1-2. I ku ninginika ka muxaka muni loku muprofeta Hagayi a vuleke leswaku ku ta endleka enkarhini wa hina?

“HI KU copeta ka tihlo, mavhengele ni miako ya khale swi sungule ku wa.” “Vanhu hinkwavo a va chuhile . . . Vo tala va vule leswaku ku tsekatseka koloko ku teke kwalomu ka timinete timbirhi. Kambe eka mina a swi vonaka onge ku teke nkarhi wo leha.” Sweswo swi vuriwe hi lava poneke ku tsekatseka ka misava loku veke kona eNepal hi 2015. Loko mhangu yoleyo leyi tsemaka nhlana a yo humelela wena, swi nga endleka a wu nga ta swi rivala hi ku hatlisa.

² Hilaha ku fanaka, na hina hi langutana ni ku ninginika loku hambaneke loku nga katseki madoroba kumbe tiko ro karhi. Kambe ku katsa misava hinkwayo naswona ku ni malembe yo tala ku ri eku endlekeni. Ku ninginika ka muxaka lowu ku profetiwe hi muprofeta Hagayi. U tsale a ku: “Yehovha wa mavuthu u ri, ‘Hi nkarhi lowu nga hetiki mbilu, ndzi ta tlhela ndzi tsekatsekisa matilo ni misava ni lwandle ni ndhawu leyi omeke.’”—Hag. 2:6.

3. Ku tsekatseka loku Hagayi a ku hlamuseleke ku hambana njhani ni ku tsekatseka ka misava?

³ Ku tsekatseka loku Hagayi a ku hlamuselaka a ku fani ni ku tsekatseka ka misava, loku onhaka swilo swo tala. Kambe ku ni mbuyelo lowunene. Yehovha u ri: “Ndzi ta ninginisa matiko hinkwawo, kutani swilo swa risima swa matiko hinkwawo swi ta nghena; ndzi ta tata yindlu leyi hi ku vangama.” (Hag. 2:7) Xana vuprofeta lebyi a byi vula yini eka lava a va hanya hi nkarhi wa Hagayi? Xana byi vula yini eka hina namuntlha? Hi ta hlamula swivutiso leswi ni ku dyondza ndlela leyi hi katsekaka hayona eku ninginiseni ka misava namuntlha.

4. Hikwalahokayini Yehovha a rhume muprofeta Hagayi eka vanhu Vakwe?

⁴ Muprofeta Hagayi u kume ntirho wa nkoka lowu humaka eka Yehovha. Xiya leswi endlekeke loko a nga se nyikiwa ntirho wolowo. Swi nga endleka leswaku Hagayi a a ri exikarhi ka ntlawa wa Vayuda lowu sukeke evuhlongeni eBabilona wu tlhelela eYerusalema hi 537 B.C.E. Loko va ha ku fika eYerusalema, Vayuda volavo vo tshembeka va fike va akela Yehovha tempele. (Ezra 3:8, 10) Kambe swi nga siya kwihi, ku endleke swin’wana leswi va heteke matimba. Va sungule ku kanetiwa, leswi va endleke va hela matimba ivi va tshika ku aka. (Ezra 4:4; Hag. 1:1, 2) Kambe hi 520 B.C.E, Yehovha u lerise Hagayi leswaku a khutaza ni ku tiyisa Vayuda leswaku va ya emahlweni va aka tempele. *—Ezra 6:14, 15.

5. Hikwalahokayini mahungu ya Hagayi ma va khutazile vanhu va Xikwembu?

⁵ Xikongomelo xa mahungu ya Hagayi a ku ri ku tiyisa ripfumelo leri Vayuda a va ri na rona eka Yehovha. Hi xivindzi muprofeta loyi, u byele Vayuda lava a va hele matimba a ku: “‘Vanani ni xivindzi, n’wina hinkwenu vanhu va tiko, mi tirha,’ ku vula Yehovha. Hikuva ndzi na n’wina,’ ku vula Yehovha wa mavuthu.” (Hag. 2:4) Xiga lexi nge “Yehovha wa mavuthu,” xi fanele xi va khutazile swinene. Yehovha u ni vuthu lerikulu ra tintsumi leti nga ni matimba kutani Vayuda a va fanele va titshega hi yena leswaku va kota ku aka.

6. A ku ta endleka yini endzhaku ka ku ninginika loku Hagayi a profeteke hakona?

⁶ Yehovha u rhume Hagayi leswaku a ya byela Vayuda mahungu lawa a ma ta ninginisa matiko hinkwawo. Xivono xexo xi tiyise vaaki va tempele lava a va hele matimba leswaku Yehovha a a ta ninginisa Peresiya, ku nga mfumo wa matimba lowu a wu fuma misava hinkwayo hi nkarhi wolowo. Xana vuyelo a byi ta va byihi hikwalaho ka ku ninginika koloko? Xo sungula, vanhu va Xikwembu a va ta kota ku heta ntirho wo aka tempele. Sweswo a swi ta endla leswaku ni lava nga riki Vayuda, va ta gandzela na vona swin’we loko tempele se yi pfuxetiwile. Mahungu wolawo ya Hagayi ma fanele ma va khutaze swinene vanhu va Xikwembu!—Zak. 8:9.

7. Hi wihi ntirho lowu ninginisaka misava lowu hi faneleke hi katseka eka wona namuntlha? Hlamusela.

⁷ Vuprofeta bya Hagayi byi vula yini eka hina namuntlha? Yehovha u le ku ninginiseni ka matiko hinkwawo namuntlha naswona na hina ha katseka eka ntirho wolowo. Ehleketa hi mhaka leyi: Hi 1914, Yehovha u veke Yesu Kreste leswaku a va Hosi ya Mfumo Wakwe wa le tilweni. (Ps. 2:6) Ku simekiwa ka Mfumo wolowo a swi vula mahungu yo biha eka vafumi va misava. A swi vula leswaku “nkarhi lowu vekiweke wa matiko,” ku nga nkarhi lowu eka wona a ku nga ri na mufumi na un’we loyi a a yimela Yehovha, se a wu herile kumbe ku fika emakumu. (Luka 21:24) Sweswo hi swona leswi endleke leswaku ku sukela hi 1919, Vanhu va Yehovha va byela vanhu hi ntshembo lowu nga ta tisiwa hi Mfumo wa Xikwembu. Ku chumayeriwa ka “mahungu lawa lamanene ya Mfumo,” ku ninginise misava hinkwayo.—Mat. 24:14.

8. Hi ku ya hi Pisalema 2:1-3, xana matiko yo tala ma angule njhani eka mahungu lawa a ma chumayeriwa wona?

⁸ Xana vanhu va angule njhani eka mahungu lawa a va chumayeriwa wona? Vo tala a va nga lavi ku twa nchumu ha wona. (Hlaya Pisalema 2:1-3.) Matiko yo tala ma dye makala. Ma bave ma khalakhasa lerova a ma nga lavi ku amukela  Mufumi loyi a hlawuriweke hi Yehovha. A ma pfumeli leswaku mahungu lawa hi ma chumayelaka wona ya Mfumo i “mahungu lamanene.” Hambi ku ri mifumo yin’wana yi kale yi yirisa ntirho wa hina wo chumayela! Hambileswi vafumi vo tala va vulaka leswaku va gandzela Xikwembu, a va swi lavi ku tshika vulawuri bya vona. Hilaha vafumi va le nkarhini wa Yesu va endleke hakona, vafumi namuntlha na vona va lwisana ni Muhlawuriwa wa Yehovha hi ku hlasela malandza yakwe yo tshembeka.—Mit. 4:25-28.

9. Xana Yehovha u angurisa ku yini eka leswi endliwaka hi matiko yo tala?

⁹ Xana Yehovha u angurisa ku yini eka leswi endliwaka hi matiko yo tala? Pisalema 2:10-12 yi ri: “Sweswi n’wina tihosi, twisisani; pfumelani ku layiwa, n’wina vaavanyisi va misava. Tirhelani Yehovha hi xichavo, n’wi xiximeni mi tsaka. Xiximani n’wana leswaku Xikwembu xi nga hlundzuki kutani mi lovisiwa, hikuva xi hatla xi hlundzuka. Va tsaka hinkwavo lava tumbelaka eka Xona.” Hi rirhandzu, Yehovha u nyika vakaneti lava nkarhi wo hundzuka. Va ni nkarhi wo cinca ndlela leyi va ehleketaka hayona ivi va amukela Mfumo wa Yehovha. Kambe nkarhi lowu saleke wu komile swinene. Hi hanya “emasikwini yo hetelela” ya misava leyi. (2 Tim. 3:1; Esa. 61:2) Lowu hi wona nkarhi lowunene wo hundzuka ivi u endla xiboho xo tirhela Yehovha.

10. Hi wihi mbuyelo lowunene lowu tisiwaka hi ntirho wo ninginisa matiko lowu boxiweke eka Hagayi 2:7-9?

¹⁰ Van’wana va angula hi ndlela leyinene eka ntirho wo ninginisa matiko lowu Hagayi a profeteke ha wona. U vula leswaku hikwalaho ka ntirho wo ninginisa matiko, “swilo swa risima [vanhu va timbilu letinene] swa matiko hinkwawo swi ta nghena” swi ta gandzela Yehovha. * (Hlaya Hagayi 2:7-9.) Esaya na Mikiya na vona va profete leswaku ku ninginisiwa loku a ku ta endleka “emikarhini ya makumu.”—Esa. 2:2-4; Mik. 4:1, 2.

11. Xana makwerhu un’wana u angule njhani loko a twa mahungu lamanene ya Mfumo ro sungula?

 ¹¹ Xiya leswi mahungu lawa ma ninginiseke misava ma swi endleke eka makwerhu Ken, loyi sweswi a tirhaka entsindza wa misava hinkwayo wa Timbhoni ta Yehovha. Wa ha ri tsundzuka kahle siku leri a dyondzeke ntiyiso harona emalembeni ya 40 lama hundzeke. U ri: “Loko ndzi twa ntiyiso ro sungula eRitweni ra Xikwembu, swi ndzi tsakisile ku tiva leswaku hi hanya eminkarhini ya makumu ya misava leyi. Ndzi dyondze leswaku loko ndzi lava ku tsakeriwa hi Xikwembu ivi ndzi kuma vutomi lebyi nga heriki, a ndzi fanele ndzi nga vi xiphemu xa misava leyi naswona a ndzi fanele ndzi hlawula tlhelo ra Yehovha hi ku tshembeka. Ndzi khongele eka Yehovha ivi ndzi endla tano hi ku hatlisa. Ndzi siye swilo swa misava leyi endzhaku ivi ndzi sirheleleka eka Mfumo wa Xikwembu lowu nga ta tshama hilaha ku nga heriki.”

12. Emikarhini leyi ya makumu, xana tempele ya Yehovha yi tala njhani hi ku vangama kakwe?

¹² Swa vonaka leswaku Yehovha wa va katekisa vanhu vakwe namuntlha. Emikarhini leyi ya makumu, hi vone nhlayo ya vagandzeri vakwe yi andza swinene. Hi 1914, nhlayo ya hina a yi nga tati ni xandla. Kambe sweswi ku ni vagandzeri va Xikwembu lava hundzaka timiliyoni ta nhungu naswona van’wana va timiliyoni va va kona exitsundzuxweni xa rifu ra Yesu Kreste lembe ni lembe. Hi ndlela yoleyo tempele ya Yehovha ya laha misaveni ku nga ndlela leyi a lunghiselelaka vugandzeri lebyi tengeke hayona, yi tele hi “swilo swa risima swa matiko hinkwawo.” Nakambe vito ra Yehovha ri vangamisiwa hi ku cinca loku vaka kona loko lava amukelaka mahungu lamanene va ambala vumunhu lebyintshwa.—Efe. 4:22-24.

13. Xana hi byihi vuprofeta byin’wana lebyi hetisekeke loko nhlayo ya vagandzeri va Yehovha yi andza? (Vona xifaniso xa xifunengeto.)

¹³ Ku andza ka nhlayo ya vagandzeri va Yehovha ku endle leswaku ku hetiseka vuprofeta byin’wana byo fana ni lebyi boxiweke eka Esaya ndzima 60. Ndzimana 22 yi ri: “Lontsongo u ta va gidi, Kasi lontsongo ngopfu u ta va tiko ra matimba. Mina Yehovha, ndzi ta swi hatlisisa hi nkarhi wa swona.” Leswi vagandzeri va ntiyiso va yaka va andza, ku endleka nchumu wun’wana wo tsakisa. Swilo leswi  “swa risima” ku nga vagandzeri va Yehovha, va ni vutivi, vuswikoti swin’we ni ku navela ku joyina ntirho wo chumayela “mahungu lamanene ya Mfumo.” Nakambe hilaha Esaya a vuleke hakona, “ntswamba wa matiko” wa kumeka eka vanhu va Yehovha namuntlha. (Esa. 60:5, 16) Hi mpfuno lowu humaka eka vamakwerhu lava va nkoka, mahungu lamanene ma chumayeriwa ematikweni lama tlulaka 240 naswona ku humesiwa tibuku hi tindzimi leti tlulaka 1 000.

14. Hi xihi xiboho lexi vanhu va fanele va xi endla sweswi?

¹⁴ Emikarhini leyi ya makumu, ku ninginisiwa ka matiko swi susumetela vanhu ku endla swiboho. Xana va ta endla swiboho swo seketela Mfumo wa Xikwembu kumbe va ta titshega hi mifumo ya misava leyi? Lexi i xiboho lexi munhu un’wana ni un’wana a faneleke a ti endlela xona. Hambileswi malandza ya Yehovha ma yingisaka milawu ya mifumo leyi ma tshamaka eka yona kambe a ma katseki nikatsongo eka tipolitiki ta misava leyi. (Rhom. 13:1-7) Va swi tiva leswaku Mfumo wa Xikwembu hi wona ntsena lowu nga ta tlhantlha swiphiqo swa vanhu. Mfumo wolowo a hi xiphemu xa misava leyi.—Yoh. 18:36, 37.

15. Hilaha swi hlamuseriwaka hakona ebukwini ya Nhlavutelo, xana vutshembeki bya hina byi ta ringiwa hi ndlela yihi?

¹⁵ Buku ya Nhlavutelo yi vulavula hi ku ringiwa ka vutshembeki bya malandza ya Yehovha loko se makumu ma ri kusuhi. Ndzingo wolowo wu ta ya emahlweni wu hi tshikilela. Vafumi va misava leyi va ta ringa vutshembeki bya hina naswona va ta xanisa lava nga laviki ku va seketela. (Nhlav. 13:12, 15) Va ta “sindzisa vanhu hinkwavo, lavatsongo ni lavakulu, lava fumeke ni swisiwana, lava tshunxekeke ni mahlonga leswaku va funghiwa evokweni ra xinene kumbe emombyeni.” (Nhlav. 13:16) Mahlonga ya le nkarhini wa khale a ma ri ni mimfungho leyi a yi komba leswaku n’wini wa wona i mani. Hilaha ku fanaka, ninamuntlha vanhu va ta sindzisiwa ku va ni mimfungho leyi kombisaka leswaku va seketela tlhelo rihi. Ndlela leyi va ehleketaka ni ku endla swilo hayona, yi ta kombisa leswaku va seketela tlhelo ra tipolitiki ta misava leyi.

16. Hikwalahokayini swi ri swa xihatla ku tiyisa vutshembeki bya hina eka Yehovha sweswi?

¹⁶ Xana hi ta amukela mfungho wa misava leyi ivi hi seketela tipolitiki ta vafumi va misava leyi? Lava nga ta ala mfungho lowu, va ta xanisiwa naswona va ta va ekhombyeni lerikulu. Buku ya Nhlavutelo yi ya emahlweni yi ku: “[A ku] na munhu la kotaka ku xava kumbe ku xavisa loko a nga ri na mfungho.” (Nhlav. 13:17) Kambe malandza ya Xikwembu ma swi tiva leswi nga ta humelela lava nga ta va ni mfungho lowu boxiweke eka Nhlavutelo 14:9, 10. Ematshan’weni yo amukela mfungho wolowo, va ta tsala leswi evokweni ra vona: “Mina ndzi wa Yehovha.” (Esa. 44:5) Lowu i nkarhi wo tikambela hi vona loko vutshembeki bya hina byi tiyile eka Yehovha. Hikwalaho, Yehovha u ta tsaka ku tiva leswaku hi va yena!

17. I yini leswi hi faneleke hi swi tsundzuka hi ku lehisa mbilu ka Yehovha?

¹⁷ Yehovha u swi kombise hi tindlela hinkwato leswaku u lehisa mbilu emikarhini leyi ya makumu. A nga naveli leswaku ku lova ni un’we. (2 Pet. 3:9) U nyike vanhu hinkwavo nkarhi wa leswaku va hundzuka ivi va n’wi tirhela. Kambe a nge lehisi mbilu hilaha ku nga heriki. Lava alaka ku tirhisa nkarhi lowu a hi nyikeke wona, va ta tikuma va ri eka xiyimo xo fana ni xa Faro wa le nkarhini wa Muxe. Yehovha u byele Faro a ku: “Sweswi a ndzi ta va ndzi tlakuse voko ra mina leswaku ndzi ku ba hi ntungu lowukulu, wena ni vanhu va wena, kutani a wu ta va u herisiwile emisaveni. Kambe ndzi ku tshike u hanya hikwalaho  ka xivangelo lexi: leswaku ndzi ku komba matimba ya mina ni leswaku vito ra mina ri twarisiwa emisaveni hinkwayo.” (Eks. 9:15, 16) Matiko hinkwawo ma ta swi tiva leswaku Yehovha hi yena a ri yexe Xikwembu xa ntiyiso. (Ezek. 38:23) Xana sweswo swi ta endlekisa ku yini?

18. (a) Hi kwihi ku ninginika kun’wana loku boxiwaka eka Hagayi 2:6, 20-22? (b) Hi swi tiva njhani leswaku vuprofeta bya Hagayi byi ta hetiseka?

¹⁸ Endzhaku ka malembe yo tala Hagayi a file, muapostola Pawulo u kombise leswaku vuprofeta lebyi nga eka Hagayi 2:6, 20-22 byi ta hetiseka. (Yi hlaye.) Pawulo u tsale a ku: “Kambe sweswi u tshembisile a ku: ‘Ndzi ta tlhela ndzi tsekatsekisa ni tilo ku nga ri misava ntsena.’ Kutani marito lama nge, ‘ndzi ta tlhela’ ma kombisa ku susiwa ka swilo leswi tsekatsekisiwaka, swilo leswi endliweke leswaku ku sala swilo leswi nga tsekatsekisiwangiki.” (Hev. 12:26, 27) Ku hambana ni ku ninginisiwa loku boxiweke eka Hagayi 2:7, ku ninginika loku ku ta vula ku loviseriwa makumu ka lava aleke ku amukela ku fumiwa hi Yehovha ku fana na Faro.

19. I yini leswi nga taka swi nga ninginisiwi naswona hi swi tiva njhani?

¹⁹ I yini leswi nga taka swi nga ninginisiwi kumbe ku susiwa? Pawulo u ya emahlweni a ku: “Ku vona leswaku hi ta amukela Mfumo lowu nga ta ka wu nga tsekatsekisiwi, a hi yeni emahlweni hi kuma musa lowukulu lowu ha wona hi nga endlelaka Xikwembu ntirho wo kwetsima hi ndlela leyi amukelekaka ni hi xichavo.” (Hev. 12:28) Loko ku ninginika ko hetelela ku fika emakumu, ku ta sala Mfumo wa Xikwembu wu ri woxe wu fuma misava. Wu ta fuma hilaha ku nga heriki.—Ps. 110:5, 6; Dan. 2:44.

20. Hi xihi xiboho lexi vanhu va faneleke va tiendlela xona naswona hi nga va pfuna njhani?

²⁰ Nkarhi wo tlanga matshopetana se wu herile! Vanhu va fanele va ti endlela xiboho: Xana va ta ya emahlweni va hlawula ku hanya hi nkucetelo wa misava leyi lowu nga ta va yisa eku lovisiweni kumbe va ta hanya hi ndlela leyi tsakisaka Xikwembu, leyi nga ta va yisa evuton’wini lebyi nga heriki? (Hev. 12:25) Ntirho wa hina wo chumayela wu ta pfuna vanhu leswaku va tiva xiboho xa nkoka lexi va nga xi tekaka. Onge hi nga ya emahlweni hi pfuna vanhu vo tala va teka xiboho xo yima ni Mfumo wa Xikwembu. Nakambe onge mikarhi hinkwayo hi nga tsundzuka marito ya Hosi ya hina Yesu, loko yi ku: “Mahungu lawa lamanene ya Mfumo ma ta chumayeriwa emisaveni hinkwayo leswaku byi va vumbhoni ematikweni hinkwawo, kutani hi kona makumu ma nga ta fika.”—Mat. 24:14.