Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

ARTÍCULO RÍ MU’NIGAJMAA 37

“Ma̱ni̱ rí maʼba̱a̱n xúgíʼ xuajen”

“Ma̱ni̱ rí maʼba̱a̱n xúgíʼ xuajen”

“Ma̱ni̱ rí maʼba̱a̱n xúgíʼ xuajen mba̱ʼu̱, ga̱jma̱a̱ xúgíʼ rí gíʼdoo numuu dí rígá náa xuajen mba̱ʼu̱ mato̱ʼo̱o̱” (AGEO 2:7).

AJMÚÚ 24 Guʼgua̱ náa kúbá ndrígóo Jeobá

RÍ MUʼNIGAJMAA *

1, 2. Ndiéjunʼ eyoo gáʼthúu̱n rí xóo maʼbajngañiin xa̱bu̱ rí mbiʼi xúgi̱ rá.

“MBÁ nacha̱ kayuuʼ náa naxtangojo̱o̱ ga̱jma̱a̱ náa guʼwá dí nirígá nákha wajyúuʼ nigíʼdúu nijngudiri̱ga̱a̱, xóo guʼwá rí na̱nguá wájun gújkhúʼ”. “Xa̱bu̱ nimíñún wéñuʼ [...]. Mbiʼin niguánú nithi rí mbá nacha̱ kayuuʼ nirígá rígi̱, mú ikhúún niku̱mu̱ʼ rí asndu xóo ra̱ʼkhá tháán mba̱yu̱u̱ʼ niʼxma”. Xúʼko̱ nithi tikhun bi̱ nindoo nikáwíin náa gaʼxma dí nirígá náa Nepal tsiguʼ 2015. Á mu ikháanʼ nikuwáanʼlú xúʼko̱ kaʼnii ra̱ʼkhá tháán gámiñúlú, maʼni mingíjyúuʼ rí mambumulú rígi̱.

2 Rí mbiʼi xúgi̱ xúgiáánʼ kúwáanʼ náa i̱mba̱ rí naʼba̱a̱n, mú raʼkháa i̱ndó náa mbá xuajin. Jeobá xtáa raʼba̱a̱n náa xúgíʼ numbaaʼ ga̱jma̱a̱ mba̱yu̱u̱ʼ má tsiguʼ e̱ʼkha̱ raʼni rígi̱. Ikha jngóo xúʼko̱ niʼtáriyaʼ profeta Ageo: “Numuu dí rígi̱ nindxu̱u̱ rí naʼthí Jeobá bi̱ gíʼdiin mbaʼin ejércitos: ‹Mbu̱júu̱ʼ, imbá chíʼgíiʼ mbiʼi, ma̱ni̱ rí maʼba̱a̱n mekhu ga̱jma̱a̱ ku̱ba̱ʼ, lamáa ma̱ngaa náa ku̱ba̱ʼ mixooʼ›” (Ageo 2:6).

3. Xú káʼnii mixtiʼkhu nindxu̱u̱ gaʼxma ga̱jma̱a̱ rí niʼthí Ageo rá.

3 Mixtiʼkhu nindxu̱u̱ gaʼxma rí naʼni gámbóo guʼwá ki xóo rí naʼba̱a̱n dí niʼtáriyaʼ Ageo dí naʼni marigá rí májánʼ. Mínaaʼ má Jeobá niʼthí: “Ma̱ni̱ rí maʼba̱a̱n xúgíʼ xuajin mba̱ʼu̱ ga̱jma̱a̱ xúgíʼ rí gíʼdoo numuu dí rígá náa xuajin mba̱ʼu̱ mato̱ʼo̱o̱ náa guʼwá rígi̱ ga̱jma̱a̱ ikhúún ma̱ni̱ majtíí gloria” (Ageo 2:7). Ndiéjunʼ nindoo gáʼthúu̱n kiʼtáriyaʼ rígi̱ náa bi̱ nikúwá nákha mbiʼi rí nixtáa Ageo rá. Ndiéjunʼ eyoo gáʼthúu̱n náa ikháánʼlú rí mbiʼi xúgi̱ rá. Náa artículo rígi̱ muriʼña̱a̱ graxe̱ rúʼko̱ ga̱jma̱a̱ mbuʼyáá xú káʼnii gándoo gúruguambáá rí mbiʼi xúgi̱ náa naʼbajngañiin xa̱bu̱.

AGEO NAʼTHÍ MBÁ AJNGÁA RÍ NAXNÚN TSIAKII

4. Náá numuu rí Jeobá nikunguanʼ profeta Ageo rá.

4 Jeobá nixnúu mbá ñajunʼ kiejuunʼ profeta Ageo mu maʼni. Guʼyáá náá numuu. Ageo ninindxu̱u̱ mbáa bi̱ niguta̱nga̱a̱ náa Babilonia nákha tsiguʼ 537 tsiguʼ ginii mu ma̱ʼkha̱a̱ náa Jerusalén. Tájyúuʼ má mba̱yu̱u̱ʼ índo̱ xa̱bi̱i̱ Jeobá bi̱ niguájun jmbu niguáʼnuu, nigíʼdi̱i̱ nini̱i̱ rajkúu guʼwá náa nduyamajkuíí Jeobá (Esd. 3:8, 10). Mú, ngíná ninindxu̱u̱ rí niniñaanʼ runi̱ ñajunʼ rígi̱, índo̱ xa̱bu̱ nikiʼníin kuñún ga̱jma̱a̱ ikhiin nikáwabiinʼ (Esd. 4:4; Ageo 1:1, 2). Ikha jngóo nákha tsiguʼ 520 Jeobá niʼthúu̱n Ageo rí maxnúún tsiakii xa̱bu̱ mu mambúu̱n ñajunʼ rígi̱, rí muni̱i̱ goʼwóo Jeobá (Esd. 6:14, 15). *

5. Náá numuu dí ajngáa rí niʼthí Ageo nimbáyúu xuajñuu Dios rá.

5 Ageo niʼthí mbá ajngáa rí nixnúún tsiakii bi̱ Judíos mu muguaʼdáá fe náa Jeobá. Profeta támiñuu mu maʼthúún bi̱ nikáguabiinʼ: “Guguaʼdáá tsiakii xúgiáanʼ ikháanʼla bi̱ kuwáanʼ náa tsu̱du̱u̱ ku̱ba̱ʼ rígi̱, eʼthí Jeobá, ga̱jma̱a̱ guñajunʼ. Numuu rí ikhúúnʼ xtáá ga̱jma̱á nindxa̱la, eʼthí Jeobá bi̱ gíʼdiin mbaʼin ejércitos” (Ageo 2:4). Ajngáa “Jeobá bi̱ gíʼdiin mbaʼin ejércitos” nixnúún wéñuuʼ tsiakii bi̱ judíos. Mu magajnúu májánʼ xúgíʼ rí guni̱ bi̱ judíos, ndiyóoʼ maku̱mu̱ún kuyáá Jeobá, bi̱ gíʼdiin mbaʼin ángeles.

6. Ndiéjunʼ gárigá ga̱jma̱a̱ numuu rí maʼbajngañiin xa̱bu̱ dí niʼthí Ageo rá.

6 Jeobá nikungua̱a̱nʼ Ageo mu maʼthúún judíos rí asndu xóo maʼbajngañiin xúgíinʼ xa̱bu̱. Ajngáa rígi̱ nimbáñún bi̱ niniñaanʼ runi̱i̱ guʼwá náa nduyamajkuíí Jeobá numuu rí ikhaa maʼbajngañiin xa̱bu̱ Persia, bi̱ nindxu̱u̱ potencia bi̱ naʼtáñajunʼ xúgíʼ xuajen nákha ikhú. Ndiéjunʼ gárigá ga̱jma̱a̱ numuu rí maʼbajngañiin xá. Xuajñuu Dios maʼni gájxu̱u̱ guʼwá náa nduyamajkuíí. Ma̱ngaa xa̱bu̱ bi̱ raʼkhíin judíos muwi̱i̱n gajmiún ikhiin mu mbuyamajkuíí Jeobá náa guʼwá rí nini̱i̱. Gajkhun rí ajngáa rúʼko̱ nimbañúún wéñuuʼ xa̱bi̱i̱ Dios (Zac. 8:9).

MBÁ ÑAJUNʼ RÍ NAʼNI MAʼBA̱A̱N RÍ MBIʼI XÚGI̱

Lá xtáa ratiambáá mangáán asndu xó má eʼngo̱o̱ náa rí naʼba̱a̱n náa xúgíʼ ku̱ba̱ʼ rá’. (Atayáá kutriga̱ 7 ga̱jma̱a̱ 8). *

7. Xú káʼnii ñajunʼ rí kuwáanʼ ruruguambáá mangáanʼ rí mbiʼi xúgi̱ rá.

7 Ndiéjunʼ eyoo gáʼthúu̱n rí niʼtáriyaʼ Ageo náa ikháanʼlu rí mbiʼi xúgi̱ rá. Xó má mbiʼi xúgi̱, Jeobá xtáa raʼbajngañiin xúgíinʼ xa̱bu̱, ga̱jma̱a̱ ikháanʼ nuruguambáá mu marigá rígi̱. Gundxaʼwamíjna̱ ga̱jma̱a̱ numuu rígi̱: Tsiguʼ 1914 Jeobá nigíiʼ Jesucristo xóo Rey mu maʼtáñajunʼ mekhuíí (Sal. 2:6). Xa̱bu̱ ñajunʼ bi̱ nutañajunʼ náa numbaaʼ, tánigu̱u̱nʼ kayuuʼ ga̱jma̱a̱ numuu Xa̱bu̱ Ñajunʼ buʼko̱. Nandoo gáʼthúu̱n dí ‹mbiʼi rí kaʼñún xuajen› nimbánuu má. Xóo muʼthá, ni̱jkha̱nú má mbiʼi rí ni xákúwá xa̱bu̱ ñajunʼ bi̱ mutañajunʼ xóo xtiʼkhuu Jeobá (Luc. 21:24). Asndu nákha tsiguʼ 1919 xa̱bi̱i̱ Jeobá kúwá ruthúún xa̱bu̱ rí i̱ndó Xa̱bu̱ Ñajunʼ ndrígóo Dios nindxu̱u̱ bi̱ mambáñún. Rí majuiʼtáraʼa ajngáa rí májánʼ “ga̱jma̱a̱ numuu Xa̱bu̱ Ñajunʼ ndrígóo Dios” niʼni rí maʼbajngañiin xúgíinʼ xa̱bu̱ numbaaʼ (Mat. 24:14).

8. Xó má eʼthí náa Salmo 2:1-3, xú káʼnii eni̱ xa̱bu̱ ga̱jma̱a̱ numuu ajngáa rígi̱ rá.

8 Xú káʼnii eni̱ xa̱bu̱ índo̱ nudxawíín ajngáa rígi̱ rá. Mbaʼin tsíñún gúdxawíín (atraxnuu Salmo 2:1-3). * Xa̱bu̱ numbaaʼ nakiʼníin wéñuuʼ. Tsíñún gúyáá Xa̱bu̱ Ñajunʼ bi̱ Jeobá nigíiʼ. Tsénimbu̱u̱n ajngáa rí nuʼtáraʼa ga̱jma̱a̱ numuu Xa̱bu̱ Ñajunʼ bi̱ “nindxu̱u̱ májáanʼ”. Ikha jngóo tikhun xa̱bu̱ ñajunʼ tséniñaaʼ muʼtáraʼa. Maski asndu mbaʼin xa̱bu̱ ñajunʼ bi̱ kúwá náa numbaaʼ rígi̱ nuthi rí nduyamajkuíí Dios, mú tsíñún gúniña̱a̱ʼ ñajunʼ rí guáʼdáá náa rí ikhiin nutañajunʼ. Ikhaa má kayuuʼ xóo nákha mbiʼi rí nixtáa Jesús, rí mbiʼi xúgi̱ tsíñún gúyáá bi̱ Jeobá niraʼwíi ga̱jma̱a̱ tsíñún gúñún xa̱bi̱i̱ bi̱ wájun jmbu (Hech. 4:25-28).

9. Xú káʼnii eʼyoo Jeobá índo̱ xa̱bu̱ tsíñún gúdxawíín rá.

9 Xú káʼnii eʼyoo Jeobá índo̱ xa̱bu̱ tsíñún gúdxawíín rá. Salmo 2:10-12 naʼthí: “Ikha jngóo reyes, ganindxa̱la bi̱ najmañún, gunimbala dí najuiʼtála, jueces bi̱ kuwáanʼla náa ku̱ba̱ʼ. Gu̱ni̱ ñajuunʼ Jeobá ga̱jma̱a̱ gamíi ma̱ngaa gaʼdxalá. Guyamajkuíí ada̱, á mu na̱nguá eni̱, Dios makiʼnáa kaʼyála ga̱jma̱a̱ makhañála náa kamba̱a̱, numuu rí mbá nacha̱ gákasngañuuʼ. ¡Gagi kúwi̱i̱n xúgíinʼ bi̱ numbayúmíjná náa ikhaa!”. Jeobá májáanʼ a̱jkiu̱u̱n ga̱jma̱a̱ naniñuuʼ mbiʼi mu xa̱bu̱ bi̱ tsíñún gúdxawíín mata̱nga̱a̱ a̱jkiu̱ún ga̱jma̱a̱ muriʼkumijnáá ma̱ngaa mundriguíi Xa̱bu̱ Ñajunʼ ndrígóo Dios. Mú mbiʼi na̱jkha̱ rajngiyuu. Ga̱jma̱a̱ kuwáanʼ náa “iwáá mbiʼi” ndrígóo numbaaʼ rígi̱ (2 Tim. 3:1; Is. 61:2). Ikha jngóo ndayóoʼ nacha̱ rí xa̱bu̱ muniʼnuuʼ dí gajkhun ga̱jma̱a̱ muraʼwi̱i̱ makuwá náa majñu̱u̱ʼ Jeobá.

NARÍGÁ RÍ MÁJÁNʼ GA̱JMA̱A̱ NUMUU RÍ NAʼBA̱A̱N

10. Xó má eʼthí náa Ageo 2:7-9, ndiéjunʼ gárígá ga̱jma̱a̱ numuu rí naʼbajngañiin xa̱bu̱ rá.

10 Rí xóo maʼbajngañiin rí niʼthí Ageo naʼni rí mbaʼin xa̱bu̱ munimbu̱ún. Ikhaa niʼthí rígi̱ ga̱jma̱a̱ numuu dí nirígá índo̱ niʼbajngañiin, “xúgíʼ rí gíʼdoo numuu [xóo muʼthá, xa̱bu̱ bi̱ májáanʼ a̱jkiu̱ún] bi̱ kúwá náa xúgíʼ numbaaʼ matu̱ʼu̱u̱n” mu mbuyamajkuíí Jeobá * (atraxnuu Ageo 2:7-9). * Isaías ga̱jma̱a̱ Miqueas mangiin nitariyaʼ ndiéjunʼ gárígá náa “iwáá mbiʼi xúgi̱” (Is. 2:2-4, nota; Miq. 4:1, 2, nota).

11. Ndiéjunʼ niʼni mbáa ndxájulú índo̱ niʼdxawuun timbá miʼtsú ga̱jma̱a̱ numuu Xa̱bu̱ Ñajunʼ ndrígóo Dios rá.

11 Mbuʼyáá xú káʼnii mbáa ndxájulú bi̱ mbiʼyuu Ken nimbáyúu ajngáa rígi̱, bi̱ xtáa náa guʼwá rí nuxna ikha náa xúgíʼ numbaaʼ. Ninújngoo má mbá 40 tsiguʼ rí ikhaa niʼdxawuun timbá miʼtsú ga̱jma̱a̱ numuu Xa̱bu̱ Ñajunʼ ndrígóo Dios, mú índo̱ narmáʼáan a̱jkiu̱u̱n asndu xó ri̱xi̱ kaʼnii. Ikhaa naʼthí: “Índo̱ ndi̱yo̱o̱ rí gajkhun nindxu̱u̱ Ajngá rawuunʼ Dios, nidxuʼ wéñuuʼ, numuu rí ni̱jkhánú ndi̱yo̱o̱ rí kúwáánʼ náa iwáá mbiʼi náa numbaaʼ rígi̱. Ni̱jkhánú nikro̱ʼo̱ʼ, á mu nandoʼ dí magruigún Dios ga̱jma̱a̱ rí maxtáá kámuu mbiʼi, ndayóoʼ magajnáaʼ náa numbaaʼ xkawiʼ rígi̱ ga̱jma̱a̱ magújún jmbu náa majñu̱u̱ʼ Jeobá. Nitajkháan ga̱jma̱a̱ mbá nacha̱ nigájnáaʼ. Niniʼñúuʼ numbaaʼ rígi̱ ga̱jma̱a̱ nimbáyuminaʼ náa Xa̱bu̱ Ñajunʼ ndrígóo Dios, bi̱ xándoo maʼbajngayii”.

12. Xú káʼnii guma mba̱a̱ Jeobá náa mekhuíí índo̱ nduyamajkuíí náa iwáá mbiʼi rígi̱ rá.

12 Nakujmaa kaʼwu rí Jeobá xtáa raʼni tsajkurámuuʼ xuajñuu. Náa iwáá mbiʼi rígi̱ nindxu̱u̱ mitsaanʼ wéñuuʼ numuu rí na̱jkha̱ raʼni mbaʼin xa̱bu̱ bi̱ nduyamajkuíí ikhaa. Nákhá tsiguʼ 1914 na̱nguá ni̱ndxu̱lú mbaʼáanʼ. Rí mbiʼi xúgi̱ ni̱ndxu̱lú itháan rí mbá ocho millones, ga̱jma̱a̱ náa xúgi̱ tsiguʼ mbaʼin xa̱bu̱ nagimbúun mu muʼniriyaaʼ gajmiulúʼ xóo nikháñuu Cristo. Xúʼko̱ kaʼnii, “xúgíʼ rí gíʼdoo numuu (xóo muʼthá xúgíinʼ xa̱bu̱) numbaaʼ” najthíin náa rexo̱o̱ guʼwá dí rígá náa numbaaʼ ga̱jma̱a̱ náa nduyamajkuíí Jeobá dí rígá mekhuíí, rí nandoo gáʼthúu̱n xúgíʼ rí niʼni ikhaa mu ma̱ndoo mbuyamajkuíí xó phú kaʼyoo. Índo̱ xa̱bu̱ bugi̱ nugíʼ niriʼkumijnáa ma̱ngaa nuni̱ mba̱a̱ mbiʼyuu Jeobá (Efes. 4:22-24).

Xa̱bi̱i̱ Jeobá bi̱ kúwá náa xúgíʼ tsu̱du̱u̱ ku̱ba̱ʼ nutaruʼún eʼwíinʼ ga̱jma̱a̱ gagi numuu Reino ndrígóo Dios. (Atayáá kutriga̱ 13).

13. Ndiéjunʼ i̱ʼwáʼ kiʼtáriyaʼ rí nimbánuu ga̱jma̱a̱ numuu rígi̱ rá. (Atayáá xtiʼkhu rí na̱ʼkha̱ náa timbá ináa.)

13 Xúgíʼ rí mitsaanʼ rígi̱ nambánuu, ma̱ngaa náa i̱ʼwáʼ kiʼtáriyaʼ xóo náa Isaías 60:22, ikhí naʼthí: “Bi̱ lájuíin maʼga̱nú mani̱ndxu̱u̱ mil, ga̱jma̱a̱ bi̱ chíʼgíiʼ mbá xuajin bi̱ gíʼdoo tsiakii. Ikhúúnʼ mínuuʼ, Jeobá, ma̱ni̱ rí mba̱jo̱o̱ mbiʼi rí kaʼyoo”. Núma̱a̱ má ga̱jma̱a̱ numuu rí mbaʼin xa̱bu̱ kúwá ratu̱ʼu̱u̱n náa xuajñún Dios narígá mbá rí mitsaanʼ wéñuuʼ: Rí gíʼdoo “wéñuʼ numuu” rígi̱ na̱ʼkha̱ kagu̱u̱ mixtiʼkhu enii rí májánʼ, xóo rí najmañún ga̱jma̱a̱ rí kúwá xawii mu mutaraʼa “ajngáa rí májánʼ ga̱jma̱a̱ numuu Xa̱bu̱ Ñajunʼ ndrígóo Dios”. Ga̱jma̱a̱ numuu rígi̱ xa̱bi̱i̱ Jeobá najmún májánʼ rí najmañún, xó má niʼnirámáʼ Isaías dí nindxu̱u̱ xóo “yáʼdú ndrígu̱ún xuajin” (Is. 60:5, 16). Rí nuruguambáá xúgíinʼ xa̱bekha ga̱jma̱a̱ gu̱ʼu̱ bi̱ guáʼdáá númúún, naʼni rí majuiʼtáráʼa náa mbá 240 países ga̱jma̱a̱ náa xuajen ma̱jkha̱ʼ, ga̱jma̱a̱ xtáa ragájnuu i̱yu̱lú náa itháan rí mbá 1,000 ajngáa.

NDAYÓOʼ MURAʼWI̱I̱ MBÁ RÍ MUNI̱ DÍ MBIʼI XÚGI̱

14. Ndiéjunʼ rí ndayóoʼ muraʼwi̱i̱ muni̱ xa̱bu̱ rí mbiʼi xúgi̱ rá.

14 Náa iwáá mbiʼi xúgi̱, rí naʼbajngañiin xa̱bu̱ naʼni rí xúgíinʼ ndayóoʼ dí muraʼwíí mbá rí gíʼdoo numuu muni̱: Lá mumbáyii Xa̱bu̱ Ñajunʼ ndrígóo Dios o maku̱mu̱ún kuñún xa̱bu̱ ñajunʼ bi̱ kúwá náa numbaaʼ rígi̱ che̱ʼ. Maski asndu xa̱bi̱i̱ Jeobá nunimbu̱ún xtángoo dí rígá náa xuajen rí ikhiin kúwá ga̱jma̱a̱ naguájun jmbu, mú tséyambáá náa política dí rígá náa numbaaʼ rígi̱ (Rom. 13:1-7). Nduyáá rí i̱ndó Xa̱bu̱ Ñajunʼ ndrígóo Dios maʼnimbánuu xkujndu dí rígá náa numbaaʼ ga̱jma̱a̱ Xa̱bu̱ Ñajunʼ bugi̱ na̱nguá xtáa náa numbaaʼ rígi̱ (Juan 18:36, 37).

15. Ndiéjunʼ xkujndu gúraʼníí bi̱ nuguájun jmbu eʼthí náa Apocalipsis rá.

15 Náa i̱yi̱i̱ʼ ndrígóo Apocalipsis naʼthí rí índo̱ gáʼni iwáá mbiʼi xa̱bi̱i̱ Dios bi̱ naguájun jmbu muraʼníí xkujndu. Rígi̱ nandoo gáʼthúu̱n rí mumíniiʼlú má xúʼko̱ ga̱jma̱a̱ rí xáʼndun gúyulú. Xa̱bu̱ ñajunʼ bi̱ kúwá náa numbaaʼ rígi̱ mutsudáanʼlú rí mbuʼyamajkún ga̱jma̱a̱ muni̱ gíníi bi̱ tsíñún gúmbañún (Apoc. 13:12, 15). ‹Mbá xúgíinʼ, bi̱ majkhiinʼ ga̱jma̱a̱ bi̱ wanii, bi̱ guáʼdáá ga̱jma̱a̱ bi̱ gíníi, bi̱ ni̱ndxu̱ún yumbáá ga̱jma̱a̱ bi̱ na̱nguá ni̱ndxu̱ún yumbáá› ‹mutsudiin rí mundrigú mbá tsinaʼ náa ñawún mújúnʼ o náa xkídún› (Apoc. 13:16). Asndu nákhá wajyúúʼ, bi̱ ni̱ndxu̱ún ñumbáá nuxnún mbá tsinaʼ mu makujmaa tsáá nindxu̱u̱ patriuún. Xúʼko̱ má kayuuʼ rí mbiʼi xúgi̱, xa̱bu̱ musngajma rí asndu xóo gíʼma mbá tsinaʼ náa ñawún o náa xkídún. Xóo muʼthá, xúgíinʼ xa̱bu̱ musngajma xóo rí nuni̱ ga̱jma̱a̱ rí nundxa̱ʼwa̱míjna̱ rí numbáñún xa̱bu̱ ñajunʼ bi̱ kúwá náa numbaaʼ rígi̱.

16. Náá numuu rí ndayóoʼ nacha̱ musngajmá rí kuajún jmbu náa Jeobá rá.

16 Ndiéjunʼ gúʼnilú ikháánʼ rá. Lá mumbáñún xa̱bu̱ ñajunʼ bi̱ kúwá náa numbaaʼ rí asndu xóo mudrigú tsinaʼ ráʼ. Bi̱ xáʼndúún gúndrigú tsinaʼ rígi̱ maguaʼdáá xkujndu ga̱jma̱a̱ mumíniiʼ. Náa libro ndrígóo Apocalipsis naʼthí “nimbáa xándoo ma̱ʼtsi̱ o magu̱jua̱ i̱ndó xa̱bu̱ bi̱ gíʼdoo tsinaʼ” (Apoc. 13:17). Xa̱bi̱i̱ Dios nduyáá ndiéjuunʼ gáʼñún Jeobá bi̱ guáʼdáá tsinaʼ rúʼko̱ (Apoc. 14:9, 10). Á mu na̱nguá kuda tsinaʼ rúʼko̱ asndu xóo nuniraʼmáʼ náa ñawún dí ikhiin ‹kaʼñún náa Jeobá› (Is. 44:5). Xúgi̱ kaʼyulú rí musngajmá rí kuajún jmbu náa Jeobá, á mu nu̱ʼni̱ xúʼko̱ ikhaa maʼthí ga̱jma̱a̱ gagi rí ikháánʼ kaʼyulú náa ikhaa.

RÍ MAʼBA̱A̱N IWÁÁ KAYUUʼ

17. Ndiéjuunʼ rí gíʼmaa marmáʼáan a̱jkiu̱lú rí Jeobá naʼngo̱o̱ a̱jkiu̱u̱n rá.

17 Jeobá nasngájma rí naʼngo̱o̱ a̱jkiu̱u̱n náa iwáá mbiʼi xúgi̱. Ikhaa tsíyoo rí nimbáa mandáti̱ga̱a̱ (2 Ped. 3:9). Naniñuuʼ rí xúgíinʼ xa̱bu̱ mata̱nga̱a̱ a̱jkiu̱ún ga̱jma̱a̱ muraʼwi̱i̱ rí májánʼ muni̱. Mú maʼga̱nú mbóoʼ mbiʼi rí nixáʼngo̱o̱ a̱jkiu̱u̱n. Bi̱ tsíñún gátanga̱a̱ a̱jkiu̱ún mugiʼníí xó má nigíʼnuu faraón nákhá mbiʼi rí nixtáa Moisés. Jeobá niʼthúu̱n: “Ikhúúnʼ nindoʼ ma̱ni̱ rí matanimíniiʼ má ga̱jma̱a̱ xuajñanʼ magiʼdoo mbá nandii mbiiʼ, ga̱jma̱a̱ ikháanʼla mbáa ndawáanʼ má náa tsu̱du̱u̱ ku̱ba̱ʼ. Mú niniʼñáanʼ maraxtaa mu: Masngajmáaʼ tsiakii ndrígóʼ ga̱jma̱a̱ mu majmaʼnuuʼ mbiʼyuʼ náa xúgíʼ tsu̱du̱u̱ ku̱ba̱ʼ” (Éx. 9:15, 16). Ikha jngóo nda̱wa̱á, xúgíinʼ xa̱bu̱ maguánú mbuyáá rí i̱ndó Jeobá nindxu̱u̱ Dios bi̱ gajkuwín (Ezeq. 38:23). Xú kaʼnii gárígá rígi̱ rá.

18. a) Xú káʼnii imbo̱o̱ rí maʼba̱a̱n eʼthí náa Ageo 2: 6, 20-22 rá. b) Xú káʼnii eʼyáá rí nda̱wa̱á mambanúu ajngáa rí niʼthí Ageo rá.

18 Tsiguʼ nda̱wa̱á rí nikháñuu Ageo, apóstol Pablo nisngájma ajngáa rígi̱ rí raʼthí náa Ageo 2: 6, * 20-22 (atraxnuu) * rí mambanúu nda̱wa̱á. Pablo niʼnirámáʼ: “Mú rí xúgi̱ ikhaa nakudaminá maʼni: “Imbóó nuthu itháan ma̱ni̱ rí maʼba̱a̱n raʼkháa i̱ndó ku̱ba̱ʼ ma̱ngaa mekhu”. Náa ajngáa, “imbóó nuthu itháan” nandoo gáʼthúu̱n rí maʼnigámbáa xúgíʼ rí naʼba̱a̱n dí niguma, mu maguanúu i̱ndó rí tséʼba̱a̱n” (Heb. 12:26, 27). Rí naʼthí náa Ageo 2:7 mixtiʼkhu nindxu̱u̱ rí maʼba̱a̱n, rígi̱ nandoo gáʼthúu̱n rí mambíin kámuu bi̱ nuni̱ ikháá xó má niʼni faraón, bi̱ nunigaʼduunʼ rí i̱ndó Jeobá kaʼyoo maʼtáñajunʼ.

19. Ndiéjunʼ rí xáʼba̱a̱n ga̱jma̱a̱ xú kaʼnii eʼyáá rá.

19 Ndiéjunʼ rí xáʼba̱a̱n ga̱jma̱a̱ rí xáguma gámbáa rá. Pablo niʼthí xóó: “Numuu rí ikháanʼ mundríguíi mbáa Xa̱bu̱ Ñajunʼ bi̱ tséʼbangayii, gundriʼgú má xúʼko̱ rí májánʼ a̱jkiu̱u̱n, mu ga̱jma̱a̱ numuu ikhaa ma̱ndoo mu̱ʼni̱ ñajunʼ rí xóo dí naniguʼ ikhaa dí nindxu̱u̱ mitsúʼkháan náa Dios, gamiñulúʼ kuʼyáá ga̱jma̱a̱ gamajkhu” (Heb. 12:28). Índo̱ gáʼba̱a̱n iwáá kayuuʼ, i̱ndó bi̱ mawiji̱ gújkhúʼ nindxu̱u̱ Xa̱bu̱ Ñajunʼ ndrígóo Dios (Sal. 110:5, 6; Dan. 2:44).

20. Ndiéjunʼ rí gíʼmaa muraʼwíí muni̱ xa̱bu̱ ga̱jma̱a̱ xú káʼnii gúmbañúún xá.

20 Xáʼyóoʼ muguaʼthi̱i̱n itháan. Numuu rí xa̱bu̱ ndayóoʼ muraʼwíí rí muni̱. Lá muni̱ má xúʼko̱ rí naguʼwún nuni̱ xa̱bu̱ náa numbaaʼ rígi̱ rí inuu maguma gámbáa ráʼ. O muriʼkumijnáá mu makuwá xóo rí nandoo Dios ga̱jma̱a̱ mundrígúu rí makuwá kámuu mbiʼi xáʼ. (Heb. 12:25.) Índo̱ nuʼtáraʼa numbaʼñúún xa̱bu̱ mu muraʼwíí rí gíʼdoo numuu muni̱. Gumbaʼñún má xúʼko̱ xa̱bu̱ mu muraʼwíí rí gíʼdoo numuu xóo rí mumbáyíí Xa̱bu̱ Ñajunʼ ndrígóo Dios. Garmáʼáan a̱jkiu̱lú má xúʼko̱ ajngáa rí niʼthí Jesús: “Majuiʼtáraʼa ajngáa rí májánʼ ga̱jma̱a̱ numuu Xa̱bu̱ Ñajunʼ ndrígóo Dios náa xúgíʼ tsu̱du̱u̱ ku̱ba̱ʼ mu mudxawíín xúgíinʼ xa̱bu̱, ga̱jma̱a̱ ikhú martumuu mbiʼi” (Mat. 24:14).

AJMÚÚ 40 Tsáa tayamajkuíí rá.

^ párr. 5 Náa artículo rígi̱ maʼthí ga̱jma̱a̱ numuu i̱mba̱ nuxi̱ʼ rí nandoo gáʼthúu̱n Ageo 2:7. Ma̱ngaa mbuʼyáá xú káʼnii gúruguambáá náa ñajunʼ rí nagui̱i̱ wéñuuʼ náa rí naʼbajngañiin xúgíinʼ xa̱bu̱ xuajin. Ga̱jma̱a̱ majmañulú dí náa ñajunʼ rígi̱ tikhun xa̱bu̱ nudxawíín ga̱jma̱a̱ eʼwíínʼ tsénigu̱u̱nʼ.

^ párr. 4 Nduʼyáá dí ñajunʼ rí nikhánuu Ageo nigájnuu májánʼ numuu rí guʼwá náa nduyamajkuíí Dios nigajxu̱u̱ nákha tsiguʼ 515 tsiguʼ ginii.

^ párr. 8 Salmo 2:1-3: “Náá numuu rí nakiʼníin xa̱bu̱ xuajen ga̱jma̱a̱ nduyáʼ muni dí xáyambáá xá. Reyes bi̱ kúwá náa tsu̱du̱u̱ ku̱ba̱ʼ naguáju̱n, ga̱jma̱a̱ xa̱bu̱ ñajunʼ nagimbíi̱n xúgíinʼ mu muni gajmiún Jeobá ga̱jma̱a̱ bi̱ ikhaa má niraʼwíi. Nuthi: “¡Gurujthulú cadena ndrígu̱ún ga̱jma̱a̱ gurígúulú ñuu ndrígu̱ún!”.

^ párr. 10 Rígi̱ nindxu̱u̱ mbá rí nixtiʼkhuu xóo nuʼthá ga̱jma̱a̱ numuu texto rígi̱. Nákha ginii niʼthá rí xa̱bu̱ bi̱ májáanʼ a̱jkiu̱ún na̱nguá niguwáʼ mu muni̱ ñajuunʼ Jeobá ga̱jma̱a̱ numuu rí naʼba̱a̱n náa xúgíʼ xuajin. Atayáá náa La Atalaya (Bi̱ Nayejngoo) dí nigájnuu 15 ñajunʼ gu̱nʼ mayo tsiguʼ 2006 náa sección “Preguntas de los lectores”.

^ párr. 10 Ageo 2:7-9: “‹Ga̱jma̱a̱ ma̱ni̱ rí maʼba̱a̱n xúgíʼ xuajen mba̱ʼu̱, ga̱jma̱a̱ xúgíʼ rí gíʼdoo numuu dí rígá náa xuajen mba̱ʼu̱ mato̱ʼo̱o̱ náa guʼwá rígi̱ ga̱jma̱a̱ ikhúúnʼ ma̱ni̱ majtíí gloria›, eʼthí Jeobá bi̱ gíʼdiin mbaʼin ejército. ”‹Plata ga̱jma̱a̱ oro nindxu̱u̱ ndrígóʼ›, eʼthí Jeobá bi̱ gíʼdiin mbaʼin ejército. ”‹Gloria rí marigá nda̱wa̱á náa guʼwá rígi̱ mani̱ndxu̱u̱ itháan mba̱a̱ ki xóo rí ginii›, eʼthí Jeobá bi̱ gíʼdiin mbaʼin ejército. ”‹Ga̱jma̱a̱ náa xuajen rígi̱ mani marigá rí tsímáá›, eʼthí Jeobá bi̱ gíʼdiin mbaʼin ejército”.

^ párr. 18 Ageo 2:6: “Numuu dí rígi̱ nindxu̱u̱ rí naʼthí Jeobá bi̱ gíʼdiin mbaʼin ejércitos: ‹Mbu̱júu̱ʼ, imbá chíʼgíiʼ mbiʼi, ma̱ni̱ rí maʼba̱a̱n mekhu ga̱jma̱a̱ ku̱ba̱ʼ, lamáa ma̱ngaa náa ku̱ba̱ʼ mixooʼ›”.

^ párr. 18 Ageo 2:20-22: “Mbiʼi 24 ñajunʼ gu̱nʼ ikhú niʼni ragajma nuthu rí Ageo nigruigú ajngóo Jeobá. Ikhaa niʼthí: Aratháán Zorobabel xa̱bu̱ ñajunʼ bi̱ xtáa náa Judá: ‹Ma̱ni̱ rí maʼba̱a̱n mekhu ga̱jma̱a̱ ku̱ba̱ʼ. Manigámbáa trono ndrígu̱ún xa̱bu̱ ñajunʼ ga̱jma̱a̱ tsiakii ndrígu̱ún náa nutañajunʼ xa̱bu̱ xuajin. Manigámbáa carru ga̱jma̱a̱ bi̱ nagún kuñu̱u̱n ga̱jma̱a̱ wáyú ma̱ngaa bi̱ trámiinʼ tsu̱du̱ún majngutíguíin índo̱ gagiʼdu̱u̱n kanikiín ga̱jma̱a̱ espada›”.

^ párr. 67 NAʼTHÍ NUMUU XTIʼKHU: Ageo nixnúún tsiakii xa̱bi̱i̱ Dios mu makuwíin gagi mbu̱júu̱ʼ ga̱jma̱a̱ mambúu̱n runi̱i̱ templo; rí mbiʼi xúgi̱ xa̱bi̱i̱ Dios nutaráʼa ga̱jma̱a̱ gagi ajngá rawuunʼ Jeobá. Xa̱bu̱ gajmii nutaráʼa ga̱jma̱a̱ numuu rí maʼba̱a̱n iwáá kayuuʼ.