Olole evideo ziriho

Olole emyanzi erimwo

ECIGABI C’OKUYIGA 37

“Nadundaganya Amashanja Goshi”

“Nadundaganya Amashanja Goshi”

“Nadundaganya amashanja goshi, obuhirhi bwago bwaluga [bwajamwo, NWT].”​—HAG. 2:7.

LWIMBO 24 Tuende ku Mulima wa Yehova

EBI RHWAYIGA *

1-2. Kudundaganya kuhi kw’olwiganyo omulebi Hageyo alebîre oku kwajirikana muli gano mango girhu?

 “OMU miniti misungunu, amabutiki n’enyumpa zarhondera okuhongoka.” “Abantu boshi bayoboha bwenene . . . Bantu banji badesire oku okwo kwajijire miniti ibirhi yone. Ci nièhe nabona nka kâli kasanzi kanji.” Ezo ziri nderho za bantu baguma na baguma bafulumukaga omusisi gw’idaho gwageraga omu Népal omu mwaka gwa 2015. Erhi ebintu bya ntyo by’okuyobohya byakakuhikira, orhakabiyibagira ciru n’olusiku luguma.

2 Cikone, hali akandi kantu kali kadundaganya, arhali vile nguma yone erhi cihugo ciguma cone, kali kadundaganya amashaja goshi, hanakola hali myaka minji kali kadundaganya ago mashanja. Oko kudundaganya amashanja kwalebîre n’omulebi Hageyo. Ayandika ntya: “Ntyo kwo Nyakasane [Yehova, NWT] Nyamuzinda w’Emirhwe adesire. Hasigire mango masungunu ndundaganye amalunga n’igulu, enyanya n’idaho.”​—Hag. 2:6.

3. Omu njira nci okudundaganya amashanja Hageyo aganirire kurhashushini n’omusisi gw’idaho?

3 Okudundaganya amashanja Hageyo aganirire kurhali nka musisi gw’idaho gulerha obusherêze bone. Lubero n’oko, oko kudundaganya amashanja kuli kwahikiriza ebintu binja. Yehova arhubwizire ntya: “Nadundaganya amashanja goshi, obuhirhi bwago bwaluga [bwajamwo, NWT], n’enyumpa yani eyunjule irenge.” (Hag. 2:7) Bici obo bulebi bwalihugwîre oku bantu balilamire amango ga Hageyo? Na bici buhugwîre kuli rhwe ene? Rhwabona amashuzo g’ago madoso na kandi rhwabona gurhi rhwakashangîra omu mukolo gw’okudundaganya amashanja ene.

OMWANZI GW’OKUHÂNA OMURHIMA OMU NSIKU ZA HAGEYO

4. Bulya gurhi Yehova arhûmaga omulebi Hageyo aj’ibona abantu bage?

4 Yehova aha omulebi Hageyo omukolo gw’obulagirire gw’okujira. Orhanye oku byajirikanaga embere ahâbwe ogo mukolo. Byanahashikana Hageyo ali w’omu bagalukaga e Yeruzalemu kurhenga e Babiloni omu mwaka gwa 537 Embere za Kano Kasanzi Kirhu (E.K.K.K.). Kasanzi kasungunu enyuma z’abo bakozi ba Yehova bishwekerezi okuhika e Yeruzalemu, barhondera okuyubaka enyumpa ya Yehova, erhi hekalu. (Ezr. 3:8, 10) Cikone, erhi bayus’irhondera ntya, ebintu byashanja. Enyanya z’okuhagalikwa, bavunika omurhima banaleka okuyubaka. (Ezr. 4:4; Hag. 1:1, 2) Na ntyo, omu mwaka gwa 520 Embere za Kano Kasanzi Kirhu (E.K.K.K.), Yehova arhûma Hageyo oku aj’ibaha omurhima bashubirire obubasi bw’enyumpa yage n’okuyiyusa. *​—Ezr. 6:14, 15.

5. Bulya gurhi omwanzi gwa Hageyo gwalikwanine guhe Abayahudi omurhima?

5 Omwanzi gwa Hageyo gwali gwa kurhabala Abayahudi bazibuhye obuyemere bwabo muli Yehova. Oyo mulebi abwira abo Bayahudi balivunisire omurhima ezi nderho n’oburhwali boshi: “‘Muzibuhe mwe lubaga loshi lw’omu cihugo,’ kwo Yehova adesire, ‘munakole. Bulya ndi haguma na ninyu,’ kwo Yehova w’emirhwe adesire.” (Hag. 2:4, NWT) Oluderho “Yehova w’emirhwe” lwalikwanine luhe Abayahudi omurhima. Yehova ajira omurhwe munene bwenene gwa bamalahika babà idako ly’obulongozi bwage. Co cirhumire, Abayahudi bwalikwanine bamulangalire lyo bahikiriza ogo mukolo.

6. Bunguke buci okudundaganya amashanja Hageyo alebaga kwakadwirhe?

6 Yehova alongoza Hageyo kugerera iroho lyage ly’abwira Abayahudi omwanzi gwaliganirire okudundaganya amashanja goshi kw’olwiganyo. Ago mafulûlo gayemeza n’obwalagale abo bubasi b’ehekalu balivunisire omurhima oku Yehova adundaganya Abaperse; burhegesi bukulu bw’omwigulu lyoshi bw’ago mango. Oko kudundaganya kwakadwirhe bunguke buci? Burhangiriza, kwakarhumire abantu ba Nnâmahanga bayuse obubasi bw’ehekalu. Na kandi, ciru n’abantu barhali Bayahudi bakacilunzire nabo omu nterekêro ya Yehova mw’eyo hekalu yayubakagwa buhyahya. Ogo mwanzi gwahire abantu ba Yehova omurhima!​—Zak. 8:9.

OMUKOLO GW’OKUDUNDAGANYA IGULU ENE

K’oli washangîra n’obuhashe bwawe boshi omu mukolo gw’okudundaganya amashanja guli gwajira ene? (Olole ecifungo ca 7-8) *

7. Mukolo muci gw’okudundaganya rhuli rhwarhabalako ene? Ohugûle.

7 Ene, bici obulebi bwa Hageyo buhugwîre kuli rhwe? Kandi Yehova ali adundaganya amashanja goshi ene, na nirhu rhuli rhwarhabala okujira k’ogo mukolo. Orhanye k’oku: Omu mwaka gwa 1914, Yehova ayimika Yezu Kristu aba Mwami w’Obwami bwage bw’empingu. (Enna. 2:6) Okuhirwaho kw’obo Bwami gwaba mwanzi mubi oku birongozi b’igulu. K’okuderha oku “amango g’amashanja [g’abapagani, NWT]” gahikira ebuzinda, amango g’amashanja ko kasanzi kakagezire na nta murhegesi oshimisirwe na Yehova wakabire ali arhegeka. (Lk. 21:24) Co cirhumire, kurhangira omu mwaka gwa 1919, abakozi ba Yehova barhondera okusegeza bwenene oku Obwami bwa Nnâmahanga bone bwayishiyusa amazibu g’abantu. Ogo mukolo gw’okuhubiri “omwanzi mwinja gw’Obwami” gwadundaganya igulu lyoshi.​—Mt. 24:14, NWT.

8. Nk’oku biyerekinwe omu lwandiko lw’Ennanga 2:1-3, gurhi mashanja manji gayankirire ogo mwanzi?

8 Gurhi abantu bayankirira ogo mwanzi? Banji banagulahire. (Osome Ennanga 2:1-3.) Amashanja gakunira, ganalahire okuyemera oyo Mwami Yehova ashimikaga. Barhabona nk’Omwanzi gw’Obwami guli “mwanzi mwinja.” Ciru hali amarhegesi gahanzize omukolo gw’okuhubiri! Ciru akaba barhegesi banji b’amashanja banakaderha mpu banakolere Nnâmahanga, barhalonza okuleka oburhegesi bwabo n’obukulu bwabo lyo bayemera obwo Bwami bubarhegeke. Nk’oku abarhegesi banajiraga omu nsiku za Yezu, ene nalyo abarhegesi bali bahagalika Omwami Mwishogwa wa Nnâmahanga omu kulibuza abanafunzi bishwekerezi b’oyo Mwami.​—Ebj. 4:25-28.

9. Gurhi Yehova ajirire ago mashanja gali galahira okuyankirira ogo mwanzi?

9 Gurhi Yehova ajirire ago mashanja gali galahira okuyankirira ogo mwanzi? Olwandiko lw’Ennanga 2:10-12 lushuzize ntya: “Lero mwe bami b’igulu mube n’oburhimanya; muyemere amahâno, mwe batwi b’emanja b’igulu. Mukolere Yehova n’oboba munacishinge munali mwageramw’omusisi. Mukenge omugala, bulya nka murhajijiri ntyo, Nnâmahanga akunira na ninyu mwahungumuka kurhenga omu njira, bulya oburhe Bwage bunayake duba-duba. Ab’obushagaluke bali balya boshi bamuyakirimwo.” Enyanya z’olukogo lwage, Yehova ahîre abo bahagalika Obwami bwage akasanzi k’okurhola omuhigo mwinja. Banacishanja entanya zabo n’okuyemera Obwami bwa Yehova. Cikone, akasanzi kasigîre kakola kasungunu. Rhulamire omu “nsiku nzinda” z’er’igulu. (2 Tm. 3:1; Iz. 61:2) Kulusha agandi mango goshi, kano ko kasanzi abantu bashinganine bamanye okuli n’okurhola omuhigo mwinja.

HALI ABANTU BALI BAYANKIRIRA BWINJA OMUKOLO GW’OKUDUNDAGANYA

10. Bunguke buci omukolo gw’okudundaganya amashanja guganirirwe omu Hageyo 2:7-9, guli gwalerha?

10 Hali abantu bali bayankirira bwinja ogo mukolo gw’okudundaganya amashanja gw’olwiganyo Hageyo alebaga. Hageyo arhubwizire oku, oko kuli kwarhuma, “obuhirhi [bantu birhohye] bwago bwaluga” erhi kuja omu nterekêro ya Yehova. * (Osome Hageyo 2:7-9.) Izaya ciru na Mikeyo, bombi balebîre oku oko kwakajijirwe “omu nsinku nzinda.”​—Iz. 2:2-4, NWT, amahugûlo g’idako; Mik. 4:1, 2.

11. Gurhi mwene wirhu muguma ajijire erhi ayumva omwanzi gw’Obwami oburhangiriza?

11 Rhulole gurhi mwene wirhu muguma ohamagalwa Ken, okolera oku biro bikulu by’Abahamirizi ba Yehova, ajijire erhi ayumva omwanzi gw’Obwami oburhangiriza. Acikengire bwinja amango ayumvagya oburhangiriza omwanzi gw’Obwami hamagera hofi myaka 40. Ken adesire ntya: “Erhi nyumva okuli oburhangiriza, nashagaluka okuyiga oku rhuli rhwalama omu nsiku nzinda z’er’igulu. Nabona oku lyo nyemerwa na Nnâmahanga n’okuba n’obuzine bw’ensiku n’amango, nalikwanine ndeke akuba cigabi c’er’igulu, n’okuja oluhande lwa Yehova n’okusêra yo. Nashenga Yehova, nanajira ntyo buzira kurhindira. Naleka okulunga okuboko er’igulu nanaja oluhande lw’Obwami bwa Nnâmahanga burhakadundwa.”

12. Gurhi ehekalu ya Yehova y’ekiroho eri yayunjula irenge muli zino nsiku nzinda?

12 Bibonekine n’obwalagale oku Yehova ali agisha abantu bage. Muli zino nsiku nzinda, rhuli rhwabona gurhi omubalè gw’abantu baharamya Yehova guli gwayushuka bwenene. Omu mwaka gwa 1914, rhwali bihumbi bisungunu by’abantu. Ene, rhukola rhuli bantu miliyoni munani na kulusha bali baharamya Nnâmahanga, n’eyindi miliyoni y’abantu eri yacilunga haguma na nirhu ngasi mwaka omu kukengera Olufû lwa Yezu. Muli oko, engo za hanw’igulu z’ehekalu ya Yehova y’ekiroho, k’okuderha, omupango gwage okubiyerekire enterekêro y’okuli ziri zayunjula “obuhirhi bwago [bw’amashanja].” Kandi, Yehova ali ahâbwa irenge kugerera empindûlo abo bantu bali bajira lyo bayambala obumuntu buhyahya.​—Ef. 4:22-24.

Abantu ba Nnâmahanga omw’igulu lyoshi bali bayaligiza abandi n’omwishingo okubiyerekire Obwami bwa Nnâmahanga (Olole ecifungo ca 13)

13. Bundi bulebi buhi buli bwahikirizibwa kugerera ago majambere g’okushagalusa? (Olole enfoto eri oku cijalada c’eyi gazeti.)

13 Ago majambere g’okushagalusa gahikirizize obundi bulebi, kwa lwiganyo obulebi buli omu Izaya cigabi ca 60. Omulongo gwa 22 gw’eco cigabi gudesire ntya: “Owali munyi lero akalo aj’ibâ bihumbi, n’owali munegeshe lero akola aj’ibâ ishanga. Nie one, Nyakasane [Yehova, NWT], hano amango gahika, okwôla nakujira.” Enyanya z’okuyushuka kw’abantu bali baharamya Yehova, akandi kantu kinja bwenene kali kahikirira. Erhi bajiyisha omu nyumpa ya Yehova, abo bantu bashushanyizibwe n’ “obuhirhi” bali balerha obulenga bwabo bwa ngasi lubero, n’obuhashe bwabo, bananagwerhe iroho ly’okucilunga omu mukolo gw’okuhubiri “omwanzi mwinja gw’Obwami.” Muli ntyo, nk’oku Izaya anaderhaga, abantu ba Yehova bali bayônka “amônka g’amashanja.” (Iz. 60:5, 16) Kugerera oburhabale bw’abo balume n’abakazi bali nka buhirhi, omukolo gw’okuhubiri guli gwajirwa omu bihugo 240 n’ebitabu biyimangire oku Bibliya biri byahânwa omu ndimi kulusha 1 000.

KANO KO KASANZI K’OKURHOLA OMUHIGO

14. Muhigo muci abantu bakwanine barhole ene?

14 Muli zino nsiku nzinda, ogo mukolo gw’okudundaganya amashanja guli gwaha abantu oluhya lw’okurhola omuhigo. Ngasi muntu akwanine acishoge erhi alunga okuboko Obwami bwa Nnâmahanga, erhi agendekera okulangalira amarhegesi g’er’igulu. Ciru akaba abantu ba Yehova banakenge amarhegeko g’ecihugo balamiremwo, barhayemera ciru n’ehitya okuja omu by’epolitike by’er’igulu. (Rm. 13:1-7) Bamanyire oku Obwami bwa Yehova bone bwayishiyusa amazibu ga bene bantu. Obwo Bwami burhaba cigabi c’er’igulu.​—Yn. 18:36, 37.

15. Marhangulo madarhi gahi gw’obwishwekerezi gaganirirwe omu citabu c’Amafulûlo?

15 Ecitabu c’Amafulûlo ciyerekine oku obwishwekerezi bw’abakozi ba Yehova bwaja omu marhangulo muli zino nsiku nzinda. Enyanya z’ago marhangulo, rhugendekire rhwahagalikwa n’okulibuzibwa. Abarhegesi b’epolitike b’er’igulu bagendekera barhuhûna rhubahe enterekêro rhuha Yehova banagendekera balibuza abalahira okubalunga okuboko. (Maf. 13:12, 15) Basêza abantu ‘boshi boshi, abarho n’abakulu, abahirhi n’abakenyi, bantagengwa n’abajà, babahebesa ecimanyiso omu kuboko erhi oku malanga.’ (Maf. 13:16) Omu mango ga mîra, abajà bakagihirwa kw’ecimanyiso c’okuyerekana bali bajà bandi. Ko n’oko ene, abantu boshi bakwanine baje kw’ecimanyiso c’olwiganyo omu kuboko erhi oku malanga. Entanya zabo n’ebijiro byabo byanayerekana erhi balunzire okuboko eby’epolitike by’er’igulu.

16. Bulya gurhi ene kuli kwa bulagirire okuzibuhya obwishwekerezi bwirhu kuli Yehova?

16 Ka rhwayemera eco cimanyiso c’olwiganyo n’okulunga okuboko amarhegesi g’er’igulu? Abalahira okuja kw’eco cimanyiso banarhimanane na mazibu manji. Ecitabu c’Amafulûlo cicibiriderha ntya: “Ntaye wankaciguzire nisi erhi aguze arhanalikwo ecimanyiso.” (Maf. 13:17) Cikone abakozi ba Nnâmahanga bamanyire gurhi Nnâmahanga ayishijira balya bali kw’ecimanyiso ciganirirwe omu Amafulûlo 14:9, 10. Ahali h’okuja kw’eco cimanyiso, bohe bayandika omu kuboko kwabo, “Ndi wa Nyakasane [Yehova, NWT].” (Iz. 44:5) Aka ko kasanzi rhushinganine rhuciyemeze n’obwalagale erhi obwishwekerezi bwirhu kuli Yehova buli buzibu. Erhi akaba buli buzibu, Yehova ashagaluka n’okuderha n’obwalagale oku rhuli bage!

OKUDUNDAGANYA AMASHANJA KUZINDA

17. Bici rhushinganine rhukakengera okubiyerekire okulembera kwa Yehova?

17 Yehova ali alembera bwenene muli zino nsiku nzinda. Arhalonzizi omuntu yeshi-yeshi asherezibwe. (2 Pt. 3:9) Ahîre abantu boshi oluhya lw’okuciyunjuza n’okurhola omuhigo mwinja. Cikone, okulembera kwage kugwerhe obuzinda. Abali balahira obo bulyo bw’okuciyunjuza baja omu kanga kali nka kalya kahikiraga Faraoni omu mango ga Musa. Yehova abwira Faraoni ntya: “Ncilekêrerage okuboko kwani, singa nâkuyisire n’ecâhirà we n’olubaga lwawe, wâli wahirigirha omu igulu. Ci alaga ecârhumire nakuleka: nti nkuyereke obuhashe bwani lyo bamanyisa izino lyani omu igulu lyoshi.” (Lub. 9:15, 16) Amashanja goshi gayishihikira aha gamanya oku Yehova ye Nnâmahanga muguma w’okuli. (Eze. 38:23) Gurhi ayish’ijiramwo ntyo?

18. (a) Kundi kudundaganya kuhi kuganirirwe omu Hageyo 2:6, 20-22? (b) Gurhi rhumanyiremwo oku enderho za Hageyo zahikirira omu mango gayisha?

18 Myaka minji bwenene enyuma z’ensiku za Hageyo, Paulo alongozibwe n’iroho litagatifu lya Nnâmahanga ly’ayerekana oku enderho ziri omu Hageyo 2:6, 20-22 zacibihikirira omu mango gayisha. (Osome.) Paulo ayandika ntya: “Arhuhirage eciragane cidesire mpu: ‘Nashub’idundaganya kandi lindi liguma, arhali igulu lyone, cikwone n’amalunga. Eco cinwa cidesire mpu ‘lindi luguma,’ ciyerekine okw’ebyalemirwe, byanagere mwo omusisi bigal’inahirigirha lyo ngasi ebirhankahuligana bilemêra [erhi kubêraho].” (Hb. 12:26, 27, Mashi Bible) Lubero n’oko kudundaganya kuganirirwe omu Hageyo 2:7, okudundaganya kuganirirwe omu aha buli bushereze bw’ensiku n’amango kuli balya balahira, aka Faraoni, oku Yehova arhali ye oshinganine okurhambula.

19. Bici birhakadundaganywa, na gurhi rhumanyiremwo ntyo?

19 Bici birhakadundaganywa? Paulo agendekire okuderha ntya: “Kulya kuba rhwâhâbirwe Obwami burhankahuligana, rhusêre buzibu mw’eyo nshokano, n’oku buhashe bw’eyo nshokano rhukolere Nyamuzinda rhunamusimise, rhumurhinye rhunamukenge.” (Hb. 12:28) Hano oko kudundaganya kwa buzinda kuhikirira, Obwami bwa Nnâmahanga bone burhakadundaganywa. Bwagendekera bwasimika ensiku n’amango!​—Enna. 110:5, 6; Dan. 2:44.

20. Muhigo guhi abantu bashinganine barhole, na gurhi rhwakabarhabalamwo?

20 Rhurhagwerhi kasanzi ka kuhêza! Abantu bakwanine okucishoga: Ka bagendekera balama nk’oku er’igulu liri lyaheka lyo bayish’isherezibwa, erhi ka bajira okwabo koshi lyo akalamo kabo kalingana n’obulonza bwa Nnâmahanga lyo bayishiba n’obuzine bw’ensiku n’amango? (Hb. 12:25) Kugerera omukolo gwirhu gw’amahubiri, rhwanarhabala abantu lyo bahikira aha barhôla omuhigo mwinja. Rhujirage okwirhu koshi lyo rhurhabala bantu banji bwenene balunge okuboko Obwami ba Nnâmahanga. Rhunagendekere rhwakengera ezi nderho za Nnawirhu Yezu: “Ogu mwanzi mwinja gw’Obwami gwayishiyalizibwa omw’igulu lyoshi lyo buba buhamirizi oku bantu b’amashanja goshi, na ntyo ly’obuzinda bwanayishe.”​—Mt. 24:14, NWT.

LWIMBO 40 Weye Ni wa Nani?

^ kip. 5 Ogu mwanzi gwarhurhabala rhuhugûkwe buhyahya olwandiko lwa Hageyo 2:7. Mw’eci cigabi, rhwayiga gurhi rhwakarhabala omu mukolo guli gwadundaganya amashanja goshi. Na kandi, rhwabona oku ogo mukolo guli gwarhuma bantu baguma na baguma basime n’abandi bagaye.

^ kip. 4 Rhumanyire oku Hageyo ahikirizize bwinja omukolo Yehova amuhaga bulya obubasi bw’ehekalu bwahwa omu mwaka gwa 515 E.K.K.K.

^ kip. 10 Ago gali mahugûlo mahyahya. Embere, rhwadesire oku arhali omukolo gw’okudundaganya amashanja goshi go guli gwarhuma abantu birhohye baja emwa Yehova. Olole “Amadoso g’Abantu Basoma Ebitabu Birhu” omu Ilabiro ly’Akalalizi ly’omu nsiku 15/5/2006 (omu Ciswahiri cʼe Kenya).

^ kip. 63 AMAHUGÛLO G’ENFOTO: Hageyo ali aha abantu ba Nnâmahanga omurhima babe n’obushiru banayuse okuyubaka ehekalu; abantu ba Nnâmahanga ba muli gano mango bayalizize omwanzi gwa Nnâmahanga n’obushiru. Mulume muguma na mukage bali bahubiri omwanzi guyerekire okudundaganya kuzinda.