1-2. Hagayi i phrofetile ku ku ta maheka yini?

HI 2015, le Nepal ku nova ni citsekatseka ca misava. A mun’we wa lava va nga pona i wulile lezvi: “Hi cikhati citsongwani, a zvitolo ni tiyindlu ta kale ti no sangula ku hohlokela. A vanhu vontlhe va wo rurumela hi kuchava . . . Lisine ku a kutala ka vanhu va te zvi no teka timinuto timbiri basi. Kanilezvi a ka mina, zvi wa ku khwatsi i lembe.” Loku wenawu u wa hi kona ka cimaho leco co tshisa, u wa ta zvi rivala hi kufa.

² Hambulezvo, zvezvi ku ni citsekatseka ca tshamela gin’wani ci bako. A cibi ka dhoropa gin’we kutani ka tiko gin’we, ciba ka matiko wontlhe niku ku hundza malembe yo tala na ciba. A citsekatseka leco ci wa sina ci phrofetilwe hi muphrofeti Hagayi. I tsalile lezvi: ‘Jehovha wa tiyimpi i ngalo: Ka hi cikhatanyana citsongwani, ndza ha ta tsekatsekisa kan’we a tiko ni misava, ni bimbi ni misava yi womileko.’ — Hag. 2:6.

3. A citsekatseka leci ci nga kumbukiwa hi Hagayi ci hambanisa kuyini ni leci ca misava?

³ A citsekatseka leci a nga phrofeta Hagayi, a ci fani ni leci ca misava, ci tirako ku hohlola basi. Leco ci maha ku ku maheka zvilo zva zvinene. A zvilo lezvo zva zvinene Jehovha i hi byela hi yece aku: ‘Ndzi ta tsekatsekisa a matiko wontlhe, ni titshomba tontlhe ta matiko ti ta nehiwa lomu; mina ndzi ta tata a yindlu leyi hi wukosi.’ (Hag. 2:7) Zvini zvi nga maheka ka lava va nga hanya masikwini ya Hagayi hi kota ya ciphrofeto leci? Ahati masikwini ya hina ke, zvini zvi mahekako? Ka ndzima leyi, hi ta tiva mihlamulo ya zviwutiso lezvi ni lezvi hinawu hi ma tsekatsekisisako zvona matiko nyamutlha.

4. Hikuyini Jehovha a nga rumela muphrofeti Hagayi ka vanhu vakwe?

⁴ Jehovha i rumile muphrofeti Hagayi kasi a maha ntiro wa lisima nguvhu. Ehleketa hi lezvi zvi nga humelela na a nga se sangula ntiro lowo. Zvi wonekisa ku Hagayi i wa hi mun’we wa lava va nga huma wukhumbini le Bhabhuloni vaya Jerusalema hi 537 Mahlweni ka Nguva ya Hina. Zvalezvi va nga chikela Jerusalema, a vakhozeli lavo vo tsumbeka va no sangula ku aka tempeli ya Jehovha. (Ezra 3:8, 10) Kanilezvi, na ku nga se hundza cikhati co leha, ku no humelela zvilo zvo kala ku tsakisa. Va no mbhela ntamu va nyima ku aka tempeli hi lezvi va nga vhukelwa hi valala vabye. (Ezra 4:4; Hag. 1:1, 2) Hikwalaho, hi 520 Mahlweni ka Nguva ya Hina, Jehovha i no ruma Hagayi lezvaku a tiyisa vaJudha kasi va vhuxeta ku aka tempeli yi mbhela va tlhela va hiseka ntirweni lowo. *— Ezra 6:14, 15.

5. Hikuyini a mahungu ya Hagayi ma tiyisileko vanhu va Jehovha?

⁵ A kungo ga mahungu ya Hagayi ku wa hi ku tiyisa kukholwa ka vaJudha, va mu tsumba nguvhu Jehovha. Muphrofeti Hagayi i no tiya hlanha a byela vaJudha lava va nga mbhelile ntamu, aku: ‘Tiyani n’wina n’wentlhe vanhu va tiko, ku wula Jehovha, mu tira, hakuva ndzi na n’wina, ku wula Jehovha wa tiyimpi.’ (Hag. 2:4) Zva koteka ku a vaJudha va tiyile nguvhu hi kuzwa magezu lawa yaku “Jehovha wa tiyimpi”. Jehovha i na ni tingilozi to tala nguvhu a ti rangelako ku khwatsi masochwa. Hikwalaho, kasi a vaJudha zvi va fambela khwatsi ntirweni wabye, zvi wo lava ku va tsumba Jehovha basi.

6. Zvini zvi nga wa ta maheka hi kota ya kutsekatseka loku Hagayi a ku phrofetileko?

⁶ Jehovha i rumile Hagayi a ya byela vaJudha lezvaku i wa ta tsekatsekisa matiko wontlhe. A mahungu lawo ma va tiyisile nguvhu a vaJudha lava va nga mbhelile ntamu va tsika ku aka tempeli. Ma va tiyisekisile lezvaku Jehovha i wa ta tsekatsekisa Persia, gi nga hi gona tiko gi nga fumela matiko yo tala nguvhu cikhatini leco. Zvini zvi nga wa ta maheka hi kota ya kutsekatseka loko? Co sangula, a vanhu va Nungungulu va wa ta mbhetisa ku aka tempeli. Andzhako ka lezvo, hambu lava va nga hiko vaJudha va wa ta ti patsa navo va khozela Jehovha lomu tempeleni leyo yi nga akisilwe. Handle ko kanakana, a mahungu lawo ma va tiyisile nguvhu a vanhu va Jehovha! — Zak. 8:9.

7. I ntiro muni wa ku tsekatsekisa matiko lowu hinawu hi mahako nyamutlha? Tlhamusela.

⁷ A ciphrofeto ca Hagayi ci wula yini ka hina nyamutlha? Jehovha wa ma tsekatsekisa kambe a matiko. Ka khati legi, hinawu ha wu maha a ntiro lowu. Ehleketa hi lezvi: Hi 1914, Jehovha i yimisile Jesu Kristu kota Hosi ya Mufumo wakwe wa le tilweni. (Lis. 2:6) Lawo a hi mahungu ya ma nene ka tihosi ta misava, hakuva ma komba ku makunu ci mbhelile “a cikhati ci yimisilweko ca matiko” — ku nga cikhati leci ku nga fuma vamatiko basi na ku nga hi na hosi yi fumako hi vito ga Jehovha. (Luka 21:24) Hi cigelo leco, a vanhu va Jehovha va kari va bhulela van’wani lezvaku a Mufumo wa Nungungulu hi wona woce wu to zvi kota ku mbheta zvikarato zva vanhu. Lezvo va zvi maha nguvhu kusukela hi 1919. A matiko ma kari ma tsekatseka hi ntiro lowo wa ku chumayela “mahungu lawa ya ma nene ya Mufumo”. — Mat. 24:14.

8. Hi kuya hi Lisimu 2:1-3, a matiko yo tala ma ma wonisa kuyini a mahungu lawa hi chumayelako?

⁸ Zvini va mahako a vanhu loku vazwa mahungu lawo? A votala a va ma tsakeli. (Lera Lisimu 2:1-3.) A matiko lawo mo karateka. Va ala Hosi leyi yi yimisilweko hi Jehovha. A ka vona, a mahungu lawa hi chumayelako, a hi “ya ma nene”. Hi cigelo leco, a mifumo yo kari yi betela a ntiro wa kuchumayela! Hambu lezvi a kutala ka varangeli va mifumo leyo va ti byelako ku va tirela Nungungulu, a va zvi lavi ku mu tsika a fuma. A ku fana ni masikwini ya Jesu, a tihosi nyamutlha ti vhukela a Totilweko wa Jehovha hi ku xanisa malandza yakwe yo tsumbeka. — Miti. 4:25-28.

9. Jehovha i ma nyika cikhati ca ku maha yini a matiko lawa ma kalako ma nga ma tsakeli a mahungu ya Mufumo?

⁹ Jehovha i yini hi matiko lawa ma kalako ma nga ma tsakeli a mahungu lawa hi chumayelako? A hlamulo hi wu kuma ka Lisimu 2:10-12, li nge: ‘Tlharihani n’wina tihosi, na n’wina valamuli va misava, ngha muva lava mu lulekilweko. Tirelani Jehovha hi cichavo, mu tsaka hi kururumela. Khizamelani a n’wana kasi a nga zangari, mu lova ndleleni ya n’wina; hakuva a nga zangara lokuloku. Va katekile vontlhe va chavelako ka yena.’ Jehovha mu nene. Hi cigelo leco i va nyika cikhati ca ku va cica mawonela yabye. Zva koteka ku va cica va vhumela a Mufumo wa Jehovha. Hambulezvo, a cikhati ci nga sala ci tsongwani, hakuva hi hanya “masikwini yo gumesa” ya tiko legi. (2 Tim. 3:1; Isa. 61:2) Leci hi cona cikhati ca ku a vanhu va gondza lisine va sangula ku tirela Jehovha hakuva a cikhati ci fambile.

10. Hagai 2:7-9 i komba ku zvini zvi nga wa ta maheka hi kota ya ntiro wa ku tsekatsekisa matiko?

¹⁰ A vokari va tsaka loku vazwa mahungu yo tsekatsekisa matiko lawa Hagayi a nga phrofeta. I hi byela lezvaku hi kota ya kutsekatseka loko, a “titshomba tontlhe ta matiko [ku nga vanhu va timbilu ti nene] ti ta nehiwa” ti ta khozela Jehovha. * (Lera Hagai 2:7-9.) Isaya na Mika vonawu va phrofetile lezvaku “masikwini  yo gumesa” ku wa ta maheka zvilo zvo fana ni lezvi zvi nga wuliwa hi Hagayi. — Isa. 2:2-4; Mika 4:1, 2.

11. Zvini lezvi makabye Ken a nga maha laha a ngazwa a mahungu ya Mufumo wa Nungungulu hi khati go sangula?

¹¹ Wona lezvi zvi nga humelela makabye Ken hi kota ya mahungu ya ku tsekatsekisa misava. A makabye loyi zvezvi i tira le tsindza ga misava yontlhe. Wa ha gi alakanya khwatsi a siku legi a ngazwa mahungu ya Mufumo hi khati go sangula, kwalomo ka 40 wa malembe ma hundzileko. I wula lezvi: “A khati go sangula ndzi ngazwa lisine la Mhaka ya Nungungulu a ndzi no ku tsaka hi ku tiva lezvaku hi hanya masikwini yo gumesa ya tiko legi go biha. Ndzi no pola lezvaku kasi ndzi tsakisa Nungungulu ndzi tlhela ndzi kuma wutomi ga pindzukelwa, ndzi wa fanele ku huma tikweni legi go kala ku tsumbeka ndzi tlhela ndzi nyima ndzi tiya tlhelweni ga Jehovha. Ndzi no tekela ku khongela ka Jehovha hi mhaka leyo ndzi tlhela ndzi maha zvezvo futsi. Ndzi no huma tikweni legi ndzi tsutsumela ka Mufumo wa Nungungulu wu tsumbekako, wu nga wona wu to kala ku tsekatseka wu lova.”

12. A tempeli ya Jehovha ya moya yi talisa kuyini hi wudzundzo masikwini lawa yo gumesa?

¹² Zvi laha kubaseni lezvaku Jehovha wa katekisa a vanhu vakwe. Masikwini lawa yo gumesa ku na ni vanhu vo tala va sangulako ku khozela Jehovha. Hi 1914 hi wa hi va tsongwani nguvhu. Kanilezvi nyamutlha ku na ni Vakustumunyu va Jehovha va ku hundza 8 wa timiliyoni va ti tsitsiritako va khozela Nungungulu, niku lembe ni lembe ku ni vanhu va timiliyoni va vako na hina Cialakanyisweni ca Kufa ka Jesu. Hikwalaho, a tempeli ya Jehovha ya moya laha misaveni — ku nga wukhozeli gakwe go basa — gi tele hi “titshomba tontlhe ta matiko”. A vito ga Jehovha ga dhumisiwa kambe laha a vanhu lavo va cicako lezvi zvi lavekako va ambala a munhu muswa. — Efe. 4:22-24.

13. Hi zvihi zviphrofeto zvin’wani zva kuandza ka vanhu va Jehovha zvi tatisekileko? (Wona mufota wa kapa.)

¹³ A kuandza loku ko tsakisa ku tatisile zviphrofeto zvin’wani zvo kota leci ci nga ka Isaya 60. A vhesi 22 gi ngalo: ‘Loyi tsongwani i ta endzeleka ava khume ga mazana, ni loyi wa tsongwani nguvhu i tava a tiko ga ntamu. Mina Jehovha ndzi ta zvi hatlisisa zvikhatini zva zvona.’ Ka humelela zvilo zvo hlamalisa  nguvhu hi kota ya lezvi a votala va sangulako ku khozela Jehovha. A “titshomba” leto kutani vanhu, vata ni wutlhari go hambana lezvo na va zvi lava nguvhu a ku chumayela “mahungu ya ma nene ya Mufumo”. Kota wuyelo ga kona a vanhu va Jehovha va tirisa a wutlhari lego gi wulilweko hi Isaya kota “mafi ya matiko”. (Isa. 60:5, 16) Hi ku vhuniwa hi vanhu lavo va lisima, a ntiro wa kuchumayela wa mahiwa ka matiko yo hundza 240 wa wona niku ku humesiwa mabhuku hi tirimi to hundza 1000 wa tona.

14. Zvini lezvi a vanhu va faneleko ku hlawula zvezvi?

¹⁴ Cikhatini leci co gumesa, a ntiro wa kutsekatsekisa matiko wu kuca vanhu a ku va hlawula lezvi va lavako ku maha. Xana va ta hlawula ku seketela Mufumo wa Nungungulu kutani va ta tsumba mifumo ya tiko legi? Loku kuhlawula ka lisima loku a mun’we ni mun’wani wa hina a faneleko ku ku maha. Hambu lezvi a vanhu va Jehovha va ingisako a milayo ya mufumo wa tiko legi va hanyako ka gona, va simama ku nga ti ngheniseli ka politika kutani ka timhaka ta mafumela ya tiko legi. (Rom. 13:1-7) Va zvi tiva ku a Mufumo wa Nungungulu hi wona woce wu to mbheta zvikarato zva vanhu. A Mufumo lowo a wu mahi cipandze ca tiko legi. — Johani 18:36, 37.

15. A bhuku ga Kuvhululelwa gi kombisa kuyini lezvaku a vanhu va Nungungulu va ta ringiwa kasi va tsika kutsumbeka?

¹⁵ A bhuku ga Kuvhululelwa gi komba lezvaku a vanhu va Nungungulu va ta ringiwa kasi va tsika kutsumbeka. A zviringo lezvo zvi ta simama ku hi xanisa. A mifumo ya tiko legi yi ta londza ku hi yi khozela yi tlhela yi xanisa lava va alako ku yi seketela. (Kuv. 13:12, 15) Yi ta “kurumeta a vanhu vontlhe — a vatsongwani ni vahombe, a vo ganya ni zvisiwana, a vatlhatlhekileko ni tikhumbi — lezvaku va vekiwa cifungo canjeni gabye ga cinene kutani zvikandzeni zvabye”. (Kuv. 13:16) A tikhumbi cikhatini ca kale ti wa vekiwa cifungo kasi ku komba ku himani n’winyi wa tona. Ni nyamutlha kambe ku ta rindzelwa lezvaku a munhu ni munhu a komba ku i yima kwihi. Munhu ni munhu i ta kombisa hi maalakanyo ni mitiro yakwe lezvaku wa seketela a mifumo ya politika.

16. Hikuyini zvi nga zva cihatla a ku komba lezvaku ha tsumbeka ka Jehovha hi kumbhelela?

¹⁶ Hi ta vhumela a cifungo leco co fananisa ni ku seketela mifumo ya politika ke? Vontlhe lava va to ala ku vekiwa cifungo leco va tava ni zvikarato va tlhela vava mhangweni. A bhuku ga Kuvhululelwa gi simama giku: ‘Ku nga tava ni munhu a zvi kotako ku xava kutani ku xavisa, ahandle ka loyi a nga ni cifungo.’ (Kuv. 13:17) Kanilezvi a vanhu va Nungungulu va zvi tiva lezvi a to maha lava va nga ni cifungo ci kumbukiwako ka Kuvhululelwa 14:9, 10. Wutshan’wini ga kuva ni cifungo leco, a vanhu va Nungungulu va ta tsala lomu mandleni yabye vaku: ‘Ndzi wa Jehovha’. (Isa. 44:5) Leci cikhati ca ku komba lezvaku ha tsumbeka hi kumbhelela ka Jehovha. Loku hi maha lezvo Jehovha i ta tsaka hi ku hi wona kota vanhu vakwe. Hi ngazwa kutsakisa ka zvona!

17. Zvini hi faneleko ku zvi alakanya xungetano hi lihlazva-mbilu la Jehovha?

¹⁷ Jehovha i kombisa lihlazva-mbilu la hombe masikwini lawa yo gumesa. Ne mun’we a nga lavi lezvaku a lova. (2 Ped. 3:9) I nyika cikhati caku a vanhu vontlhe va ti sola ni ku hlawula ku mu tirela. Kanilezvi a lihlazva-mbilu lakwe li nga tava la kala kupindzuka. Lava va alako ku yima tlhelweni ga Mufumo wa Nungungulu va ta humelelwa hi zvo fana ni lezvi zvi nga mahekela Faro masikwini ya Mosi. Jehovha i byelile Faro, aku: ‘Loku ndzi wa tlakusile a canja ga mina ndzi kuba hi ntungu, wena ni vanhu va wena, na u lovile u mbhela laha misaveni.  Kanilezvi ndzi ku tsikile kasi wena wa fela ku wona mintamu ya mina, ni lezvaku a vito ga mina gi fela ku tibyiwa misaveni yontlhe.’ (Ekso. 9:15, 16) Hi kugumesa, a matiko wontlhe ma ta zvi tiva lezvaku Jehovha hi yena yece a nga Nungungulu wa lisine. (Ezek. 38:23) Zvi ta mahekisa kuyini lezvo?

18. a) Kutsekatsekiswa muni kun’wani ku kumbukiwako ka Hagai 2:20-22? b) Hi zvi tivisa kuyini ku a magezu lawa ya Hagayi ma ta tatiseka cikhati ci tako?

¹⁸ Andzhako ka malembe yo tala Hagayi na a file, mupostoli Pawule i pimiselwe ku komba lezvaku a magezu ma nga ka Hagai 2:20-22 ma wa ta tatiseka cikhatini ci tako. (Lera.) Pawule i tsalile ku: “Makunu i tsumbisa lezvi: ‘Ndzi ta tlhela ndzi tsekatsekisa misava kan’we kambe, na yi nga hi yona basi kanilezvi ni tilo kambe’. Makunu a magezu lawa yaku: ‘Kan’we kambe’, ma komba ku lezvi zvi tsekatsekisilweko, ku nga zvilo lezvi zvi nga mahiwangiko hi Nungungulu, zvi ta susiwa kasi ku sala lezvi zvi nga kala ku tsekatsekiswa.” (Mah. 12:26, 27) A kutsekatsekiswa loku ku hambene ni loku ku kumbukiwako ka Hagai 2:7. A kutsekatsekiswa loko ku komba lezvaku lava va alako ku vhumela a fanelo ya Jehovha ya ku fuma, a ku fana na Faro, va ta lovisiwa kala kupindzuka.

19. Cini ci to kala ku tsekatsekiswa niku hi zvi tivisa kuyini?

¹⁹ Zvini zvi to kala ku tsekatsekiswa kutani ku susiwa? Pawule i no engeta aku: “Kota lezvi hi to amukela Mufumo wo kala wu nga tsekatsekiswi, a hi simameni ku amukela tipswalo leti ha tona hi zvi kotako ku mahela Nungungulu a ntiro wo basa wu amukelekako kakwe, lowu hi wu mahako hi kuchava ni kururumela.” (Mah. 12:28) Andzhako ka loku a kutsekatsekiswa loko ko gumesa ku mbhelile, ku to sala Mufumo wa Nungungulu basi. A Mufumo lowu wu ta simama wu tiyile kala kupindzuka. — Lis. 110:5, 6; Dan. 2:44.

20. Zvini lezvi a vanhu va faneleko ku hlawula niku hi nga va vhunisa kuyini?

²⁰ A cikhati ci nga sala ci tsongwani! A vanhu va fanele ku hatla va ti mahela ciboho. Loku va hlawula ku simama va seketela a mahanyela ya tiko legi, va ta loviswa. Kanilezvi loku va hlawula ku tirela Jehovha ni ku cica lezvi zvi lavekako wutomini gabye, va ta kuma wutomi ga pindzukelwa. (Mah. 12:25) A ntiro wa hina wa kuchumayela wu vhuna vanhu lezvaku va hlawula tlhelo legi va lavako kuva ka gona. Ngha hi simama ku vhuna vanhu vo tala lezvaku va hlawula ku yima tlhelweni ga Mufumo wa Nungungulu, niku hi nga rivali a magezu ya Hosi ya hina Jesu, yaku: “A mahungu lawa ya ma nene ya Mufumo ma ta chumayelwa misaveni yontlhe kasi mava wukustumunyu ka matiko wontlhe, hi kona ku to chikela a kugumesa.” — Mat. 24:14.