1-2. Kansi ni kugwendeza kotyani kwecilosela mneneli Hagai kuti kukacitike m’nthawi ino?

 “M’KANTHAWI katontho, mashopu na mang’anda yeyamba kupona.” “Munthu aliyense ecita nkhaŵa. Anyinji elaŵila kuti izi zecitika tyala m’maminesi aŵili, koma neo neona monga zetola nthawi itali.” Izi niye zecilaŵila ayakine mwa ŵanthu amene epulumuka pa civomezi camene cecitika ku Nepal mu 2015. Mosakaikila, kuti mwenzepo pezenzocitika izi, sembe muliyoluŵe kwa umoyo wanu wonse.

² Mosiyana na civomezi cecitika ku Nepal, masiku ŵano pali kugwendeza kwamene kucitika osati tyala mumzinda umozi olo calo cimozi. Yehova ogwendeza mitundu yonse ya ŵanthu pacalo ndipo wankhala ocita izi kwa vyaka vinyinji. Ponena za kugwendeza uku, mneneli Hagai elosela kuti: “Yehova wa magulu ankhondo walaŵila kuti, ‘Lombapano nigwendeze soti kululu, calo, nyanja na nthaka.’”​—Hag. 2:6.

3. Kansi kugwendeza kwecilosela mneneli Hagai kusiyana tyani na civomezi?

³ Kugwendeza kwecilosela Hagai, kuononga lini vinthu monga ni mwacucitila civomezi. M’malomwake, kugwendeza uku kucitisha kuti vinthu viweme vicitike. Yehova elaŵila kuti: “Nigwendeze mitundu yonse ya ŵanthu, ndipo zinthu zonse zamtengo wapatali zofumila ku mitundu yonse ya ŵanthu, zikaloŵe mu ng’anda iyi. Ndipo nikazuzhye ng’anda iyi na ulemelelo.” (Hag. 2:7) Kansi ulosi uyu wekhuza tyani Ayuda a m’nthawi ya Hagai? Nanga utikhuza tyani masiku ŵano? M’nkhani ino, tilaŵizhyane mayankho a makonsho aŵa. Tione soti zatingacite kuti titoleko mbali pa nchito yogwendeza mitundu yonse ya ŵanthu.

4. Kansi n’cinji cecitisha Yehova kuti atume mneneli Hagai?

⁴ Yehova etuma mneneli Hagai kuti acite nchito yofunika ngako. Kansi zinthu zenze tyani pa nthawi iyi? Cuoneka kuti Hagai enze m’mozi wa Ayuda amene emasuliwa mu ukapolo ku Babulo, ndipo ewelela ku Yerusalemu mu 537 B.C.E. Pecifwika ku Yerusalemu, mosataya nthawi eyamba kumanga kacisi. (Eza. 3:8, 10) Koma pakaliyopita nthawi itali, Ayuda aŵa efooka ndipo eleka kumanga kacisi cifukwa ca vinthu veenzolaŵila ŵanthu oŵazungulila. (Eza. 4:4; Hag. 1:1, 2) Niye cifukwa cake mu 520 B.C.E.,Yehova etuma mneneli Hagai kuti aŵalimbikishe kuti asilizhye kumanga kacisi. *​—Eza. 6:14, 15.

5. Kansi Ayuda elimbikishiwa tyani na uthenga wa mneneli Hagai?

⁵ Yehova etuma mneneli Hagai kuti akalimbikishe Ayuda kuti ankhale na cikhulupililo cotang’a. Motang’a mtima, mneneli uyu euzhya Ayuda amene enze efooka kuti: “‘Tang’ani mtima mweo ŵanthu onse a m’calo ici, ndipo seŵenzani nchito,’” walaŵila tetyo Yehova. “‘Pakuti nili namwe,’ walaŵila tetyo Yehova wa magulu ankhondo.” (Hag. 2:4) Mosakaikila, Ayuda elimbikishiwa ngako na mau akuti “Yehova wa magulu ankhondo.” Yehova niye olamulila angelo amene oziŵa bwino kuniata nkhondo. Tetyo, Ayuda enzofunika kunkhala na cikhulupililo cakuti Yehova aŵayavye kusilizhya nchito iyi.

6. Kansi sembe n’cinji cecitika pavuli pa kugwendeza kwecilosela mneneli Hagai?

⁶ Yehova etuma mneneli Hagai kuti akauzhye Ayuda kuti yove akagwendeze mitundu yonse ya ŵanthu, kuyangizhyilapo Perisiya wamene wenze ulamulilo wamphamvu pacalo conse. Uthenga uyu, welimbikisha Ayuda amene enze efooka noleka kumanga kacisi. Kansi kugwendeza uku sembe kwenkhala na zofumapo zotyani? Coyamba, sembe kweyavya Ayuda kuti asilizhye kumanga kacisi. Ndipo caciŵili, sembe kwecitisha kuti ŵanthu a mitundu iyakine ayambe kulambila Yehova pavuli pakuti kacisi wamangiwa soti. N’zoonekelatu kuti Ayuda elimbikishiwa ngako pavuli pakumvwa uthenga uyu.​—Zek. 8:9.

7. Kansi ni nchito yotyani yamene yugwendeza calo conse? Fotokozani.

⁷ Kansi ulosi wa mneneli Hagai utikhuza tyani masiku ŵano? Monga ni mwecicitila m’nthawi yakale, Yehova ogwendeza mitundu yonse ya ŵanthu. Ndipo tili na mwai wotolako mbali pa nchito iyi. Ganizilani izi: Mu 1914, Yehova eika Yesu Khristu kunkhala Mfumu ya Ufumu wake. (Sal. 2:6) M’malo mosangalala, asogoleli avyalo vosiyanasiyana pacalo conse, ekhumudwa ngako Ufumu uyu peweyamba kulamulila. Izi zetanthauza kuti ‘nthawi yoikiwilatu ya ŵanthu amitundu iyakine,’ kapena kuti nthawi pamene kwenzeve wolamulila wopanamila Yehova, yesila. (Luka 21:24) Cifukwa ca izi, kuyambila mu 1919 atumiki a Yehova ankhala olalikila kuti ni Ufumu wa Mulungu tyala wati ukasilizhye mavuto ya ŵanthu. “Uthenga uweme uyu wa Ufumu”, ugwendeza calo conse.​—Mat. 24:14.

8. Molingana na Salimo 2:1-3, kansi olamulila anyinji ocitanji akamvwa uthenga wabwino?

⁸ Kansi ŵanthu oulandila tyani uthenga watulalikila? Anyinji oukana. (Ŵelengani Salimo 2:1-3.) Olamulila anyinji okhumudwa ngako akamvwa uthenga uyu, ndipo ovomelezhya lini kuti Yehova esankha Yesu kunkhala mfumu ya Ufumu wake. Ove oona kuti zatulalikila  zokhuza Ufumu wa Mulungu ni ‘uthenga lini wabwino.’ Cifukwa ca izi, maboma ayakine afwika mpaka polesha nchito yasu yolalikila. Olo kuti olamulila anyinji olaŵila kuti olambila Mulungu, ovomelezhya lini kuti Yehova esankha Yesu kunkhala wolamulila cifukwa ŵanthu aŵa okondeshesha ulamulilo. Monga ni mwecicitila olamulila a m’nthawi ya Yesu, olamulila a masiku ŵano osusha Wozozewa wa Yehova mwa kunzunza ophunzila ŵake.​—Mac. 4:25-28.

9. Kansi Yehova ocitanji pofuna kuyavya ŵanthu amene okana kumvwishila uthenga uweme?

⁹ Kansi Yehova ocitanji pofuna kuyavya ŵanthu amene okana kumvwishila uthenga wabwino? Salimo 2:10-12 yulaŵila kuti: “Lomba, mweo mafumu oneshani kuzindikila. Lolani kuti maganizo ŵanu akonzewe, mweo oweluza a pacalo. Tumikilani Yehova mwamantha. Kondwelani ndipo njenjemelani. Lemekezani mwana kuyopela kuti Mulungu angakalipe, ndipo mungaonongeke nocosewa panjila yamene iyo. Pakuti ukali wake ukwanisha kuyaka mofulumila. Odala ni ŵanthu onse amene othaŵila kuli yove.” Yehova ni woleza mtima ndipo waŵapasa nthawi kuti acinje maganizo ŵao noyamba kucilikiza Ufumu wake. Koma nthawi yasala ni itontho, cifukwa tunkhala “m’masiku osilizhya” a calo cino. (2 Tim. 3:1; Yes. 61:2) Lomba niye nthawi yakuti ŵanthu aphunzile cendi noyamba kutumikila Yehova.

10. Molingana na Hagai 2:7-9, kansi pankhala zofumapo zotyani cifukwa ca kugwendeza kwecilosela mneneli Hagai?

¹⁰ Kugwendeza kophiphilisila kwecilosela mneneli Hagai kuli na zofumapo ziweme kuli ŵanthu ayakine. Yove elaŵila kuti cifukwa ca kugwendeza uku, “zinthu zonse zamtengo wapatali,” kutanthauza ŵanthu onse amtima wabwino ofumila m’mitundu yonse ya ŵanthu, akayambe kulambila Yehova. * (Ŵelengani Hagai 2:7-9.) Mneneli Yesaya koma soti Mika, elosela soti kuti izi zikacitike “m’masiku osilizhya.”​—Yes. 2:2-4, Mika 4:1, 2.

11. Kansi mkwasu muyakine ecitanji pecimvwa uthenga wa Ufumu kwa nthawi yoyamba?

 ¹¹ Ganizilani mwamene uthenga wabwino wekhuzila mkwasu Ken wamene otumikila ku likulu ya Mboni za Yehova ya pacalo conse. Yove akalukumbukila nthawi yoyamba pecimvwa uthenga wa Ufumu olo kuti papita vyaka pafupifupi 40. Mkwasu uyu elaŵila kuti: “Penephunzila cendi kufumila m’Mau a Mulungu, nesangalala ngako kuziŵa kuti tunkhala m’masiku osilizhya a calo cino ciipa. Nezindikila kuti nenzofunika lini kunkhala mbali ya calo kuti ninkhale pa ushamwali na Yehova na kuti nikapeze moyo wosasila. Nesenga Yehova kuti aniyavye. Pavuli pake, neleka kukatizhyana na calo ndipo neyamba kucilikiza Ufumu wa Mulungu wamene unkhalepo mpaka kale-kale.”

12. Kansi kacisi wauzimu wa Yehova wazula tyani na ulemelelo masiku ŵano osilizhya?

¹² N’zoonekelatu kuti Yehova odalisa ŵanthu ŵake. Tusimikizhyila mfundo iyi tikaona kuyangizhyilika kwa ciŵelengelo ca ŵanthu amene omulambila m’masiku ŵano osilizhya. Mu 1914, atumiki ŵake enze tyala masauzande atontho. Koma lomba opitilila 8 miliyoni. Ndipo ŵanthu mamiliyoni anyinji opezeka pa cikumbuso caka ciliconse. Tetyo, tinganene kuti kacisi wauzimu wa Yehova, yamene ni makonzedwe ya kulambila kutuŵa, yazula na “zinthu zamtengo wapatali zofumila ku mitundu yonse ya ŵanthu.” Ŵanthu akaphunzila cendi, oleka minkhalidwe iipa novwala umunthu walomba. Izi zucitisha kuti zina ya Mulungu itamandike.​—Aef. 4:22-24.

13. Kansi ni maulosi ayakine otyani amene akwanilishiwa cifukwa ca kuyangizhyilika kwa ciŵelengelo ca atumiki a Yehova? (Onani cithunzithunzi pacikuto.)

¹³ Zocitika izi, zukwanilisha soti maulosi ayakine monga ulosi upezeka pa Yesaya 60:22. Lemba iyi yulaŵila kuti: “Mtontho akasanduke ŵanthu 1,000, ndipo wocepa akasanduke mtundu wamphamvu. Neo Yehova nikafulumizhyishe izi pa nthawi yake.” Cifukwa cakuti ŵanthu anyinji owela m’gulu ya Yehova, pankhala soti zofumapo ziweme. Ŵanthu aŵa ali na maluso osiyanasiyana ndipo ocita khama pa nchito yolalikila “uthenga wabwino wa Ufumu.” Ndipo atumiki a Mulungu oseŵenzesha maluso osiyanasiyana pocilikiza gulu ya Yehova. Maluso amene aŵa niye yecilaŵila mneneli Yesaya kuti “mkaka wa mitundu ya ŵanthu.” (Yes. 60:5, 16)  Cifukwa ca khama yakucita atumiki aŵa, uthenga wabwino ulalikiliwa m’vyalo 240. Ndipo zofalisa zasu zumasuliliwa m’vilaŵilo vopitilila 1,000.

14. Kansi munthu aliyense ofunika kupanga cosankha cotyani?

¹⁴ Masilizhyilo a calo cino payofwika pafupi, nchito yolalikila yupasa ŵanthu mwai wosankha, kaya kucilikiza Ufumu wa Mulungu olo kucilikiza maboma a cino calo. Ici ni cosankha cofunika ngako cakufunika kupanga munthu aliyense. Olo kuti atumiki a Yehova omvwila malamulo a m’calo mwakunkhala, otolako lini mbali m’zandale. (Aro. 13:1-7) Oziŵa kuti ni Ufumu wa Mulungu tyala wati ukakwanishe kusilizhya mavuto a ŵanthu. Ndipo Ufumu uyu uli lini mbali ya calo.​—Yoh. 18:36, 37.

15. Kansi buku ya Chivumbulutso yuonesha tyani kuti atumiki a Mulungu akayesewe msogolo?

¹⁵ Buku ya Chivumbulutso yulaŵila kuti kukhulupilika kwa atumiki a Mulungu kukayesewe m’masiku osilizhya. Mwacisanzo, ŵanthu anyinji akayambe kutisusha notinzunza. Olamulila akofuna kuti munthu aliyense akoŵalambila, ndipo akonzunza wala ati akokana kuŵacilikiza. (Chiv. 13:12, 15) Olamulila aŵa “akakakamizhye ŵanthu onse, olemekezeka na onyozeka, olemela na osauka, mfulu na akapolo, kuti aikiwe cizindikilo pa kwanja yao yamalendi olo pa mphumi pao.” (Chiv. 13:16) M’nthawi zakale, munthu akagula kapolo, enzomuika cizindikilo coonesha kuti ni kapolo wake. Molingana na izi, msogolo olamulila akaike lamulo yakuti munthu aliyense akaikiwe cizindikilo coonesha kuti ali ku mbali yao, kaya ni pa kwanja olo pa mphumi. Ove akafune kuti munthu aliyense akoonesha mwa zocita na zolaŵila kuti oŵacilikiza.

16. Ndaŵa yanji tufunika kutang’isha cikhulupililo casu pali lomba?

¹⁶ Kansi tikalole kuikiwa cizindikilo coonesha kuti tucilikiza maboma ya ŵanthu? Tufunika kunkhala otang’a mtima kuti tikakwanishe kukana, cifukwa ŵala ati akakane akanzunziwe ndipo moyo wao ukankhale pa ngozi. Buku ya Chivumbulutso yulaŵila kuti: “Munthu aliyense akololewa lini kugula olo kugulisa ngati aliye cizindikilo ici.” (Chiv. 13:17) Koma atumiki a Mulungu oziŵa zati akacite Yehova kuli ŵala ati akaikiwe cizindikilo cutomolewa pa Chivumbulutso 14:9, 10. Ove akakane kuikiwa cizindikilo coonesha kuti ocilikiza maboma ya ŵanthu. Izi zikankhale monga alembewa cizindikilo cakuti, “N’ne wa Yehova” pakwanja pao. (Yes. 44:5) Lomba niye nthawi yotang’isha cikhulupililo casu pa Yehova. Ngati tingacite izi, tikakwanishe kupilila pa nthawi yamene iyo ndipo Yehova akatipulumuse.

17. Kansi tufunika kuziŵanji zokhuza kuleza mtima kwa Yehova?

¹⁷ Masiku ŵano osilizhya, Yehova waonesha kuti ni woleza mtima. Yove ofuna lini kuti aliyense akaonongewe. (2 Pet. 3:9) M’malomwake, wapasa munthu aliyense mwai wakuti alape nosankha kum’tumikila. Koma yove apitilizhye lini kuleza mtima. Ŵala amene okana kucinja umoyo wao noyamba kutumikila Mulungu, akakumane na mavuto monga ni yecikumana nayo Farao. Yehova emuuzhya kuti: “Pofwika pano, sembe natambulula kwanja yangu nokupaya na mlili pamozi na ŵanthu ŵako, ndipo sembe nakufafanizani pacalo conse. Koma nakusiya wa moyo kuti nikuoneshe mphamvu zangu na kuti zina yangu ilengezewe pacalo conse.” (Eks. 9:15, 16) Pa nthawi iyo, mitundu yonse ya ŵanthu ikaziŵe kuti Yehova niye Mulungu wacendi. (Ezek. 38:23) Kansi izi zikacitike tyani?

18. (a) Kansi ni kugwendeza kuyakine kotyani kufotokozewa pa Hagai 2:6, 20-22? (b) Tuziŵa tyani kuti ulosi wa Hagai ukakwanilishiwe soti msogolo?

 ¹⁸ Vyaka vinyinji pavuli pakuti mneneli Hagai wamwalila, mtumwi Paulo elembela Akhristu aciheberi mau oonesha kuti ulosi upezeka pa Hagai 2:6, 20-22 ukakwanilishiwe soti msogolo. (Ŵelengani.) Yove elemba kuti: “Lomba walonjeza kuti: ‘Nikagwendeze soti kululu osati tyala pacalo.’ Mau akuti ‘nikagwendeze soti’ oonesha kuti zinthu zati zikagwendezewe, zikacosewepo. Zinthu izi, zepangiwa na munthu muyakine. Ndipo akazifumyepo kuti pakasale zinthu zamene zingagwendezeke lini.” (Aheb. 12:26, 27) Mosiyana na kugwendeza kutomolewa pa Hagai 2:7, kugwendeza uku kukacitishe kuti ŵanthu onse amene okana kuvomelezhya ulamulilo wa Yehova monga ni mwecicitila Farao, akaonongewe.

19. Kansi n’cinji cati cikagwendezewe lini, ndipo tuziŵa tyani?

¹⁹ Kansi n’cinji cati cikagwendezewe lini olo kufumyiwapo? Mtumwi Paulo epitilizhya kulaŵila kuti: “Pofwana kuti tikalandile Ufumu wamene ukagwendezeke lini, tiyeni tipilizhye kulandila kuwama mtima kukulu, kuti kupitila mu kuwama mtima kwamene uku, ticitile Mulungu utumiki wopatulika m’njila yovomelezhyeka. Ndipo tiucite moyopa Mulungu koma soti mwaulemu ukulu.” (Aheb. 12:28) Kugwendeza kosilizhyila kukayosila, ni Ufumu wa Mulungu tyala wati ukankhalepo mpaka kale-kale.​—Sal. 110:5, 6; Dan. 2:44.

20. Kansi ŵanthu ofunika kupanga cosankha cotyani, ndipo tingaŵayavye tyani?

²⁰ Lombapano, calo cino cionongewe. Tetyo, munthu aliyense ofunika kupanga cosankha. Ŵala ati asankhe kupitilizhya kucilikiza calo cino, akaonongewe. Koma ŵala ati acinje umoyo wao noyamba kutumikila Yehova, akapeze moyo wosasila. (Aheb. 12:25) Nchito yasu yolalikila yuyavya ŵanthu kupanga cosankha cofunika ngako camene ici. Tetyo, tiyeni tipitilizhye kucita nchito iyi kuti tiyavye ŵanthu anyinji amene ali na maganizo oyenelela kuti ayambe kucilikiza Ufumu wa Mulungu. Ndipo tiyeni tipitilizhye kukumbukila mau a Yesu akuti: “Uthenga uweme uyu wa Ufumu ukalalikiliwe pacalo conse kwamene kuli ŵanthu kuti ukankhale umboni ku mitundu yonse, ndipo pavuli pake masilizhyilo akafwike.”​—Mat. 24:14.