn laia keini tân eng awmzia nge a neih? Chûng zawhnate atâna chhânnate kan sawiho vang a, tûn laia hnamte tihnghînnaa kan tel dânte pawh kan hre bawk ang.

HAGAIA HUN LAIA THUCHAH PHURAWM TAK

4. Engvângin nge Jehova’n a zâwlnei Hagaia chu A mite hnêna a tirh?

4 Zâwlnei Hagaia chuan Jehova hnên aṭangin chanvo pawimawh tak a dawng a. Chumi hmaa thilthlengte chu han ngaihtuah teh. Hagaia chu B.C.E. 537-a Babulon sal tâna ata Jerusalema kîr lehte zînga mi a nih a rinawm. Chûng Pathian chibai bûktu rinawmte chuan an tum ram an thlen hnu lawkah, Jehova in, a nih loh leh biak in lungphûm chu an phûm a. (Ezr. 3:8, 10) Mahse, rei vak lovah, dinhmun ṭha lo tak a lo awm ta. Dodâlna avângin an lunghnualin, hna chu an bânsan ta a ni. (Ezr. 4:4; Hag. 1:1, 2) Chuvângin, B.C.E. 520-ah Jehova chuan Hagaia chu Judate ṭhahnemngaihna chawk tho tûr leh biak in sa zo tûra fuih tûrin mawhphurhna a pe a ni. *Ezr. 6:14, 15.

5. Engvângin nge Hagaia thuchah ken chu Pathian mite tâna mi tichak thei tak thu a nih?

5 Hagaia thuchah kenin a tum chu Jehova chunga Judate rinna tihchak hi a ni a. Zâwlnei chuan chûng thute chu beidawng ngawih ngawiha awm Judate hnênah heti hian huaisen takin a sawi a ni: “‘Nangni he rama mi zawng zawngte u, chak takin awm bawk rawh u,’ tih hi Lalpa thuchhuak a ni; ‘Thawk rawh u, in hnênah ka awm si a,’ tih hi sipaihote Lalpa thuchhuak a ni,” tiin. (Hag. 2:4) “Sipaihote Lalpa” tih ṭawngkam chuan a tichak ngei ang. Jehova chuan a thununna hnuaiah vântirhkoh tam tak a neih avângin, Juda mite chuan hlawhtlinna nei tûrin amah an rinchhan a ngai a ni.

6. Hagaia hrilh lâwk tihnghîngna chuan eng nge a rah chhuah ang?

6 Jehova chuan Hagaia chu entîr neia hnam tinrêng tinghîngtu tûr thuchah sawi tûrin thlarauvin a thâwk khum a. Chu inlârna chuan Jehova’n chutih hun laia khawvêl thuneitu Persia chu a tihnghîn dâwn avângin, biak in satu lunghnual takte chu a tichak a ni. Chu tihnghîngna chuan eng nge a rah chhuah? Pakhatnaah, Pathian mite chuan biak in sak hna chu an thawk zo vang. Chumi hnuah, Juda mi ni lote pawhin biak in sak ṭhat lehnaah Juda mite rualin Jehova chibai an rawn bûk ve ang. Chu chu Pathian mite tichaktu thuchah a va ni tak êm!—Zak. 8:9.

TUN LAIA LEI TIHGHINGNA HNA

Tûn laia thawh mêk leilung tihnghînna hnaah a kimin i tel em? (Paragraph 7-8-na en rawh) *

7. Tûn laiah, eng tihnghîngna hnaah nge kan tel? Hrilhfiah rawh.

7 Hagaia hrilh lâwkna hi tûn laia keini tân eng awmzia nge a neih? Jehova chuan hnam tinrêngte chu vawi khat dang a tinghîng leh mêk a, tûn ṭumah hi chuan keini pawh kan tel a ni. Hêng thilthlengte hi han ngaihtuah teh: Kum 1914-ah, Jehova chuan Isua Krista chu a vân lam Lalramah Lal atân a ṭhuttîr tawh a. (Sâm 2:6) Chu Lalram dinna chu khawvêl hruaitute tân chuan chanchin ṭha lo a ni. Chu chu Jehova aiawha rorêltu a awm loh hun “Jentailte nî” a kin tawh, a nih loh leh a tâwp tawh tihna a ni. (Lk. 21:24) Jehova mite chuan chu thilthleng chu, a bîk takin, kum 1919 aṭangin a thleng famkin tih an hriat avângin, Pathian Ram chu mihringte tâna beisei tûr awmchhun a ni tih an puang a. Chu “Ram Chanchin Ṭha” hrilhna chuan khawvêl pumpui a tinghîng a ni.—Mt. 24:14.

8. Sâm 2:1-3-a sawi angin, engtin nge hnam tinrêng deuhthawin he thuchah hi an chhân lêt?

8 Engtin nge mite chuan chu thuchah chu an chhân lêt? A tam zâwk chuan an chhâng lêt ṭha lo va. (Sâm 2:1-3 chhiar rawh.) Hnamte chu an thinrim hle tawh a. Anni chuan Jehova ruat Rorêltu chu an hnâwl a. Kan Lalram thuchah hrilh chu “chanchin ṭha,” angin an thlîr lo. Dik tak chuan, sawrkâr ṭhenkhat chuan kan thu hrilh rawngbâwlna chu an khap a! Chuti chung pawhin, khawvêl rorêltu tam takte chuan Pathian rawngbâwl niin inchhâl a, an thuneihna leh thiltihtheihnate chu an kalsan duh lo. Chuvângin, Isua hun laia rorêltute ang bawkin, tûn laia rorêltute pawhin Jehova Hriak Thiha hnungzuitu rinawmte chu dovin ani chu an dodâl a ni.—Tirh. 4:25-28.

9. Engtin nge Jehova chuan hnamte’n ṭha lo taka an chhân lêtna chu a chhân lêt ve thung?

9 Engtin nge Jehova chuan hnamte’n ṭha lo taka an chhân lêtna chu a chhân lêt ve thung? Sâm 2:10-12-na chuan heti hiang a chhâng a ni: “Chutichuan, aw lalte u, fing tawh ula; leia rorêltute u, thununin awm tawh rawh u. Ṭih chungin Lalpa rawng bâwl ula, khûr chungin lâwm rawh u. Fapa chu fâwp rawh u; chuti lo chuan, a thinur ang a, kawnglakah in boral dah ang e, a thin chu a thawk thuai dâwn si. Amaha an rinna nghat zawng zawngte chu an eng a thâwl e,” tiin. Jehova chuan chûng dodâltute hnênah ngilneihna nei takin hun remchâng a pe a. Anni chuan an rirul put hmang thlâk danglamin, Jehova Lalram pawm theihna hun an la nei a. Mahse, hun a tam tawh lo. He khawvêl tâna “ni hnuhnûngahte” kan nung a ni. (2 Tim. 3:1; Is. 61:2) Mite tân chuan khawvêl thilthlengte hre thiam a, duh thlanna dik siam tûrin tûn hma zawng aiin a hmanhmawhthlâk tawh a ni.

TIHNGHINNA ṬHA TAKA CHHAN LETNA

10. Hagaia 2:7-9-naah, tihnghîngna ṭha taka chhân lêt a nih dân eng nge târ lan a nih?

10 Hagaia hrilh lâwk, entîr nei tihnghînna chuan mi ṭhenkhat chungah nghawng ṭha a nei a. Tihnghîngna avângin Jehova be tûrin “hnam tinrêng thil duh zâwngte [rilru ṭha pu mite] chu a lo thleng ang.” * (Hagaia 2:7-9 chhiar rawh.) Mika ang bawkin, Isaia pawhin ‘ni hnuhnûnga’ thleng tûr chutiang thilte chu a sawi lâwk a ni.—Is. 2:2-4; Mik. 4:1, 2.

11. Unaupa pakhatin Lalram thuchah a hriat hmasak ber ṭum chuan engtin nge a chhân lêt?

11 Lei tinghîngtu thuchahin world headquarters-a rawngbâwl Unau Ken-a chunga nghawng a neih dân hi han ngaihtuah teh. Kum 40 vêl kal taa chu Lalram thuchah a hriat hmasat ber ṭum chu chiang takin a la hre reng a. Unau Ken-a chuan: “Pathian Thu aṭanga thutak ka hriat hmasat ber chuan, he khawvêl hun hnuhnûngah kan awm tawh tih ka hriat avângin ka lâwm hle a. Pathian duhsakna dawng tûr leh chatuan nunna nei thei tûr chuan, he khawvêl chhe mai tawh tûr aṭanga ka chhuaha Jehova lama nghet taka ka din a ngai tih ka hria a ni. Chutianga ti tûrin, ṭawngṭaiin hma ka la nghâl a. He khawvêl chu kalsanin, tihnghîn theih loh Pathian Ram hnuaia him taka awm tûrin ka tlân lût ta a ni,” tiin a sawi.

12. Engtin nge Jehova thlarau lam biak in chu he hun hnuhnûng chhûnga ropuinaa tihkhaha a awm?

12 Jehova chuan a mite chu mal a sâwm tih a chiang hle. He hun hnuhnûng chhûng hian, amah chibai bûktute chu nasa takin an pung tih kan hmu a. Kum 1914 khân, mi a sâng têl chauh kan ni a. Tûnah chuan, ṭhahnemngai taka Pathian betute chu mi maktaduai riat aia tam kan ni tawhin, kum tina neih Hriatrengna inkhâwmah mi maktaduai têl chu an rawn tel a. Chutiang chuan, Jehova thlarau lam biak in lei lam hung chhûng kawklai—biakna thianghlim atâna a ruahmanna—chu ‘hnam tinrêng thil duh zâwngtein’ a khat a ni. Chu bâkah, chûng mite chuan mihring thara inthuama inthlâk danglamna an siam hian Jehova hming chu chawimawiin a awm a ni.—Eph. 4:22-24.

Khawvêl puma Pathian mite chuan Pathian Ram chanchin mite hnênah hlim takin an hrilh (Paragraph 13-na en rawh)

13. Hmasâwnna phûrawm takte avângin eng hrilh lâwkna dangte nge thleng famkim bawk? (A kâwma milem en rawh.)

13 Chûng hmasâwnna phûrawm takte chuan Isaia bung 60-a kan hmuh hrilh lâwkna ang chi hrilh lâwkna dangte chu a tifamkim a. Bung 60, châng 22-naah chuan heti hian kan chhiar a ni: “In zînga hnam tê ber pawh hnam ropui tak an la ni ang a, hnam tlêm tê pawh hnam chak tak an la ni ang. Kei Lalpa hian a hun takah ka thlentîr thuai ang,” tiin. Betu dik tam tak an rawn pun zêl avângin, thilmak danglam tak pawh a thleng a ni. Chûng “thil duh zâwngte” chuan “ram chanchin ṭha” hrilhnaah tel duhna an neih rualin, thiamnate leh theihna hrang hrangte pawh an rawn chhawm tel bawk. Chuvângin, Jehova mite chuan Isaia’n “hnam tin hnutetui” tia a sawi chûng thiamnate chu an hmang thei a ni. (Is. 60:5, 16) Chûng a hmei a pa mi hlu takte ṭanpuina avângin, thu hrilh rawngbâwlna chu ram 240-ah hrilh mêk a niin, thu leh hla chhuahte chu ṭawng 1,000 chuanga tihchhuah a ni.

THU TLUKNA SIAM HUN

14. Mite’n eng thu tlûkna nge an siam a ngaih?

14 He hun tâwp dâwnah hian, hnamte tihnghîngna chuan mite chu thu tlûkna siam tûrin a chêttîr a. Pathian Lalram an thlâwp dâwn nge ni a, he khawvêl sawrkârte chungah rinna an nghat zâwk dâwn? He hi mi zawng zawng siam ngai thu tlûkna lian tak a ni. Jehova mite chuan an chênna ram dânte chu zâwm mah se, he khawvêl politics thilah erawh an tualdawih tlat a ni. (Rom 13:1-7) Chu Lalram chauh chu mihringte buaina chingfel thei awmchhun a ni tih an hria a. Chu Lalram chu he khawvêla mi a ni lo.—Joh. 18:36, 37.

15. Thu Puan bu-ah hian rinawmna kawnga fiahna nasa tak chungchâng eng nge târ lan a nih?

15 Thu Puan bu chuan ni hnuhnûnga Pathian mite rinawmna fiah a nih thu a târ lang a. Chu fiahna chuan kan chungah nêksâwrna nasa tak a thlen zawm zêl ang. Khawvêl sawrkârte chuan kan biakna chu anmahni thlâwp tûrin an phût ang a, a duh lotute chu an tihduhdah ang. (Thup. 13:12, 15) ‘Mi zawng zawng a lian a têin, a hausa a retheiin, bawih leh bâwih lo pawh, an kut ding lamah emaw, an chalah emaw chhinchhiahna a neihtîr hlawm ang.’ (Thup. 13:16) Hmân laia bâwihte chu tu bâwih nge an nih tih hriat nân chhinchhiahnate pêk an ni a. Chutiang bawkin, tûn laia mi zawng zawng pawh hi an kutah emaw, an chalah emaw chhinchhiahna nei tûra beisei an ni ang. An ngaihtuahna leh thiltihte chuan tu ta nge an ni tih leh khawvêl an thlâwp leh thlâwp loh a târ lang ang.

16. Engvângin nge tûna Jehova chunga kan rinawmna tihngheh chu thil hmanhmawhthlâk tak a nih?

16 Chu entîr nei chhinchhiahna chu pawmin, he khawvêl sawrkârte chu kan thlâwp ang em? Chu chhinchhiahna dawng duh lotute chuan harsatnate leh dinhmun hlauhawmte an hmachhawn ang. Thu Puan bu chuan heti hian a sawi zawm a: “Chhinchhiahna . . . neite chauh lo chuan tu mân eng mah an lei leh an hralh theih loh nân,” tiin. (Thup. 13:17) Mahse, Pathian mite chuan Thu Puan 14:9, 10-a târ lan chhinchhiahna neite chunga Pathian thiltih tûr chu an hria a. Dik tak chuan, anni chuan chu chhinchhiahna neih aiin, an kutah chuan “Lalpa ta,” tih chu an ziak zâwk ang. (Is. 44:5) Tûn hi Jehova chunga kan rinawmna tihngheh hun a ni a. Chutianga kan tih chuan, Jehova’n a mite kan ni tih lâwm takin a puang ang!

TIHNGHINNA HNUHNUNG BER

17. Jehova dawhtheihna chungchângah eng nge kan hriat reng ang?

17 Jehova chuan he hun hnuhnûng chhûng hian dawhtheihna nasa tak a lantîr a. Ani chuan tu ma boral a duh lo va. (2 Pet. 3:9) Mi zawng zawng chu lo sim a, thu tlûkna dik siam tûrin hun remchâng a pe zâwk a ni. Mahse, a dawhtheihna chuan chin tâwk a nei a. Chûng hun remchâng hnâwltute chuan Mosia hun laia Pharaoa tawh ang dinhmun an hmachhawn ang. Jehova chuan Pharaoa hnênah: “Ka kut ka thawh ang a, nang leh i mite hi hriin ka hrem ang a, khawvêl ata hi ka tiboral daih tawh tûr che a ni. Nimahsela, hemi avâng ngawt hian ka tungding chia, ka thiltihtheihna entîr tûr che leh khawvêl zawng zawnga ka hming a lo than theih nân,” tiin a sawi a ni. (Ex. 9:15, 16) Hnam zawng zawngte chuan a tâwpah chuan, Jehova chu Pathian dik awmchhun a ni tih an hria ang. (Ezek. 38:23) Chu chu engtin nge a thlen ang?

18. (a) Hagaia 2:6, 20-22-ah eng tihnghînna dang nge târ lan a nih? (b) Engtin nge Hagaia thute chu nakinah a thleng famkim leh ang tih kan hriat theih?

18 Hagaia a thih hnu kum tam takah chuan, Hagaia 2:6, 20-22-a kan hmuh thute hian nakina thlen famkimna dang a neih tûrte târ lang tûrin tirhkoh Paula chu thlarauva thâwk khum a ni. (Chhiar rawh.) Ani chuan: “Tûnah hian, “Vawi khat chu lei chang ni lovin, vân pawh ka la tinghîng leh ang,” tiin a tiam ta zâwk a. Tin, “Vawi khat chu ka la tinghîng leh ang,” tih hian, thil nghîng lote chu a awm reng theihna tûrin, thil nghîngte chu thil siamte ang maiin sawn bovin a awm dâwn tih a hriattîr a ni,” tiin a ziak a. (Heb. 12:26, 27) He tihnghînna hi Hagaia 2:7-a târ lan tihnghînna nêna inang lovin, Jehova’n rorêl tûrin dikna a nei tih Pharaoa anga pawm duh lotute tân chatuana boralna a ni ang.

19. Eng nge tihnghîng ni lo vang a, chu chu engtin nge kan hriat?

19 A nih chuan, eng nge tihnghîn emaw, tihboral emaw ni lo vang? Paula chuan: “Ram tihnghîn rual loh kan chan avâng hian khawngaihna i nei ang u, chumi zârah chuan zah leh ṭih dêk chungin Pathian lawm zâwng rawng kan bâwl thei dâwn zuk nia,” tiin a sawi zawm a. (Heb. 12:28) Ni e, he tihnghînna hnu hnûngber a thlen hunah, Pathian Ram chauh chu tihnghîn a ni ve lo vang a. Nghet takin a ding reng ang!—Sâm 110:5, 6; Dan. 2:44.

20. Mite chuan eng duh thlanna nge an siam ngai a, engtin nge anni chu kan ṭanpui theih?

20 Khawhral nân hun a awm tawh lo! Mite chuan hetianga duh thlanna an siam a ngai: Tihborala awm tûr he khawvêl chawilâr nun kawng chu an thlâwp zawm zêl dâwn nge ni a, chatuan nunaa hruaitu Pathian duh zâwng mila nung tûrin an nun kawng an siam ṭha zâwk dâwn? tiin. (Heb. 12:25) Kan thu hrilhna hmangin, chu thu tlûkna pawimawh tak siam tûrin mite kan ṭanpui thei a ni. Chuvângin, Pathian Ram thlâwp tûra thu tlûkna siam tûrin mi a tam thei ang ber ṭanpui i tum ṭheuh vang u. Kan Lal Isua thusawi: “He Ram Chanchin Ṭha hi hnam zawng zawng hriattîrna tûrin khawvêl zawng zawngah hrilin a awm ang a; chumi zawhah chuan tâwpna chu a lo thleng ang,” tih hi rilruah i vawng reng ang u.—Mt. 24:14.

HLA 40 Tu Ta Nge I Nih Le?

^ par. 5 He sawihonaah hian Hagaia 2:7-na chungchânga hriatthiamna hnuhnûngber târ lan a ni a. He thuziakah hian hnam tinrêngte tihnghîngna hna phûrawm taka kan tel theih dân kan hria ang a. Chu bâkah, chu tihnghîngna hnain chhân lêtna ṭha leh ṭha lo a neihtîr dân pawh kan hre bawk ang.

^ par. 4 Biak in chu B.C.E. 515-a sak zawh a nih avângin Hagaia mawhphurhna chu a hlawhtling tih kan hria.

^ par. 10 Hei hi hriatthiamna siamremna a ni a. Jehova lama rilru ṭha pu mite hîp an ni chu hnam tinrêng tihnghîngna vâng a ni lo tia sawi châng kan nei a. Vênnainsâng (English) May 15, 2006 chhuak “Chhiartute Zawhna” tih chu en rawh.

^ par. 63 MILEM HRILHFIAHNA: Hagaia chuan Pathian mite chu biak in sak ṭhat lehnaa ṭhahnemngaihna nei tûr leh sa zo tûrin a fuih a, tûn laia Pathian mite chuan Pathian thuchah chu ṭhahnemngai takin an puang a ni. Nupa tuak khat chuan tihnghîngna hnu hnûngber chungchânga thuchah a hril.