1. Bushe abantu aba cishinka bamona Yehova ukuti nani?

MU LUPWA lwa kwa Yehova mwaba Yesu, “ibeli pa fibumbwa fyonse,” e lyo na bamalaika ababa iminshipendwa. (Kol. 1:15; Amalu. 103:20) Ilyo Yesu ali pano isonde, alilengele caishibikwa ukuti abantu aba cishinka kuti baita Yehova ukuti ni Shibo. Ilyo alelanda na basambi, Yesu aleita Yehova ukuti “Tata, kabili Shinwe.” (Yoh. 20:17) Nga twaipeela kuli Yehova e lyo no kubatishiwa, tulaba mu lupwa lwa bamunyinefwe na bankashi ulwatemwana.—Marko 10:29, 30.

2. Finshi twalasambilila muli cino cipande?

² Bamo cilabakosela ukumona ukuti Yehova ni Shifwe uwatutemwa. Bamo nabo cilabakosela ukulanga ukutemwa ku ba bwananyina. Muli cino cipande, twalasambilila ifyo Yesu engatwafwa ukulamona Yehova ukuti ni Shifwe uwatutemwa kabili uo twingapalamako. Kabili twalasambilila na pa fyo twingapashanya Yehova mu fyo tumona bamunyinefwe na bankashi.

3. Bushe ipepo ilyo Yesu asambilishe abasambi bakwe lilenga shani twapalama kuli Yehova?

³ Yehova ni Shifwe uwatutemwa. Yesu afwaya ukuti tulemona Yehova nge fyo ena amumona, e kutila umufyashi uwatutemwa, uo twingeba ifili ku mutima. Yesu tafwaya tulemona Yehova ngo mufyashi uushakwata ukutemwa kabili utweba fye ifya kucita. Amashiwi ayo Yesu alandile ilyo alesambilisha abasambi bakwe ifya kupepa, e yalangilila ifyo afwaya ukuti tulemona Yehova. Pa kubalangilila ifya kupepa, abalilepo na mashiwi ya kuti “Shifwe.” (Mat. 6:9) Yesu alafwaya nga alitwebele  ukulaita Yehova amashina ya malumbo ayaba mu Baibolo pamo nga, “Uwa Maka Yonse,” “Kabumba,” nelyo “Imfumu ya muyayaya.” (Ukute. 49:25; Esa. 40:28; 1 Tim. 1:17) Na lyo line Yesu atwebele ukulaita Yehova ukuti “Shifwe.”

4. Twaishiba shani ukuti Yehova alafwaisha ukuti tupalame kuli ena?

⁴ Bushe na imwe cilamukosela ukumona Yehova ukuti ni Shifwe uwatutemwa? Kwena fwe bambi cilatukosela. Nga ca kuti abafyashi abatukushishe tabali no kutemwa, kuti catukosela ukulamona Yehova ukuti ni Shifwe uwatutemwa. Na lyo line tulakoseleshiwa ukwishiba ukuti Yehova alishiba ifyo tumfwa no mulandu tumfwila ifyo. Alafwaisha nga nshi ukupalama kuli ifwe. E mulandu wine Baibolo itwebela ukuti: “Palameni kuli Lesa, na o akapalama kuli imwe.” (Yako. 4:8) Yehova alitutemwa sana, kabili e Shifwe umusuma sana uo twingakwata.

5. Ukulingana na mashiwi yaba pali Luka 10:22, bushe Yesu kuti atwafwa shani ukupalama kuli Yehova?

⁵ Yesu kuti atwafwa ukupalama kuli Yehova. Yesu alishiba bwino Yehova kabili alapashanya sana imibele iyakwata Wishi, e co alandile ukuti: “Uwamona ine, ninshi amona na Tata.” (Yoh. 14:9) Nga filya fine umwana umukalamba mu lupwa engasambilisha abaice bakwe, Yesu na o kuti atusambilisha ifyo twingacindika no kumfwila Shifwe, ifyo twingataluka ku fintu ifingamukalifya kabili kuti atusambilisha ne fyo twingacita pa kuti Yehova atutemwe. Na lyo line ifyo Yesu alecita ilyo ali pano isonde, e filangilila sana ifyo Yehova Lesa atutemwa kabili ne fyo aba ne cikuuku. (Belengeni Luka 10:22.) Natulande pa fya kumwenako fimo.

6. Landeni pa filelangilila ukuti Yehova alekutika amapepo ayo Yesu alepepa.

⁶ Yehova alakutika ku bana bakwe. Natulande pa fyo Yehova akutike ku Mwana wakwe ibeli. Ukwabula no kutwishika Yehova alikutike ku mapepo ayengi ayo Umwana wakwe apepele ilyo ali pe sonde. (Luka 5:16) Alikutike ilyo Yesu alepepa pa fintu fimo ifyacindama sana, pamo nga lilya alesala abatumwa  bakwe 12. (Luka 6:12, 13) Na kabili Yehova alikutike ilyo Yesu alepepa ninshi nasakamikwa icine cine. Ilyo Yuda Iskariote talamufutuka, Yesu alipepele kuli Wishi pa fintu fyali no kumucitikila. Yehova takutike fye ipepo ilyo Yesu alepepa, lelo alitumine na malaika ku kukoselesha Umwana wakwe uo atemenwe sana.—Luka 22:41-44.

7. Bushe tumfwa shani ifi Yehova asuka amapepo ya babomfi bakwe?

⁷ Na muno nshiku mwine Yehova alasuka amapepo yesu pa nshita yakwe iyalinga kabili ukulingana ne co twapepelapo. (Amalu. 116:1, 2) Natulande pali nkashi umo uwa ku India uwamwene ifyo Yehova aaswike ipepo lyakwe pa nshita yalinga. Uyu nkashi alelwala amasakamika, kabili alepepa sana kuli Yehova pa kuti alemwafwa. Uyu nkashi atile: “JW Broadcasting iya May 2019 iyalelanda pa fyo mwingacita nga muli na masakamika, yalingafwile sana kabili yaishile fye pa nshita yalinga. Nalimwene ukutila Yehova alyaswike amapepo yandi.”

8. Bushe Yehova alangile shani ukuti alitemenwe Yesu?

⁸ Yehova alitutemwa kabili alatusakamana, nga filya fine fye atemenwe Yesu no kumusakamana ilyo ali na mafya pano isonde. (Yoh. 5:20) Yehova alyafwile Yesu ukuba ne citetekelo cakosa, kabili alimukoseleshe ilyo asakamikwe. Na kabili alemupeela fyonse ifyo alekabila pa kuti atwalilile ukuba no bumi. Yehova aleeba Umwana wakwe Yesu ukuti alimutemenwe kabili alesekelamo muli ena. (Mat. 3:16, 17) Apo Yesu alishibe ukuti Wishi wa ku muulu alimutemenwe, taleumfwa ukuti aba eka kabili alicetekele Wishi ukuti akulamwafwa.—Yoh. 8:16.

9. Twaishiba shani ukuti Yehova alitutemwa?

⁹ Nga filya fine cali kuli Yesu, na ifwe bene twalimona ifyo Yehova atutemwa sana. Baleni tontonkanyeni pali ici: Yehova alilenga twaba ifibusa fyakwe kabili alitupeela aba bwananyina abatutemwa, abatusansamusha ilyo tuli na mafya. (Yoh. 6:44) Na kabili Yehova alatupeela fyonse ifitwafwa pa kuti tutwalilile ukuba ne citetekelo cakosa. Alatwafwa pa kuti tulesanga ifyo tukabila cila bushiku. (Mat. 6:31, 32) Nga tuletontonkanya pa fyo Yehova atutemwa, tukalamutemenwako.

10. Finshi twingasambilila ku fyo Yehova amona bamunyinefwe na bankashi?

¹⁰ Yehova alitemwa bamunyinefwe na bankashi. Lelo limo cilatukosela ukulanga bamunyinefwe na bankashi ukuti twalibatemwa. Limo icilenga ciletukosela ukubatemwa, ni co twalipusana intambi ne fyo twakula. Na kabili bonse tulalufyanya ne ci kuti calenga bamunyinefwe na bankashi ukumfwa ububi. Na lyo line kuti twaesha apo twingapesha ukukusha ukutemwa uko twakwata kuli bamunyinefwe na bankashi. Bushe finshi twingacita? Tufwile ukulapashanya Shifwe ukulanga ukutemwa kuli bamunyinefwe na bankashi. (Efes. 5:1, 2; 1 Yoh. 4:19) Natumone ifyo twingasambililako kuli Yehova.

11. Bushe Yesu alepashanya shani Yehova ukuba no luse?

¹¹ Yehova “wa luse.” (Luka 1:78) Umuntu uwa luse alomfwa ububi nga amona abantu bambi balecula kabili alafwaya ukubafwa no kubasansamusha. Ifyo Yesu atemenwe abantu fyalelanga ukuti alepashanya sana Wishi Yehova. (Yoh. 5:19) Inshita imo ilyo Yesu amwene amabumba, “alibomfwilile uluse pantu balebacusha kabili bali abapaswa nge mpaanga ishabula kacema.” (Mat. 9:36) Na lyo line tapeleelele fye pa kubomfwila uluse, lelo alicitilepo fimo. Aliposeshe abalwele kabili alisansamwishe na bonse “abalecula kabili abafininwe.”—Mat. 11:28-30; 14:14.

12. Kuti twalanga shani ukuti tulomfwila aba bwananyina uluse?

 ¹² Nga twaishiba amafya ayo bamunyinefwe na bankashi bakwete, e lyo cinganguka ukubafwa. Ku ca kumwenako tutile nkashi alilwala ubulwele ubukalamba. Nalimo talandanapo pa bulwele alwala, na lyo line kuti atemwa nga ca kuti umo amwafwilishako muli fimo. Bushe alakumanisha ukupekanishisha ulupwa lwakwe ifyo lukabila? Bushe kuti twamwipikilako ifya kulya nelyo ukumuwamishako mu ng’anda? Nelyo tutile munyinefwe incito yalipwa. Bushe kuti twamupeelako indalama isha kumwafwilisha ilyo acili alefwaya incito kabili ukwabula no kumweba ati ni fwe tumupeele?

13-14. Bushe kuti twapashanya shani Yehova ukuba na bukapekape?

¹³ Yehova ni kapekape. (Mat. 5:45) Tufwile ukwafwa aba bwananyina ukwabula ukulolela ukuti batulombe ukubafwa. Nga filya fine Yehova aba, na ifwe tatulingile ukulalolela ukuti batulombe ubwafwilisho. Yehova alalenga akasuba ukutula cila bushiku kabili tatumulomba no kumulomba! Akasuba nga katula kabalikila fye bonse kumo na bashitasha. Ifi Yehova atupeela fyonse ifyo tukabila, alanga ukuti alitutemwa icine cine. Ala twalitemwa sana Yehova pantu wa cikuuku kabili ni kapekape!

¹⁴ Bamunyinefwe na bankashi balapashanya Yehova, kabili nabo bene ni bakapekape. Ku ca kumwenako, mu 2013 icikuuku ca mwela icikalamba ico baleita ukuti Super Typhoon Haiyan, calyonawile sana ifintu mu Philippines. Amayanda ya ba bwananyina bamo e lyo ne fipe ifyo bakwete fyalyonaike. Na lyo line aba bwananyina mwi sonde lyonse balibafwile. Aba bwananyina abengi balisangwilileko indalama kabili balibombeleko no mulimo uukalamba, umulimo uwa kuwamya e lyo no wa kukuula amayanda ayaonaike. Aya mayanda yali mupepi na 750 kabili bayakulile fye mu myeshi iinono! Ilyo kwali icikuko ca COVID-19, Inte sha kwa Yehova balyafwile bamunyinabo na bankashi. Nga tuleangufyanya ukwafwilisha aba bwananyina tulabalanga ukuti twalibatemwa.

15-16. Ukulingana na Amalumbo 86:5, bushe kuti twapashanya shani Shifwe wa ku muulu Yehova?

¹⁵ Yehova aleelela. (Belengeni Amalumbo 86:5.) Cila bushiku Shifwe Yehova alatwelela.  (Amalu. 103:10-14) Abasambi ba kwa Yesu tabali abapwililika, na lyo line Yesu alebeleela. Ali-itemenwe ukutufwila pa kuti imembu shesu shelelwe. (1 Yoh. 2:1, 2) Ifi Yehova na Yesu batwelela filalenga tulefwaisha ukuba ifibusa fyabo.

¹⁶ Nga “tulebelelana uluse,” e lyo ukutemwana twatemwana na ba bwananyina kukoselako. (Efes. 4:32) Ca cine ukuti limo tacanguka ukwelela abatulufyenye, kanshi tufwile ukubombesha. Nkashi umo atile alisambilileko ukulaelela ilyo abelengele icipande cali mu Ulupungu lwa kwa Kalinda icaleti “Mulebelelana Uluse.” * Atile: “Cilya cipande calilengele naishiba ukuti ukwelela bambi, na ine kuti kwangafwa. Calondolwele ukuti nga tulebelela bambi uluse tacipilibula ukuti ninshi ifyo bacitile fyali fye bwino, nangu ifyo bacitile tafyatukalifye. Nomba nga ca kuti wabelela bambi uluse, te kuti ule-enda ne cikonko ku mukoshi, lelo kuti calenga watwalilila ukuba ne nsansa.” Nga tule-elela aba bwananyina tulabalanga ukuti twalibatemwa kabili ninshi tulepashanya Shifwe Yehova.

17. Ukulingana na Mateo 5:16, bushe kuti twacindika shani Shifwe wa ku muulu?

¹⁷ Ala lishuko nga nshi ukuti twaba mu lupwa ulwatemwana, umwaba abantu abafuma mu fyalo ifyalekanalekana. Tufwaya abantu abengi nga nshi baisa mu kupepa Lesa pamo na ifwe. E ico kanshi tatufwile ukucita icili conse icabipa icingalenga abantu balatontonkanya ifyabipa pali Yehova nelyo pa ba bwananyina. Tulesha na maka ukucita ifintu ifingalenga abantu bakutika imbila nsuma.—Belengeni Mateo 5:16.

18. Cinshi cingatwafwa ukukanatiina ukubila imbila nsuma?

¹⁸ Inshita shimo, abantu kuti balatupumya nelyo ukutucusha pa mulandu wa kuti tulomfwila Shifwe wa mu Muulu. Kuti twacita shani nga ca kuti tuleumfwa umwenso wa kwebako bambi ifyo twasuminamo? Tufwile ukucetekela ukuti Yehova e lyo no Mwana wakwe  Yesu bakulatwafwa. Yesu aebele abasambi bakwe ukuti tabalingile ukusakamana pa fyo bali no kulanda e lyo na pa nshila bali no kulandilamo. Mulandu nshi bashali no kusakamikilwa? Yesu atile: “Mukapeelwa ifya kusosa muli ilya ine nshita, pantu te imwe mukalalanda, lelo mupashi wa kwa Shinwe e ukalalandila muli imwe.”—Mat. 10:19, 20.

19. Landeni pa ca kumwenako ca mwaume umo uwabilile imbila nsuma ukwabula umwenso.

¹⁹ Natulandeko pali ba Robert aba ku South Africa. Inshita imo ninshi balasambilila Baibolo, balibatwele ku cilye pantu balikeene ukwingila ubushilika. Ba Robert balilandile ukwabula umwenso ku cilye ukuti tabalefwaya ukuitumpa mu fikansa fya calo, pantu balitemenwe aba bwananyina. Balitemenwe ulupwa lwa kwa Yehova umo baba! Kapingula abepwishe ukuti: “Ni bani bamunyinenwe?” Ba Robert tabaleenekela ukuti kapingula alabepusha ico cipusho, na lyo line balibukishe ifyo babelengele mwi lembo lya bushiku. Lyali pali Mateo 12:50 apatila: “Onse uucita ukufwaya kwa kwa Tata uwaba mu muulu, e munyinane, kabili e nkashi yandi, kabili e mayo.” Nangu ca kuti pali ilya nshita ba Robert balesambilila fye Baibolo, umupashi wa mushilo uwa kwa Yehova walibafwile ukwasuka ici cipusho e lyo na mepusho yambi ayo bashale-enekela. Yehova alitemenwe sana pa fyo ba Robert bacitile! Kabili Yehova alatemwa na ifwe nga tuleshintilila pali ena pa kuti tubile imbila nsuma ukwabula umwenso.

20. Ukulingana na Yohane 17:11, 15, finshi tulefwaisha ukulacita?

²⁰ Shi natutwalilile ukulatasha pa kuba mu lupwa umwaba abantu abatemwana! Twalikwata Shifwe umusuma nga nshi e lyo na bamunyinefwe na bankashi abengi abatutemwa. Lekeni lyonse tuletasha pali ici. Satana na bantu bakwe bafwaya tulemona ukuti Shifwe uwa ku muulu tatutemwa, kabili tabafwaya ukuti tutwalilile ukuba abaikatana. Na lyo line Yesu alitupepeleko ukuti Yehova aletucingilila pa kuti tutwalilile ukuba abaikatana. (Belengeni Yohane 17:11, 15.) Yehova alyasuka ili pepo Yesu apepele. Nga filya fine Yesu ali, na ifwe tatufwile ukulatwishika ukuti Shifwe wa ku muulu Yehova alitutemwa kabili alatwafwa. E ico natutwalile ukulapalama sana kuli bamunyinefwe na bankashi.