1, 2. ¿Wiˈix tyamë naxwinyëdë jäˈäy yajxijtˈyuˈkxy extëm ojts yajnaskäjpxë?

MÄ JËMËJT 2015 jap Nepal, nëgooyë mëkë naxwinyëdë ojts yuˈkxnë ets näägë jäˈäy diˈib ojts tsyokwëˈëmdë duˈun jyënandë: “Jantsy pojˈam kyujitnäjxtääy ja jëën tëjk diˈib jekyëp ojts yajkojnë ets nenduˈun mäjatyë jäˈäy jyuy tyooktë. Ja jäˈäyëty nëgooyë ojts nyayˈatsëˈk nyayˈajäˈäwëndë [...]. Ets may jyënandë ko kyaj jeky ja naxwinyëdë ojts tyimˈyuˈkxy, per ëjts nëgooyëts mëk ojts njäˈäwënë”. Koxyëp ëtsäjtëm duˈun ojts nˈokˈayoˈonbatëm tsipxyëp njäˈäytyëgoˈoyëm tijaty tuun jäjtë.

² Tyam, nan ja njukyˈäjtëm mä nyajxijtˈyuˈkxëm, per kyaj jeˈeyë yˈabatnaxyëty tuˈugë siudad o paˈis. Jyobaa niˈamukën tyamë nasionk txijtˈyuˈkxy diˈib yajpattëp abëtsemy nyaxwinyëdë, ets taayëm duˈun ttuunë. Ageo duˈun ojts tnaskäjpxë: “Mët ko duˈunë Jyobaa jyënaˈany diˈib nyiwintsënˈäjtypyë tsyiptuumbëty: Tsojkëts nxijtˈyuˈkxäˈänyë tsäjp etsë naxwinyëdë, yëˈë mejny etsë tëˈëts nax” (Ageo 2:6).

3. ¿Wiˈix tyëgatsyëty ko nyaxy tuˈugë mëk ujx mët diˈibë Ageo ojts tnaskäjpxë?

³ Ko nyaxy tuˈugë mëk ujx mëjwiin kajaa yˈayoˈonbëjtaˈaky. Per diˈibë Ageo ojts tnaskäjpxë ko ja naxwinyëdë yajxijtˈyuˈkxäˈäny oy wyimbëtsëmy. Pesë Jyobaa këˈëm duˈun jyënany: “Nxijtˈyuˈkxaambyëts tukëˈëyë nasionk ets tijaty yajtsobattëp ja nasionk nyajtëkëyaˈanyëts mä tyäˈädë tëjk ets tyuktukët mëdë mëjˈäjtën” (Ageo 2:7). ¿Wiˈix yˈadëëy diˈibë Ageo ojts tnaskäjpxë ja tiempë mä jyukyˈajty? ¿Ets wiˈix yˈadëy mä ndiempëˈäjtëm? Mä tyääbë artikulo yaˈˈatsoowëmbitäˈäny ets nenduˈun nˈixäˈänëm wiˈix mbäät niˈigyë njotmoˈoyëm mä tyam yajxijtˈyuˈkxyë nasionk.

4. ¿Tiko Jyobaa tkejxy ja kugajpxy Ageo?

⁴ Ja kugajpxy Ageo tuknipëjkë Jyobaa tuˈugë tuungë jëjpˈambë. Min nˈokˈijxëm tiko. Mä jëmëjt 537 ja jyëmbijttë tuk grupë ja israelitëty  Jerusalén diˈibë nety të yajmënëjkxtë Babilonia, waˈan nan ja jyëmbijtyë Ageo. Näämnëmë nety jyäˈttë Jerusalén ko dyajpëdëˈktë ja potsy parë dyaˈoyëyäˈändë Jyobaa tyëjk (Esd. 3:8, 10). Per ko waanë tiempë nyajxy, ta ja myëtsipëty nyibëdëˈkëdë ets kyaj ojts tnekyyajtuˈuyeˈeytyë ja tuunk (Esd. 4:4; Ageo 1:1, 2). Pääty mä jëmëjt 520, ja mä Jyobaa ttuknipëjkyë Ageo parë tpudëkëdët ja myëguˈuktëjk ets duˈunyëm ttukxondäˈäktët ja tuunk axtë ko dyaˈˈabattët ja tëjk (Esd. 6:14, 15). *

5. ¿Tiko ja judiyëtëjk jyotkujkmooyëdë extëmë Ageo yˈanmääyëdë?

⁵ Extëmë Ageo tˈanmääy ja judiyëtëjk, yëˈë nety pudëkëyanëdëp parë niˈigyë myëbëjkënë dyajkëktëkëdët mä Jyobaa. Pääty ja diˈibë nety kyaj tˈoktukxondaknëdë ja tuunk, ta tˈanmääy amëk jotmëk: “Niˈamukë diˈib tsënääytyëp mä tyäˈädë naxwinyëdë ittë mëk ets ttundë, duˈun jyënaˈanyë Jyobaa. Mët ko nyajpäätyëts mët miitsëty, duˈun jyënaˈanyë Jyobaa diˈib nyiwintsënˈäjtypy tsyiptuumbëty” (Ageo 2:4). Seguurë ko ojts jyotkujkmoˈoyëdë ko jyënaˈany: “Jyobaa diˈib nyiwintsënˈäjtypyë tsyiptuumbëty”. Pën tyukˈoybyëtsëmandëbë nety tijaty tyuundëp, tsojkëbë nety ttukˈijxpattëdë Jyobaa, ja diˈib jantsy nimayë yˈanklëstëjk.

6. ¿Wiˈix wyimbëtsëëmy diˈibë Ageo ojts tnaskäjpxë ko nety yajxijtˈyuˈkxäˈäny tukëˈëyë ja nasionk?

⁶ Jyobaa kyajxë Ageo parë nëjkx tˈanëëmë ja judiyëtëjk ko tukëˈëyë ja nasionk, duˈunxyëp extëm yajxijtˈyuˈkxäˈändë. Jotkujkmooyëdë ja judiyëtëjk diˈibë nety kyaj tˈoktukxondaknëdë mä yajkojy ja templë, mët ko tnijäˈäwëdë ko Jyobaa xyijtˈyuˈkxaambyë Persia, diˈibë nety wäˈkpëtsëëmp ja yˈanaˈamdakn abëtsemy nyaxwinyëdë. ¿Wiˈixë nety wyimbëtsëmäˈäny ko duˈun yajxijtˈyuˈkxäˈändë? Tuk pëky, mbäädë nety tkojˈabattë ja Diosë tyëjk, ets ja tuk pëky, mbäädë nety tyuˈukmuktë mä ja templë pënaty kyaj jyudiyëty. Seguurë ko ja judiyëtëjk mëjwiin kajaa jyotkujkmooyëdë ko duˈun tnijäˈäwëdë (Zac. 8:9).

7. ¿Ti tuunk tyam yajtuump?

⁷ ¿Wiˈix tyam yˈadëy diˈib ojts tnaskäjpxë Ageo? Tyam, ta Jyobaa txijtˈyuˈkxy tukëˈëyë ja nasionk ets ëtsäjtëm nbudëjkëm. Extëm nˈokpëjtakëm, mä jëmëjt 1914 Jyobaa dyajtëjkë Jesukristë extëmë Rey mä yˈAnaˈam Kyutujkën jam tsäjpotm (Sal. 2:6). Per pënaty anaˈamdëp yä naxwiiny, kyaj tˈoymyëdoowdë ko nyaxkëdakyë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën, diˈibë nety yˈandijpy ko “ja tiempë diˈibë Dios të tpëjtaˈaky” të yˈadëy. Ja tuk pëky njënäˈänëm, ko të nety ja tiempë jyëjpkëxy mä kyaj nyekyjyaˈˈatäˈäny nituˈugë gobiernë diˈibë Jyobaa yajtuunëp (Luk. 21:24). Pääty desde 1919, nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm ko Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën yëˈëyë yajminaambyë agujkˈäjt jotkujkˈäjtën yä Naxwiiny. Tyam, ta yajwijtsxity abëtsemy nyaxwinyëdë jäˈäy ko yajkäjpxwaˈkxy ja “oybyë ayuk diˈib nyimaytyakypy ja Anaˈam Kutujkën” (Mat. 24:14).

8. Extëm jyënaˈanyë Salmo 2:1-3, ¿kyupëjktëbë jäˈäy ja oybyë ääw ayuk?

⁸ ¿Të jäˈäy tˈoymyëdowdë tyääbë oybyë ääw ayuk? Nimay kyaj (käjpxë Salmo 2:1-3). * Jeˈeyë ja nasionk jyotˈambëktë. Kyaj tkupëkäˈändë ja anaˈambë diˈibë Jyobaa të tpëjtaˈaky. Kyaj tmëbëktë ko jantsy yëˈë duˈun ja “oybyë ayuk” diˈib nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm. Axtë të näägë gobiernëtëjk dyajkuboktë ko nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm. Ets oy nimay jyajënäˈändë ko yëˈë myëduundëbë Dios, per kyaj tmastuˈudäˈändë ja kutujkën diˈib  myëdäjttëp. Nenduˈun tyam jyaty extëm ja tiempë mä Jesus jyukyˈajty, kyaj jäˈäy tkupëktë ko Jyobaa të twinˈixyë yˈUˈunk parë yˈanaˈamët ets pääty yaˈˈaxëkˈixtë pënaty Dios mëduundëp (Apos. 4:25-28).

9. ¿Ti Jyobaa tyuumpy ko tˈixyë jäˈäy kyaj tkupëktë ja oybyë ääw ayuk?

⁹ ¿Ti netë Jyobaa tyuumpy ko tˈixy ko kyaj tkupëktë ja oybyë ääw ayuk? Salmo 2:10-12 jyënaˈany: “Päätyë net tyam, anaˈambëtëjk ittë wijy kejy; kupëktë ja nnayjyëjpwijtsëmbitë, pënaty tuundëp fes yä naxwiiny. Mëdundë Jyobaa mëdë wintsëˈkën ets nnayjawëdë agujk jotkujk. Wintsëˈëgëdë ja Uˈunk këdiibë Dios jyotˈambëkët ets këdiibë mˈooktët mä ja tuˈu, yëˈko jotˈambëjkp. Agujk jotkujk yajpäättë pënaty yëˈë aˈoˈkëdëp”. Jyobaa jantsy oyjyaˈay, yˈakmoobyë tiempë pënaty mëtsipˈäjtëdëp parë dyajtëgatstëdë jyot wyinmäˈäny ets tkupëktët ja Anaˈam Kutujkën diˈib të dyajnaxkëdaˈaky, per të tiempë kyuxuˈtsënë. Pes tyam yëˈë ndukjukyˈäjtëm ja tiempë diˈib jëjpkëxanëp (2 Tim. 3:1; Is. 61:2). Pääty, tsojkëbën ndukjotëgoˈoyëmë tyäˈädë tuunk mä jäˈäy nduknijäˈäwëm ja tëyˈäjtën ets tpëjtäˈäktëdë wyinmäˈäny parë tmëdundëdë Jyobaa.

10. Extëm jyënaˈanyë Ageo 2:7-9, ¿wiˈix näägë jäˈäy pyudëkëyäˈänëdë ko yajxijtˈyuˈkxtët?

¹⁰ Diˈibë Ageo ojts tnaskäjpxë ko yajxijtˈyuˈkxäˈäny tukëˈëyë nasionk, pudëkëyanëdëp näägë jäˈäy. Ageo tkujäˈäyë: “Nxijtˈyuˈkxaambyëts tukëˈëyë nasionk ets tijaty yajtsobattëp ja nasionk”, jaˈa njënäˈänëm, ja jäˈäy diˈib oyë jyot kyorasoon tmëwingonäˈändë Jyobaa parë tˈawdatäˈändë * (käjpxë Ageo 2:7-9). * Isaías etsë Miqueas nan ojts tnaskäjpxë diˈib tunan jatanëp ko “nety ja tiempë jyëjpkëxanë” (Is. 2:2-4, notë; Miq. 4:1, 2, notë).

11. ¿Ti tyuunë nmëguˈukˈäjtëm Ken ko tim ëgäˈäny yajtukmëtmaytyakyë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën?

 ¹¹ Min nˈokˈijxëm wiˈix ojts yajxijtˈyuˈkxyë nmëguˈukˈäjtëm Ken ko yajtuknijäˈäwë Diosë yˈayuk, yëˈë jap tyam tyuny mä kyopkë Jyobaa tyestiigëty. Të nyäjxnë naa 40 jëmëjtën ko tim ëgäˈäny yajtukmëdooy ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën, per ko tjamyetsy tyää jyawë näämnëm yajtukmëtmaytyaˈaky. Yëˈë tnimaytyaˈaky: “Kots nnijäˈäwë ja tëyˈäjtënë diˈib yajpat mä Diosë yˈAyuk, jantsy agujk jotkujkëts nayjyäˈäwë kots nbëjkyë kuentë ko yëˈë ndukjukyˈäjtëm ja tiempë diˈib jëjpkëxanëp. Tats njaygyujkë ko parëtsë Dios xykyupëkët etsëts nbäädëdë jukyˈäjtënë winë xëëbë, tsojkëbëtsë nety ndukpëtsëëmduˈudët tijaty tyuundëbë naxwinyëdë jäˈäy etsëts nbuwäˈägëdë Jyobaa. Tats netyë duˈun nduuny etsëts nmënuˈkxtakyë Jyobaa. Kyajts nekytyuktëjk nekytyukwäˈkë tijaty tyuundëbë naxwinyëdë jäˈäy ets yëˈëts ojts nbuwäˈägë ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën diˈib kyaj nyitëgatsäˈäny”.

12. ¿Wiˈix mayë jäˈäy tpuwäˈägëdë Jyobaa parë tmëdundë mä tiempë jyëjpkëxanë?

¹² Tyam, ta yajxon nˈijxëm wiˈixë Jyobaa tkunuˈkxyë nyax kyäjpn. Mä tyamë tiempë jyëjpkëxanë, mas nimayë jäˈäy tpuwäˈägëdë Jyobaa parë tmëdundë. Pes mä jëmëjt 1914, jeˈeyë nety nyajpatëm mëgoxk mil naxy, per tyam niduktujk miyonk naxy nmëduˈunëmë Jyobaa ets jëmëjt jëmëjt miyonkˈamë jäˈäy tyuˈukmuktë mët ëtsäjtëm mä njamyajtsëmë Jesusë yˈoˈkën xëëw. Ets “tijaty yajtsobattëp ja nasionk”, duˈun jyäˈttë mä ja templë diˈibë Jyobaa jyaˈäjtypy, jaˈa njënäˈänëm, extëmë Dios të ttukniwitsë yˈawdatëdët ja naxwinyëdë jäˈäy. Ko jäˈäy dyajtëgatstë jyukyˈäjtën, ta nenduˈun dyajmëjpëtsëmdë Jyobaa xyëëw (Éfes. 4:22-24).

13. ¿Tijaty tyam adëëp diˈib ojts yajnaskäjpxë mä Biiblyë? (Ixë dibujë diˈib miimp mä rebistë nyiˈak).

¹³ Tijaty tyam tuun jäjtëp nan yëˈë adëëp diˈib ojts yajnaskäjpxë extëm mä Isaías kapitulo 60. Mä bersikulo 22 jyënaˈany: “Diˈib mutsk jyäˈtäˈäny mil, ets diˈib niwaanë tuˈugë nasiongë kumëjääwbë. Ëjts këˈëm, Jyobaa, nyajjotëgoyaampy ko tpäädëdë tiempë”. Xyajmonyˈijx xyajmonyjyäˈäwëm ko tyamë jäˈäy diˈib tëjkëdëp mä Diosë nyax kyäjpn, wiˈixëm tijaty tjat tnijawëdë ttundët ets jyantsy kyäjpxwäˈkxandëp ja “oybyë ayuk diˈibë nyimaytyakypy ja tsäjpotmëdë kutujkën”. ¿Wiˈixë net wyimbëtsëmy? Ja Diosë nyax kyäjpn mbäädë net dyajtundë ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib jyäjt nyijäˈäwëdëp wiˈix tyuny  tijaty jemybyëtsëëmp, diˈibë Isaías ojts tnaskäjpxë extëm “ja nax käjpnë lyetsyë” (Is. 60:5, 16). Mëjwiin kajaa tsyobäättë nmëguˈukˈäjtëm diˈib duˈun yäjktëbë naybyudëkë, duˈuntsoo mbäädë net yaˈëwaˈkxy yajkäjpxwaˈkxyë Diosë yˈayuk mä 240 paˈis ets mä ja it lugäär diˈib nyitënaapy, ets pyëtsëmyë ëxpëjkpajn naxy tuk mil ayuk.

14. ¿Ti tyam tsojkëp ttundëdë jäˈäy?

¹⁴ Mä tyäˈädë tiempë diˈib jëjpkëxanëp, ta yajxijtˈyuˈkxy tukëˈëyë ja nasionk ko yaˈëwaˈkxy yajkäjpxwaˈkxy ja Diosë yˈayuk. Tyamën ttiempëty parë jäˈäy twinˈixtët ti tyunandëp, ¿pyuwäˈägëyandëp ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën o yëˈë tyukjotkujkˈatandëp ja naxwinyëdë jäˈäyë gyobiernë? Dios mëduumbëty myëmëdoowdëp ja ley diˈib yajnaxkëdaktëbë gobiernëtëjk, per kyaj ttuktëk ttukwäˈägëdë politikë (Rom. 13:1-7). Pes nyijäˈäwëdëp ko yëˈëyë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën diˈib yaˈoyëyaambyë amay jotmay diˈib jaˈäjtp abëtsemy nyaxwinyëdë, tyäˈädë gobiernë kyaj yajpääty yä Naxwiiny (Fwank 18:36, 37).

15. ¿Wiˈix ojts yajnaskäjpxë mä Biiblyë ko yˈakˈyaˈijxmatsäˈändë ja Dios mëduumbë?

¹⁵ Mä Apocalipsis o Diˈibʉ Jatanʉp jap tnimaytyaˈaky ko mä ja tiempë diˈib jëjpkëxanëp, yˈakˈyaˈijxmatsäˈändë ja Dios mëduumbëty. Tyäˈädë yëˈë yˈandijpy ko mëktaˈaky yajnibëdëˈëgäˈändë ets yajmëtsipˈatäˈändë. Ja gobiernëtëjk diˈib anaˈamdëp yä naxwiiny, yˈamdowandëp parë nmoˈoyëm diˈib jeˈeyë nitëjkëbë Dios ets pënaty kyaj duˈun ttundë, ta tnibëdëˈëgäˈändë (Diˈibʉ Jat. 13:12, 15). Pes duˈun ojts yajnaskäjpxë: “Nidëgekyë mëj mutsk, mëkjäˈäy esë ayoobë jäˈäyëty, mëduumbëty esë yajmëduumbëty, yajtsäˈäyët mä yˈagäˈänygyëˈë o mä wyimbok” (Diˈibʉ Jat. 13:16). Tëëyëp duˈun ijty ja tuumbë mosë yajtsäˈäy parë yaˈëxkapët pën wyintsënˈäjtypy. Nenduˈun tyam jyaty, duˈunxyëp extëm niˈamukë jäˈäy yajtsäˈäytyë mä kyëˈë o mä wyimbok parë yajpëjtäˈäktë yˈijxwëˈëmën. Ja tuk pëky njënäˈänëm, ja dyajnigëxëˈëgäˈändë naxwinyëdë jäˈäy ko yëˈë pyuwäˈkëdëp ja gobiernëtëjk mä tijaty tyuundëp o wyinmääytyëp.

16. ¿Tiko tyam jyëjpˈamëty ets yëˈëyë Jyobaa nbuwäˈkëm?

¹⁶ Ëtsäjtëm, ¿ti net ndunäˈänëm? ¿Nasˈixëyäˈänëm parë nyajtsäˈäyëm ets nbuwäˈägëyäˈänëm ja gobiernëtëjk? Pënaty kyupëjktëp parë yajtsäˈäytyët, pyäädandëbë amay jotmay ets axëëk jyatäˈän kyëbatäˈändë. Mä Apocalipsis yˈakjënaˈany ko nipën “mbäät kyajuy kyateegyëty pën kyaj tmëdaty ja seyë” (Diˈibʉ Jat. 13:17). Perë Dios mëduumbëty, nyijäˈäwëdëp wiˈixë Jyobaa ttunäˈäny pënaty të yajtsäˈäytyët (Diˈibʉ Jat. 14:9, 10). Pääty en lugäär yajtsäˈäytyët, yëˈëjëty duˈunxyëp extëm të tkëxjäˈäytyë mä kyëˈë: “Yëˈëts xyjaˈäjtpë Jyobaa” (Is. 44:5). Tyamën tiempëty parë yëˈëyë Jyobaa nbuwäˈkëm ets mëk ndënäˈäyëm. Pën nduˈunëm duˈun, ta agujk jotkujk nyayjyawëyaˈanyëtyë Jyobaa ko nˈanmäˈäyëm mijtsëts xyjaˈäjtp.

17. ¿Xëmëdaa Jyobaa tmëmaˈkxtukäˈänyë jäˈäy?

¹⁷ Jyobaa nëgooyë dyaˈijxënë maˈkxtujkën mä tyamë tiempë jyëjpkëxanë, pes kyaj ttsoky ets nituˈugë jäˈäy kyutëgoyët (2 Peed. 3:9). Niˈamukë jäˈäy tmoˈoytyë tiempë parë jyodëmbittët ets ttundët diˈib oy. Perë Jyobaa këxäämbë myaˈkxtujkën, pënaty kyaj tpuwäˈägëdë ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën, duˈun kyugëxëyäˈändë extëm ja faraon, ja tiempë mä Moisés dyaˈˈawäˈätspëtsëëmyë israelitëty. Jyobaa duˈun tˈanmääyë: “Käˈäp jeexyë të xykyamayëts mijts ëxëëk të nduny mëët yëˈë ëyoˈon jotmay kanääk pëkypyë mä mijtsën ets mä yëˈë mnax mgäjpnën, ets mijts jënäˈäjëp jeexyë mnajëwäˈknë yää naxwiiny. E ëjts tëjëts nyajkutuky, ets mjuukyˈätëty, ets xyˈixëty wiˈixˈaampy ëjts yëˈë mëkˈäjtën nmëëtëtyën, ets duˈun agajpxy nˈitëtyëts oy tyimmääjëty” (Éx. 9:15, 16, MNM). Kuanë ko nëjkx tˈëxkaptë tëgokyë ja nasionk ko Jyobaa yëˈëyë naytyuˈuk ja Diosë tëyˈäjtënbë (Ezeq. 38:23). ¿Wiˈix tyunäˈäny jyatäˈänyëty?

18. 1) Extëm jyënaˈanyë Ageo 2:6, 20-22, ¿wiˈix jatëgok yajxijtˈyuˈkxäˈändë naxwinyëdë jäˈäy? 2) ¿Wiˈix nnijäˈäwëm ko diˈibë Ageo ojts tnaskäjpxë ja yˈadëwäˈäny mä tiempë myiny kyëdaˈaky?

 ¹⁸ Të nety nyäjxnë kanäk jëmëjt mä Ageo yˈooky, ko apostëlë Pablo jyënany ko ja ääw ayuk diˈib yajkujayë mä Ageo 2:6, 20-22 ja yˈadëwäˈäny mä tiempë myiny kyëdaˈaky (käjpx). * Pablo duˈun tkujäˈäyë: ‘Tyam jëduˈun yˈënaˈany: ‘Nyajˈyuˈkxaambyëts jatëgok ja nax; jeˈeyëp ko käˈäp yiˈiyëty ja nax, nenjëduˈun ja tsäjp. Ko ja Dios yˈënaˈany ko jatëgok dyajˈyuˈkxäˈäny ja nax ets ja tsäjp, jëduˈun dyajjaygyukë ko dyajwindëgooytyäˈäjaˈany tukëˈëyë mëdiˈibë ojts tpëjktaˈakyën ets yˈitäˈäny xëmëkyëjxm mëdiˈibë käˈäp yuˈkxyën’ (Heb. 12:26, 27, TY). Ko yä jyënaˈany ‘nyajˈyuˈkxaambyëts jatëgok ja nax’, tëgatsy nyiwijy nyikejy mët diˈib yajmaytyakp mä Ageo 2:7. Pes yëˈë yˈandijpy ko pënaty duˈun extëmë faraon kyaj tˈëxkaptë ko Jyobaa yëˈëyë diˈib nitëjkëp yˈanaˈamët, kutëgoyandëp winë xëëw winë tiempë.

19. ¿Ti diˈib kyaj yajxijtˈyuˈkxäˈäny ets wiˈix nnijäˈäwëm?

¹⁹ ¿Tijën diˈib kyaj yajxijtˈyuˈkxäˈäny o kyutëgoyaˈany? Pablo duˈun tˈaknimaytyaky: “Kom yëˈë nˈaxäjëyäˈänëm tuˈugë Anaˈam Kutujkën diˈib kyaj mbäät yajxijtˈyuˈkxy, duˈunyëm nˈaxäjëm diˈib kyaj xyjanitëjkëm, ets duˈuntsoo mbäät nmëduˈunˈadëtsëmë Dios extëm ttukjotkëdaˈaky, mëdë mayˈäjt wintsëˈkën ets nmëjjäˈäw njantsyjyäˈäwëm” (Heb. 12:28, TNM). Yëˈëyë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën diˈib kyaj wiˈix jyatäˈäny, diˈibë mëk itäämp ko nety yˈakˈyajxijtˈyuˈkxy ja naxwinyëdë jäˈäy (Sal. 110:5, 6; Dan. 2:44).

20. ¿Ti tsojkëp tyamë jäˈäy tˈaktundët, ets wiˈix mbäät nbudëjkëm?

²⁰ Kyaj tyam yˈoyëty ets nyajtëgoˈoyëmë xëëw tiempë, pes tsojkëbë jäˈäy twinˈixtët ti diˈib tyunandëp. ¿Jukyˈatandëp duˈun extëmë naxwinyëdë jäˈäy dyajnëjkxyë jyukyˈäjtën ets kutëgoyandëp? ¿O jukyˈatandëp extëmë Jyobaa tniˈanaˈamë ets pyäädandëbë jukyˈäjtënë winë xëëbë? (Eb. 12:25). Ko nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm, duˈunën ja jäˈäy nbudëjkëm parë twinˈixtët ti tyunandëp. Pääty, nˈokpudëjkëˈadëtsëmë jäˈäy parë tpuwäˈägëdët ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën. Ets nˈokjamyajtsëm wiˈixë Jesus jyënany: “Tyäˈädë oybyë ayuk diˈib nyimaytyakypy ja Anaˈam Kutujkën yajkäjpxwäˈkxäˈäny abëtsemy nyaxwinyëdë parë yajtuknijawët tukëˈëyë nasionk; ets taanëm myinäˈäny ja kutëgoˈoyën” (Mat. 24:14, TNM).