Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

MUISAMBO WA KULONGA 37

‘Nakatshinkisha bisamba bioso’

‘Nakatshinkisha bisamba bioso’

‘Nakatshinkisha mîlo yoso, bilombêne yafwisha bintu byayo binême mu ino nshibo.’​—ANG. 2:7, EEM.

LOONO 24 Fikayi ku mwengye wa Yehowa

KI’ABAKUILA MUANKA *

1-2. Nkutshinkisha kinyi kua mu kifuanyi kubaabadi baakule bua ano etu mafuku?

 “MU KAPINDI kapeela, makashinyi na mashibo a kala bibaadi bipone biapalakana nka bu mapupua.” Na “bantu be bungi babaadi na moo ukata . . . Dingi be bungi babakuile’shi mbikitshikie nka mu minite ibidi. Buande’mi, namuene nka bu’shi tubapu kufua bua losoo.” Ino mmianda i baabadi baakule kui bantu babaadi bapande mu kuno kutshinkatshinka kua nsenga kubaadi kukitshikie ku Nepal mu 2015. Su bodia kupetekielua n’obe ku ino mianda ikata ibaadi ayinyongosha, tobodia kuiyiluankana nya.

2 Biabia, kubanga nka paapa, tukuete kumona mishindo i bungi ya kutshinkatshinka kua nsenga kukuete kukitshika mu ma mbalo e bungi. Ngi buakinyi, Yehowa kuete kutshinkisha miilo yoso i mu nsenga ishima na mmupue kukita bino munda mua bipua bi bungi. Mutemuki Angayi baadi mupue kuakula pabitale kuno kutshinkisha. Baafundile’shi: “Yehowa sha-[biluilo, NWT] amba’shi: ‘Mu kapindji akeekala keepi, natshinkisha eyilu na nsenga, mbuu na nsenga yuume.’”​—Ang. 2:6.

3. Nkuilekena kinyi kui pankatshi pa kutshinkisha kua mu kifuanyi na kuno akutshinkishaa nsenga?

3 Kutshinkisha kuabalesha kui Angayi, ta nkuno akutshinkaa nsenga yaluisha bintu nya. Mu kuilekena na kuno akuluishaa bintu, kuno kutshinkisha akutushaa bipete bi buwa. Yehowa nabene etulungula’shi: “Nakatshîsha mîlo yoso, bilombêne yafwisha bintu byayo binême mu ino nshibo. Nkafwadikye nshibo yande ntumbo.” (Ang. 2:7, EEM) Buno butemuki bubaadi abulesha kinyi bua bantu babaadi aa mafuku a Angayi? Na abulesha kinyi kuatudi lelo uno? Atukesambila ngaluule ya ku ino nkonko na atukalongo dingi, mushindo watudia kukuatshishena mu kuno kutshinkisha kua miilo lelo uno.

MUKANDU AUNYINGISHA WA MU MAFUKU A ANGAYI

4. Buakinyi Yehowa baatumine mutemuki Angayi kui muilo waye?

4 Mutemuki Angayi baapetele mudimo wi na muulo kui Yehowa. Tubandeyi kutala kibaadi kikitshikie kumpala kua’shi apete uno mudimo. Angayi baadi munkatshi mua bantu babaadi batukie mu bupika mu Babilone baaluka ku Yeelusaleme mu kipua kia 537 K.B.B. Mafuku apeela kunyima kuabo kualukiila kuanka, balanguidi ba Yehowa baasha lulamato, babayibakile kitako kia nshibo ya Yehowa, sunga bu ntempelo musango umune. (Esd. 3:8, 10) Anka mu kapindi kapeela, kubamuekiele muanda wi bubi. Muanda wa buluishi, babaadi batshobolokie na kuimika mudimo wa luibako. (Esd. 4:4; Ang. 1:1, 2) Kadi mu 520 K.B.B., Yehowa baatumine Angayi buadia kuibanyingisha bua kuatuula kisumi kiabo, na buabadia kupudisha ntempelo. *​—Esd. 6:14, 15.

5. Buakinyi bibaadi abitungu’shi bantu b’Efile Mukulu bakulupile mukandu wa Angayi?

5 Kepatshila ka mukandu wa Angayi, kabaadi ka kunyingisha lukumino lua bena Yuda mui Yehowa. Mutemuki baadi munyingishe mashimba a bena Yuda na bino bishima: “‘Nyingaayi, anwe booso been’eumbo’ nyi mbishima bya Yehowa, ‘nwimeene mufubo!’ Mwanda nee neenu ngi abyaakula Yehowa sha-[biluilo, NWT].” (Ang. 2:4) Kishima “Yehowa sha-biluilo” nkilombene kulesha muntu a kukulupila. Yehowa, e na kiluilo kikata kia ba mikeyilu ba ngoshi bakuete akunkusha. Biabia, bibaadi abitungu’shi bena Yuda bakulupile mui Yehowa buabadia kobesha.

6. Mbipeta kinyi bibaadi bitukie mu kutshinkisha kubaadi Angayi muakule?

6 Yehowa baadi muyokiele Angayi buadia kulungula mukandu, ubaadi ufundibue wa kutshinkisha kua mu kifuanyi kua miilo yoso. Kino kimonua, kibaadi kishinkamiishe boso babaadi babofule ku mashimba bua kuibaka ntempelo’shi, Yehowa akatshinkisha bena Perse babaadi bukome bukile mawumbo oso mu nsenga ishima aa mafuku. Kuno kutshinkisha kubaadi kulombene kutusha bipeta kinyi? Kia kumpala, muilo w’Efile Mukulu ubaadi ulombene kupudisha kuibaka ntempelo. Kunyima, bantu bashi bena Yuda babaadi bafikie mu kuisanga na bena Yuda, bua kulanguila Yehowa mu yawa ntempelo abaabadi bebakuule. Uno mukandu, ubaadi unyingishe muilo w’Efile Mukulu ngofu!​—Za. 8:9.

MUDIMO AUTSHINKISHA NSENGA LELO UNO

We muipaane mu mudimo wa kutshinkisha nsenga ukuete kukitshibua lelo uno su? (Tala kikoso 7-8) *

7. Nkinyi akitukuasha bua kukita mudimo wa kutshinkisha lelo uno? Patuula.

7 Butemuki bua Angayi abulesha kinyi bu’atue lelo uno? Kubanga kala, Yehowa ki’atshinkishaa miilo yoso, mpa na lelo uno kuete kuitukuasha bua kukita uno mudimo. Tubandeyi kutala uno muanda: Mu 1914, Yehowa baatudile Yesu Kidishitu bu Mfumu a Bufumu buaye bui muiyilu. (Mis. 2:6) Kutudibua kua buno Bufumu, kubaadi bu mukandu wi bubi kui ba mfumu abakunkusha ino nsenga. Abilesha’shi “kipongo kia bakunkushi” babaadi abalesha mpala ya Yehowa nkipue kukila, sunga’shi nkipue kufika ku nfudiilo. (Luk. 21:24) Bu bi’atuuku uno muanda, bikishekishe kubanga mu 1919, muilo w’Efile Mukulu ngi ukuete kulungula bantu’shi nka penda Bufumu bu’Efile Mukulu mbuabadia kukulupila. Kuno kulungula kua “mukandu wibuwa wa Bufumu” kukuete kutshinkisha nsenga ishima.​—Mat. 24:14.

8. Muyile Misambo 2:1-3, bantu be bungi ba ingi miilo be na mmueneno kinyi bua uno mukandu?

8 Bantu babaadi na mmueno kinyi bua uno mukandu? Be bungi babaadi abewupele. (Badika Misambo 2:1-3.) Bantu ba miilo babaadi batombokie. Abo nkupela kukumina bakunkushi babaabadi batuule kui Yehowa. Na t’abamonaa mukandu wa Bufumu w’atulungula bu “mukandu wibuwa” nya. Ngi buakinyi ingi mbulamatadi ikuete kukandika mudimo wa bulungudi! Sunga bakunkushi be bungi ba miilo baakula’shi bakuete kufubila Efile, bakuete kupela bukome buaye. Nka bu bibaadi bakunkushi ba mu mafuku a Yesu, bakunkushi ba lelo uno bakuete kutombokiela bedibue muimu ba Yehowa baasha lulamato, pa kuibolomonanga na kuibakiengieshanga.​—Bik. 4:25-28.

9. Yehowa mmukite kinyi bua mmueneno e bubi a bantu ba miilo?

9 Yehowa mmukite kinyi bua uno mmueneno e bubi a bantu ba miilo? Misambo 2:10-12 aluula’shi: ‘Binobino, anwe bamfumu, sopekaayi! Elangyeeyi, anwe bansushi ba pa nsenga! Fubilaayi Yehowa, numutshiine. Mulangwileeyi na kisuuso. Tumbishaayi mwan’aye bisumanga su baafiitshi munda anushimina; kantu n’aka, nsungu yaaye ibaatembe buu kaalo! Baasha muloo, mbano abefubwila kwadi.’ Bu bi Yehowa na kalolo, mmulekiele beshikuanyi baye nsaa yabadia kuata bitshibilo bi buwa. Be kushintuluka na kuata kitshibilo kia kukumina Bufumu bua Yehowa. Anka, ta be na kipindi kikata. Tui mu “mafuku a ku nfudiilo” a uno ndumbuluilo a mianda. (2 Tim. 3:1; Yesh. 61:2) Bi buwa tuukishe bantu mukandu wibuwa lubilolubilo bua’shi baate bitshibilo bi buwa.

BANGI BANTU BE NA MMUENENO E BUWA BUA MUDIMO WA KUTSHINKISHA

10. Mmueneno kinyi e buwa pabitale mudimo wa kutshinkisha abadi baleshe mu Angai 2:7-9?

10 Kutshinkisha kua mu kifuanyi kubaadi Angayi muakule, kui na bukitshishi bui buwa kui bangi bantu. Etulungula bipeta pabitale kuno kutshinkisha: “Bintu binême [bantu balulame] bya mîlo yoso abikafiki” bua kutumbisha Yehowa. * (Badika Angai 2:7-9.) Yeeshaya na Mika, babaadi dingi baakule muanda wi mumune’shi bino abikakitshika “mu mafuku a ku nfudiilo.”​—Yesh. 2:2-4; Mik. 4:1, 2.

11. Mukuetu Ken baakitshine kinyi pa baapushishe mukandu wa Bufumu mususa waye wa kumpala?

11 Tutaleyi bukitshishi bubaadi nabo mukandu wa kutshinkisha, kui mukuetu abetanyinaa bu Ken, t’afubilaa binobino ku biro bietu bikata bia nsenga ishima. Ki’atentekieshaa musango waye wa kumpala wa kupusha mukandu wa Bufumu, takudi kupue kukila bipua peepi 40. Ken amba’shi: “Mususa wande wa kumpala kupusha bia binyibinyi bia mu Eyi di’Efile Mukulu, naadi na muloo wa kuuka bi nshalelo a mafuku a ku nfudiilo kua uno ndumbuluilo e bubi a mianda. Nammuene’shi bi buwa kukuminyibua n’Efile Mukulu, bua kupeta muwa wa ikalayika. Ntshinaadi lupese lui buwa mu ino nsenga nya, ngi buakinyi natshile kitshibilo kia kushaala losoo ku lupese lua Yehowa. Nelele luteko kui Yehowa, n’aye nkungaluula nka paapa. Nalekiele mianda ya uno ndumbuluilo kunyima, na ami nkukimba bulami mu Bufumu bu’Efile Mukulu, buabashi bia kutshinkisha.”

12. Mmushindo kinyi wi ntempelo a mu kikudi a Yehowa muwushibue na ntumbo mu ano mafuku a ku nfudiilo?

12 Abimueka patooka’shi Yehowa mmuelele muilo waye miabi. Mu ano mafuku aku nfudiilo, tukuete kumona abifuimi bungi bua bantu bakuete kumulanguila. Mu 1914, tubaadi nka penda binunu bipeela. Binobino, tatudi midiyo ikile pa muanda ya bantu bakuete kulanguila Efile Mukulu, na bantu bakile pa midiyo bakuete kuibunganga netu kipua kioso ku Kitentekiesho kia lufu lua Yesu. Mu uno mushindo, ebalasa di pa nsenga dia ntempelo a mu kikudi a Yehowa, Yehowa mmulumbuule lulanguilo lui selele, awusha muanka na “bintu binême bya mîlo yoso.” Bakuete kutumbisha dingi eshina dia Yehowa p’abashintula muikelo wabo na kufuala bu muntu bupia.​—Ef. 4:22-24.

Muilo w’Efile Mukulu wi mu nsenga ishima, wi na muloo wa kulungula bangi mukandu wibuwa pabitale Bufumu bu’Efile Mukulu (Tala kikoso 13)

13. Ngangi matemuki kinyi alombane mu kuno kufuima kua balanguidi ba Yehowa? (Tala kifuatolo ki ku kipusu.)

13 Kuno kutama kukata nkulombashe angi matemuki, bu buno buatusangana mu Yeeshaya shapitre 60. Verse 22 amba’shi: ‘Kasaka kapeela akatama kafikye kisaka kya bantu kinunu, bee kuushy’a booso abeekala kisamba kii na binunu bya bantu. Ami Yehowa naakumbasha uno muanda bukidi apakumbana nguba aawo.’ Muanda wa balanguidi ba binyibinyi bakuete kufuima, mianda i buwa ikuete kukitshika. Bino “bintu binême” bikuete kutuala ngobesha yabio, na bi na kikudi kia kuipaana mu kulungula “mukandu wibuwa wa Bufumu.” Bu kipeta, muilo wa Yehowa ngulombene kufubisha mayele abadi bafunde kui Yeeshaya bu “mabêle a mîlo.” (Yesh. 60:5, 16EEM) Ku bukuashi bua bano boso bakuetu balume na bakashi be na muulo, mudimo wa kulungula mukandu wibuwa ukuete kulungulua mu maumbo 240 na mu kungi kuakula, ukuete kulungulua mu ndimi ikile pa 1 000.

KIPUNGO KIA KUATA KITSHIBILO

14. Nkitshibilo kinyi akitungu’shi bantu baate binobino?

14 Mu kino kipungo kia ku nfudiilo, kutshinkisha kua miilo kukuete kukitshisha bantu bua kuata kitshibilo. Abakakuatshishena Bufumu bu’Efile, su abakakulupila mu mbulamatadi ya muno mu nsenga? Kino nkitshibilo akitungu’shi muntu oso aate. Sunga muilo wa Yehowa awukookielaa miya ya mbulamatadi i mu nsenga muabadi bashale, mbelamuune ku mianda ya politike i mu ino nsenga. (Lom. 13:1-7) Abauku’shi nka penda Bufumu bu’Efile Mukulu ngi abukapudisha nkalakashi yoso ya bantu. Buabua Bufumu ta mbua pano pa nsenga’bo.​—Yo. 18:36, 37.

15. Mmushindo kinyi awulesha mukanda wa Kibafumbuilue’shi lulamato lua muilo w’Efile Mukulu alukatompibua?

15 Mukanda wa Kibafumbuilue awulesha, kutompimbua kua lulamato lua muilo w’Efile Mukulu mu mafuku a ku nfudiilo. Kuakua kutompibua, akukatungunuka na kuitutuadila buluishi bukata na kubinguabingua kukata. Bakata ba politike be mu ino nsenga, abakatekie’shi lulanguilo luetu luibakuatshishene. Kadi abakabingabinga ba boso abapele kuibakuatshishena. (Kibaf. 13:12, 15) “Abakafînyika bantu boso, banême na bashi banême, bampeta na balanda, bapika na balungantu, byabadya kwelwa kitundwilo ku mâsa abalume na mu mapala.” (Kibaf. 13:16, EEM) Mpika a mu mafuku a kala, babaadi abamuele kitunduilo bua kulesha’shi bakumina kushala na mfumu’aye bua losoo. Mu mushindo umune, boso ba mu ano mafuku etu mbatekibue buabadia kuikala na kitunduilo kia mu kifuanyi kuiyasa diabo sunga mu mpala yabo. Binangu biabo na bikitshino biabo, abilesha’shi mbakumine kushala na kukuatshishena mianda ya politike ya uno ndumbuluilo e bubi.

16. Binobino buakinyi abitungu kunyingisha lulamato luetu mui Yehowa kushi kunyengakana?

16 Atukakumina kitampi kia mu kifuanyi, na kukuatshishena uno ndumbuluilo a politike su? Boso abapele kutambula kino kitampi, abakekala mu lukalakashi na mu masaku. Mukanda wa Kibafumbuilue awupatuula’nyi’shi: “Muntu te bia kuwula sunga nkuwudisha, su ta mpeenda yawa e na kitundwilo.” (Kibaf. 13:17Kilombeeno Kipya 2014) Anka bantu b’Efile Mukulu abauku akikatshi Efile Mukulu, bua baaba boso be na kitunduilo kiabadi baleshe mu Kibafumbwilwe 14:9, 10. Pa mutue pa kutuala kiakia kitampi, abakafundu mu maasa aabo’shi “ami ne a Yehowa.” (Yesh. 44:5) Kino ngi kipungo, kiatudia kushinkamisha’shi lulamato luetu kui Yehowa ndunyingie. Su ngi biabidi, Yehowa akekala na muloo wa kuakula’shi tui bantu baye!

KUTSHINKISHA KUA NFUDIILO

17. Nkinyi akitungu’shi tutentekieshe pabitale luishinko lua Yehowa?

17 Yehowa kuete kulesha luishinko lukata mu ano mafuku a ku nfudiilo. T’akumina muntu su ngumune ekala mubutudibue. (2 Mp. 3:9) Mmupe bantu boso mushindo wabadia kuilanga, na wabadia kuata kitshibilo ki buwa. Anka luishinko luaye lui na nfudiilo. Baaba boso ababepuula kipungo kiki Yehowa muibalekiele, abakabutudibua nka bu bibaabadi babutule Faraone mu mafuku a Moyise. Yehowa baadi mulungule Faraone’shi: “Su naadi mupele kukaka eyaasa dyande, naady’a kwikala mukumweshe malwa na mikumbo, obe na mwilo wobe, dingi boody’a kushimina mu nsenga. Anka kyandi mukulamine mbwa kukuleesha bukome bwande, bwa’shi bawukishe eshina dyande mu nsenga yooso.” (Efi. 9:15, 16) Miilo yoso ayikashinkamisha’shi nka penda Yehowa ngi Efile Mukulu umune a binyibinyi. (Ez. 38:23) Bino abikakitshika naminyi?

18. (a) Nkungi kutshinkisha kua mushindo kinyi kuabadi baleshe mu Angai 2:6, 20-22? (b) Atuuku naminyi’shi mayi a Angayi aakalombana mafuku aafiki?

18 Bipua nkama kunyima kua lufu lua Angayi, Mpoolo mutumibua baadi muyokielue, bua kulesha’shi bishima abisanganyibua mu Angai 2:6, 20-22 abikalombana mu mafuku aafiki. (Badika.) Mpoolo bafundile’shi: “Anka binobino mmwitulê bino’shi: ‘Kubashâlá musûsa umune’nka, tankasânyisha’nka penda nsenga, ooo, nakasânyisha mpâ n’eilu.’ Byabya bishima bya’shi: “Kubashâlá musûsa umune’nka” abilesha’shi bipangwa abikasânyishwa, bishimine. Byabya anka penda byabya bishya kusânyishwa nyi abikashâdidîla kwanka.” (Eb. 12:26, 27, EEM) Kuilekena na kutshinkisha kuabadi baleshe mu Angai 2:7, kuno kutshinkisha, akulesha kubutula kua losoo kua baaba boso be bu Faraone, abapele matalua a Yehowa a kumunana.

19. Nkinyi kiabash’abakatshinkisha n’atuibiwuku naminyi?

19 Nkinyi kish’akikatshinkishibua sunga kukatushibua? Mpoolo aakula’shi: “Bu byaatupete Bufumu bushii kusaanyishwa, tulameeyi kalolo buno buntu. Tufubileeyi nabwo Efile Mukulu, mu kipaso kya kumulongamina, na kukookyela, dingi na kutshiina.” (Eb. 12:28) Oolo, kunyima kua kutshinkisha bintu bioso, nka penda Bufumu bu’Efile Mukulu ngi abukashala. Bukashale bua losoo!​—Mis. 110:5, 6; Nda. 2:44.

20. Abitungu bantu basangule bua kukita kinyi, na tui kuibakuasha mushindo kinyi?

20 Ino nta nsaa ya kukisha bisumanga nya! Abitungu bantu basangule kia kukita: Su abasangula bua kutungunuka na kukuatshishena uno ndumbuluilo, abakabutudibua. Su abasangula bua kufubila Yehowa, na kuikitshisha buabadia kushintula nshalelo aabo, bua kukita kikiebe ki’eshimba di’Efile Mukulu, abakapete muwa wa ikalayika. (Eb. 12:25) Kukiila ku mudimo wetu wa bulungudi, tui kukuasha bantu buabadia kuata kitshibilo ki na muulo mu uno muanda. Tui kukuasha bantu be bungi buabadia kuata kitshibilo kia kukuatshishena Bufumu bu’Efile. Na tui balombene kutungunuka na kutentekiesha mayi a Mfumu’etu Yesu aamba’shi: “Na uno mukandu wi buwa wa Bufumu aukalungulwa pa nsenga yoso yishaadibwe, bwa kulesha bu-kamonyi kwi maumbo ooso na kunyima nfudiilo ayikafiki.”​—Mat. 24:14, Kilombeeno kipya 2014.

LOONO 40 Nfumu oobe nanyi?

^ par. 5 Uno muisambo, ubatusha mpushisho mupia a mukanda wa Angai 2:7. Mu uno muisambo, atukalongo mushindo watudi balombene kukuatshishena mudimo wa kutshinkisha bisamba bioso. Atukalongo dingi’shi uno mudimo wa kutshinkisha miilo, awukalesha mmueneno a bantu e buwa sunga e bubi.

^ par. 4 Atuuku’shi Angayi baadi mulombashe mudimo kalolo, muanda ntempelo baadi mupue mu kipua kia 515 K.B.B.

^ par. 10 Uno mpushisho mupia. Kala, tubaadi atuakula’shi kufuima kua bantu balulame bua Yehowa, ta kubaadi nka pa muanda wa’shi batshinkishe bisamba bioso nya. Tala “Nkonko ya bantu ababadikaa” i mu Kitenta kya Mulami kia 15/5/2006 mu nfualase.

^ par. 63 BI MU BIFUATULO: Angayi baadi munyingishe muilo w’Efile Mukulu buawudia kuikala na kisumi, na buawudia kufudiisha kuibakuula ntempelo. Na muilo w’Efile Mukulu wa lelo uno wi na kisumi kia kulungula mukandu w’Efile Mukulu. Mukashi na mulume abalungula mukandu pabitale kutshinkisha kua nfudiilo.