1, 2. ¿Imatam Hageo willakurqaña?

NEPAL NACIONPIM manchakuypaq terremoto pasarurqa 2015 watapi. Chay pasasqanmantam wakin runamasinchikkuna nirqaku: “Huk ñawi qimchiyllapim ñawpa wasikuna tuñiyta qallakaykamurqa”, nispa. Wakinkuñataqmi nirqaku: “Runakunam manchakuyllawanña karqaku [...]. Achkam nirqaku ratuchalla pasarusqanta, ñuqapaqmi ichaqa una-unay rikchakuwarqa”, nispa. Ñuqanchiktapas chayna pasaruwaptinchikqa manamá qunqachwanchu.

² Chaynam kunanpas enteron allpa pachata unay wataña Jehova Dios katkatatachichkan, ichaqa manam terremotowanchu. Diosmanta willakuq Hageom nirqaña: ‘Llapallan kamachiq ñuqa tayta Diosmi kaynata nikichik: Manapas unaymantam katkatatachisaq cielokunata, kay pachata, lamar quchata chaynataq chaki allpatapas’, nispa (Hag. 2:6).

3. ¿Imanasqataq Hageopa rimasqan katkatatachiyqa mana wasikunata tuñichiq terremoto hinachu?

³ Hageopa rimasqan katkatatachiyqa manam wasikunata tuñichiq terremoto hinachu, aswanqa allinpaqmi. Kikin Jehova Diosmi nirqa: ‘Llapa nacionkunatam katkatatachisaq; llapa nacionkunam hamunqaku quri-qullqinkuta aparikuspa, kay temploymi ancha kuyayllapaq kanqa’, nispa (Hag. 2:7, CQ12). ¿Ima ninantaq chayqa karqa Hageopa tiemponpi runakunapaqqa? ¿Ima ninantaq ñuqanchikpaqpas? Chaykunamantam kay yachachikuypi yachasun. Yachasuntaqmi nacionkunata katkatatachiypi imayna yanapakunamantapas.

4. ¿Imapaqtaq Jehova Dios Hageota kamachirqa?

⁴ Judiokunam Babilonia nacionpi presochasqa kasqankumanta Jerusalen llaqtaman kutimurqaku 537 watapi. Yaqachusmi  Hageopas paykunawan kuska kutimurqa. Paykunaqa chayaramuspankum Diospa wasinta hatarichiyta qallaykurqaku (Esd. 3:8, 10). Ichaqa harkakusqankuraykum hukmanyaruspanku saqirurqaku (Esd. 4:4; Hag. 1:1, 2). Chaymi Jehova Diosqa 520 watapi Hageota kamachirqa paykunata kallpanchananpaq, chaynapi Diospa wasin ruwayta tukunankupaq (Esd. 6:14, 15). *

5. ¿Hageopa ima nisqantaq judiokunata kallpancharqa?

⁵ Hageoqa judiokunatam kallpanchanan karqa Jehova Diospi hapipakunankupaq. Payqa Diospa nisqantam judiokuna hukmanyasqa kachkaptinku kaynata willarqa: ‘Kallpanchakuychikyá ñuqa tayta Diosmi chaynataqa nichkaykichik. Qamkunaqa llamkaychikyá, ñuqaqariki yanapachkaykichikmi, chaynataqa nichkaykichik llapallan kamachiq ñuqa tayta Diosmi’, nispa (Hag. 2:4). ‘Llapallan kamachiq ñuqa tayta Diosmi’ nisqanqa anchatachá kallpancharqa paykunataqa. Jehova Diosqa mana yupay atina angelkunapa kamachiqninmi, chayraykum judiokunaqa Diospi hapipakunanku karqa.

6. ¿Imam pasanan karqa Persia nacion katkatatachisqa kaptin?

⁶ Jehova Diosmi Hageowan willachirqa llapallan nacionkunata katkatatachichkaq hina imatapas ruwananmanta. Chayna nisqanwanmi Diospa wasin pirqayta sayaruq judiokunaqa yachananku karqa munayniyuq Persia nacionta Dios katkatatachinanta. ¿Imam pasanan karqa Persia nacion katkatatachisqa kaptin? Judiokunam Diospa wasinta qispichinanku karqa. Chaymantapas, mana judio kaqkunam hukllawakamunanku karqa chay ruwasqanku wasipi Diosta yupaychanankupaq. ¡Maynatachá Hageopa nisqanqa Diospa serviqninkunataqa kallpancharqa! (Zac. 8:9).

7. ¿Imapitaq yanapakuchkanchik?

⁷ Jehova Diosmi Hageota nirqa llapallan nacionkunata katkatatachinanmanta. Kunanqa gobiernonmanta willakuywanmi Diosqa llapallan nacionkunata katkatatachichkan. Chaypiqa ñuqanchikpas yanapakuchkanchikmi. 1914 watapim Diosqa churin Jesusta churarqa kamachiq kananpaq (Sal. 2:6). Chayqa kay pachapi kamachiqkunapaqqa manam kusikunankupaqchu karqa. Chay watapim Jesuspa nisqan “nacionkunapaq akllasqa tiempo” cumplikurqa. Chaywanmi nichkarqa kay pachapi Diospa akllasqan kamachiqkuna kananpaq tiempo tukusqanta (Luc. 21:24). Chaymi Diosta serviqkunaqa 1919 watamanta astawanraq willakuchkanchik Diospa gobiernollan tukuy mana allinkunata allichananmanta. Chay sumaq willakuymi enteron allpa pachata katkatatachichkan (Mat. 24:14).

8. Salmos 2:1-3 nisqanman hinaqa, ¿imaynam runakuna tarikunku Diospa gobiernonmanta willakusqanchikwan?

⁸ ¿Imaynam runakuna tarikunku Diospa gobiernonmanta willakusqanchikwan? Yaqa llapallankum mana munankuchu uyariyta (qaway Salmos 2:1-3). Arí, llapallan nacionkunam Diospa churasqan kamachiqtaqa mana munankuchu. Willakuptinchikpas piñakunkuraqmi. Wakin nacionkunapiqa kamachiqkunam mana munankuchu Diosmanta willakunanchikta. Chay kamachiqkunamanta yaqa llapanku “Diostam serviniku” nichkaspankupas manam kamachiq kasqankutaqa saqiyta munankuchu. Aswanqa Diospa akllasqan  kamachiq Jesusta chiqnisqankuraykum ñawpaqpi hina qatiqninkunata ñakarichinku (Hech. 4:25-28).

9. ¿Imatam Jehova Dios nin mana uyariy munaq runakunata?

⁹ ¿Imatam Jehova Dios nin mana uyariy munaq runakunata? Salmos 2:10-12 nisqanpim kaynata nin: ‘Kay pachapi llapallan reykuna, uyarikuqyá kaychik. Kay pachapi kamachikuqkuna, qaqchasusqaykichiktayá uyariychik. Uchuychakuspayá tayta Diosta serviychik [...]. Diospa churintayá ama piñakunanpaq yupaychaychik, yanqañataq ñan risqaykichikpi wañuruwaqchik, payqa chaylla piñakuruqmi. ¡Mayna kusisqam paypi hapipakuq runakunaqa!’, nispa. Jehova Diosqa kuyakuq hinaspa llakipayakuq kasqanraykum chiqniqninkunamanpas tiempota quchkan wanakuspanku paypa churasqan kamachiqman hapipakunankupaq. Ichaqa manañam tiempo kanñachu. Bibliapa nisqanman hinam tukupay punchawkunapiña kawsachkanchik (2 Tim. 3:1; Is. 61:2). Kunanpunim Diosmanta imam kaqta yachaspanku tantiakunanku paypa munasqanman hina kawsakunankupaq.

10. Hageo 2:7-9 nisqanman hinaqa, ¿imanasqataq katkatatachiyqa wakin runakunapaq allin?

¹⁰ Hageopa rimasqan katkatatachiyqa allinmi wakin runakunapaqqa. Paymi nirqa: ‘Llapa nacionkunam hamunqaku quri-qullqinkuta aparikuspa’, nispa. Chaywanqa nichkarqa llapallan nacionmanta llampu sunqu runakuna Jehova Diosta yupaychanankumantam (qaway Hageo 2:7-9). * Isaiaswan Miqueaspas willakurqakum chayqa tukupay tiempopi pasakunanmanta (Is. 2:2-4; Miq. 4:1, 2).

11. ¿Imaynam Ken sutiyuq iñiqmasinchik tarikurqa Diospa gobiernonmanta willakuyta uyariruspan?

¹¹ ¿Imaynam Ken sutiyuq iñiqmasinchik tarikurqa Diospa gobiernonmanta willakuyta uyariruspan? Chay willakuyta uyarisqanmantaqa 40 watañam pasarun, ichaqa qayna  punchaw kasqanta hinallam yuyarin. Paymi willakun: “Diosmanta willawaptinku tukupay punchawkunapiña kawsakusqanchikta yachaspaymi kusikurqani. Yachachiwaptinkum entienderurqani kay pachapi mana allinkunata saqispay Jehova Diospi hapipakunayta, chaynapi Diospa kuyasqan kanaypaq hinaspa wiñaypaq kawsakunaypaq. Chaymi Diosta mañakuspay tukuy mana allinkunata saqirqani, hinaspaymi kamachiqninchik Diospi hapipakurqani. Paypa gobiernonqa manamá haykapipas katkatatachisqachu kanqa”, nispa.

12. ¿Imatam kay tukupay punchawkunapi runakuna ruwachkanku Diospa templonpa pationman yaykuchkaq hina?

¹² Serviqninkunata Jehova Diospa yanapasqanqa sutillamá kachkan. Arí, kay tukupay punchawkunapiqa astawanraqmi yapakuchkan Diosta yupaychaqkunaqa. 1914 watapaqqa asllaraqmi karqanchik. Kunanmi ichaqa pusaq millon masninña kanchik. Chaymantapas, sapa watam millonnintin runamasinchikkunapiwan Jesuspa wañukusqanta yuyarinchik. Chaynapim llapallan nacionmanta llampu sunqu runakuna Diospa templonpa pationman huntachkaq hina Diosta yupaychachkanchik. Diospa templonpa pationqa tupan payta yupaychananchikpaq tukuy ima ruwasqanwanmi. Imayna kawsakusqanchikta saqispa musuq pachawan pachakuchkaq hina allintaña kawsakuspanchikmi Diosta hatunchanchik (Efes. 4:22-24).

13. ¿Imataraqtaq Diosqa Isaiaswanpas willachirqa? (Qaway qaranpi kaq fotota)

¹³ Chaymantapas, Isaiaswanmi Jehova Diosqa willachirqa achkallay-achka runakuna payta yupaychanankumanta. Kaynatam willachirqa: ‘Aschalla kaqkunam waranqaman mirarunqa. Aschalla kaqkunam hatun nacion karullanqa. Ñuqa tayta Diosmi chaytaqa tiemponpi ruwasaq’, nispa (Is. 60:22). Chay achkallay-achka runakunam tukuy imapas yachasqankuwan hinaspa tukuy kallpankuwan Diospa gobiernonmanta ‘sumaq willakuyta willakuchkanku’. Isaiasmi qillqarqa: “Wawanta ñuñuq mama hinam nacionkuna uywasunki”, nispa. Chaywanmi nichkarqa  llapallan nacionmanta llampu sunqu runakuna tukuy ima yachasqankuwan Diospaq yanapakunankumanta (Is. 60:5, 16). Paykunapa yanapakuyninwanmi 240 nacionkunapi Diosmanta willakuy apakuchkan. Qillqanchikkunapas 1.000 masnin rimaykunapim kachkan.

14. ¿Imapaqtaq runakunaqa kunanpuni tantiakunanku?

¹⁴ Kay tukupay tiempopim Diosmanta willakuyqa llapallan nacionkunata katkatatachichkan. Chayraykum runakunaqa kunanpuni tantiakunanku: ¿Diospa akllasqan kamachiqtachu icha kay pachapi kamachiqkunatachu yanapanqaku? Jehova Diosta yupaychaqkunaqa yachasqanchik nacionpi kamachiqkunata kasukuspanchikpas manam paykunamanqa sayapakunchikchu (Rom. 13:1-7). Ñuqanchikqa yachanchikmi tukuy mana allinkunataqa Diospa gobiernollan allichananta, chayqa manam kay pachapi kamachiqkunapa hinachu (Juan 18:36, 37).

15. ¿Imamantam Apocalipsis qillqa willawanchik?

¹⁵ Apocalipsis qillqapim willawanchik Diospa serviqninkuna tukupay punchawkunapi chiqnisqa hinaspa ñakarichisqa kananchikmanta. Kay pachapi llapallan kamachiqkunam niwasun paykunata yupaychananchikpaq, mana munaqkunatañataqmi ñakarichiwasun (Apoc. 13:12, 15). Ñawpaq tiempopim sirvientekunata marcaqku pipa sirvienten kasqanta yachanankupaq. Chaynallataqmi kamachiqkunapas marcachkaq hina runakunata hikutanqaku paykunapa kasqanta qawachinankupaq (Apoc. 13:16).

16. ¿Imanasqataq kunanmantapuni kallpanchakunanchik tukuy sunquwan Diosta yupaychanapaq?

¹⁶ Ñuqanchikqa, ¿imatam ruwasun? ¿Kamachiqkunamanchu sayapakusun? Pipas paykunata mana yanapaqqa chiqnisqa hinaspa ñakarichisqam kanqa. Apocalipsis qillqam willawanchik: ‘Mana marcasqa kaqkunaqa imatapas manam rantinqakuchu nitaqmi rantikunqakuchu’, nispa (Apoc. 13:17). Chaywanpas Diosta yupaychaqkunaqa yachanchikmi Apocalipsis 14:9 hinaspa 10 nisqanman hina marcasqa kaqkunaqa utaq kamachiqkunaman sayapakuqkunaqa chinkachisqa kanankuta. Chayraykum kamachiqkunaman sayapakunamantaqa kaynata ninchik: ‘Ñuqaqa Jehova Diospam kani’, nispa (Is. 44:5). Chayraykum kunanmantapuni kallpanchakunanchik Diosta tukuy sunquwan yupaychananchikpaq. Chayta ruwaptinchikqa paypas anchatam kusikunqa.

17. ¿Hinallachu Jehova Diosqa haykapikamapas suyanqa runakuna wanakunankuta?

¹⁷ Jehova Diosqa manam munanchu pipas wañunantaqa. Chaymi hinallaraq suyachkan mana allin ruwasqankuta saqispanku payman asuykunankuta (2 Ped. 3:9). Ichaqa manamá hinallachu haykapikamapas suyanqa. Diospa gobiernonmanta willakuyta mana uyariyta munaqkunaqa Moisespa tiemponpi faraon hinam tarikunqaku. Faraonmanmi Jehova Dios kaynata willachirqa: ‘Sichu qanmanwan runaykikunaman peste unquyta kachaykamuptiyqa kay pachamantam chinkaruwaqña karqa. Chiqaptaqa ñuqam hatarichirqayki qanman atiyniyta qawachinaypaq chaynapi sutiy lliw kay pachapi willakusqa kananpaq’, nispa (Ex. 9:15, 16). Llapallan nacionpi runakunamá yachanqaku Jehova Dioslla kamachiq kasqanta (Ezeq. 38:23).

18. (1) ¿Imamantam rimachkan Hageo 2:6, 20-22 nisqan? (2) ¿Imaynatam yachanchik Hageopa chayna nisqanqa hamuq punchawkunapi cumplikunanta?

¹⁸ Hageopa wañukusqanmanta pachaknintin  wata qipatam apostol Pablo qillqarqa Hageo 2:6, 20-22 (qaway) nisqan willakuyqa hamuq punchawkunapi cumplikunanmanta. Kaynatam qillqarqa: “Kunanñataqmi niwanchik: ‘Yapatawanraqmi katkatatachisaq, manam allpallatañachu aswanqa cielokunatawanraqmi’, nispa. ‘Yapatawanraqmi’ nispanqa rimachkan katkatatachisqa kaqkunata Dios wischunanmantam, chaynapi mana katkatatachisqa kaqkuna hinalla kananpaq, chay katkatatachisqa kaqkunataqa manam Dioschu ruwarqa”, nispa (Heb. 12:26, 27). Pablopa chayna nisqanqa manam Hageo 2:7 nisqanpi willakuywan Jehova Dios katkatatachinanmantachu rimachkan, aswanqa faraon hina Dioslla kamachiq kasqanta mana riqsikuqkunata chinkachinanmantam.

19. ¿Imataq mana katkatatachisqa utaq mana chinkachisqa kanqa? ¿Imatam Pablo nirqa chaymanta?

¹⁹ ¿Imataq mana katkatatachisqa utaq mana chinkachisqa kanqa? Jehova Diospa gobiernonmi. Pablom qillqarqa: “Mana katkatatachina Diospa munaychakuyninta utaq [gobiernonta] chaskinanchik kachkaptinqa, hinallayá Diospa ancha kuyakuyninta chaskisunchik, chaynapi Diosta hatun respetowan hinaspa manchakuywan agradaspa servinanchikpaq”, nispa (Heb. 12:28). Katkatatachichkaq hina tukuy mana allinkunata Dios chinkarachiptinqa paypa gobiernollanñam wiña-wiñaypaq takyanqa (Sal. 110:5, 6; Dan. 2:44).

20. ¿Imapaqmi runamasinchikkuna kunanpuni tantiakunanku? ¿Imaynatam chaypaq yanapachwan?

²⁰ Runamasinchikkuna mana wañunankupaqqa kunanpunim tantiakunanku mana allinkunata saqispanku Diospa munasqanman hina kawsakunankupaq, chaynapi hamuq tiempopi wiñaypaq kawsakunankupaq (Heb. 12:25). Chaypaq tantiakunankupaqmi Diosmanta willakuspanchik yanapachkanchik. Chayraykuyá hinalla kallpanchakusun achka runamasinchikkuna kamachiqninchik Diospi hapipakunankupaq. Amataqyá qunqasunchu Jesuspa kamachiwasqanchiktapas. Paymi nirqa: “Diospa munaychakuyninmanta utaq [gobiernonmanta] kay sumaq willakuymi willakusqa kanqa enterollan kay pachapi llapallan nacionpi runakuna yachanankupaq, chayñam tukuy imapas tukunqa”, nispa (Mat. 24:14).