1, 2. ¿Kanan witsankuna ima pasakunampaq kaqtataq Bibliachö willakun?

2015 WATAM Nepal nacionchö patsa alläpa feyupa kuyurqan. Tsëta pasaqkunam wakinqa kënö willakuyan: “Tiendakuna y unë wayikunam chipyëpa juchur ushakäriyarqan”. “Nunakunaqa, pasëpa mantsakashqam këkäyarqan [...]. Wakinkunaqa, juk ishkë minütukuna durashqa kanqantam niyarqan, peru noqapaqqa mëtsika unëpanömi karqan”. Tsënöpa pasashqa karqa, manachi rasllatsu qonqarishwan.

² Peru kanan witsampis patsaqa juknöpam kuyuykan, y manam juk markallachötsu o juk nacionllachötsu. Jehoväqa, mëtsika watapanam entëru Patsachö llapan nacionkunata kuyuykätsin. Tsëpaqmi willakoqnin Ageu kënö nirqan: “Angelkunata mandaq Teyta Jehovämi këta nin: ‘Ichikllachönam ciëlukunata y patsata, lamarta y tsaki patsata yapë kuyutsishaq’” (Ageu 2:6, TNM).

3. ¿Imachötan patsa kuyunqan y nacionkuna kuyutsishqa kayänampaq kaqta Ageu willakunqan jukläya kayan?

³ Patsa kuyuptinqa imëkam ushakan, peru nacionkuna kuyutsishqa kayänampaq kaqta Ageu willakunqanqa, allipaqmi kanqa. Kikin Jehovämi kënö nirqan: “Më tsë nacionkunata kuyuratsiptïmi, tsë nacionkunapita väleq cösaskuna kë wayiman yëkayämunqa, y tsënömi kë wayita shumaqta tikratsishaq” (Ageu 2:7, TNM). Ageu kawanqan witsan nunakunaqa, ¿imanötan tsë willakuyta entiendiyarqan? Y noqantsikqa, ¿imanötan entiendishwan? Këchömi tsëpita yachakushun, y nacionkunata kuyutsir imanö yanapakunapaq kaqtam rikäshun.

4. ¿Imanirtan willakoqnin Ageuta Jerusalenman Jehovä mandarqan?

⁴ ¿Imata ruranampaqtan Ageuta Jehovä nirqan y imanirtan tsëqa alläpa alli karqan? Itsachi Ageuqa, J.m.sh. 537 watachö,  Babiloniachö prësu këkaqkunapita Jerusalenman kuteq nunakunawan këkarqan. Jehoväta sirweq nunakuna chärirqa, ichik tiempullatam templupa cimientunta perqarnin qallëkuyarqan (Esd. 3:8, 10). Peru tsëpitaqa, chikeqninkuna michäyaptinmi mantsakar rurëta jaqiriyarqan (Esd. 4:4; Ageu 1:1, 2). Tsëmi Jehoväqa 520 watachö Ageuta mandarqan, kallpata tsariyänampaq y templuta rurar ushayänampaq judïukunata ninampaq (Esd. 6:14, 15). *

5. Ageu willakunqanqa, ¿imanirtan Diospa sirweqninkuna kallpayoq kayänampaq yanaparqan?

⁵ Ageu willakunqanqa, Jehoväman mas markäkuyänampaq o yärakuyänampaqmi judïukunata yanaparqan. Llakikur qelanashqa këkaqkunatam Ageu kënö nirqan: “Kë nacionchö llapëki kawaqkunapis valienti kayë y trabajayë’ ninmi Teyta Jehovä. ‘Qamkunawanmi këkä, ninmi angelkunata mandaq Teyta Jehovä’” (Ageu 2:4, TNM). “Angelkunata mandaq Teyta Jehovä” ninqanqa, alläpachi yanapayarqan. Templuta ushëta munarqa, mëtsika tröpa angelkunata mandaq Jehovämanmi confiakuyänan karqan.

6. Persia nacion kuyutsishqa kanampaq kaqta Ageu willakunqanqa, ¿imanötan yanapakunan karqan?

⁶ Patsata kuyutseq cuenta nacionkunata kuyutsinampaq kaqta judïukunata willanampaqmi, Ageuta Jehovä mandarqan. Tsëta ninqanqa, templuta rurëta dejashqa kaqkunatam cläru rikätsirqan, mëtsika nacionkunata dominaq puëdeq Persia nacionta, Jehovä kuyutsinampaq kaqta. Tsë nacionta tsënö ruranqanqa, ¿imachötan yanapakunan karqan? Diosta sirweqkunam templuta rurarnin ushayänan karqan. Y mana judïu kaqkunapis, tsë templuchömi pëkunawan juntu Jehoväta adorayänan karqan. Tsëta wiyayanqanqa, Diosta sirweqkunata alläpachi yanaparqan (Zac. 8:9).

7. ¿Imata rurëchötan kanan witsan yanapakuykantsik?

⁷ Ageu willakunqantaqa, ¿imanötan kanan witsan entiendintsik? Kanan witsampis, nacionkunata kuyutseq cuentam Jehovä këkan, y kë kutichöqa noqantsikpis yanapakuykantsikmi. Këllaman pensarishun: 1914 watam, Gobiernunchö rey kanampaq Jesucristuta Jehovä churarqan (Sal. 2:6). Diospa Gobiernun patsakanqan noticiaqa, Patsachö gobernaqkunapaqqa mana alli noticiam karqan. Tsëqa, kë “nacionkunapaq dispunishqa tiempu” ushakärishqana kanqantam rikätsikurqan. Juk parlakuychöqa, Jehoväpa jutinchö pipis mana gobernanqan tiempuqa ushakärishqanam kanan karqan (Lüc. 21:24). Tsënö kanan kaptinmi, Jehoväta sirweqkunaqa Diospa Gobiernunlla imëkatapis altsamunampaq kaqta willakuykäyashqa y tsëtaqa 1919 watapitaran mas rurayashqa. ‘Gobiernupita alli willakïkunata’ willakuyanqanmi, entëru Patsata kuyutsishqa (Mat. 24:14).

8. Salmus 2:1 a 3 ninqannö, ¿imanötan Diospita yachatsikunqantsikta cäsi llapan nacionkuna rikäyan?

⁸ Diospa Gobiernumpita willakunqantsiktaqa, mana allipam nunakuna rikäyan (leyi Salmus 2:1-3). Llapan nacionkunam piñashqa këkäyan. Manam Jehovä churanqan reyta cäsukuyta munayantsu. Manam Diospa Gobiernumpita willakunqantsikta alli noticiatanötsu rikäyan. Tsëmi wakin gobiernukunaqa, Diospita yachatsikunantsikta michäkuyashqa. Diosta sirwiyanqanta mëtsikaq nirpis, nacionkunata gobernaqkunaqa manam puëdeq këninkunata ni autoridäyoq këta dejëta munayantsu. Jesus  kawanqan witsanchönöllam, sirweqninkunata sufritsir Jehoväpa Akrashqampa contran churakäyan (Hëch. 4:25-28).

9. Yachatsikunqantsikta wiyakuyta mana munaq nacionkunataqa, ¿imatan Jehovä nin?

⁹ Yachatsikunqantsikta wiyakuyta mana munaq nacionkunataqa, ¿imatan Jehovä nin? Bibliachömi Salmus 2:10 a 12 kënö nin: “Nacionkunapa reyninkuna, llapëkipis shumaq käyikuyë. Kë patsachö mandakuqkuna, kë niyanqaqta shumaq yachakuyë. Teyta Diosta mantsakur pëta sirwiyë. Mantsakushpa adorayë. Diospa tsurinta respetar qonqurikuyë. Mana respetayaptikiqa jinallachömi piñakur ushakäratsiyäshunki. ¡Pëman markäkuqkunaqa kushishqam kawayanqa!”. Jehoväqa kuyakoq karmi, contranchö këkaqkuna cambiayänanta y Gobiernunchö këta munayänampaq shuyarëkan. Peru ‘ushanan junaqkunachöna’ kawëkashqam, tsëta rurayänampaq tiempuqa ushakëkanna (2 Tim. 3:1; Is. 61:2). Kanan witsanqa, mas urgentiran nunakuna Diospita rasumpa kaqta yachakuyänan y Jehoväta sirwiyänampaq churapakäyänan.

10. Ageu 2:7 a 9 ninqannö, ¿imanötan nacionkuna kuyutsishqa kayanqan allipaq kanan karqan?

¹⁰ Nacionkuna kuyutsishqa cuenta kayänampaq kaqta Ageu ninqanqa, wakin nunakunatam yanapashqa. Pëqa, tsë nacionkuna kuyutsishqa kayanqampita “väleq cösaskuna” tsë wayiman yëkuyänampaq kaqtam nirqan. Juk parlakuychöqa, alli shonquyoq nunakunam Diosta adorayänan karqan (leyi Ageu 2:7-9, TNM). * * Isaïaswan Miquëaspis, ushanan junaqkunachö tsëkuna pasakunampaq kaqtam niyarqan (Is. 2:2-4; Miq. 4:1, 2).

11. ¿Imatataq juk wawqi rurarqan Diospa Gobiernumpita yachatsikuyanqanta wiyarirnin?

 ¹¹ Diospita yachatsiyaptinmi, Ken jutiyoq wawqiqa juknöpana pensar qallëkurqan. Pëqa Principal Oficïnachömi yanapakun. Diospa Gobiernumpita parlayanqanta wiyanqampitaqa, 40 watanönam pasarishqa. Pëmi kënö willakun: “Diospa Palabrampita rasumpa kaqta yachatsikuyanqanta wiyarirqa, ushanan junaqkunachöna kawëkanqantsikpitam kushikurqä. Tsëchömi entiendirirqä, Diospa rikëninchö alli kanäpaq y imëyaqpis kawakunäpaqqa, mana alli rurëkunata dejanäpaq y Diosta sirwinäpaq churapakänä urgenti kanqanta. Diosmanmi mañakurqä y jinan höram tsëta rurarqä. Kë mundupa mana alli rurëninkunata dejarirmi, pipis kuyutsita mana puëdinampaq kaq Diospa Gobiernunman confiakur qallëkurqä”.

12. ¿Imanötan Jehoväpa templun kë ushanan junaqkunachö mas shumaqyashqa?

¹² Kë ushanan junaqkunachö Diosta sirweqkuna mëtsikaq mirëkäyanqanta rikanqantsikmi, sirweqninkunata Jehovä bendicikanqanta musyantsik. 1914 wata witsanqa, wallkaqllam karqantsik. Kananqa, 8 millonpitapis masnam kantsik y cada watam Jesus Wanunqanta Yarpäna reunionman mëtsikaq shayämun. Tsënöpam, ‘nacionkunapita väleq cösaskunaqa’, Jehoväpa templumpa Patsachö këkaq patiunkunaman juntayashqa. Tsë patiukunaqa, Pë munanqannö adoranapaq imëkata rurashqa kanqantam rikätsikun. Jehoväpita yachakur pë munanqannöna kawaqkunaqa, pëtam alabayan (Efes. 4:22-24).

13. Kanan witsan pasakuykanqanchöqa, ¿ima willakuykuna mastan cumplikëkan? (Jana qaranchö këkaq fötukunata rikäri).

¹³ Kanan witsan pasakunqankunachöqa, Dios willatsikunqan juk willakuykunapis cumplikëkanmi. Jukqa, Isaïas librupa 60 kaq capïtulunchö willakuykunam. 22 kaq versïculum kënö nin: “Yupashqalla kaqkunam waranqapayan mirayanqa. Wallkalla kaqkunam puëdiq nacionman tikrayanqa. Noqa TEYTA DIOSMI permitishaq prontu tsënö kananpaq”. Mëtsikaq nunakunam Diosta sirwiyänampaq churapakëkäyan. Pëkunaqa juk rurëkunata yachaqmi kayan y Diospa Gobiernumpita alli willakuykunatam kushishqa willakuyan. Diosta sirweqkunata pushaqkunaqa,  rurëta yachayanqanchömi pëkunata utilizäyan, tsënöpam Isaïas kënö ninqan cumplikan: “Llapan wanashqëkikunatapis jinantin nacionkunapitam apayämunqa” (Is. 60:5, 16). Tsë nunakuna yanapakuyaptinmi, 240 nacionkunachö y juk sitiukunachö yachatsikuykantsik y mil idiömakunapitapis maschö publicacionkunata rurëkantsik.

14. ¿Imata rurayänampaqtan nunakuna churapakäyänan?

¹⁴ Kë ushanan junaqchö llapan nacionkuna kuyutsishqa këkäyanqampitam, nunakunaqa Diospa Gobiernunman o kë munduchö gobiernukunaman confiakuyänampaq churapakäyänan. Täräyanqan nacionkunachö leykunata wiyakurpis, Testïgukunaqa manam polïtica asuntuman mëtikuyantsu (Rom. 13:1-7). Diospa Gobiernunlla imëka mana allikunata altsamunampaq kaqtam musyayan, y tsë Gobiernuqa manam kë munduchötsu këkan (Juan 18:36, 37).

15. Revelacion libruchöqa, ¿Diosta sirweqkuna imata rikätsikuyänampaq kaqtataq nin?

¹⁵ Ushanan junaqkunachö Diosta sirweqkuna, pëllata sirwiyanqanta o mana sirwiyanqanta rikätsikuyänampaq kaqtam Revelacion libru nin. Tsëqa rikätsikun, Diospita yachatsikunata michämänata y sufritsimänapaq kaqtam. Kë munduchö gobiernukunaqa, pëkunata adoranatam munayanqa y tsëta mana ruraqkunataqa, qatikacharmi sufritsiyanqa (Rev. 13:12, 15). Y llapan nunakunatam obligayanqa, “mana precisaq kaqkunata y precisaq kaqkunata, kapoqyoqkunata y waktsakunata, libri kaqkunata y sirwipakoqkunata derëcha kaq makinkunachö o urkunkunachö marcashqa kayänampaq” (Rev. 13:16). Unë witsanqa, pipa kanqanta musyayänampaqmi sirwipakoq nunakunata markan churayaq. Tsënöllam kanan witsampis, makinkunachö o urkunkunachö marcashqa cuenta nunakuna kayanqa. Juk parlakuychöqa, rurëninkunawan o imanö pensayanqanwanmi, gobiernukunata yanapayanqanta rikätsikuyanqa.

16. ¿Imanirtan Jehovällata sirwinqantsikta kanan witsan rikätsikunapaq kallpachakunantsik?

¹⁶ Y noqantsikqa, ¿imataraq rurashun? ¿Marcashqa cuentatsuraq kashun y nunakunapa gobiernunkunatatsuraq yanapashun? Imëka marcashqa cuenta tsë gobiernukunata yanapëta mana munaqkunaqa, imëkatam sufriyanqa. Jina revelacion libruchöqa, mana marcashqa kaqkuna “rantita o rantikïta” mana puëdiyänampaq kaqtam nin (Rev. 13:17). Peru Diosta sirweqkunaqa, marcashqa kaqkunata ima pasanampaq kaqtam musyayan (Rev. 14:9, 10). Tsëmi marcashqa mana karnin, “Jehoväpam noqaqa kä” nir makinkunachö qellqarëkaq cuenta kanqa (Is. 44:5, TNM). Jehovällata sirwinqantsikqa, kanan witsanmi mas cläru rikakänan. Tsëta rurashqaqa, “pëkunaqa sirwimaqnïmi kayan” nirmi kushikunqa.

17. Jehovä pacienciakoq kanqampitaqa, ¿imatataq yarpänantsik?

¹⁷ Pipis ushakänanta mana munarmi, Jehoväqa kë ushanan junaqkunachö pacienciakurnin këkashqa (2 Pëd. 3:9). Llapankuna arrepentikuyänanta y Pëta sirwiyänampaq decidiyänantam shuyarëkashqa. Peru paciencianqa ushakärinqanam. Sirwiyänampaq mana churapakaqkunaqa, Moises kawanqan witsan faraonnömi këkäyan. Jehovämi pëta kënö nirqan: “Munarninqa yänam qamtapis y jinantin Egiptu nunakunatapis feyu qeshyawan ushakäratsïmanna karqan. Tsënö kaptinpis mëtsëchöpis täraq nunakuna poderyuq kashqäta musyayänanpaqmi ushakätsirquqtsu” (Ex. 9:15, 16). Peru piñakuynin  junaqchöqa, llapan nacionkunam Jehovälla rasumpa kaq Dios kanqanta musyayanqa (Ezeq. 38:23). ¿Imanötan tsëqa pasakunqa?

18. (1) Ageu 2:6, 20 a 22 ninqanchö kuyutsishqa këqa, ¿imanirtan jukläya kanqa? (2) ¿Imanötan musyantsik Ageu willakunqanqa shamoq tiempuchö cumplikänampaq kaqta?

¹⁸ Ageu wanukunqampita mëtsika unëna pasanqanchömi, Dios yanapaptin, Ageu 2:6, 20 a 22, TNM ninqan, shamoq tiempuchö cumplikänampaq kaqta apostol Pablu rikätsikurqan (leyi). * Pëmi kënö qellqarqan: “Kënö nirmi änikushqa: ‘Jina yapëran patsallatatsu kuyutsishaq, sinöqa ciëlutawanmi’. Kananqa, ‘jina yapëran’ ninqanqa rikätsikun kuyutsishqa kaqkuna ushakänampaq kaqtam, juk parlakïchöqa, rurashqa kaq cösaskuna, tsënöpa mana kuyutsishqa kaq cösaskunallana quedanampaq” (Heb. 12:26, 27). Këchöqa, manam Ageu 2:7 ninqanchö kuyutsishqa kanqampaqnötsu parlëkan, sinöqa, Jehovälla Gobernaq kanqanta mana creeqkuna, faraonnölla chipyëpa ushakäyänampaq kaqtam rikätsikun.

19. ¿Imatan mana kuyutsishqatsu kanqa y imanötan tsëta musyantsik?

¹⁹ ¿Imatan kuyutsishqa o ushakätsishqaqa kanqatsu? Jina Pabluqa, kënömi nirqan: “Tsëqa, kuyutsishqa këta mana puëdeq kaq Gobiernuta chaskinantsik këkaptinqa, alläpa alli këta chaskirnin sïguishun, tsëwanmi chaskinampaqtanö sagrädu rurëta Diosta qoyta puëdintsik, pëta shonqupita patsë mantsarnin y respetarnin” (Heb. 12:28). Awmi, juk kutillana imëkapis kuyutsishqa kanqanchöqa, Diospa Gobiernunllam ushakanqatsuqa (Sal. 110:5, 6; Dan. 2:44).

20. ¿Imatataq nunakuna akrayänan y imanötan yanapashwan?

²⁰ Tiempuqa ushakëkannam. Imata rurayänampaqpis nunakunaqa churapakäyänanmi. ¿Kë munduchö nunakunanö kawëkar ushakëtatsuraq akrayanqa? ¿O Dios munanqannö kawar mana wanushpa kawakuyänampaqtsuraq kallpachakuyanqa? (Heb. 12:25). Diospita yachatsikunqantsikwanmi, imatapis akrayänampaq kaqta nunakunata rikätsintsik. Tsëqa, Diospa Gobiernunman confiakuyänampaq yanaparnin sïguishun. Y Jesus kënö ninqanta imëpis yarpäshun: “Llapan nacion nunakuna musyayänampaqmi, Gobiernupita alli willakïkuna entëru patsachö willakushqa kanqa, y tsëpitanam, ushakë chäramunqa” (Mat. 24:14).